آموزش و پرورش رسمی در ایران با قدمتی بیش از یک قرن در ادوار مختلف به دنبال تحول و دگرگونی بوده لکن به دلیل کم توجهی به مبانی ارزشی ویژگی های فرهنگی و نیازهای اجتماعی در این زمینه کمتر توفیق داشته است  آموزش و پرورش رسمی در ایران با قدمتی بیش از یک قرن در ادوار مختلف به دنبال تحول و دگرگونی بوده لکن به دلیل کم توجهی به مبانی ارزشی ویژگی های فرهنگی و نیازهای اجتماعی در این زمینه کمتر توفیق داشته است .

با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و جاری شدن ارزش های اسلامی در ارکان حکومت تغییرات گسترده ای در بنیادهای نظری اهداف محتوی روش ها و دیگر اجزای نظام آموزشی آغاز شد اما به دلیل حاکمیت دیدگاههای گذشته و عادت شدن روش ها آنگونه که بایسته نظام جمهوری اسلامی است این تغییرات نهادینه نشده و ضرورت آن همچنان به قوت خود باقی است . رهبر معظم انقلاب با نگاه عمیق همه جانبه و پایدار نسبت به رسالت آموزش و پرورش در نظام اسلامی بر ناکافی بودن تغییرات در نظام آموزشی تاکید کرده و بر لزوم استمرار آن به صورت دقیق تر و عمیق تر امر فرموده اند. در جهت پاسخگویی به فرامین رهبری معاونت آموزش و نوآوری به دنبال ایجاد تغییر در عناصر مختلف نظام آموزشی ازجمله سیستم ارزشیابی تحصیلی برآمده است .

سیستم ارزشیابی جدید (توصیفی ) مرحله مطالعاتی و آزمایشی خود را در سال های گذشته (۱۳۸۱ الی ۱۳۸۶ ) طی کرده و از سال تحصیلی ۸۸ ـ۸۷ وارد مرحله جدیدی شده که بدون هماهنگی و همراهی آموزگاران مدیران دانش آموزان و والدین گرامی به موفقیت نخواهد رسید. ارزشیابی توصیفی در صدد است با تغییر در دیدگاه ها نگرش ها و روش های دست اندرکاران نظام آموزشی و خانواده ها محیط پربار بانشاط و جذابی را برای کودکان فراهم نماید. مجموعه حاضر برای آشنایی کلی والدین گرامی تنظیم شده و امید است بتواند به بخشی از سوال های این عزیزان پاسخ دهد.

یکی از مهمترین دغدغه های والدین در امر تعلیم و تربیت فرزندان موفقیت آنان در امور تحصیلی است . نظام آموزش و پرورش با درک این دغدغه ارزشمند خود را ملزم می داند تا حداکثر تلاش خود را برای فراهم آوردن شرایط مناسب یادگیری و رشد و بالندگی فرزندان ایران عزیز اسلامی فراهم نماید. آیا تاکنون از خود پرسیده ایم که انتظارمان از مدرسه چیست به این سوال مهم هر کسی پاسخی می دهد.
عده ای اعتقاد دارند مدرسه باید علوم مختلف را به دانش آموزان آموزش دهد. عده ای دیگر به آموزش مهارت های زندگی گروهی نیز بر رشد ارزش ها و ویژگی های اخلاقی و... تاکید می نمایند. پاسخ هیچ گروهی نادرست نیست . اما کامل هم نیست مدرسه وظیفه دارد فرصت های مناسبی برای تعلیم و تربیت اسلامی به معنای واقعی فراهم نماید و نباید هیچیک از موارد فوق مورد کم توجهی قرار گیرد. کودکان باید مهارت های پایه و اساسی را با جذاب ترین روش ها در محیط آرام و دلنشین بیاموزند و با مشارکت فعال و موثر در این فرایند آماده زندگی در جامعه فردا شوند .

دوره ابتدایی در نظام آموزشی ایران دانش آموزان گروه سنی ۱۰ ـ۶ ساله را دربرمی گیرد و این دوره به دلیل ویژگی ها و شرایط سنی کودکان از اهمیت و حساسیت بیشتری نسبت به دوره های تحصیلی دیگر برخوردار است زیرا : کودکان در این دوره بیشترین آمادگی را برای یادگیری دارند. انگیزه و علاقه کودکان به آموختن با توجه به گرایش فطری آنها به جستجوگری و پرسشگری و کسب شناخت بالاست . دوره ای است که شخصیت دانش آموزان شکل می گیرد و آینده آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. در این دوره کودکان هنوز قالب شخصیتی پیدا نکرده اند و شرایط لازم را برای کسب تجارب ارزشمند دارند.
تصورات دانش آموزان نسبت به معلم کتاب مدرسه آموختن و... شکل می گیرد. تغییرات در این دوره بیشتر در ابعاد کیفی انجام می شود و امکان سنجش آنها به صورت کمی و دقیق وجود ندارد. آیا به نظر شما با وجود ویژگی های دوره ابتدایی و انتظاراتی که از مدرسه می رود با روش های محدودی که در حال حاضر برای شناخت کودکان و کسب اطلاعات لازم استفاده می شود. می توان به یادگیری درونی و فعال امیدوار بود قطعا پاسخ شما به این سوال منفی است . لذا برای رسیدن به اطلاعات کامل هستند. معتبر و دقیق درخصوص دانش آموزان به ویژه در یادگیری های آنان نیازمند ایجاد تغییر در روش های سنجش و ارزشیابی هستیم .

● ارزشیابی تحصیلی چیست؟
همه ما با امتحان آشنا هستیم وقتی دانش آموز بودیم مکرر در امتحان شرکت کرده ایم اما آیا براستی خود امتحان هدف است یا امتحان وسیله ای است برای تشخیص ویژگی ها توانمندی ها تغییرها تفاوت ها پیشرفت ها موفقیت ها و... و آیا باز صرفا تشخیص مواردی که ذکر شدند هدف هستند یا انتخاب برترین ها توانمندترین ها کمک به رفع نیازها پاسخگویی به احتیاجات ارایه رهنمودها توجه به تفاوت ها و در آموزش و پرورش کمک به رشد تعالی و پیشرفت از طریق یادگیری آیا امتحاناتی که در حال حاضر وجود دارد خود به هدف تبدیل نشده اند آیا این امتحانات اطلاعات لازم در ابعاد مختلف را به ما می دهند و آیا این اطلاعات در زمینه های مورد نیاز برای تصمیم گیری جامع و معتبر هستند اینجا نیز پاسخ ها می تواند متفاوت باشد. اما هیچیک از ما نمی توانیم مشکلاتی را که اینگونه امتحانات داشته و دارند را انکار کنیم . آیا چاره کار در این است که امتحان را حذف کنیم یا باید نگاه خودمان و روش های برگزاری امتحان و استفاده ای که از نتایج آن می شود را تغییر دهیم بله درست است ما برای اینکه به دانش آموز کمک کنیم تا بهتر یاد بگیرد و از یادگیری لذت ببرد و آن را در زندگی به کار گیرد نیازمند شناخت او هستیم بنابراین به روش هایی نیاز داریم که بتوانند این شناخت را فراهم نمایند. ارزشیابی تحصیلی این کار را انجام می دهد. یعنی معلم با استفاده از امتحان گرفتن تکلیف دادن کار عملی خواستن پرسش کردن و... اطلاعات لازم را بگیرد و بر اساس آن وظیفه خود را که همان فراهم کردن زمینه رشد پیشرفت و تعالی در ابعاد مختلف است انجام دهد. بنابراین امتحان یکی از روش هایی است که معلم انجام می دهد تا دانش آموز را بشناسد و البته نباید تنها روش جمع آوری اطلاعات باشد. روشهای دیگری نیز باید توسط معلم برای شناخت همه جانبه دانش آموزان انجام گیرد که به آنها سنجش و ارزشیابی می گویند.

● چرا ارزشیابی تحصیلی دوره ابتدایی باید تغییر کند
شاید این سوال مهمترین سوال برای والدین گرامی باشد. چه مشکلاتی در روش های فعلی وجود دارد وقتی به اهداف و انتظارات خودمان از مدرسه و آموزش و پرورش دقیق تر شویم متوجه خواهیم شد برای ایجاد این انتظارات و در فرزندانمان به نگرشی نو روش ها و افراد جدید نیاز داریم در حالیکه اشکالات نظام نمره ای در دوره ابتدایی عبارتند از :
۱) دانش آموزان را با اضطراب و نگرانی روبه رو می کند و محیط مدرسه را از نظر روانی و عاطفی تهدید می کند
۲ ) بیشتر به اطلاعات و دانش جزیی و حفظیات توجه می شود تا درک و فهم و یادگیری های عمیق .
۳ ) کودکان را به رقابت های نابرابر و ناسالم می کشاند و نظام برنده و بازنده را ترویج می کند .
۴ ) گرفتن نمره بالا و یا قبولی به جای یادگرفتن و به دست آوردن تجارب مفید تبدیل می شود .
۵ ) به آنچه که دانش آموزان خارج از کلاس و یا مدرسه کسب می کنند کم توجه است .
۶ ) به دانش آموزان القا می کند فقط مطالبی را مطالعه کنند که در امتحان به آنها توجه می شود .
۷ ) باعث نگرانی کاذب در اولیا می شود .
۸ ) شناخت مناسبی از وضعیت تحصیلی و تربیتی دانش آموزان ارائه نمی دهد . مشکلات فوق و سایر مشکلاتی که در این مجموعه امکان طرح آنها وجود ندارد لزوم تغییر در روش های ارزشیابی تحصیلی دوره ابتدایی را ضروری و اجتناب ناپذیر کرده است . این تغییرات در قالب طرحی تحت عنوان « ارزشیابی توصیفی » ارایه گردیده است تا بخشی از این نگرانی ها را برطرف نماید.

● ارزشیابی توصیفی چیست
ارزشیابی توصیفی شکلی از ارزشیابی تحصیلی ـ تربیتی است که در آن معلم با مشارکت فعال و دانش آموز و اولیای ایشان بااستفاده از ابزارهای مختلف به جمع آوری اطلاعات در زمینه تلاش ها پیشرفت ها و موفقیت های دانش آموزان می پردازد و با طبقه بندی تحلیل و تفسیر اطلاعات به آنها کمک می کند تا بهتر یاد بگیرند و مشکلات یادگیری خود را به کمک اولیا و معلمان برطرف کنند. هدف اصلی در ارزشیابی توصیفی بهبود شرایط یادگیری دانش آموزان با از بین بردن اضطراب های نامطلوب ناشی از برگزاری امتحانات و بازخوردهای عددی است .

● ویژگی های ارزشیابی توصیفی
۱ ) در ارزشیابی توصیفی به جای دادن نمره به دانش آموز از عبارت های کیفی مثل تلاش خوبی داشته ای با تلاش به موفقیت رسیده ای برای موفقیت باید بیشتر تلاش کنی با انجام تمرین بیشتر مشکل شما برطرف می شود و... استفاده می شود.
۲ ) ارزشیابی توصیفی به زمان خاص محدود نمی شود این ارزشیابی در محیط های یادگیری فعالیت های خارج از کلاس و محیط زندگی نیز جریان دارد.
۳ ) تلاش و رشد کودکان همانند موفقیت آنان ارزشمند است و فقط به موفقیت ها امتیاز داده نمی شود بلکه تلاش و پیشرفت نیز امتیاز دارد.
۴ ) همانگونه که یادگیری دانش آموزان در حوزه های مختلف و سطوح متفاوت است سنجش و ارزشیابی آن نیز باید بااستفاده از ابزارهایی باشد که بتواند این یادگیری ها را بسنجد. پوشه کار آزمون ها مشاهدات ازجمله ابزارهایی است که در ارزشیابی توصیفی مورد استفاده قرار می گیرد.
۵ ) در ارزشیابی توصیفی اصل بر ارتقا دانش آموزان بر پایه های بالاتر است مگر در موارد بسیار نادر و زمانی که دانش آموزان به دلایل خاصی به اهداف مدنظر نرسیده باشند.
۶ ) کارنامه دانش آموزان علاوه بر عملکرد درسی عملکرد اجتماعی و عاطفی و جسمانی ـ فیزیکی را منعکس می نماید . ارزشیابی توصیفی یا ویژگی های فوق راهکارهایی را برای برطرف کردن بخشی از مشکلات فراروی ارزشیابی تحصیلی ارائه داده است که در ادامه به آنها اشاره می شود.

● برتری ها یا ویژگی های ارزشیابی توصیفی نسبت به روش کمی
الف ) مهمترین هدف ارزشیابی توصیفی ایجاد تغییر در دیدگاه ها و نگرش های مسئولان مدیران آموزگاران و والدین نسبت به ارزشیابی تحصیلی است . زیرا اصلی ترین عامل کارآمدی پایین روش های فعلی نگاه نادرست به هدف های مستتر در هر یک از روشهاست که منجر به استفاده نادرست از آنها می شود. به عنوان مثال آزمون و آزمودن اگر با هدف شناخت تغییرات حاصل از یادگیری که بیانگر تلاش ها و فعالیت های معلم دانش آموزان و والدین گرامی است به کار رود و از نتایج آن ;
۱ -) برای کمک به دانش آموزان در جهت تلاش بیشتر و فعالیت دقیق تر
۲- ) توسط معلم و والدین در جهت برنامه ریزی مناسب تر استفاده شود این عمل نه تنها ناپسند نیست بلکه عین صواب است .

ب ) - راهکار دیگری که پیش بینی شده جایگزینی بازخوردهای کیفی و توصیفی به جای بازخوردهای نمره ای است . نمره برای دانش آموز بیشتر به عنوان علامتی است که برخی از رفتارهای خوشایند و یا ناخوشایند دوستان معلمان اولیا و دیگران را به دنبال دارد. اما کمتر وسیله ای برای شناخت نقاط قوت ضعف توانمندی ها و محدودیت ها به کار گرفته می شود. اما بازخوردهای کیفی به دانش آموزان انگیزه و تلاش بیشتر در یک فضا و شرایط آرام و برای معلم توجه دقیق بر ابعاد یادگیری دانش آموزان و برای اولیا آگاهی از وضعیت تحصیلی و وظیفه و مسوولیتی که در قبال آن دارند می دهد.
نباید حذف نمره را از بازخوردهایی که به دانش آموز داده می شود با حذف ارزشیابی یکسان تلقی کرد. ارزشیابی به صورت دقیق تر کامل تر با ابزارهای مناسب تر با هدف یاری به دانش آموز و اولیا آنان در طول سال تحصیلی انجام می شود; اما نتیجه با کلمه عبارت جمله و... اعلام می گردد. اگر یادتان باشد گفته شد ازجمله مشکلات ارزشیابی فعلی کم توجهی به تمامی آموخته ها و یادگیری های دانش آموزان مثلا در زمینه علاقه انگیزه احساسات نگرش ها توانایی ها مهارت ها کارهای عملی و.. است .

مواردی که به جرات می توان گفت هدف اصلی و اساسی دوره ابتدایی رشد و شکوفایی آنهاست که در ارزشیابی توصیفی برای هر یک از آنان ابزار و روش مناسب پیش بینی شده است . مثلا برای سنجیدن عمل و رفتار دانش آموزان در جمع و گروه روش مشاهده و ابزاری تحت عنوان سیاهه رفتار در نظر گرفته شده است . بنابراین معلم گرامی ضمن توجه به این بعد یعنی بعد اجتماعی آن را با روش و ابزار درست ارزشیابی می کند و اطلاعات حاصله را بررسی تجزیه و تحلیل کرده و از نتایج آن برای تصمیم گیری درخصوص تنظیم برنامه آموزشی خود و اطلاع به والدین برای فراهم کردن زمینه تلاش و فعالیت بیشتر همراه با انگیزه لازم به کار می برد.

ج ) باتوجه به اینکه در حال حاضر در روش کمی برگزاری امتحانات در زمانی غیر از زمان آموزش و یادگیری انجام می شود فاصله زمانی بین آموزش و ارزشیابی و امتحان آن را به یک موضوع اضطراب آور و نگران کننده تبدیل کرده است . از طرف دیگر براساس نتایج یک یا چند امتحان در مورد آینده دانش آموز تصمیم گیری می شود و این امر باعث شده هم والدین و هم دانش آموزان و حتی معلمان دچار ترس و اضطراب شوند. برای رفع این مشکل در ارزشیابی توصیفی امتحان و آموزش به شکل مستقل و در زمان خاص وجود ندارد. بلکه در زمانی که معلم و دانش آموز در حال فعالیت های یاددهی ـ یادگیری هستند. آزمون های مورد نظر اجرا شده و همزمانی ارزشیابی و آموزش و یادگیری ضمن حذف اضطراب ناشی از حضور در جلسات امتحانی آن را به مرحله ای از یادگیری و جز فرایند یادگیری تبدیل می کند.

د ـ مشارکت و همکاری در هر کاری علاقه و تعهد افراد را به آن کار افزایش می دهد. از آنجایی که ارزشیابی تحصیلی در طرح ارزشیابی توصیفی یک فرصت یادگیری تلقی می شود و برای یادگیری و بهبود شرایط آن انجام می گیرد مشارکت دانش آموز و والدین در این موضوع در کنار معلم بسیار ارزشمند و حیاتی است . زیرا دانش آموز با بررسی روند تلاش خود از همان ابتدا مدیریت فرآیندهای یادگیری خود را بتدریج برعهده می گیرد و والدین نیز با مشارکت در امر ارزشیابی فرزندشان ضمن احساس وظیفه بیشتر برنامه ریزی های آگاهانه تری برای بهبود وضعیت تحصیلی آنها انجام می دهند.

هـ ) و بالاخره در ارزشیابی توصیفی تمام تلاش معلم والدین و خود دانش آموز در طول سال صرف فرایند « ارزشیابی از وضعیت یادگیری ـ تلاش برای یادگیری بهتر ـ ارزشیابی شناخت بیشتر و دقیق تر ـ تلاش برای یادگیری بهتر » می شود و دانش آموزان فرصت جبران کاستی های احتمالی را دارند و این ضعف ها کاستی های احتمالی متراکم نشده و تا پایان نوبت اول یا سال حفظ نمی شوند بلکه هر زمان که شناسایی شوند تدبیر شده و یا مشارکت معلم دانش آموز و والدین برطرف می گردد. فلذا در این طرح اصل بر ارتقا دانش آموز به پایه بالاتر است و فقط معدود دانش آموزانی که مشکل جدی در یادگیری و... دارند بنابر اصل هر دانش آموزی با توجه به تفاوت های فردی به زمان متفاوتی برای یادگیری نیاز دارند تکرار پایه می نمایند.

● وظایف دانش آموزان در ارزشیابی توصیفی مشارکت دانش آموزان در ارزشیابی تحصیلی و آگاهی از پیشرفت کار و تلاش برای آنها جذاب و انگیزشی است . خود ارزیابی براساس مشاهده عملکرد در فعالیت های ثبت شده به ویژه پوشه کار به دانش آموز فرصت گرانبهایی را می دهد تا آگاهانه تر تلاش و کوشش نماید. به برخی از وظایف و مسئولیت های دانش آموزان نیز در اجرای ارزشیابی توصیفی اشاره می شود.

۱ -) همکاری با معلم در تشکیل پوشه کار (در این پوشه نمونه هایی از کارهای دانش آموزان قرار داده می شود تا با مراجعه به آن از میزان تلاش پیشرفت و موفقیت های خود آگاه شوند
۲ -) انجام تکالیفی که معلم در کلاس و یا خارج از کلاس متناسب با اهداف درس و توانایی دانش آموزان تعیین می کند . ۳- )تلاش برای جبران ضعف های احتمالی با همکاری والدین .
۴- ) ابراز توانمندی ها مهارت ها و عملکرد خود در موقعیت هایی که معلم برای او در نظر می گیرد .
۵ -) حفظ و نگهداری پوشه کار .

● وظایف والدین در ارزشیابی توصیفی
ارتباط نزدیک مداوم و مستمر دانش آموز با والدین و تمایل و علاقه وافر پدران و مادران در کمک به فرزندان خود در امور تحصیلی و تربیتی همچنین ضرورت هماهنگی و همکاری بین معلم و والدین به ویژه در ارزشیابی توصیفی نقش و جایگاه آنها را در این موضوع ممتاز کرده است .

به برخی از مهمترین وظایف والدین در ارزشیابی توصیفی اشاره می شود :
۱ )حضور منظم مستمر و فعال در مدرسه برای آگاهی از وضعیت تحصیلی فرزندشان
۲ ) ارایه اطلاعات مربوط به فعالیت های دانش آموز در منزل به معلم .
۳ )کمک به دانش آموز در انجام وظایف و تکالیف خارج از کلاس و مدرسه و راهنمایی و هدایت آن .
۴ ) کمک به معلم در تولید پوشه کار و حفظ و نگهداری آن .
۵ اجرای پیشنهادهای معلم درخصوص فرزند خود متناسب با شرایط و ظرفیت های خانواده .
۶ ) ارزشیابی از عملکرد فرزند در منزل با روش های توصیفی و ارایه نتیجه به معلم در مدرسه .
۷ ) مطالعه جزوات بروشورها و مشاهده فیلم ها و یا نرم افزارها درخصوص طرح .
۸ ) شرکت در برنامه ها و جلسات توجیهی که برای این منظور برگزار می شود .

● وظایف معلم در ارزشیابی توصیفی
ارزشیابی تحصیلی ـ تربیتی دانش آموزان از وظایف مهم آموزگاران و معلمان است . با انجام این وظیفه ضمن شناسایی و بررسی موقعیت و وضعیت یادگیری دانش آموزان و موانع احتمالی موجود در مسیر یادگیری آنها برای کمک به دانش آموزان در فعالیت بیشتر برای یادگیری دروس بروز احساسات اصلاح و تقویت بینش ها مهارت ها و... تلاش می شود. به کمک ارزشیابی معلم دانش آموز را می شناسد و به او کمک می کند تا یاد بگیرد و تلاش کند تا بهتر یاد بگیرد. (و یا تلاش کند یاد بگیرد که چگونه بهتر یاد بگیرد برخی از مهمترین وظایف معلم در ارزشیابی توصیفی عبارت است از :
۱ ) تهیه و تدوین نقشه ارزشیابی تحصیلی ـ تربیتی متناسب با اهداف و انتظارات .
۲ ) تهیه و تنظیم ابزارهای مناسب برای سنجش و ارزشیابی مثل آزمون پوشه کار ثبت مشاهدات و ...
۳ ) ارزشیابی دانش آموزان در زمان انجام فعالیت های یادگیری و ارائه نتیجه (ارائه بازخورد) به آنها برای آگاهی از وضعیت تلاش و پیشرفت خود.
۴ ) ثبت و نگهداری اطلاعات جمع آوری شده به وسیله ابزارهای مختلف و تجزیه و تحلیل آنها به منظور ارائه راهنمایی لازم به اولیا و دانش آموزان .
۵ ) تعیین تکالیف مناسب با رعایت شرایط و ویژگی های سنی و روحی بررسی آنها به منظور شناسایی میزان تلاش پیشرفت و موفقیت دانش آموزان .
۶) برگزاری آزمون های مورد نیاز با رعایت این نکته که آزمون فقط برای جمع آوری اطلاعات است و جدای از فرایند یاددهی ـ یادگیری دیده نشود بدور از هرگونه شرایط اضطراب آور و نگران کننده باشد و از نتیجه آن فقط برای رفع موانع یادگیری و کمک به دانش آموز استفاده شود.
۷) تنظیم گزارش های مناسب برای والدین و ارائه آن به صورت حضوری یا مکتوب حداقل هر ۲ ماه یکبار .
۸ ) تنظیم گزارش پیشرفت تحصیلی (کارنامه ) در هر نوبت و ارائه اطلاعات دقیق در زمینه فعالیت و کوشش دانش آموزان برای والدین .
۹ ) تصمیم گیری در مورد ارتقا یا تکرار پایه در صورت عدم کسب شرایط لازم (باتوجه به تمام تلاش هایی که معلم والدین و دانش آموز انجام داده اند)
تمام این کارها برای این است که : فرزندان گرامی این آینده سازان عزیز با کمال آرامش و با برخورداری از شرایط و فرصت های مناسب با اشتیاق فراوان و امید به آینده در سایه قوانین مترقی نظام مقدس جمهوری اسلامی در خصوص حقوق کودک و وظایف و کارکردهای آموزش و پرورش بتواند لذت آموختن را به همراه تعمیق آن معارف بچشند و آمادگی خود را برای موفقیت در مراحل مختلف زندگی رشد دهند. « نظام نمره محوری فعلی دانش آموزان را با اضطراب و نگرانی روبرو و محیط مدرسه را از نظر روانی و عاطفی تهدید می کند زیرا کودکان را به رقابتی نابرابر و ناسالم می کشاند که گرفتن نمره بالا و یا قبولی به جای یادگرفتن و کسب تجربه های مفید آموزش می نشیند در ارزشیابی توصیفی به جای دادن نمره به دانش آموز از عبارت های کیفی مثل « تلاش خوبی داشته ای » میگنا دات آی آر« با تلاش به موفقیت رسیده ای » « برای موفقیت باید بیشتر تلاش کنی » « با انجام تمرین بیشتر مشکل شما برطرف می شود » و... استفاده می شود در نظام ارزشیابی توصیفی کارنامه دانش آموزان علاوه بر عملکرد درسی که می تواند شامل مردودی هم شود عملکرد اجتماعی و عاطفی و جسمانی ـ فیزیکی دانش آموز را منعکس می نماید مشارکت دانش آموز در ارزشیابی تحصیلی و آگاهی از پیشرفت کار و تلاش برای آنها جذاب و انگیزشی است.» 

عيد نوروز و سابقه تاريخي آن

عید نوروز را می‌توان از قدیمی‌ترین عید ایرانیان نام برد که این جشن وجشن مهرگان( که با آغاز فصل زمستان برپا می شد) از بزرگترین عید ها برشمرده می شد. تجلیل و پاسداشت از آن ریشه در تاریخ کهن دارد. هرچند از پیشینه تاریخی آن، مکتوب بسیار دقیقی در دست نیست اما بی‌شک جشن نوروز سابقه‌ای بسیار کهن در میان اقوام مختلف جهان دارد.
نوروز یکی از قدیمی‌ترین عید ایرانیان است و هر ساله با برگزاری آئینها و آداب و رسوم مختلفی همراه می شود و در خصوص ریشه نوروز نیز اندیشمندان و شعرای روزگاران کهن دیدگاه های مختلفی داشتند.

به گزارش خبرنگار مديريت فرهنگي دانشگاه و به نقل از خبرگزاري مهر، نوروز واژه‌ای مرکب است که از دو جزء نو و روز تشکیل شده و به معنای روز نوین ، جدید و تازه است، به نخستین روز از اولین ماه سال خورشیدی نیز اطلاق می شود. اصل این کلمه ریشه پهلوی دارد که با واژه نوک روچ یا نوک روز بیان می شد.

ابوریحان بیرونی در تعریف نوروز نقل می‌کند: "نخستین روز است از فروردین ماه و از این جهت روز نو نام کردند، زیرا که پیشانی سال نو است و آنچه از پس اوست از این پنج روز همه جشنها است.

درتعریفی دیگر نوروز نخستین روز سال در تقویم ایرانی است یعنی یکم فروردین ماه و یا روز" اورمزد" از ماه فروردین.

پیشینه نوروز

عید نوروز را می‌توان از قدیمی‌ترین عید ایرانیان نام برد که این جشن وجشن مهرگان( که با آغاز فصل زمستان برپا می شد) از بزرگترین عید ها برشمرده می شد. تجلیل و پاسداشت از آن ریشه در تاریخ کهن دارد. هرچند از پیشینه تاریخی آن، مکتوب بسیار دقیقی در دست نیست اما بی‌شک جشن نوروز سابقه‌ای بسیار کهن در میان اقوام مختلف جهان دارد.

نوروز در روزگار "جمشید" چهارمین پادشاه دوره پیشدادی پدید آمد و در پادشاهی او به صورت آئین درآمد. مسعودی در التنیه و الاشراف آورده است: هرمز در روز نخست ماه فروردین به مظالم (دادگری) نشست. پس آن روز را «نوروز» نام کرد و سنت گشت.

فردوسی نیز در داستان پدید آمدن نوروز نقل می‌کند: وقتی جمشید از کارهای کشوری بیاسود بر تخت کیانی نشست و همه بزرگان لشکری و کشوری بر گرد تخت او فراهم آمدند. جمشید آن روز را که نخستین روز از فروردین و آغاز سال بود،" نوروز" نامید و جشن گرفت.

به جمشید گوهر افشاندند مر آن روز را روز نو خواندند چنین روز فرخ از آن روزگار بمانده از آن خسروان یادگار

جشن نوروز را به نخستین پادشاهان نسبت می دهند. شاعران و نویسندگان قرن چهارم و پنجم هجری چون فردوسی، عنصری، بیرونی، طبری و بسیاری دیگر که منبع تاریخی و اسطوره‌ای آنان بی گمان ادبیات پیش از اسلام بوده ، نوروز را از زمان پادشاهی جمشید می‌دانند.

جشن نوروز پیش از جمشید نیز برگزار می‌شد و ابوریحان نیز با آن که جشن را به جمشید منسوب می‌کند یادآور می شود که : آن روز که روز تازه‌ای بود جمشید عید گرفت؛ اگر چه پیش از آن هم نوروز بزرگ و معظم بود.

کتاب «آثار الباقیه» اثر ابوریحان بیرونی (متوفی 440 هجری قمری) است. او می‌نویسد: سال نزد فارسیان چهار فصل بود .بر حسب این فصول عیدهایی داشتند که به اهمال در کبیسه روز این عیدها جابهجا میشد. از جمله این اعیاد یکی روز اول فروردین ماه یعنی نوروز بود که روز بس بزرگ است که به علت زنده شدن طبیعت گویند.

آغاز خلقت جهان در آن روز بوده است. چنین به نظر میرسد که پنج روز نخستین سال « نوروز عامه» یعنی جشن همگانی بود. حال آنکه روز ششم که «خرداد روز» نام داشت، « نوروز خاصه» یعنی جشن پادشاهان و بزرگان بوده است.

مورخین و محققان درباره جایگاه نوروز با هم اختلاف دارند. به نظر میرسد آریائی‌ها از مهاجرت به فلات ایران و هم مرز شدن با تمدن میانرودان سال را به دو قسمت تقسیم می‌کردند که هر یک با انقلابی شروع می‌شد و دو جشن نوروز و مهرگان سرآغاز این دو انقلاب بودند. یعنی هنگام انقلاب تابستانی جشن نوروز گرفته میشد و زمان انقلاب زمستانی جشن مهرگان پاس داشته می‌شد.

برخی معتقدند که جشن نوروز و مهرگان جشنی بوده‌است که در ایران قبل از ورود آریائی‌ها وجود داشته است و اقوام قبل از آریائی‌ها که در فلات ایران ساکن بوده‌اند به آن عمل می‌کرده‌اند.

در باور زرتشت، ماه فروردین (نخستین ماه گاهشماری خورشیدی ایرانیان) به فرهوشی (سرزندگی) اشاره دارد به اینکه که دنیای مادی را در آخرین روزهای سال دچار دگرگونی می‌کند.

روایت دیگر این است که در این روز ویژه (یکم فروردین)، جمشید، پادشاه پیشدادی، بر روی تخت طلایی نشسته بود در حالیکه مردم او را روی شانه‏‌های خود حمل می‏‌کردند. آنها پرتوهای خورشید را بر روی پادشاه دیدند و آن روز را جشن گرفتند.

با استناد بر نوشته‌های بابلی‌ها، شاهان هخامنشی در طول جشن نوروز در ایوان کاخ خود نشسته و نمایندگانی را از استان‌های گوناکون که پیشکش‌هایی نفیس همراه خود برای شاهان آورده بودند می‌پذیرفتند. گفته شده که داریوش کبیر، یکی از شاهان هخامنشی (۴۲۱ - ۴۸۶)، در آغاز هر سال از پرستش‌گاه بال مردوک، که از خدایان بزرگ بابلیان بود دیدن می‌کرد.

همچنین پارتیان و ساسانیان همه ساله نوروز را با برپایی مراسم و تشریفات خاصی جشن می‌گرفتند. صبح نوروز شاه جامه ویژه خود را پوشیده و به تنهایی وارد کاخ میشد. سپس کسی که به خوش قدمی شناخته شده بود وارد میشد و سپس والامقام‌ترین موبد در حالی که همراه خود فنجان، حلقه و سکه‌هایی همه از جنس زر، شمشیر، تیر و کمان، قلم، مرکب و گل داشت در حین زمزمه دعا وارد کاخ میشد.

پس از موبد بزرگ ماموران حکومت در صفی منظم وارد کاخ شده و هدایای خود را تقدیم شاه می‌کردند. شاه پیشکش‌های نفیس را به خزانه فرستاده و باقی هدایا را میان حاضران پخش می‌کرد. ۲۵ روز مانده به نوروز، دوازده ستون با آجرهای گلی در محوطه کاخ برپا شده، و دوازده نوع دانه گیاه مختلف بر بالای هر یک از آنها کاشته می‌شد.

در روز ششم نوروز، گیاهان تازه روییده شده بر بالای ستون‌ها را برداشته و آنها را کف کاخ می‌پاشیدند و تا روز ۱۶ فروردین که به آن روز مهر می‌گفتند، آنها را برنمی‌داشتند.

جشن و آیین‌های نوروز

"نوروز" را ایرانیان گرامی می‌دارند و آیینی است کهن که گرچه طی هزاران سال دگرگون یافته، اما هرگز از میان نرفته و از سوی اقوام و مذاهب مختلفی که در سرزمین ایران حضور پیدا کرده‌اند، مهر تأیید خورده است. بدین سان امروزه نوروز از نمادهای بزرگ و وحدت بخش ملت ایران با همه تکثرهای قومی، مذهبی، فرهنگی و زبانی است.

آیین‌ها و رسم‌های مردم فرآیند الزامات و نیازهای درهم تنیده مادی و معنوی، در پیوند جغرافیایی و شیوه‌های تولید و ساختارهای اقتصادی دورهای مختلفا‌ند که برحسب ضرورت پیوسته در حال تغییرند و به مقوله‌هایی که در ژرفا معنا دارند پاسخ می‌دهند.

نوروز تنها جشنی است که از دوران باستان با عظمت تمام و همراه با انبوهی افسانه و آیین تا به امروز ادامه یافته است. عظمت نوروز را از نقشهای تخت جمشید گرفته تا آثار ادبی و هنری گوناگون عربی و فارسی در همه جا می‌توان یافت.

از جشن‌های متعددی که در ایران باستان مرسوم بوده، یا از جشن‌های اندکی که از آن عهد به یادگار مانده، هیچ یک به طول و تفصیل نوروز نیست. نوروز جشنی است که یک جشن کوچک‌تر (چهارشنبه سوری) به پیشواز آن می‌آید و جشنی دیگر (سیزده به در) به بدرقه آن و نماد آن انداختن سفره هفت سین است.

جشن های نوروزی در کهن

بنابر پژوهش‌های انجام شده، پادشاهان و مردمان دوره های هخامنشی، نوروز را به عنوان آیین کهن، به هنگام گردش سال، جشن گرفته‌اند. چنانچه ۱۳ روز اول سال به نام: «۱۳بدر» از جشن‌های اصلی ایرانیان امروزی است. جشن نوروز دست کم یک یا دو هفته ادامه داشته است.

ابوریحان بیرونی مدت برگزاری جشن نوروز را پس از جمشید یک ماه می نویسد: « چون جم درگذشت پادشاهان همه روزهای این ماه را عید گرفتند. عیدها را شش بخش نمودند: پنج روز نخست را به پادشاهان اختصاص دادند، پنج روز دوم را به اشراف، پنج روز سوم را به خادمان و کارکنان پادشاهی، پنج روز چهارم را به ندیمان و درباریان ، پنج روز پنجم را به توده مردم و پنجه ششم را به برزگران. ولی برگزاری مراسم نوروزی امروز، دست کم از پنجه و «چهارشنبه آخر سال» آغاز می شود و در «سیزده بدر» پایان می پذیرد.

آریایی‌ها، دوره‌ای پیشدادیان را، زمان پیدایش جشن‌های نوروزی به شمار آورده‌اند. اقوام آریایی و حتی غیر آریایی، به اشکال متفاوت، صدها سال نوروز را جشن گرفته‌اند و می‌گیرند.

متاسفانه امروز در بعضی مناطق و کشورها، نوروز صرف به صورت تعطیلات درآمده و از حالت جشن و نیایش خارج شده در حالی که جشن از کلمه «یشن» به معنای عبادت و نیایش بوده است.

پادشاه هخامنشی، از تخت جمشید که محلی مقدس و مخصوص نیایش بوده، به هنگام نوروز، اقوام مختلف «ماد»، «ایلامی»، «بابلی» و دیگران را با لباس های فاخر محلی شان می خواسته و نو شدن سال را در کاخ «اپادانا»، در برابر شاه جشن می‌گرفتند و از حاصلات محلی، زراعتی و دامداری شان به شاه هدیه می‌دادند.

در نخستین بامداد نوروز، مردم روی یکدیگر آب می‌پاشیدند. پس از گرویدن به اسلام نیز این رسم بجا مانده با این تفاوت که به جای آب از گلاب استفاده می‌شود. از دیگر رسوم نوروز، حمام رفتن و هدیه کردن شکر به یکدیگر در روز ششم فروردین بود. و یکی از باشکوه‌ترین سنت‌ها نیز سبز کردن دانه گیاه در یک ظرف است که به آن "سبزه” گویند.

آیینه‌ای نوروزی

از آداب و رسوم کهن پیش از نوروز باید از پنجه، چهارشنبه سوری و خانه تکانی یاد کرد.

در ایران به استقبال جشن نوروز با خانه تکانی، چهارشنبه سوری، رفتن به بالای قبور رفتگان، خانه‌های اقارب و دوستان «میر نوروزی»، «حاجی فیروزی»، سبزه رویاندن در خانه ها، گستردن سفره (دستر خوان) هفت سین، میوه تر کردن، بردن لباس نوروزی، رفتن به تفریح گاه ها، دامنه کوه‌ها و طبیعت همراه بوده است.

خانه تکانی

اصطلاح خانه تکانی را بیشتر در مورد شستن، تمیز کردن، نو خریدن، تعمیر کردن ابزارها، فرشها و لباسها که به مناسبت فرا رسیدن نوروز صورت می‌گیرد، به‌کار می‌گیرند. در خانه تکانی که سه تا چهار هفته طول میکشد، باید تمام وسیله‌هایی که در خانه است جابه‌جا، تمیز و تعمیر بشوند و دوباره در جای خود قرار بگیرند. بعضی از وسیله‌های سنگین وزن مثل؛ فرش‌ها، تابلوها، پرده‌ها و وسیله‌های دیگر فقط سالی یکبار، آن هم در خانه تکانی نوروزی جا به جا و تمیز می‌شوند.

در برخی از شهرهای آذربایجان، نخستین چهارشنبه ماه اسفند (چهارشنبه موله) به شستن و تمیز کردن فرش‌های خانه اختصاص دارد. چنان زوایای خانه را می‌روبند که اگر تا یک سال دیگر هم آن زوایا از چشم خانم خانه پنهان بماند یا فرصت پاکیزه سازی آنها به دست نیاید، قابل تحمل باشد. وسواس برای این پاکیزه سازی تا به حدی است که در و دیوار خانه اگر نه هر سال، هر چند سال یکبار نقاشی میشود.

پنجه (خمسه مسترقه)

بر اساس سالنمای کهن ایران هر یک از 12 ماه سال 30 روز است و پنج روز باقیمانده سال را پنجه، پنجک، یا خمسه مسترقه، گویند. این پنج روز را خمسه مسترقه نامند از آن جهت که در هیچ یک از ماه ها حساب نمی شود. مراسم پنجه تا سال 1304 ، که تقویم رسمی شش ماه اول سال را سی و یک روز قرارداد، برگزار می شد.

میر نوروزی

از جمله آیین‌های این جشن پنج روزه، که در شمار روزهای سال و ماه و کار نبود، برای شوخی و سرگرمی حاکم و امیری انتخاب می کردند که رفتار و دستورهایش خنده آور بود و در پایان جشن از ترس آزار مردمان فرار می کرد.

ابوریحان از مردی بی‌ریش یاد می کند که با جامه و آرایشی شگفت انگیز و خنده آور در نخستین روز بهار مردم را سرگرم می کرد و چیزی می گرفت و هم اوست که حافظ به عنوان « میرنوروزی» دوران حکومتش را « بیش از 5 روز» نمی‌داند.

از برگزاری رسم میر نوروزی، تا لااقل 70 سال پیش آگاهی داریم. بی‌گمان کسانی را که در روزهای نخست فروردین، با لباس‌های قرمز رنگ و صورت سیاه شده در کوچه و گذر و خیابان می‌بینیم که با دایره زدن و خواندن و رقصیدن مردم را سرگرم می کنند و پولی می گیرند.

بازمانده شوخی‌ها و سرگرمی‌های انتخاب «میر نوروزی» و «حاکم پنج روزه » است که تنها در روزهای جشن نوروزی دیده می‌شوند و آنان در شعرهای خود می‌گویند: "حاجی فیروزه، عید نوروزه، سالی چند روزه"

پنجشنبه آخر سال

یکی از آیین‌های کهن پیش از نوروز، یاد کردن از مردگان است، به ویژه خانواده‌هایی که در طول سال، عزیزی را از دست داده‌اند. رفتن به زیارتگاه‌ها و زیارت اهل قبور در پنجشنبه و نیز روز پیش از نوروز و بامداد نخستین روز سال، رسمی همگانی است. همچنین رسم است که ایرانیان در موقع سال تحویل به زیارت حرم امامان (ع) و امامزادگان می‌روند.

کاشتن سبزه

مادران حدود یک هفته مانده به نوروز، مقداری گندم و عدس و ماش و شاهی در ظرف‌هایی زیبا می‌ریزند و خیس می‌دهند تا آهسته آهسته بروید و برای سفره نوروزی آماده گردد.

اسفند، ماه پایانی و زمستانی، هنگام کاشتن دانه و غله است. کاشت «سبزهی عید» به صورت نمادین، از روزگاران کهن، در همه خانه‌ها و در بین همه خانواده‌ها مرسوم است. در ایران کهن، بیست و پنج روز پیش از نوروز، در میدان شهر، دوازده ستون از خشت خام برپا می‌کردند، یک ستون گندم، یک ستون جو، و به ترتیب برنج و باقلا، کاجیله (گیاهی است از تیرهی مرکبات، که ساقهی آن به 50سانتیمتر می‌رسد)، ارزن، ذرت، لوبیا، نخود، گنجد، عدس و ماش می‌کاشتند.

در ششمین روز فروردین، با سرود و ترنم و شادی این سبزه‌ها را می‌کندند و برای فرخندگی به هرسومی پراکندند. امروز در همه خانه‌ها رسم است که ده روز یا دو هفته پیش از نوروز، در ظرف‌های کوچک و بزرگ، کاسه، بشقاب، پشت کوزه و ... دانه‌هایی چون گندم، عدس، ماش و ... می‌کارند. در برخی از شهرهای آذربایجان، سومین چهارشنبه به خیس کردن و کاشتن گندم و عدس برای سبزه‌های نوروزی اختصاص دارد.

سفره هفت‌سین

جمع شدن همه اعضای خانواده در موقع سال تحویل در کنار سفرهی هفتسین از رسمها و باورهای قدیمی است. در سفرههای هفتسین، هفت روییدنی خوراکی قرار دارد که نامآنها با حرف"س" آغاز می‌شود، مانند: سیب، سبزه، سنجد، سماق، سیر، سرکه، سمنو و مانند اینها که نماد فراوانی فرآوردههای کشاورزی است.

علاوه بر آن،قرآن، آینه، شمع، ظرفی شیر، ظرفی آب که نارنجی در آن است. تخم‌مرغ رنگ شده، ماهی قرمز، نان و سبزی، گلاب، گل، سکه و قرآن نیز زینت بخش سفره هفت‌سین است که در بیشتر خانه‌ها تا روز سیزده پهن است.

کارت و پیام شادباش

کاری که پس از شکل‌گیری روشهای جدید ارتباطی مانند نامه‌نگاری، یا شکل جدیدتر آن نامه‌های الکترونیکی رواج یافته، ارسال کارت شادباش است؛ یک هفته پیش از آغاز سال نو، زمان ارسال کارت‌های شادباش فرا می‌رسد، فرستادن کارت شادباش برای همه دوستان و آشنایان، و اقوامی که در دیگر کشورها یا شهرها زندگی می‌کنند، البته کاری پسندیده است، امروزه و بعد از رواج تلفن بیشتر به یک تلفن برای گفتن تبریک سال نو پس از تحویل سال بسنده می‌کنند.

دید و بازدید

دید و بازدید رفتن تا پایان روز ۱۲ فروردین ادامه دارد. اما معمولاً در همان صبح نوروز به دیدن اقوام نزدیک، مانند پدر و مادر، پدر بزرگ و مادر بزرگ، پدر و مادر زن یا شوهر، عمه، عمو، خاله، دائی و… می‌روند.

روزهای بعد نوبت اقوام دورتر فرا میرسد و سر فرصت به دیگر اقوام و دوستان سر می‌زنند و دیدارها تازه می‌کنند. حتی اگر کسانی در طول سال به علت کدورت‌هایی که پیش آمده از احوال پرسی یکدیگر سر باز زده باشند، این روزها را فرصت مغتنمی برای رفع کدورت می‌شمارند و راه آشتی و دوستی در پیش می‌گیرند.

مسافرت نوروزی

از آنجا که مدارس در ایام نوروز تا ۱۴ فروردین تعطیل است، فرصت خوبی برای سفر کردن به دست میآید. پس گروه کثیری از مردم به شهرهای دیگر و نقاط خوش آب و هوا ی کشور که در ایام نوروز از آب و هوای معتدل برخوردار است، سفر میکنند.

اما این سفرها نیز خالی از دید و بازدید نیست. مردم به دیدار یکدیگر می‌روند و دیگران را به شام و ناهار دعوت می‌کنند. سفرهای زیارتی نیز که از دیرباز مرسوم بوده، همچنان رونق دارد. به این معنی که عده زیادی شب عید به قم ،مشهد یا بازدید از مناطق جنگی میروند و پس از یکی دو روز به خانه و کاشانه خود باز میگردند.

دیگر آیین ها

آداب و سنن مربوط به نوروز در گذشته بیش از امروز بوده است. تا چند دهه پیش در برخی نواحی ایران، نوروزی خوانی مرسوم بوده است. در گیلان و مازندران و آذربایجان، از حدود یک ماه پیش از فرارسیدن نوروز، کسانی در روستاها راه میافتادند و اشعاری در باره نوروز می‌خواندند. اشعاری که بنا بر تعلقات مذهبی شیعیان با مضامین مذهبی آمیخته بود و ترجیع بند آن چنین بود: باد بهاران آمده، گل در گلستان آمده / مژده دهید بر دوستان، …

این پیک‌های نوروزی در مقابل نوروزی خوانی از مردم پول یا کالا می‌گرفتند و سورسات نوروزی خود را جور می‌کردند تا چهل پنجاه سال پیش به راه انداختن «میر نوروزی» نیز یکی از آئینهای رایج بوده است.

داستان میر نوروزی این است که در پنج روز آخر سال اداره و فرمانروایی شهر را به فردی از پائینترین قشرهای اجتماعی میسپردند و او نیز چند تن از مردم عوام را به عنوان خدم و حشم و عامل خود انتخاب میکرد و فرمان‌های شداد و غلاظ علیه ثروتمندان و قدرتمندان می‌داد.

آنها نیز در این پنج روز حکم او را کم و بیش مطاع می‌دانستند و تنها در موارد پولی به چانه زدن می‌پرداختند. پس از آن پنج روز نیز میر نوروزی مطابق سنت از مجازات معاف بود و هیچ کس از او بازخواست نمی‌کرد که چرا در آن مدت پنج روز چنین و چنان کرده است.

حافظ در این بیت به عمر کوتاه آدمی، عمر کوتاه گل و عمر کوتاه سلطنت میر نوروزی اشاره دارد:

سخن در پرده میگویم چو گل از غنچه بیرون آی که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی

نوروز در اسلام

احادیث و روایات در این خصوص: واژه (عید) در قرآن کریم تنها یکبار در آیه 114، سوره مائده آمده است: (عیسی ابن مریم گفت بارالها! ای پرودگار تو ما از آسمان مائده ای فرست تا این روز برای ما و کسانی که پس از ما آیند روز عید مبارکی گردد و آیت و حجتی از جانب تو برای باشد، که تو بهترین روزی دهندگانی.

ظهور اسلام و برخورد مسالمت آمیز آن با سایر ادیان و آیین‌ها از جمله اعتقادات مذهبی و ملی ایرانیان موجب شد که مراسم و آداب مربوطه، به یکباره از جامعه اسلامی ایران رخت بر نبندد، فقط با مسلمان شدن تدریجی ایرانیان اندک اندک اعتقادات دینی اسلام نیز در میان توده مردم نفوذ کرد.

شیخ صدوق در «کتاب من لایحضره الفقیه» آورده است: براى على(علیه السلام) هدیه نوروز آوردند. فرمود: «این چیست؟». گفتند: اى امیرمؤمنان! امروز، نوروز است. فرمود: هر روزِ ما را نوروز سازید یعنى به خاطر خداوند، به یکدیگر هدیه بدهید و به دیدار یکدیگر بروید.

شیخ طوسى در «مصباح المتهجّد» چنین آورده است: امام صادق(ع) در روز نوروز فرمود: هنگامى که نووز شد، غسل کن و لباس پاکیزه بپوش و خودت را خوشبو ساز و آن روز را روزه بدار. پس هنگامى که نماز ظهر و عصر و نافله‌هاى آن را به جاى آوردى، نمازى چهار رکعتى بگزار که در رکعت اوّل آن، سوره حمد و ده مرتبه سوره قدر را مى‌خوانى.

در رکعت دوم آن، سوره حمد و 10مرتبه سوره کافرون را مى خوانى. در رکعت سوم آن، سوره حمد و 10مرتبه سوره توحید را مى خوانى و در رکعت چهارم، سوره حمد را با سوره هاى فلق و ناس. پس از نماز هم سجده شکر مى گزارى و دعا مى کنى. گناهان پنجاه ساله‌‏ات بخشوده مى شود.

ابن فهد حلّى در کتاب «المهذّب البارع» چنین آورده است: از آنچه در فضلیت نوروزْ روایت شده و گفته ما را تأیید مى کند، حدیثى است که علامه سید بهاءالدین على بن عبد الحمید، با سند خود از مُعلّى بن خُنیس نقل کرده است که: روز نوروز، همان روز است که پیامبر(ص) در غدیرخم براى امیرالمؤمنین(علیه السلام) بیعت گرفت و مسلمانان به ولایت وى اقرار کردند.

آداب نوروز

در روایتى منسوب به حضرت امام جعفر صادق(ع) آمده است که مى فرماید: «هنگامى که روز عید نوروز آمد ، غسل کن و بهترین و پاک ترین لباست را بپوش و با بهترین عطرها خود را خوش بو کن و در این روز، مستحب است روزه بگیرد.

در خصوص روز نوروز در روایات مختلف آداب گوناگونی ذکر شده که به آنها به صورت مختصر اشاره می‌شود: نماز نافله، یک نماز چهار رکعتی پس از نماز ظهر و عصر روز نوروز، دعا کردن در سجده این نماز که موجب بخشش گناهان می‌شود.( نحوه خواندن این نماز در مفاتیح الجنان در اعمال عید نوروز ذکر شده است)

- ذکر گفتن؛ خصوصا ذکر «یا ذی الجلال و الاکرام»

-روزه گرفتن

- دعا کردن در لحظه سال

قتي زمين گرد خودش بچرخد، سال تحويل مي‌شود و اين يعني زمين يك دور كامل گرد خورشيد چرخيده و 365 روز گذشته است. براي ما ايراني‌ها، سال نو با بهار آغاز مي‌شود،‌ همراه با سبز شدن طبيعت و روزها نو مي‌شود تا سبزه‌ها قد بكشند و آغاز يك جشن كهن را زيباتر كنند.

بهترین‌ها: می گویند جمشید پادشاه افسانه ای ایران، امر کرد تا تختی از عاج و ساج برایش بسازند و آن را با دیبا مفروش کنند. سپس به دیوان دستور داد تا او را سوار بر شانه هایشان به میان آسمان ببرند. روزی که جمشید به آسمان رفت، روز «اورمزد» از ماه فروردین و اول بهار بود. مردمان که از خواب زمستانی بیدار شده بودند، ناگهان در پهنه آسمان، دو خورشید تابان دیدند و سر به کرنش فرود آوردند و آن روز را به سبب طلوع دو خورشید، نوروز نامیدند.

برای پیدایش نوروز و جشن زایش طبیعت، داستان های بسیاری نقل شده است. این جشن که بزرگترین جشن به جا مانده از روزگار ایران باستان است، به صورت مشترک با 6 کشور و به سرپرستی ایران، به ثبت جهانی هم رسیده است؛ جشنی بیکران که به مرزهای این 6 کشور خلاصه نمی شود و تا آن سوی جهان نیز رخنه کرده است.

ترديدي نيست که حتی اشاره ای گذرا به تمامي آيين‌ها و رسم و رسوم مربوط به بزرگترين جشن ملي ايرانيان، همان اندازه غير ممكن است كه سر زدن به تمامي دوستان و آشنايان و همسایه های دور و نزدیک در چنين روزهايي! با اين حال، با اشاره ای کوتاه به برخی از آئین های نوروزی، از همین حالا، عید را تبریک می گوییم و آرزو می کنیم که هر روزتان نوروز باشد.

زیباترین مراسم دینی و آئینی،نقش حنا، عطر سمنو در بهار سبز

دم دمه‌های عید، زنان ایرانی شروع به خیساندن گندم و جوانه انداختن آن می‌کنند. نه فقط برای سبزه سبز کردن، بلکه برای اجرای مراسمی که سینه به سینه از مادرانشان آموخته‌اند و آن را در آستانه بهار اجرا می‌کنند؛ یعنی مراسم خوشمزه سمنو پزان!
البته مراسم سمنو پزان نه فقط در میان زنان ایرانی، بلکه در افغانستان و پاکستان هم اجرا می‌شود. سمنو پزان یک مراسم دینی آیینی است که به یمن نو شدن سال انجام می‌شود. برای تهیه سمنوی سفره هفت‌سین باید از مدتی قبل گندم مرغوب پوست نکنده را پاک و غربال کرد تا دانه‌های شکسته و دانه‌های سیاه از آن جدا شود. سپس گندم پاک شده باید شسته شود و به مدت 24ساعت در آب ولرم خیس بخورد و در کیسه‌ای نخی و سفید ریخته شود تا کم کم جوانه بزند.

این فرایند نزدیک به 4روز طول می‌کشد و در این مدت همه زنانی که در مراسم شرکت می‌کنند، سهمی در انجام این آیین به عهده می‌گیرند. یکی گندم پاک می‌کند، دیگری گندم می‌شوید و آن یکی مراقب است تا جوانه‌ها نگندند. یک نفر نیز در هنگام کار قرآن و ذکر می‌خواند. بعد از آن، زن‌ها دست به کار «سوهان کردن» و شیره کشی از گندم می‌شوند تا همه چیز برای پخت سمنو آماده شود. سمنوپز اصلی باید خانم پاکدامن و محبوب و سن و سال‌داری باشد. سمنو پزی ضمناً یک مرحله حساس دارد و آن دم انداختن سمنو است که باید قبل از اذان صبح انجام شود. هر کسی که نذر داشته باشد، یک سینی محتوی حنا، سرمه دان، آیینه و شمعدان را آماده کرده و به اصطلاح، پیشکش حضرت زهرا(س) می‌کند و روی دیگ سمنو قرار می‌دهد. بعد از پخت سمنو، همگی قدری از حنا را کف دستشان می‌گذارند و به یادگار، کف دست هایشان را نقش می‌زنند.

یک مراسم کاملاً زنانه! جشن و شادی به رسم «چوکر خونه»

«چوکر خونه» اسم عجیب و غریبی است، اما نه برای زنان سنگسری! در شهرستان سنگسر، از قدیم رسم بوده که با فرا رسیدن بهار، از روز اول تا سیزدهم نوروز، یک جشن کاملاً زنانه برپا شود.
دلیل برگزاری این جشن، تمام شدن کارهای پشم ریسی و پارچه بافی بوده و زنان برای رفع خستگی یک سال گذشته و به نیت استراحت بهاری شان، در خانه یکی از زنان سنگسر مراسم شادی و پایکوبی برگزار می‌کنند. این خانه باید حیاط بزرگی داشته باشد و مرد خانه هم حضور نداشته باشد. در این مراسم، یکی از خانم‌ها لباس مردانه می‌پوشید و چوبی به دست می‌گرفت و نقش چوپان را بازی می‌کرد. چند بچه هم نقش گوسفندها را بازی می‌کردند و یکی از خانم‌های میانسال نیز نقش ارباب را بازی می‌کرد. ارباب از چوپان می‌پرسید: چرا گله را به چراگاه نمی‌بری؟ چوپان می‌گفت: کفش ندارم! به او کفش می‌دادند. دوباره از او می‌پرسیدند: چرا گله را به چراگاه نمی‌بری؟ چوپان می‌گفت: شلوار ندارم. ارباب به او شلوار می‌داد. باز می‌گفت: کت ندارم. ارباب به او کت می‌داد. دفعه بعد، چوپان با صدای بلند می‌گفت: من زن ندارم! ارباب، دست یکی از دخترها را می‌گرفت و به چوپان می‌داد. بعد هم عروس و داماد خیالی، روی صندلی می‌نشستند و دایره و تمبک نواخته می‌شد و همه با لباس‌های محلی، به شادی و پایکوبی می پرداختند.

روشنایی های شب عید،حرمت «مامجِ» مازندرانی ها

نوروز است و آیین‌های دوست داشتنی اش؛ تنوع قومیت ها نیز این آیین‌ها را به‌طرز شگفت‌انگیزی متفاوت و جذاب کرده است؛ از خوراکی های مخصوص شب های عید تا مراسم و آیین هایی که هنوز هم به زیبایی اجرا می شود.
نوروز، زمان لمس آیین‌های ایرانی است که حتی چندین روز قبل از عید آغاز می شود و تا پایان سیزدهم فروردین ادامه می یابد.
یکی از این آئین های زیبا، «مامج» نام دارد. از قديم‌الايام در ميان خانواده‌هاي مازندران رسم بر اين است كه يكي از اعضاي خانواده با صلاحديد روحاني محل، به عنوان «مامج» كه پيام‌آور نيك بختي است، انتخاب مي‌شود و با مراسم خاصي، هنگام تحويل سال وارد خانه مي‌شود.

«مامج» همراه با یک ظرف آب و يك سيني حاوي قدري گندم یا برنج، با پای راست به خانه قدم می گذارد و مورد استقبال قرار مي‌گيرد. «مامج» در چهار گوشه تمام اتاق‌ها قدری آب به عنوان نماد آبادی و نظافت و منبع حیات می‌ریزد و سپس با اضافه آبی که در دست اوست، کدبانوی خانه، چاي درست مي‌كند. همچنین عیدانه خوبی را برای «مامج» در نظر می‌گیرند. علاوه بر جوراب یا پیراهن، مقداری پرساق (نوعی شیرینی) و تخم مرغ رنگ شده و مقداری پول نیز به او می‌دهند. روستائیان مازندران، همچنین در اولين شب سال نو، چراغ خانه‌هایشان را تا صبح روشن نگه می دارند و باور دارند که در اول سال نبايد خانه‌اي تاريك بماند.

برخوان نعمت های نوروزی،پای سفره های بهار ایرانی ها

در میان آذری زبان‌ها، گذاشتن ماست و گوشت و پلو در سفره نوروزی که نشانی از برکت و آرزوی محصول خوب است، رواج دارد. مردم بوشهر هم از چند روز قبل از نوروز، اقدام به تهیه و درست کردن دو شیرینی «بیب گلی» و «قراپیچ» می‌کنند تا در زمان تحویل سال بر خوان نوروزی بگذارند.
درتمام طول نوروز، بوشهری‌ها مقداری از این دو شیرینی را در خانه های خود نگه می‌دارند. در لرستان، لرها سفره هفت‌سین خود را رو به شرق خانه (در اصطلاح محلی رو به آفتاب زنان) پهن می‌کنند. خانواده‌های لرستانی اگر یکی از اعضای خود را از دست داده باشند، معمولاً در سال نخست، خوان نوروزی نمی‌چینند و تنها به رویاندن سبزه می‌پردازند. یکی از عناصر متفاوت لرستانی‌ها بر خوان نوروزی، نارنج است. مردم کرمان نیز در کنار سمنو که نمادی از برکت است، شیرینی خاصی به نام «کماچ سهن» را بر خوان نوروزی خود قرار می‌دهند.

خوراکی‌های نوروزی: در خراسان شمالی دو هفته مانده به نوروز، مراسم «دانو پزی» برگزار می شود. به این صورت که موادی چون گندم، نخود، عدس و برنج را داخل ظرف آب ریخته با ادویه می‌پزند. وقتی غذا آماده شد، مهره‌ای آبی رنگ درون ظرف می‌اندازند. سپس مادر خانواده شروع به تقسیم دانو می‌کند؛ مهره اگر از آن فرد خوش خلقی باشد، خانواده سال پربرکتی را خواهد داشت. در یزد، خوراک سنتی مردم در شب نوروز، سبزی پلو با گوشت است. زرتشتیان یزد، شیرینی مخصوص خود را که «پالوه مروارید» نام دارد، برای نوروز تهیه می‌کنند که از آرد گندم است و گویا آماده‌سازی خاصی را می‌طلبد که بانوان زرتشتی از اوایل زمستان شروع به انجام مراحل مختلف آن می‌کنند.

از «بيت گلي» بوشهري‌ها تا شام مخصوص لرها،شیرینی شادمانی های نوروزی

مردم استان بوشهر همچون دیگر ایرانی‌ها، نوروز را با شادمانی دید و بازدید و پوشیدن لباس‌های نو آغاز كرده و خود را مهیای سفر یا پذیرایی از مهمانان نوروزي می‌كنند.
پهن كردن سفره هفت سین در نقاط مختلف بوشهر با هم متفاوت است، اما همه مردم فرا رسیدن سال جدید را به فال نیك گرفته و در ایام نوروز، نوعی شیرینی به نام «بیت گلی» تهیه می‌كنند. در قديم الايام، كودكان و نوجوانان نواحی مركزی استان بوشهر، ایام عید به میدان بزرگی به نام «لوله خرابی» در محله «جبری» می رفتند و به بازی «ده شی» به «سی شی» مي‌پرداختند. در اين بازي، یك شیشه دهن گشاد چهارگوش را پر از آب كرده و یك استكان در ته آن قرار می‌دادند و هركس موفق می‌شد كه از بالای دهانه شیشه یك عدد سکه «ده شاهی» به درون استكان بیندازد، «سی شاهی» برنده می‌شد، وگرنه «ده شاهی» را از دست می‌داد!

شام مخصوص: در لرستان رسم است که همه افراد یک خانواده، شب عید در منزل والدین یا برادر و خواهر بزرگتر جمع شوند. میزبان، غذای شب عید را تهیه می‌کند که همه ساله ثابت است و هر خانواده سعی می‌کند همین غذا را در شب‌های عید سال‌های بعد هم بپزد.
چند ساعت بعد از تحویل سال، دید و بازدید نوروزی با رفتن به خانه ریش سفید فامیل آغاز می‌شود. در عین حال، صبح اولین روز سال و پیش از شروع دید و بازدیدها، مردم لرستان با لباس‌های نو به گورستان مي‌روند و با درگذشتگان خود دیداری تازه می‌کنند.
خصلت طبیعت دوستی و گردشگری اهالي لرستان باعث شده است تا سیزده بدر در اين منطقه از اهمیت فراوانی برخوردار باشد. غذای سیزده بدر عموماً همان غذایی است که شب عید تهیه می‌شود. مثلاً اگر خانواده‌ای رسم داشته باشد که شب عید خورشت قیمه بخورد، روز سیزده نوروز هم همان غذا را درست می‌کند.

روشنایی های ماندگار بهاری،شمع افروزی به نیت خوشبختی

مراسم نوروز در شهرها و روستاهای استان مركزی نیز همانند سایر نقاط ایران از ارزش و اعتبار خاصی برخوردار است. بوی بهار كه در كوچه پس كوچه‌ها می‌پیچد، شهرو روستا حال و هوای عجیبی پیدا می‌كند. گویی همه چیز به جنبش و حركت درمی‌آید.
گذاشتن يك ظرف پر از نان و پنیر و سبزی به نشانه روزی و بركت و شمع‌های روشن به تعداد اعضای خانواده به نشانه روشنایی و نورافشانی زندگی، از ويژگي‌هاي سفره هفت سين مردم اراك است.
در بعضی از خانواده‌ها، قرار دادن یك ظرف شیر یا ماست كه مظهر سفیدی و پاكی است، در كنار سفره هفت سین بسيار مرسوم است. در استان مركزی و شهرستان اراک، بنا بر یك رسم قدیمی مانند شهرهای دیگر کشورمان، پوشیدن لباس نو در هنگام تحویل سال را خوش یمن و مبارك می‌دانند.

نوبهارِ نصرآبادی ها: مهربانی،‌ ساده زیستی، صفای باطن و دل‌های شاد در كنار سخت‌كوشی و قناعت، از مشخصه‌های مردم روستای نصرآباد از توابع شهرستان گرگان است که همواره مهمان نوازی شان از مسافران زبانزد عام و خاص است. با این حال، در این روستای زیبا نیز مراسمی مشابه مراسم مردم اراک برگزار می شود.

دو شب مانده به عید، همه‌اهالی نصرآباد به نیت مردگان خود و برای دام‌هایی كه داشتند، به تعداد اعضای خانواده، شمع روشن می کنند تا در طول سال نو، روشنایی از خانه هایشان رخت بر نبندد و درهای شادمانی و تندرستی به رویشان بسته نشود. نصرآبادی ها در عین حال برای سال جدیدشان، یک «شگون» انتخاب می‌كردند كه با خود قرآن و سبزه به همراه داشت و به عنوان اولین فرد در سال نو وارد خانه می‌شد. اگر در آن سال، كارها خوب پیش می‌رفت و به تعداد اعضای خانواده، یا به محصولات و دام‌هایشان چیزی اضافه می‌شد، اعتقاد پیدا می‌كردند كه «شگون» خوش قدم بوده و برای سال آینده هم، آن فرد را شگون خود انتخاب می‌كردند. این آئین با اندک تغییراتی همچنان در این روستا برگزار می شود.

آئین دیرسال روستاییان گلستان،سفره های هفت سین در سینی!

یکی از باورهای کهن روستائیان استان گلستان این است که در آستانه سال نو، نباید به کسی بدهکار باشند و از کسی هم نباید قرض بگیرند، بخصوص ماست و سبزی، که اگر به ناچار بخواهند ماست قرض بگیرند، در قبال آن باید كاسه‌ای شیر اهدا کنند!
در روستاهای گلستان، از دیرباز رسم بر این بود که خانم های منزل، هفت سین را داخل یك سینی بزرگ می‌چیدند و همراه با قرآن و نان و شیرینی‌‌های دستپخت سنتی، مقداری میوه هم داخل آن می‌گذاشتند و بر سر سفره می آوردند.

روستائیان گلستان در عین حال، سفره هفت سین خود را روی زمین و در بهترین اتاق خود پهن می کنند و امروزه هر چند برخی خانواده‌ها هنوز هم به همین شكل عمل می‌كنند، اما با آمدن مبل و صندلی، شیوه‌ پذیرایی در بسیاری از خانواده ها تغییر كرده و به جز ساعت تحویل سال كه سفره هفت سین پهن است، سفره ها خیلی زود برچیده می‌شوند.
رفتن به امامزاده ها و زیارت اهل قبور، از آئین های کهن بسیاری از مناطق ایران، منجمله روستاهای استان گلستان است که همچنان زنده و پویا است.

زیبایی های نوروزِ مردم شیراز،پای «هفت سین» با «هفت میم»!

در شیراز، علاوه بر هفت سین، «هفت میم» را هم درسفره می‌گذارند که عبارتند از: مدنی (لیمو شیرین)، مرغ، ماهی، میگو، مسقطی، ماست و مویز. به علاوه کنگر ماست، عسل، خرما، کره، پنیر، کاهو و تخم مرغ رنگی!
موقع تحویل سال، همه اهل خانه باید با لباس نو بر سر سفره نشسته باشند. اسپند هم دود می شود که هر کدام فلسفه‌ای خاص دارد. شمع برای روشنایی خانه، قرآن نشانه توجهی است که باید در آغاز سال به خداوند داشته باشیم، سکه نشانه ای از از خیر و برکت، اسپند برای دوری از چشم زخم، برنج، نشانه خیر و برکت و فراوانی، آب، نشانه صافی و پاکی و گشایش کار و آیینه، برای رفع کدورت و نشانه ای ازصفا و پاکی و یکرنگی. شیرازی ها همچنین براین عقیده اند که بعد از تحویل سال، نباید شمع ها را با فوت خاموش کرد، بلکه باید گذاشت تا آخر بسوزند و یا با نقل و مسقطی، خاموششان کرد. در گذشته رسم بود که مردم شیراز، پیش از نوروز حجامت می‌کردند و اعتقاد داشتند که در سال نو باید خون نو در بدن جاری باشد.

معمولاً یک ماه قبل از عید، مردم شیراز به بازار می رفتند و پوشاک عیدشان را می خریدند. در گذشته، مردم معمولاً پارچه‌هایی را خریداری می‌کردند که رنگ روشن داشت و باور داشتند که اگر پوشاکشان را خودشان شخصاً بدوزند، پارچه آن را باید روزهای دوشنبه یا جمعه قیچی کنند و معتقد بودند که روزهای دیگر، ساعت سنگین است و رخت مدتی روی دست می‌ماند تا دوخته شود. سبز کردن گندم، عدس، تره تیزک هم از دیرباز در شیراز مرسوم بوده است. شیرازی ها معمولاً برای این کار از ظرفی استفاده می‌کنند که از جنس مس یا روی باشد و بعد، مقداری دانه به سلامتی عزیزانشان می ریزند و به ترتیب، نام اعضای خانواده را به زبان می‌آورند.

کهن ترین آئین باستانی ایرانیان،حکومت طنزآمیز میر نوروزی در ایام عید

«میرنوروزی» و حکومت طنز آمیز و مسخره او، در ایران سابقه تاریخی دارد. پیش از اسلام چند روز مانده به نوروز، دسته‌ای از مردم جمع می‌شدند و جوانی ورزیده را به عنوان میرنوروزی یا «امیر نوروز» انتخاب و لباس پر زرق و برقی تن او می‌کردند و سوار الاغ یا شتر یا اسب با طبل و ساز و کرنا، به همراهش به راه می‌افتادند و شادی می کردند.
این افراد تا سیزده‌ نوروز، در شهرها و روستاها می چرخیدند و مردم را سرگرم می کردند. میر نوروز طی این مدت، هرچه دستور می‌داد، فوراً اجرا می‌شد. او از مردم و همراهانش، کارهای بی معنی و مسخره ای می‌خواست که باعث خنده دیگران می‌شد. میرنوروزی هنگام رسیدن به منزل ثروتمندان، طنابی به داخل خانه می‌فرستاد و صاحبخانه هم هدیه خاصی را به طناب می‌بست و بیرون می‌فرستاد.
در برخی از مناطق ایران هم دختران دم‌بخت اگر حاجتی داشتند، در اتاقی یا آب انبار خانه پنهان می‌شدند و گره‌ای به لباس خود می‌زدند. مادر دختر از خانه بیرون آمد و از همراهان میرنوروزی، کودک نابالغی را به داخل منزل می‌برد که گره لباس دختر را باز کند تا بخت دختر در سال نو باز شود. برخی معتقدند حاجی فیروز، بازمانده همان رسم میرنوروزی ایران باستان است.

از حنابندان لک ها تا چهارشنبه های مردمان قره پاپاق،رنگین کمانی از خیر و خوشی

لک‌ها از اقوام مردم لر، از دیرباز با تحویل سال نو، آرزو می‌کردند فردی پاک سرشت و نورانی یا بچه‌ای معصوم، نخستین فردی باشد که به خانه آنان می آید و به همین خاطر، بخشی از حوادث سال بعد و بهره‌مندی از خیر و خوشی یا غم و اندوه را از چشم او می‌دیدند.
از دیگر آداب و رسوم نوروزی لک‌ها، آشتی دادن آشنایانی است که در سال کهنه بین آنها کینه و کدورت و دشمنی ایجاد شده بود. لک‌ها به احترام همدیگر، چنانچه کسی بستگان خود را تازه از دست داده بود، سعی می‌کردند مراسم عید را بی‌سر و صدا در خانه خود برپا کنند و از دید و بازدید بپرهیزند و با رفتن به خانه عزادار، با ذکر فاتحه با وی همدردی کنند.

حنا زدن به کف دست دختران و زنان و حنا بستن کاکل قوچ گله و پختن آش موسوم به «برنج پلویی» یا در صورت وسع، سر بریدن مرغ، خروس و گوسفند، از دیگر آداب و رسومی است که از گذشته در مناطق لک‌نشین رایج بوده است. امروزه هم برخی از این آداب و رسوم و باورها در میان برخی از طوایف و روستاها و حتی شهر‌های لک‌نشین به قوت خود باقی است، چراکه مفاهیمی چون بهار و نوروز و رویش طبیعت، با روح و روان لک‌ها که از اصیل‌‌ترین طوایف ایرانی هستند، سرشته و عجین شده است.

ماه عید در ایل قره پاپاق‌:در ایل قره پاپاق، از ایلات شهرستان نقده واقع در آذربایجان غربی، اما سراسر اسفند را «ماه عید» می‌نامند. آنها اسفند ماه را به 4 چهارشنبه تقسیم می‌کنند و در نخستین چهارشنبه معروف به «دروغگو»، جوانان بر جایی بلند، مانند پشت‌بام‌ها و روی تپه‌ها، آتش می‌افروزند و به تیراندازی و نشانه‌گیری تفریحی می‌پردازند. آنها دومین چهارشنبه را «راستگو» و سومین چهارشنبه را «سیاه» می‌نامند و این روز را به یاد درگذشتگان، بر سر گور مردگان خود حاضر می شوند و پس از فاتحه‌خوانی، شیرینی تقسیم می کنند. آخرین چهاشنبه سال را هم با پوشیدنن لباس نو، آماده استقبال از سال نو می شوند.

                                        بسمه تعالی

راهنمای تکمیل کارنامه ی ارزشیابی توصیفی (کیفی)

با توجه به فرا رسیدن امتحانات نوبت اول جهت تکمیل کارنامه ی کیفی (گزارش پیشرفت تحصیلی ) راهنمای تکمیل کارنامه به پیوست ارسال می گردد.همکاران محترم می توانند از کارنامه ارسالی که یک الگوی پیش نهادی است جهت تکمیل کارنامه استفاده نمایند. لذا آموزگاران بر اساس عملکرد هر دانش آموز به این امر بپردازند.

1- برای تکمیل کارنامه ی ارزشیابی کیفی(گزارش پیشرفت تحصیلی) می توان ازاطلاعاتی که ازابزارهای مختلف           جمع آوری شده است اقدام نمود. ازجمله:

الف) پوشه کار: کلیه مستندات و مدارک موجود در پوشه کار به جز (فرم های خود سنجی و همسان سنجی) را بررسی و در مجموع پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را مد نظر قرار می دهیم.

ب) دفتر ثبت مشاهدات: این دفتر هم به عنوان یکی از ابزارهای جمع آوری اطلاعات که شامل عملکرد درسی ،بررسی فهرست چک لیست های مختلف و مشاهدات رفتار و عملکرد دانش آموزان می باشد تکمیل می گردد.

2- داوری در خصوص میزان تحقق انتظارات (منظور تکمیل نمودن بندهای کارنامه ی ارزشیابی کیفی است)

در مرحله داوری معلم باید نشانه های تحقق انتظارات را در شواهد جمع آوری شده جستجو کند. به عنوان مثال هنگامی که معلم می خواهد درباره ی زیبا نوشتن دانش آموز داوری کند باید نشانه های زیبا نوشتن را در نظر داشته باشد و با توجه به این نشانه ها شواهد را بررسی کند. اگر این نشانه ها در حد توقع و انتظار معمول بود .عبارت در حد انتظار ،اگر کم و بیش ضعف هایی در عملکرد دانش آموز دیده شد عبارت نزدیک به حد انتظار و اگر ضعف های جدی مشاهده شد عبارت نیاز به تلاش بیشتر درج می گردد.نمونه ی کارنامه ی مذکور در سیستم رایانه ای ثبت می گردد.

راهنمای تکمیل فرم ویژگی های عمومی

در این بخش 3 حیطه عاطفی ،جسمانی و اجتماعی دانش آموز بررسی می شود.تلاش بر این است که مشکلات کمتر طرح و برجسته شود یعنی به جنبه های مثبت کودک توجه شود. در عین حال ضعف های کودک نه برای توبیخ و تحقیر یا بزرگ نمایی ، بلکه برای پیگیری و بهبود وضعیت وی مورد توجه قرار گیرد. در نهایت گزارش وضعیت دانش آموز در حیطه های مذکور به صورت توصیفی بر اساس چک لیست های تکمیل شده انجام می گیرد.

راهنمای فعالیت های برجسته دانش آموز

در این قسمت برخی فعالیت های برجسته دانش آموز توصیف می شود از جمله مشارکت ها،فعالیت های علمی و درسی ، فعالیت های هنری ،حضور در تیم های ورزشی مدرسه ،مسئولیت های ویژه ای که دانش آموز ،بعهده گرفته و به خوبی آن را انجام داده است ومانند این ها.

لازم به ذکر است که فعالیت هایی برجسته تلقی می شود که بالاتر از حد انتظار باشد. همچنین نیازی نیست که این بخش برای تمام دانش آموزان تکمیل شود.

راهنمای تکمیل فرم توصیه های معلم

معلم باید بعد از شناخت دقیق مشکل در کارنامه ی ارزشیابی کیفی به منظور رفع و یا بهبود آن برنامه ها و فعالیت هایی را پیش بینی نماید.

الف: ویژگی های عمومی

ب: فعاليت هاي برجسته دانش آموز

 د: توصيه هاي معلم

 ه : تأئید و تصمیم

و: نظر والدین

بازخوردها و تشویقهایی که در ارزشیابی توصیفی دانش آموزان پایه اول ابتدایی می توان استفاده کرد :
فرزندم از اینکه از عهده ی انجام کار برآمده ای خوشحالم .
•عزیزم با ذوق و سلیقه ای که در تو می بینم توانایی زیبانویسی را داری یا بهتر از این باشی.
•پیداست که برای انجام این کار تلاش نموده ای یا ننموده ای .
•خوشحالم که برای حل مسائل ریاضی ، کوشا بوده ای یا هستی
 
فرزندم وقتی دقت تو را در درس یا تکالیف می بینم خوشحال می شوم یا از تلاش تو لذت می برم .
•پسرم ! توانایی انجام آزمایش های علوم را داشتی ، توانایی تو را در انجام آزمایش ها دیدم ، موفقیت تو ر
•دختر خوبم ! شما به تمام اهداف در جمع و تفریق های اساسی در حد مطلوب دست یافته ای .
•این طور به نظر می رسد که در درس ....  مشکل داری . امیدوارم که با انجام فعالیت ها در منزل یا تمرین و تکرار تلاش کنیم تا موفق گردی . موفقیت در زمینه ی درس نیاز به تمرین دارد. تمرین کن ، تمرین کن ، تمرین کن .
•پسر خوب و عزیزم در دیکته نیاز به تمرین بیشتر داری . امید است در این زمینه تلاش کنی تا موفق گردی .
•از اینکه امروز موفق شدی خوشحالم
•پشتکار و تلاش شما می تواند در موفقیت و پیروزی مؤثر باشد .
از انیکه نسبت به یادگیری درس  .....  شوق زیاد داری لذت می برما خواهانم .
•بهتر است در زمینه .... کوشش بیش تری بکنی تا موفق گردی .
•از اینکه مهارت لازم برای حل مسئله داری خوشحالم .
•از توانایی به کارگیری دانش تو عزیزم ابراز شادی می کنم .
•عزیزم لازمه ی پیشرفت خواستن است .
•دلبندم هرگز کاری را که امروز می توانی انجام دهی به فردا موکول نکن .
•خوشحالم که شرکت فعال در گروه و درس و مدرسه داری.
•پسرم : کسانی موفق می شوند و موفق باقی می مانند که تلاش و تمرین داشته باشند.
   
 
•منتظرم عزیزم   ناز و قشنگ و خوبم
•اول بخوان سؤال ها   خوب فکر بکن به آنها
•سپس جوابشان ده   با دقت و با خنده
•شادی شادی با ورزش  اول درس بعد گردش
•گوشه برگه هایت   برگه های کتابت
•چه کار کنیم صاف بشه   قشنگ و زیبا بشه
 
•کارهای بهترت را   من به زودی ببینم
•1و 2 و 3و 4   دندونه ها را بشمار
•به دوستت دادی یاری   آری کردی همکاری
•حل کرده ای این تفریق   کامل درست و دقیق
•گلم باید بدونه   که خط های زمینه
•می کنه کمکش تا   خطش بشه نمونه
یادت نره خط کشی   فردا حتماً بکشی 
•فرشته بهشتی   آخر وقت نوشتی ؟
•فرشته بهشتی   بی حوصله نوشتی ؟
•جمعه چقدر حواست   دقیقه خیلی کارت
•مشقت شده مرتب   ای کودک مؤدب
•زنده باشی و سالم   تلاش بکن تو دائم
•اول بخوان بعد بنویس   ای کودک خوش نویس
•دخترم باید بدونه   همیشه یادش بمونه
•که سمت راست یکی است   سمت چپ دو تایی است
•اول بخوان سؤال ها   خوب فکر بکن به آنها
•سپس جوابشان ده   با دقت و با خنده
•شادی شادی با ورزش  اول درس بعد گردش
•گوشه برگه هایت   برگه های کتابت
•چه کار کنیم صاف بشه   قشنگ و زیبا بشه
 
ردیف
نمونه بازخورد
1
بهار امیدم! امیدوارم که همیشه سرسبز و خرم باشی.
2
فرزندم از سعی و تلاشت صمیمانه سپاس گزارم.
3
نهال کوچک رشد وشکوفایی تو آرزوی من است.
4
غنچه ی شاداب در انتظار شکفتن گلبرگ هایت هستم.
5
فرزند خوبم! دریای وجودت از آلودگی وجهل و نادانی دور باد.
6
عزیزم با سعی وتلاشت گلبوته های دانش را زودتر خواهی چید.
7
پرنده ی کوچک ! پروازت به سوی علم و دانش مبارک باد.
8
زیبایی وپاکیزگی کارهایت جاودان باد.
9
فرزندم!کوچ تو از سرزمین تاریکی به سرزمین روشنایی مبارک.
10
امید زندگی! تلاش تو لبخند شادی را به ارمغان می آورد.
11
فرزندم! وظیفه شناسی و تلاشت قابل تقدیر است رسیدنت به مرز دانایی مبارک باد.
12
امید کلاس ، نشستن شبنم علم و آگاهی بر گلبرگ های وجودت مبارک.
13
شکوفه من! امید چیدن میوه تلاشت را دارم.
14
بیا با هم سپاس خداوند یکتا کنیم                             روان خود را توانا کنیم
15
از توجه تو نسبت به انجام درست تکالیفت متشکرم.
16
مهربانم! انجام دادن به موقع تکالیفت نشانگر وظیفه شناسی توست.
17
دانش آموز ساعی! موفقیت تو قابل تقدیر است.
18
دیدی موفق شدی بیا خدا را شکر کنیم.
19
یک شاخه گل سرخ تقدیم تو باد.
20
چقدر زیباست که در کارهایت پیشرفت خوبی داشته ای خوش حالم.
21
فرشته بهشتی                   عالیه خوب نوشتی
22
پروانه ای رنگ رنگ               خسته نباشی زرنگ
23
(دختر) ( پسر) خوب ونازم                  به دیکته ات می نازم
24
آسمان پر ستاره                   مشقت نظیر نداره
25
یک و دو سه                       شدی برنده
26
چهارو پنج وشش                       همیشه کوشش
27
دیدم که پرتلاشی                       همیشه زنده باشی
28
انتظار موفقیت بیشترتورا دارم .
29
پیشرفت شما مایه ی تحسین است .
30
اتل متل توتوله                           کار فرزندم چه خوبه
31
ای (دختر)(پسر)مؤدّب                    کارت هست مرتّب
 
* برای ارائه ی یک بازخورد سازنده از فعالیت کودک ، بهتر است جملات خود را بااین عبارتها آغاز کنید :
1
دانش آموز خوبم ( یا دختر و پسر خوبم ) شما موفق شده اید که ………………………………..
2
باخوشحالی زیاد می گویم که شما از عهده ی ………………………………………
3
پسر خوبم شما …………………………..را یاد گرفته اید .
4
تواناییت در …………………………بهتر شده است .
5
کارت نسبت به قبل بهتر شده است .
6
پیداست که برای این کار خیلی تلاش کرده ای .
7
امروز از کارت لذت بردم .
8
وقتی می بینم که کارت بهتر شده است ، خوشحال می شوم .
9
امروز موفق شدی که ……………….را به درستی انجام بدهی .
10
تلاشت برای انجام این کار ، ستودنی است .
* اگر معلم قصد داشته باشد ایـن مفهوم را بـرساند کـه دانش آموز نیاز مند کمک و فعالیت خاصی است ، بهتر است جملات خود را با این عبارتها آغاز کند :
1
نیاز مند آن است که …………………………………………
2
در زمینه ی ……………………………….به تقویت نیاز داری
3
به نظر می رسد در ………………………………….مشکل داری
4
با انجام فعالیتهای ………………………در زمینه ی ……………………….موفق می شوی
*جملاتی که نباید آنها را در بازخوردهای توصیفی به کار برد :    
1
نمی تواند یا نمی توانی                               همیشه اشتباه می کنی
2
قادر نیستی یا قادر نیست
3
کارهایت کثیف و نامرتب است                                همیشه ناقص می نویسی
4
یا هر برچسبی که منجر به برداشت منفی از تواناییها و قابلیتهای دانش آموز شود .
 
* نمونه های از چگونگی نوشتن بازخورد در آثار کتبی دانش آموزان :
ویژه ی دانش آموزانی که موفق بوده اند:
1
از این که می بینم در نوشتن تکالیف دقت می کنی خوش حالم.
2
امروز تلاش وکوشش شما خوب بود.
3
منتظر کارهای زیبای دیگر شما هستم.
4
ای(دختر)(پسر)مؤدّب                 کارت هست مرتّب
5
امروز از کارت لذّت بردم.
6
پروانه ی قشنگم! از این که در نوشتن اعداد موفق بودی لذّت بردم.
7
امید آینده! از این که در پاسخ دادن به جمع اعداد توانایی داری سپاس گزارم.
 
ویژه ی دانش آموزانی که نیاز به حمایت دارند:
1
توانایی ات در نوشتن بهتر شده است،اگر نشانه ی (س) را این گونه بنویسی نوشته ات بهتر می شود.
2
جملات زیبایی نوشتی بهتر است در پایان جمله،نقطه بگذاری.
3
بیشتر کلمات را درست نوشتی،کلمه هایی را که اشاره کرده ام بخش کن وصداهایش را بنویس.
4
کارت خوب بود،کلمه هایی را که برایت نوشتم روی کارت بنویس و روزی چند بار بخوان.
5
فرزندم در نوشتن کلمات توانایی حاصل نمودی برای موفقیت بیشتر، با صدای آهسته به تلویزیون گوش کن.
6
تلاش شما خوب بود چند کلمه بنویس که با نشانه ی ( ص) نوشته می شود.
7
قشنگم کلمه هایی را که با نشانه ی (گ) نوشته می شوند در روزنامه پیدا کن و دورش خط بکش.
8
گل شادم با استفاده از کیسه ی حسابت به اندازه ی عدد 4 جدا کن.
9
توانایم! 2 دسته شکل بکش و علامت کمتری بین شکل ها به کار ببر.
10
متفکّر کوچکم! با استفاده ی از مهره های رنگی جمع عدد (5) را تمرین کن.
 
* نمونه هایی از چگونگی نوشتن بازخورد در دفتر ثبت مشاهدات
ویژه ی دانش آموزانی که موفق بوده اند: ( درس بنویسیم )
1
        کلمات را زیبا می نویسد.
2
کلمات را زیبا می نویسد.
3
در نوشتن املای درست کلمات دقت لازم را دارد.
5
به پاکیزه نویسی در نوشتن توجّه می کند.
6
قادر است با کلمات داده شده جمله بنویسد.
7
        با حروف به هم ریخته،کلمه می سازد.
* ویژه ی دانش آموزانی که نیاز به حمایت دارند: ( درس بنویسیم )
* شناسایی مشکل: کلمه هایی که حروف هم صدا و چند شکل دارند را تمیز نمی دهد. یا دانش آموز از نظر حافظه ی دیداری مشکل دارد.
* ارائه ی راهکار: نوشتن حروف با خط درشت ودر معرض دید یا بیان شباهت و اختلاف دو تصویر توصیه می شود .
* شناسایی مشکل: جا انداختن بعضی از حروف یا حروفی را به جای حروف دیگر می نویسد.  دیبار  به جای دیوار
* ارائه ی راهکار: آهسته صحبت کردن اولیاء در خانه یا گوش کردن به تلویزیون با صدای آهسته. بیان نوع اشیاء با شنیدن صدایی که از قوطی می شنود برای دانش آموز مفید است.
* شناسایی مشکل: ( نارسا نویسی )
* ارائه ی راهکار:  بازی با خمیر ومچاله کردن کاغذ باطله جهت تقویت عضلات دست توصیه می شود.
* ویژه ی دانش آموزانی که موفق بوده اند. ( درس بخوانیم )
1
   متن درس را صحیح وروان می خواند.
2
       با لحن مناسب می خواند.
3
مطلب خوانده شده را درک می کند.
   * دانش آموزانی که در خواندن به حمایت  ویژه نیاز دارند:( درس بخوانیم )
* شناسایی مشکل: با مکث روان خوانی می کند.
* ارائه ی راهکار: در خانه وقت تعیین کند که در زمان کمتری جملات را بخواند یا به صدای ضبط شده خود گوش کند.و هنگام گوش کردن به متن کتاب با دقت نگاه کند.
* شناسایی مشکل: در خواندن متن درس توانایی کافی ندارد.
* ارائه ی راهکار: در گروه دانش آموزی خواندن متن درس تمرین شد.
* شناسایی مشکل: در شناخت نشانه ها مشکل دارد.
* ارائه ی راهکار: نشانه های تدریس شده را روی کارت بنویسد و بخواند.
* شناسایی مشکل: در خواندن کلمات نوشته شده توانایی ندارد.
* ارائه ی راهکار: ترکیب صداها وهجا ها و خواندن آن ها را تمرین داشته باشد.
 

بازخوردهای توصیفی و تشویق

فرشته بهشتی          خیلی قشنگ نوشتی

حالا شدی باسواد          دل منم شده شاد

جَمعه چقدر حواست          دقیقه خیلی كارت

فرشته بهشتی          تمیز و درست نوشتی

مشقت شده مرتب          ای كودك مودب

به مثل ماه تابان          قشنگی و درخشان

سبد سبد گل یاس          زرنگ، توی كلاس

قایق روی دریا         نوشته ای چه زیبا

ای كودك خیلی ناز          مرا كردی سرافراز                                 ..

بازخوردهای توصیفی و تشویقی

فرشته بهشتی          خیلی قشنگ نوشتی

حالا شدی باسواد          دل منم شده شاد

جَمعه چقدر حواست          دقیقه خیلی كارت

فرشته بهشتی          تمیز و درست نوشتی

مشقت شده مرتب          ای كودك مودب

به مثل ماه تابان          قشنگی و درخشان

سبد سبد گل یاس          زرنگ، توی كلاس

قایق روی دریا         نوشته ای چه زیبا

ای كودك خیلی ناز          مرا كردی سرافراز

دخترم (پسرم) زیبا نوشته         مثل گل نوشته

قشنگی چون كبوتر          از همه هستی بهتر

باهوش و خوش بیانی          ای كودك ایرانی

قشنگ نوشتی و ناز          ای دختر (پسر) سر افراز

زنده باشی و سالم          تلاش بكن تو دائم

ای كودك مهربان          دوستت دارم همچو جان

خورشید گرم و روشنی         همیشه در قلب منی

شكوفه های رنگ به رنگ         خسته نباشی، قشنگ

از تنبلی جدایی          ای هدیهء خدایی

كارت شده چه بهتر         ای گل من، تاج سر

فرشته بهشتی          امروز سریع نوشتی

یادت نره خط كشی          فردا حتما بكشی

برگه نَكَن دوباره          از دفتر بیچاره

ای گل ناز و خوشبو          بخوان درست از این رو

كار گروهی بدان          می كنه كارُ آسان

ای كودك بهشتی          كامل دقیق نوشتی

هستی دقیق پر تلاش          همیشه خنده رو باش

كودك خوب و نازی         واژه درست می سازی

پی برده ام به رازی          زیبا جمله می سازی

عقیدهء من اینه          كودك خوب همینه

خلاقی و مهربون          همیشه اینطور بمون

ماهی نوشت تو دریا         آفرین و مرحبا

آسمان پر ستاره          مشقت نظیر نداره

دانا و پر توانی          ای كودك ایرانی

پسر (دختر) خوب و نازم          به دیكته ات می نازم

نون و پنیر و پسته          مشقت به دل نشسته

صد آفرین ای كودك          چه خوب نوشتی اردك

ای پسر (دختر) نازنین          بهت می گم آفرین

ای گل توی كلاس          زیبا هستی مثل یاس

بارون میاد ریز ریز          اول بخوان بعد بنویس

یك گل شادابی تو          آفتاب و مهتابی تو

به مثل یك ستاره          نور از مشقت می باره

برف میاد دونه دونه          پسرم (دخترم) درس می خونه

با مشقی كه نوشتی          تو لایق بهشتی

بازخوردهای توصیفی در مورد دانش آموزان در حد انتظار

• فرزند خوبم، از خط زیبایت لذت بردم.
• پسر نازم، هزار آفرین به تو كه مشقت را زیبا نوشتی.
• آفرین به تو كه تكالیفت را بدون اشكال و كامل انجام دادی.
• پسرم (دخترم) تحقیق شما جالب و خواندنی بود.
• آفرین پسرم در نوشتن تكالیف دقت كامل داشتی.

بارون دونه دونه          مشقت شده نمونه

انار دونه دونه          نقاشیت شده نمونه

مورچه نوشت روی خاك          قشنگ نوشتی و پاك

پسر خوب و نازم          به دقتت می نازم

جمله های قشنگی          با واژه ها تو ساختی

درست خواندی تو قرآن          ای كودك مهربان

امروز كارت عالی بود          اشكالی در آن نبود

ای كودك مودب          دفترت هست مرتب

1، 2، 3، ستاره         كارت ایراد نداره

آفریدی افتخار          برای چندمین بار

كودك خوب و نازی          واژه درست می سازی

نون و پنیر و پسته          كارت به دل نشسته

پی برده ام به رازی          زیبا جمله می سازی

خلاقی و مهربون          همیشه اینطور بمون

به دوستت دادی یاری          عالی كردی همكاری

بازخوردهای توصیفی در مورد دانش آموزان نزدیك به انتظار

• پسر (دختر) خوبم، سعی كن جواب سوال ها را با دقت و خوانا بنویسی.
• از اینكه رونویسی شما هر روز بهتر می شود خوشحالم.
• تلاش شما قابل تقدیر است.
• از اینكه اشتباهات قبلی را تكرار نكردی و كلمات را با دقت و درست نوشتی خوشحالم.
• خوشحالم كه خوش خط نوشتی ولی اگر دقت كنی، دندانه ها را جا نمی اندازی.
• صد آفرین دختر (پسر) باهوشم، اگر كمی حواست را جمع می كردی تشدید ها را جا نمی انداختی.
• از دیدن نقاشیت لذت بردم، اما سعی كن مرتب تر رنگ كنی.
• از اینكه هر روز پیشرفت می كنی خوشحالم.
• توانایی تو در دیكته بهتر شده، سعی كن اینطور بمانی.
• امروز موفق شدی دیكته ات را بدون غلط بنویسی. بهتر است كلماتی كه دور آنها را خط كشیده ام زیبا تر بنویسی.
• تمرینات ریاض را درست حل كردی، فقط سعی كن اعداد را زیباتر بنویسی.
• در نوشتن به معنای كلمه هم توجه كن.
• دخترم (پسرم) سركش یادت نره چون معنای كلمه عوض می شود.

گوشه برگه هایت     برگه های كتابت     چكار كنیم صاف بشه     قشنگ و زیبا بشه

                 گلم باید بدونه     كه خط های زمینه     می كنه كمكش تا     خطش بشه نمونه

نوشتی آرام و خوب          حالا شدی تو محبوب

كمی تلاش بیشتر          هستش برات مفیدتر

یادت نره خط كشی         فردا حتما بكشی

فرشته بهشتی         آخر وقت نوشتی

فرشته بهشتی         بی حوصله نوشتی؟

فرشته بهشتی         خسته بودی نوشتی؟

بازخوردهای توصیفی در مورد دانش آموزان نیازمند تلاش بیشتر

• پسرم (دخترم) در زمینه تفریق نیاز به تقویت داری.
• فرزند گلم، در رونویسی فاصله و اندازه كلمات را رعایت كن.
• با تمرین و روخوانی بیشتر در زمینه املا موفق خواهی شد.
• با مطالعه كتاب های قصه و خواندن مجلات كودكان حتما در نوشتن انشا پیشرفت می كنی.
• امروز خوب گوش ندادی، به همین دلیل كلمات را زیاد جا انداختی.
• آفرین بر تو، پیشرفت خوبی كردی باز هم منتظر كارهای خوبت هستم.
• به نظر می رسد در زمینه جمع (تفریق، ضرب و ...) مشكل داری امیدوارم با تلاشت شاهد موفقیت تو باشم.

كارهای بهترت رو          من به زودی ببینم

1،2،3،4          دندونه ها رو بشما

هر كاری وقتش خوبه          تو مدرسه یا خونه

درست بگو و رسا          جواب این سوال ه

دقت و سعی و تلاش          به اندازه داشته باش

برچسبها: ارزشیابی توصیفی، بازخوردهای توصیفی،بازخورد كیفی و توصیفی، نحوه بازخورد به دانش اموزان در ارزشیابی توصیفی، نحوهء ارزشیابی توصیفی در پایه های اول و دوم ابتدایی، تشویق دانش آموزان ابتدایی، ارزشیابی توصیفی و دانش آموزان، در حد انتظار، نزدیك به انتظار، نیازمند تلاش بیشتر، نمره در ارزشیابی توصیفی، بازخورد و ارزشیابی كیفی – توصیفی، الگوی ارزشیابی توصیفی، افزایش یادگیری در نوع ارزشیابی توصیفی، معلم و بازخوردهای ارزشیابی توصیفی

برچسب ها: ارزشیابی توصیفی، بازخوردهای توصیفی، بازخورد كیفی و توصیفی، نحوه بازخورد به دانش اموزان در ارزشیابی توصیفی، نحوهء ارزشیابی توصیفی در پایه های اول و دوم ابتدایی، تشویق دانش آموزان ابتدایی، ارزشیابی توصیفی و دانش آموزان، در حد انتظار، نزدیك به انتظار، نیازمند تلاش بیشتر، نمره در ارزشیابی توصیفی، بازخورد و ارزشیابی كیفی – توصیفی، الگوی ارزشیابی توصیفی، افزایش یادگیری در نوع ارزشیابی توصیفی، معلم و بازخوردهای ارزشیابی توصیفی، شعر های آموزشی، جملات توصیفی، جمله توصیفی، جمله های توصیفی در ابتدایی،

   از دانش آموز درس خوانی مثل تو خیلی راضی هستم

·          معلوم است که برای یادگیری بیشتر تلاش کردی من هم از تو راضی هستم .

·          خدارا شکر تلاشت نتیجه ی خوبی داد پس باز هم سعی کن تا همه ی مفاهیم را خوب یاد بگیری

·          خوشبختانه به بیشتر سؤالات درست جواب دادی ، به سؤال های --  -- توجه کن وراه حل درست را یاد بگیر وبنویس .

·          دخترخوب اگرخوب گوش کنی ،خوب فکرکنی ،خیلی هم تمرین کنی حتما می توانی به بیشترسؤال هاجواب درست بدهی .

·          توصیه می کنم برای یادگیری بیشتر و بهتر، تلاش وکوشش بیشتری داشته باشی

·          کافی بود به سوال های _ و _  پاسخ درست می دادی ،تا به همه ی سوالات پاسخ درست داده باشی ، نظرخودت چیست ؟

·          قبلادر ........ مشکل داشتی اما حالا دیگر با تمرینی که کردی مشکلی نداری و بر آن تسلط پیدا کردی

·          خوش حالم که توانایی پاسخ گویی به تمام سؤالات را داشتی .

·          دختر نازم توانا یی شکل سازی با حروف،اعداد را داشتی و شکل های زیبا و جالبی خلق کردی .

·          خیلی پیشرفت داشتی .

·          نور دیده ام به تو افتخار می کنم

·          در تو استعداد خوبی می بینم .

·          دوست دارم همیشه موفقیت تورا در گروه ببینم .

·          کمک وهمکاری تو در کلاس مرا خوش حال کرده است .

·          نتیجه ی دقت وتلاش تو برایم شیرین است .

·          اگر سعی کنی می توانی بهتر باشی .

·          علاقه وتلاش تو رمز موفقیت توست .

·          حاصل تلاش تو باعث افتخار من است .

·          اطمینان دارم تو هم می توانی موفق شوی .

·          عزیزم حتما با دقت وحوصله ی بیشتر موفق تر خواهی بود .

·          گل شکو فای کلاسم از همکاریت در گروه ممنونم .

·          دخترم امیدوارم در آزمون بعدی تلاش بیشتری داشته باشی .

·          عزیزم تو هم می توانی بهترین باشی.

·          عزیزم نیاز است خانواده ات در درس ریاضی همکاری بیشتری داشته باشند .

·          می بینم که سعی می کنی کارت بهترین باشد..

·          از همکاری خوب خانواده ات سپاسگزارم .

·          دختر خوبم شما  موفق شده اید که جملات را به خوبی بنویسی .

·          با خوش حالی زیاد می گویم که شما از عهده فعالیت های علوم بر آمده ای .

·          دختر خوبم شما صدا ها را به خوبی یاد گرفته ای .

·          دختر گلم توانایی ات در زمینه ی خوشنویسی ، بهتر شده است .

·          عزیزم کارت نسبت به قبل بهتر شده است .

·          دختر نازنینم پیدا است که برای این کار خیلی تلاش کرده ای .

·          فرزندم امروز از کارت لذت بردم .

·          عزیزم وقتی مشاهده می کنم که کارت بهتر شده خوشحال می شوم .

·          نازنیم از این که امروز موفق شدی که تمام کلمات را به درستی بنویسی خوشحالم .

·          فرزندم در زمینه ی جمع وتفریق به تقویت نیاز داری .

·          به نظر می رسد در جهت یابی مشکل داری که با تمرین وتکرار آن مشکل رفع خواهد شد .

·          دخترم همه را خوب نوشتی ولی بهتر است در خوشنویسی هم تمریناتی داشته باشی .

·          آفرین گلم با همت وتلاش توانستی موفق شوی .

·          عزیزم اگر تلاش کنی حتما موفق خواهی شد .

·          فرزندم برای زیبا تر شدن خطت بهتر است به خط زمینه توجه داشته باشی .

·          دخترم از این که تلاش کردی متشکرم .

·          دختر گلم در نوشتن مهارت داری و تلاش کردی ولی سعی کن و.م را توپر بنویسی .

·          دخترم با خطوط نا منظم ،تصاویر زیبایی از آنچه در ذهن داشتی ساختی .

·          عزیزم،به سوالات پاسخگو بوده ای وجمله هاهم معنی داردکامل نوشتی ولی بهتر است درانشا غلط املایی نداشته باشی .

·          دختر گلم از این که مفاهیم ریاضی را آموخته ای وبه سؤالات خوب جواب داده ای خوش حالم ولی سعی کن مساله سازی را در خانه بیشتر کار کنی .

·          دخترم آفرین که موضوع انرژی را به خوبی یاد گرفتی . نقاشی هایت هم در مورد انرژی زیبا وقشنگ است .

·          دخترم،از این که با مطالعه ی کتاب در مورد شخصیت امام حسین نوشتی خوش حالم. امیدوارم آگاهی تونسبت به امام حسین  بیشتر شده باشد .

·          دخترم ،قوانین کوچه وخیابان را به خوبی نقاشی کردی و به خوبی و کامل هم بیان کردی .

·          افتخار من درس دادن به تو ست .

·          موفقیت تو قوت قلب من است .

·          جمله های زیبای تو مرا دلشاد می کند .

·          دخترم برای نظافت وخوشنویسی خیلی تلاش کردی منتظرم که در املای بعدی نتیجه ی بهتری کسب کنی .

·          دخترم باتلاش خودت توانستی تمیز وزیبا بنویسی .

·          بافکر وتلاش خودت توانستی نقاشی قشنگی بکشی .

·          از اینکه در کشیدن نقاشی مهارت بیشتری کسب کردی خوش حالم .

·          دخترم سعی کن نقاشی زیبایت را یک نواخت رنگ بزنی .

·          دخترم مهارت تو رادر کشیدن نقاشی تحسین می کنم .

·          دخترم اگر جمع وتفریق های یک رقمی را به صورت ذهنی یاد بگیری می توانی در انجام جمع وتفریق های دو رقمی به راحتی موفق شوی .

·          دخترم خوش حالم که برای حل مساله ها بیشتر فکر می کنی وبادقت حل می کنی .

·          دخترم معلوم است که املایت را باعجله نوشتی وگرنه تو می توانستی نتیجه ی بهتری کسب کنی .

·          دخترم از اینکه فعالیت ها را به موقع ارائه می دهی متشکرم . 

·          دخترم از این که به انجام فعالیت ها علاقه مند شدی خوش حالم .

·          منتظر دیدن فعالیت های بعدی تو هستم .

·          دخترم به خاطر انجام فعایت خسته نباشی .

·          با نتیجه ای که امروز کسب کردی فهمیدم که می توانی موفق شوی .

·          هرروز شاهد موفقیت دختر گلم هستم .

·          از این که به موفقیت نزدیک شدی خوش حالم .

·          من به موفقیت تو امید وار هستم .

·          ازاینکه به دوستانت کمک می کنی متشکرم .

·          به خاطر تلاشت همیشه بهترین نتیجه را کسب می کنی .

·          با تلاش خودت مثل همیشه موفق شدی .

·          منتظر دیدن تلاش دوباره ی تو هستم .

·          دخترم امروز نتیجه ی بهتری گرفتی فقط سعی کن زیباتر بنویسی .

·          دخترم تلاش کردی موفق شدی .

·          دقت وتوجهت مرا خوش حال کرد .

·          از دیدن املای زیبایت لذت بردم .

·          باتلاش خود از زحمات همه قدردانی کردی .

·          دخترم تکالیف خود را با دقت انجام دادی متشکرم .

·          تلاش خوبی داری امید سربلندی وموفقیت تو را دارم

·          زیبا رنگ آمیزی کردی از سلیقه ات خوشم آمد .

·          نکات جالبی را در ذهن سپرده ای ونقاشی کشیده ای دستت درد نکند .

نمونه هایی از بازخورد توصیفی در ارزشیابی توصیفی1      

·          در ریاضی از خود جدیت نشان دادی ،متشکرم

·          خوب است ولی در دیکته نیاز به تمرین داری .

·          از فعالیت های تو درکلاس لذت بردم .

·          از تلاش تو در منزل لذت بردم .

·          این نشان می دهد که به خوبی در بحث های کلاسی شرکت می کنی .

·          درحل تمرینات ریاضی در حال پیشرفت هستی ،متشکرم .

·          خط خوبی می توانی داشته باشی .

·          تمرینات تو خوب است اما نیاز به تلاش بیشتری در خانه داری .

·          اگر بیشتر فکر کنی درحل تمرینات نتایج بهتری بدست خواهی آورد .

·          همکاری تو با گروه بسیار خوب است

·          تو توانایی خوبی در این درس داری .

·          تو دانش آموز با هوشی هستی .

·          باید تلاش تو بیشتر از دفعه قبل باشد .

·          تکرار وتمرین تو باعث خوش حالی من شده است .

·          تلاش تو به ثمر رسید بالاخره موفق شدی .

·          دقت وابتکار تو قابل تقدیر است .

·          دفتر تو بیان گر تلاش توست ولی باز می تواند بهتر شود .

·          تو خیلی خوب می نویسی .

·          می دانم تو سعی داری غلط ها را کم کنی .

·          این دفعه دقت کرده بودی ، متشکرم

·          تو خوب مساله ها را حل می کنی

·          پیشرفت تو بسیار خوب است .

·          تو وظایف خود را به طور کامل انجام دادی ، متشکرم .

·          تو با تلاش خوبی که داری حتما موفق می شوی .

·          تو تلاش می کنی که کارهارا با موفقیت انجام دهی .

·          تلاش های تو در آینده نتیجه خواهد داد .

·          تلاش وپشتکار تو مایه رضایت وخوشحالی است ،به تلاش خود ادامه بده .

·          مرحبا بر پسر با دقتم.

·          آفرین به تو که در کارت دقت کردی .

·          به تو میگن گل پسر بادقت.

·          از اینکه تلاش می کنی دوستت دارم .

·          از اینکه درست نوشتی ممنونم .

·          پسرم خیلی قشنگ نوشتی اما باید بیشتر دقت می کردی .

·          پسر خوبم اگر با فکر وبا دقت بنویسی موفق تر می شوی .

·          از اینکه به من وخودت اعتماد کردی متشکرم .

·          عزیزم آینده خوبی درانتظار توست به شرطی که همیشه تلاش گرخوبی باشی .

·          ازاینکه امروز غلط نداشتی لذت بردم .

·          پسر عزیزم این بود نتیجه ی تلاش امروزت .

·          درود بر تو که در کارهایت موفق و پیروز هستی .

·          از اینکه در کلاس دقت می کنی وموفق هستی کلاس به تو افتخار می کند

1. ·          از اینکه در کلاس موفق هستی خوش حالم وتشکر دارم .

·          پسرم در زمینه خواندن ونوشتن ساعت بیشتر دقت وتلاش کن .

·          در پاسخ گویی به سؤالات خوب هستی ولی در نوشتن باید بیشتر تلاش ودقت کنی تا درست وزیبابنویسی .

·          از اینکه اکثر سؤالات را درست نوشتی متشکرم ولی پسر گلم باید بیشتر دقت کنی تا اشکالات تو رفع شود .

·          چه خوب دقت کرده ای .

·          بادقت کردن خیلی بهتر می نویسی .

·          پسرم نازنینم چه خوب نوشته ای

·          چون توجه می کنی پیشرفت خوبی داری.

·          چه خط زیبایی داری .

·          عجب دقت خوبی داری مرحبا برتو .

·          فکر تو قابل تحسین است .

·          کارت چه عالیه .

·          فرزندم تلاش کن تا پیروز شوی .

·          چون می توانی پس باید تلاش کنی .

·          پیشرفت تو باعث افتخار ماست .

·          هزاران گل خوشبو نثار تو با این دقتت .

·          آفرین بر پسر خوب ونازنینم که این قدر بادقت جواب دادی .

 .          عزیزم نشان دادی که خواستن توانستن است .

·          واقعا مرا شاد کردی بااین تفکر خوب خود .

·          چه قدر زیبا نوشتی مرحبا به تو .

·          این جا گل آن جا گل این همه گل برای پسر گل .

·          آفرین هزار آفرین برای این فرشته نازنین .

·          پسرم آینده ای روشن برای تو به خاطر دقیق بودنت می بینم .

·          با دیدن تکالیفت لذت بردم.

·          دخترم با تمرین بیشتر می توانی حافظه ات را تقویت کنی .

·          گلی وگلی دختر خوب وخوشگلی .

·          دخترم به زیبایی خط خودت نگاه کن خودت هم لذت می بری .

·          دوست دارم روز به روز بهتر شوی .

·          ازدیدن خط زیبای تو لذت بردم .

·          اگر بهتر جواب می دادی مرا خوش حال می کردی .

·          منتظر پیشرفت تو در آزمون بعدی هستم .

·          تلاش خوبی داشتی اما به دونکته توجه کن1- به سؤال شماره---  2- در تمرین خط

·          جملات تو نشان می دهد که فکر خوب وعالی داری .

·          دخترم نسبت به قبل خیلی بهتر به سؤالات جواب داده بودی منتظرم باز هم کارهای بهتری از تو ببینم.

·          دخترم اگر مساله را چند بار خوانده بودی وبیشتر روی آن فکر کرده بودی آن را درست حل می کردی .

·          دخترم برای این که کامل بنویسی سعی وتلاش کرده بودی از کارت راضی وخشنودم .

نمونه هایی از بازخورد توصیفی در ارزشیابی توصیفی3

·          دخترم سعی کن نوشتنت هم مثل درس خواندنت خوب باشد .

·          زیبا ترین گل ها تقدیم فرزندم که به این خوبی در جواب دادن دقت کرده است .

·          دختر خوبم خوش حالم که موفق شدی در زمینه ی خوش نویسی پیشرفت کنی .

·          دخترم در جمع اعداد توانایی ات را خوب نشان دادی به تو آفرین می گویم .

·          با خواندن کتاب های داستان مشکل روان خوانی تو برطرف می شود .

·          دختر گلم گزارشت را خواندم بسیار جالب بود .

·          خط تو نسبت به قبل زیباتر شده ولی باز هم تلاش کن .

·          دخترم تحقیقی که درباره ی موضوع ---- انجام دادی بسیار خوب بود .

·          عزیزم با نوشتن تکالیف زیبا ومرتب نشان دادی که به کلاس ومدرسه علاقه زیادی داری .

·          آفرین می دانم که چه قدر تو با همت وزرنگی

·          تو گلی، خودت گلی، نوشتنت خیلی گله

·          آفرین پسر نازنینم امروز موفق شدی که املا را درست بنویسی .

·          آفرین پسر گلم خوب نوشتی باز هم تلاش کن تا بهتر بنویسی .

·          آفرین پسر نازم تو موفق شدی که درست وزیبا بنویسی .

·          یاد گرفتن جدول ضرب نشان تلاش توست

·          موفقیت تو باعث خوش حالی من است .

·          کم کاری از پیشرفت تو جلوگیری می کند .

·          عزیزم باکمی تمرین وحوصله خوش خط می شوی .

·          فعالیتی که انجام داده ای نشان دهنده ی تلاش تو در منزل است .

·          اگر فعالیت را با حوصله انجام می دادی بهتر وجالب تر بود .

·          دخترم از خط زیبایت لذت بردم ولی چه خوب است این زیبایی همراه با دقت هم باشد .

·         دختر گلم خوش حالم که در اثر تمرین های مناسبی که داشتی پیشرفت کرده ای .

·          دختر با هوشم امید وارم در آینده بیشتر حوصله به خرج بدهی .

·          از اینکه روز به روز شاهد موفقیت های تو هستم بسیار خوشحالم .

·          دختر خوبم خوش حالم که می بینم در این کتبی دقت لازم را داشتی .

·          دخترم تلاش وعلاقه ات نسبت به درس شادی آفرین است .

·          امید وارم در آزمون بعدی دقت بیشتری داشته باشی .

·          دخترگلم خوب جواب دادی ولی بااستعدادی که درتو سراغ دارم منتظر جواب های بهتری از تو بودم .

·          دختر گلم خوش حالم که با کمترین اشتباه به راحتی این متن را نوشتی .

·          عزیزم سعی کن مساله هارا چند مرتبه بخوانی تا به آنچه گفته شده پی ببری .

·          عزیزم خیلی خوب توانستی وضو گرفتن را یاد بگیری .

·          عزیزم خیلی خوب توانستی برای این قصه نقاشی زیبایی بکشی .

·          از خلاقیت وابتکاری که به خرج دادی بی نهایت خوش حالم .

·          از اینکه با دوستت همکاری کردی متشکرم .

·          از اینکه کار عملی را خوب وبه موقع انجام دادی متشکرم .

·          دخترم حالا در موقعیت درستی قرار داری .

·          عزیزم خوب از انجام تکالیف بر آمدی .

·          آفرین بر تو راهش همین است ادامه بده .

·          متشکرم دخترم ببین چه خوب انجامش دادی .

·          تو بهترین هستی زیرا تمام تلاشت را می کنی .

·          همت تو را می ستایم زیرا مردان بزرگ با همت به جایی رسیده اند .

·          می توانی بهتر از این هم انجامش دهی امتحان کن .

·          تو واقعا در حال پیشرفت هستی ومن از این بابت بسیار خوشحالم .

·          تو باید خیلی تمرین کرده باشی پیشرفت تو گویای این موضوع است .

·          بارک الله بر دختر خوب وفعالم .

·          انشاءا لله در آینده شاهد موفقیت بیشتر تو باشم .

·          مطمئن هستم که با تلاش وکوشش بیشتر بهتر به نتیجه می رسی .       

نمونه هایی از بازخورد توصیفی در ارزشیابی توصیفی5

·          تو غنچه ی قشنگی                                              تندی مثل فشنگی

·          در حل جمع وتفریق                                           با هوشی وزرنگی

·          ای عزیز مهربون                                  فرشته ی آسمون

·          روی خط زمینه                                  به خط خوب همینه

·          بسیار خوبی عزیز                                متنی نوشتی تمیز

·          آسمان پرستاره                                    متنت نظیر نداره

·          به مثل یک ستاره                                نور از متنت می باره

·          مثل ماه تابان                                                       قشنگی ودرخشان

·          بامتنی که نوشتی                                 تولایق بهشتی

·          ای کودک نازنین                                 تو دندونه گذاشتن                         دقت بکن آفرین

·          تلاش تو توخونه توکلاس                    تورا کرده بین همه سرافراز

·          اگر میخواهی نتیجه ات خوب بشه                 سعی کن دقت کنی همیشه

·          پسر خوب ونازنین                              تلاش بکن همیشه                        اگر می خواهی نتیجه   

·          برای پسرای درسخون                                          جدول ضرب هست آسون

·          تو فارسی تو دیکته                                               هستی گل و نمونه

·          فکر خودت را باز کن                                            توریاضی دقت کن

·          سبد سبد گل یاس                                 به این خط که زیباست.

·          ای کودک بهشتی                                  کامل دقیق نوشتی

·          هستی دقیق پرتلاش                                              همیشه خنده رو باش

·          ای کودک خیلی ناز                                               مرا کردی سرافراز

·          روبرگ گل نوشته                                  دخترم زیباوتمیز نوشته

·          فرشته ی بهشتی                                    تشدید را جا گذاشتی

·          باسعی وتلاشی که کردی                         پیشرفت خوبی کردی

·          ای نو گل بهشتی                                   همه را درست نوشتی        فقط ساعت را غلط نوشتی

·          سبد سبد شقایق                                    کودک خوب ولایق

·          آسمون پر ستاره                                    عددهارا به ترتیب                         شماره کن دوباره

·          خوش خط نوشتی مشقت                       درد نکنه اون دست های قشنگت

·         ای دختر زرنگم                                    خیلی دقیق کار کردی

·          قسمت های مختلف گیاه را                     درست نقاشی کردی

بازخورد های کتبی

معلم وقتی از بازخورد های کتبی استفاده می کند که :

·        لازم است اولیاء در جریان عملکرد دانش آموز قرار گیرند .

·   دانش آموزی اشکال جدی و اساسی در یک فعالیت دارد و معلم تشخیص می دهد با نوشتن بازخورد کتبی تکلیف اولیاء در کمک به دانش آموز روشن می شود .

·        نمونه فعالیت دانش آموز ، در پوشه کار ، قرار داده می شود .

·   تلاش مهم یا برجسته ای انجام شده و دانش آموز با مراجعه به آن و مرور بازخورد معلم ، انگیزه ی تلاش و موفقیت را در خود تقویت می نماید .

·   عدم اطلاع از آن بازخورد ، عملکرد تصمیم گیری های بعدی در مورد دانش آموز را با ابهام و مشکل روبرو گرداند .

بازخورد های شفاهی

گر چه هر عملکرد دانش آموز حتی الامکان باید همراه با بازخورد باشد اما الزاماً نباید از نوع بازخورد کتبی باشد . معلم در موارد  زیر از بازخورد شفاهی استفاده می کند :

·        زمانی که اطلاع خود دانش آموز از عملکرد خویش ، مد نظر باشد .

·        زمانی که دانش آموزان توانایی خواندن نوشته ها را ندارند .

·        برای دانش آموزان پایه اول به ویژه در اوایل سال تحصیلی .

·        در مواردی که ضرورتی برای ارائه به والدین وجود ندارد .

·        در صورتی که ثبت بازخورد ، به تشخیص معلم ، اهمیت بالایی در سازماندهی نتایج عملکرد دانش آموز ندارند .

·        زمانی که معلم عملکرد دانش آموز را مشاهده می کند و نیاز به بازخورد فوری و به هنگام را احساس می کند .

نکته :

در ارائه هر نوع بازخوردی اعم از کتبی یا شفاهی تلاش شود ویژگی های مهم یک بازخورد موثر آموزشی رعایت شود . یعنی معلوم شود که :

1)    دانش آموز چه وضعیتی دارد ؟

2)    چگونه وضعیت خود را می تواند بهبود ببخشد ؟

نکاتی که دربازخوردهای فرایندی باید مورد توجه قرار گیرد

·        در بازخورد به شخصیت انسانی دانش آموز توجه شود و برای او احترام قائل باشیم

·   برای آن که بازخوردی که می دهیم سود مند باشد ، خودمان را به جای دانش آموز که گیرنده بازخورد می باشد قرار دهیم

·        بازخورد خود را با عبارت یا جمله ای که ناظر بر نقاط قوت ، قوت و قوت دانش آموز است شروع نماییم و بعد با احتیاط و ظرافت نقاط ضعف را بیان نماییم .

·   سعی کنیم بازخوردهایمان ، به بیان و توصیف رفتار بپردازیم و از قضاوت و بر چسب زنی به دانش آموز خودداری کنیم .

·   در بازخوردها به رفتارهای اجتماعی ، از اثر رفتار دانش آموز بر احساس و رفتار خود ، یا دیگران بگوییم ؛ و بر همین اساس بازخورد دهیم . به عنوان مثال ، وقتی می بینیم که دانش آموز ی در رفتارهای اجتماعی خود ، خود خواهی خاصی و سلطه طلبی آزاردهنده ای دارد به جای آن که بگوییم « وقتی مرتباً به دوستانت دستور می دهی ، آن ها به شدت ناراحت می شوند و احساس می کنند از رفتار آن ها داری سوء استفاده می کنی » .

·        در بازخوردها ، به طور اخص بر یک موضوع تمرکز نماییم و از کلی گویی بپرهیزیم .

·   به زمان بازخوردها دقت کنید که به هنگام باشد به عنوان مثال ، چنان چه در سنجش مشاهده ای دانش آموز کلمات خود را می جود و شما چیزی از صحبت های او متوجه نمی شوید ، بلافاصله به او بازخورد ندهید . بازخورد فوری ، موجب ایجاد حالت تدافعی در او می گردد و چیزی جز یک نتیجه عکس عاید شما نخواهد شد . بنا بر این ، بهتر است در یک فرصت به هنگام که او صحبت های خود را به پایان برده است ، به او بازخورد دهیم .

·   با ایجاد یک فضای پر از اعتماد متقابل به دانش آموزان بیاموزیم که چنان چه رفتار دیگران تأثیری (مثبت یا منفی) در شما بر جای گذاشته است ، بازخورد دهید و از انباشته شدن احساسات منفی و مثبت در درون خود خودداری نمایند .

·   در ارائه بازخورد های شفاهی توجه داشته باشیم به نشانه های تأثیر بازخورد خود توجه داشته باشیم و مثلاً فردی که ابرو هایش در هم است و بلافاصله مکان مورد نظر را ترک می کند ، یا رنگش تغییر می کند یا ... طبعاً پذیرای بازخورد ما نبود ه بنابر این ، بازخورد ها متناسب با شخصیت و تفاوت های فردی آن ها باشد .

در بیان و نگارش بازخوردهای فرایند ( کلاسی ) کتبی یا شفاهی بیایید تمرین کنیم و بگوییم ! و نگوییم !

بگوییم                                                     نگوییم

قشنگ نیست                                                زشت است

خوب ننوشته ای                                            بد نوشته ای

می توانی بهتر انجام بدهی                               خیلی بد انجام دادی

با تجربه شده                                               شکست خورده

شاد و پر انرژی باشید                                    خسته نباشید

آسان نیست                                                  دشوار است

دوست ندارم                                                 متنفرم

مسأله دارد                                                   مشکل دارد

می تواند                                                      نمی تواند

فرمایید                                                        در خدمتم

طول می کشد تا یاد بگیری                               هیچ وقت یاد نمی گیری

خیلی پر تحرک است                                      خیلی شیطان است

مسأله را خودم حل می کنم                               مسأله به تو ربطی ندارد

آرام باش                                                      داد نزن

خدا سلامتی بده                                              خدا بد نده

نکته مهم :بیان عبارات مثبت ، انرژی کودکان را جهت انجام آن چه که از وی خواسته شده تقویت می کند و به عکس ، عبارات منفی ، واکنش های تدافعی در آنان ایجاد می نماید .

ویژگی های  بازخورد

در ارزشیابی کلاسی صرف نظر از این که بازخورد ، فرایندی است یا پایانی ، کتبی است یا شفاهی ، باید واجد ویژگی های زیر باشد :

·   صریح و روشن باشد . یعنی به وضوح مشخص نماید که دانش آموز باید چه فعالیتی را انجام دهد تا انتظارات آموزشی را به خوبی محقق نماید .

·        ساده و قابل فهم باشد .

·        ناظر بر پیشرفت های دانش آموز باشد .

·        پیوسته و به هنگام باشد .

·        متناسب با تفاوت های عملکردی و دانش آموز محور باشد .

·        از واژه ها و جملات و عبارات مثبت ، روشن و معنا دار استفاده شود .

·        متناسب خصوصیات روان شناختی و سن دانش آموز باشد

فرایند بازخورد در ارزش یابی کیفی – توصیفی

وقتی می گوییم که یادگیری اتفاق افتاده که فراگیر بتواند آن چه را در یک موقعیت فرا گرفته را درموقعیت های دیگری به کار برد ، یعنی بتواند آموخته های خود را به موقعیت های دیگری انتقال دهد و اگر این واقعه را شاهد بودیم می دانیم که دانش آموز به سطح فراشناخت رسیده . رسیدن به این سطح که از آرمان های هر معلمی خواهد بود نیازمند عامل مهمی تحت عنوان بازخورد خواهد بود .

بازخورد سبب می شود تا فراگیر نسبت به موقعیت خود آگاه شود . به طور کلی فرایند بازخورد در ارزش یابی کیفی – توصیفی عبارت خواهد بود از :

الف ) بازخورد معلم به دانش آموز .

ب   ) بازخورد دانش آموز به خود .

ج    ) بازخورد دانش آموز به دانش آموز .

د    ) بازخورد معلم به والدین .

الف ) بازخورد معلم به دانش آموز

در آزمون های سنتی شیوه های بازخورد معلمان به دانش آموزان بسیار ساده و صریح است به طور معمول معلم امتحان می گیرد و دانش آموز از طریق  نمره یا رتبه یا یک قضاوت کلی ، بازخورد دریافت می کند . آن چه به واقع در افزایش انگیزه و علاقه به درس و بهبود نتایج کار دانش آموز اثر می گذارد . پیشنهاداتی است که معلم در مورد بهبود کار دانش آموزان می دهد بدون آن که بخواهد در مورد کل کار او قضاوت کند .مثلاً ( فکر می کنم اگر آزمایش را تکرار کنی ، نتیجه ی بهتری می گیری ) .

ب) بازخورد دانش آموز به خو

در ساده ترین مفهوم بازخورد دانش آموز به خود ، که آن را با عنوان « خودسنجی » می شناسیم ، عبارت است از بازگشت تفکر فرد و مستلزم تطبیق هایی در فرایند شناخت است . برای مثال ، وقتی فردی آواز می خواند ، شنیدن صدای خودش ، بازخورد اوست . او می تواند آواز خواندن را مطابق آن چه می شنود ، میزان کند .

بازخورد به خود ، به فرد اجازه می دهد تا به طور مستمر ، اندیشه هایش را آزمایش کند و به مراحل شناخت عالی ترین دست یابد . با بازخورد هایی که دانش آموز به خود خواهد داد ، او در فرایند آموزش درگیر می شود و از آن جا که در رویکرد جدید ، موقعیت یادگیری و ارزش یابی یکی است دانش آموز در فرایند ارزش یابی خود و تصمیم گیری برای برداشتن گام بعدی نیز درگیر خواهد شد و همین سبب ، با آگاهی او از خود و میزان یادگیری اش به مرحله ی مهمی تحت عنوان فرا شناخت رسیده است . دانش آموز با خود بازخوردی به خویش ؛ توان قضاوت و اظهار نظررا درخود پرورش داده و سبب خواهد شد تا تصمیم آگاهانه اتخاذ نماید واعتماد به نفس پیدا نماید .

ج) بازخورد دانش آموز به دانش آموز همسال

بازخورد دانش آموز به دانش آموز که از آن به عنوان « همسال سنجی » نام برده می شود ، عبارت است از ارزش یابی دانش آموز از عملکرد و فعالیت های یادگیری همسالانش و ارائه بازخورد مناسب به آن هاست . که هدف آن ایجاد احساس مسئولیت نسبت به یادگیری خود و همسالان و افزایش حس مراقبت از فرایند یادگیری می باشد .

د) بازخورد معلم به والدین

بازخورد معلم به والدین در دو شکل فرایندی و پایانی وجود دارد . بدین معنا که از آن جا که والدین نقش همراه را در فرایند یاددهی – یادگیری بر عهده دارند ، معلم نیاز است به شکل فرایندی به والدین متناسب با شرایط و موقعیت های آن ها بازخورد قابل فهم ارائه نماید . این بازخورد ها که توصیفی خواهند بود ضمن تحلیل پیشرفت ها و ضعف ها ی دانش آموزان زمینه پیشرفت  دانش آموز را فراهم می نماید تا او گام های بعدی را بردارد . و هم چنین در درو یا سه نوبت از سال بازخورد پایانی به والدین ارائه نماید که در این شرایط معلم با ترکیب و تحلیل اطلاعات به دست آمده در فرایند ارزش یابی ، که طی مراحل مختلف گرد آوری شده است و مستندات لازم در پوشه کار دانش آموز وجود دارد گزارش پیشرفت تحصیلی – تربیتی خود را د ر مقیاس رتبه ای به اطلاع آن ها خواهند رساند .

نکات قابل توجه در خودسنجی و همسال سنجی

خود سنجی و همسال سنجی را زمانی باید به کار برد که :

نیاز است دانش آموز نسبت به یادگیریش ، خود آگاهی بیشتری پیدا کند

·        آگاهی دانش آموز از معیارها و ملاک های کار و فعالیت مورد ارزش یاب

·        تعیین ملاک ها و معیارها در صورت امکان توسط خود دانش آموزا

·        تعیین موقعیتی که دانش آموزان در ابراز احساسات نسبت به ارزش یابی از کار خودشان آزاد باشند .

·        دانش آموز احساس کند در هنگام ارزش یابی از کار دیگران در واقع خودش را مورد ارزش یابی قرار می دهد .

·        از نتایج این ارزش یابی ها در گزارش پایانی کمتر استفاده شود و یا با ارزش یابی های خود معلم ترکیب شود .

·        ایجاد فرصت خود ارزش یابی به صورت پیوسته .

·        آموزش به دانش آموزان برای ارائه ی بازخورد توصیفی .

·        در بازخورد های توصیفی ، ضعف ها و قوت ها بیان شود و در صورت امکان رهنمود ارائه شود .

ب) بازخورد پایانی

منظور از بازخورد پایانی همان گزارش پیشرفت تحصیلی ( کارنامه توصیفی ) با مقیاس رتبه ای است که نه تنها به توصیف وضعیت درسی ، بلکه به ارائه تصویری از عملکرد تربیتی ( ابعاد عاطفی ، جسمانی و اجتماعی ) دانش آموز می پردازد که معلم با عنایت به وظیفه ی « پاسخ گویی » شغلی خود ، در دو یا سه  نوبت از سال تحصیلی ( بهمن ماه و خرداد ماه و شهریور )  و با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده در پوشه کار و فرم های ارزیابی دو ماهانه خود ، جهت ارائه به ذی نفعان ( والدین ، دانش آموز و مدیریت مدرسه ) تکمیل می نماید .

بولتن نیوز: استان چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌های کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. این استان با ۱۶٬۳۳۲ كيلومتر مربّع وسعت بیست و دومین استان کشور از نظر مساحت می‌باشد. استان چهارمحال و بختیاری از جمله مناطق كوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب می‌شود و بین ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرينويچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سمت شمال غربی به استان لرستان محدود می‌شود.

نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش چهارمحال و منطقهٔ بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقهٔ بختیاری بود. محال جمع مکسر کلمه محل به معنی ناحیه و مکان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان. در تقسیمات کنونی استان، لار و کیار در شهرستان شهرکرد، میزدج در شهرستان فارسان و گندمان در شهرستان بروجن قرار می‌گیرد. منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هم اکنون شامل شهرستانهای کوهرنگ، فارسان، اردل و لردگان می‌باشد.

آبشارهای استان

آبشار دره عشق: آبشار دره عشق در منطقه مشایخ شهرستان اردل مجاور روستای دره عشق و در 130 کیلو متری شهرکرد قرار دارد این آبشار با سرعت زیاد از دل کوه بیرون می جهد و یکصد متر ارتفاع دارد و در کنار این آبشار رود کارون به آرامی جاری است و در ترکیب با انارستان و شالیزارهای روستای دره عشق و دورک اناری فضای شگفت انگیزی را بوجود آورده است.

آبشار آتشگاه: این آبشار در یكصد و نود كیلومتری شهركرد و چهل كیلومتری شهر لردگان بعد از روستای میلاس و سردشت  در دره ای روح افزا و دلگشا به طول دو كیلومتر در بالادست روستای كوچك  آتشگاه قرار گرفته است روستای آتشگاه که خاطرات سرداران ایلامی  را به یاد می آورد دره ای تنگ و زیبا با خصوصیات بکر و طبیعی است در میان دره نهر خروشانی جاری است و سنگهای آهکی و گچی و درختان کهن سال گردو چنار و بلوط و زبان گنجشک پیرامون آنرا فرا گرفته  مسیر این آبشار از سرچشمه تا اتصال به رود خانه خرسان و را فضای سرسبز و بی نظیری از انواع درختان و گیاهان جنگلی فرا گرفته است . شیب زیاد و پستی و بلندی های دره بطول 3 کیلو متر ، آبشار های متعدد كوچك و بزرگی را ایجاد كرده است که در فاصله 200 متری 2 آبشار بزرگ خود نمایی می کنند  پیوند عناصر زیبای طبیعی چون دره ، سبزه زار و اقلیم مناسب ، فضای بسیار فرح بخشی را جهت تفرج و گشت و گذار در این مكان فراهم می آورد. سراسر بهار و تابستان این آبشار قابل مشاهده است.

آبشار تونل کوهرنگ: این تونل در سال 1322 جهت انتقال قسمتی از آب چشمه کوهرنگ و چشمه های مجاور به زاینده رود در چلگرد ساخته شد.تلاش برای انتقال آب به ازمنه بسیار دور بر می گردد . در دوران صفویان تلاش برای ایجاد شکاف در کوه کارکنان وانتقال آب ، راه به جایی نبرد . آثار این تلاش و شکاف هنوز بر پیکره ی کوه کارکنان پیداست.

پارکهای جنگلی استان:

پارک جنگلی پروز: در 50 كیلومتری لردگان، گردشگاه زیبای پروز با طبیعت بهشتی خود در امتداد دره ای سرسبز قرار گرفته است. فضای دنج و خلوت، سایه سار درختان بلند و قد كشیده این پارك، چشمه های زلال متعدد، به علاوه شالیزارهای پراكنده و درختان جنگلی اطراف، تصویری زیبا از طبیعت خداوندی را جلو چشم هر بیننده ای به نمایش می گذارد. به طوری كه كمتر گردشگر و بازدید كننده ای است كه با یك بار دیدن، میل بازدید مجدد در دلش موج نزند.

غار های استان:

غار یخی چما: در فاصله 25 كیلومتری چلگرد در نزدیكی روستای شیخ علیخان، یكی از نادرترین و اعجاب انگیزترین غارهای منطقه به نام غار یخی چما با قندیل های فراوان یخی واقع شده است. از زیر یخ های این غار، چشمه ای با آب سرد در جریان است كه نهایتا به سد كوهرنگ می ریزد. قرار گرفتن در دره های عمیق و انباشت حجم برف های چندین ساله در این مكان سبب شده قندیل های یخ و توده های عظیم برف به صورت دائمی و در تمام فصول سال باقی بمانند.

غار سراب: غار سراب در 56 كیلومتری جنوب غربی شهركرد و حدود 7 كیلومتری شهر باباحیدر در مسیر دره ای زیبا، در مجاورت روستای امیدآباد قرار گرفته است. این غار شگفت انگیز دو دهانه دارد و به دلیل وجود موانع طبیعی بیش از 600 متر از آن قابل دسترسی نیست. از یكی از دهانه های غار، آبی خروشان و خنك بیرون می آید. ارتفاع سقف غار در بعضی از نقاط به 15 متر می رسد. در دالان طویل غار قندیل های آهكی زیبا به وفور وجود دارد.

پیر غار: در جنوب روستای ده چشمه به فاصله ی 6 کیلو متری فارسان و 38 کیلومتری جنوب غربی شهرکرد گردشگاهی به غایت مصفا و مفرح آرمیده است .بر روی قسمتی از این تپه سنگی مشرف به این گردشگاه سه کتیبه به خط نستعلیق به دستور خسرو خان سردار ظفر بختیاری حک شده است متن این کتیبه ها مجملی از شرح لشگر کشی بختیاری ها به اصفهان و تهران و نقش سرداران بختیاری در سرکوبی استبداد صغیر و سقوط محمد علی شاه در واقعه مشروطیت است . مجموعه عوامل گردشگاه از جمله کتیبه های ارزشمند تاریخی ،چشمه ی پر آب،سایه سار درختان،آبشار زیبا وبلند،کوههای اطراف و غار موجود در محل-که از نظر مذهبی مورد توجه اهالی می باشد – سبب جذب روزانه صدها گردشگر وعلاقه مند به این مکان می گردد.

غار منج: این غاردرمسیر روستای منج به قلعه مدرسه واقع میباشدومورداستفاده انسانهای اولیه غار نشین بوده که دراین غار ابزارآلات تیغه های ساده ودندانه دارنوک پیکان سنگی ودرفش بدست آمده است

غار خراجی:در حد فاصل روستای شمس آباد به خراجی که تنگ خراجی نامیده میشود تعدادی غار و پناهگاه سنگی وجود دارد که آثار متعلق به ادوار پالئولتیک در آنها شناسایی شده است.

جاذبه های طبیعی استان:

حاشیه رودخانه کارون: بیشتر مساحت استان چهار محال و بختیاری را سر چشمه های کارون تشکیل می دهند که از اتصال سر شاخه های فرعی و اصلی مانند آبهای کوهرنگ-بازفت-کیار-ونک  و رود خانه های  مار بره -خرسان-آقبلاق-سولگان وسمیرم  به وجود آمده و از مرکز تا جنوب و غرب منطقه را در بر میگیرد.

حاشیه رودخانه زاینده رود: تمامی مسیر حاشیه زاینده رود از سامان تا قراقوش (نزدیک سد زاینده رود) دارای مناظر زیبا و چشم نواز است.

این مسیر بدلیل وجود مجموعه های تفریحی در محل پل زمان خان شرایط اقلیمی مناسب و دسترسی نزدیک به مرکز استان و شهرهای استان اصفهان همیشه مورد توجه گردشگران بوده است در انتهای این مسیر سد و دریاچه زاینده رود و جود دارد که به نوبه خود زیباست در این مسیر زاینده رود هنوز از مناطق صنعتی عبور نکرده و رنگ آبی و تمییز آب همراه با هوای مطبوع و باغات سرسبز اطراف آن بسیار دلپذیر است.

پیست اسکی چلگرد: این پیست یکی از شناخته شده ترین پیست های اسکی واقع در زاگرس است . این پیست در شهر چلگرد در مجاورت تونل اول کوهرنگ در قسمت شرقی کوه کارکنان قرار گرفته است و طول آن حدود 800 متر با شیب 20% می باشد . این پیست دارای سه محوطه ی تفکیک شده جهت خانواده،آقایان و خانمها بوده و به دلیل طولانی بودن فصل سرما وآرامش اکثر روز ها در تمام فصل زمستان قابل استفاده است.

دشت لاله های واژگون: این دشت زیر پوششی رنگارنگ از لاله های سرخ رنگ و واژگون ، در 12 کیلو متری چلگرد ودر نزدیکی روستای بنواستکی کوهرنگ آرمیده است . هوای لطیف ،سبک وپاک دشت و پوشش گیاهی بسیار غنی و ارزشمند آن چشم دل هر بیننده ای را می نوازد.

شکار: این منطقه 21600 هکتار مساحت دارد و پارک ملی تنگ صیاد را با وسعتی معادل 5400 هکتار در دل خود جای داده است دستیابی به منطقه از طریق محور شهرکرد-اصفهان میسر است تنگ صیاد بعلت داشتن تپه ماهورهای وسیع زیستگاه مناسبی جهت گونه قوچ و میش است کوهستانهای جنوب منطقه دارای صخره های صعب العبور است و زیستگاه پلنگ کل و بز می باشد از دیگر جانوران منطقه می توان گرگ-روباه-شغال-کفتار-کبک دریکبک چیل-تهو و عقاب را نام برد.

کوه نوردی:زرد کوه بختیاری با ارتفاع 4500 متر از سطح دریا.

ماهی گیری:حوزه آبریز زاینده رود با مساحتی حدود 3200 کیلونتر مربع از قسمت شرق سلسله جبال زاگرس شروع و پس از طی مسافتی در حدود 360 کیلومتر در جلگه اصفهان به باتلاق گاوخونی می ریزد.

بیش از 90 کیلو متر از رودخانه زاینده رود دو قسمت تشکیل دهنده و تغذیه کننده آن در محدوده استان چهار محال و بختیاری قرار دارد.

سر چشمه زاینده رود در دامنه شمال شرقی زرد کوه در جنوب روستای دیمه ودر فاصله 11 کیلومتری تونل های کوهرنگ است که در فاصله یک متری به موازات آب کوهرنگ جریان می یابد وقبل از اتصال به آن به شاخه دیگیری به نام خربه متصل می شود البته آب خربه از کوه کفت برد در شرق زرد کوه سرچشمه می گیرد و با پیشروی در جهت شمال به جنوب نزدیک روستای قلعه سبزی با رودخانه دیمه یکی شده واردآب کوهرنگ می شود نوع بستراصلی این رودخانه قلوه سنگی است.

فضاهای عشایری:کـوچ در نـزد عـشـایـر بختیاری زمان و آداب خود را دارد بطور متوسط 15 تا 20 روز طول میکشد تا عشایر بختیاری از قشلاق به ییلاق و بالعکس برسند در بین راه در ایلراهها ،عشایر تور کوچ برگزار می کنند. در فصل بهار و تابستان زمان ییلاق آیینها و مراسم تور کوچ بطور کامل برگزار می گردد عشایر در بین راه هر جا به آب و علفزاری برخورد کنند ساعاتی را در آنجا سپری می کنند و مجددا آهنگ سفر میکنند کوچ با همه دلتنگی ها و غروب های غمبارش به امید رسیدن به چراگاهی مناسب ادامه می یابد.

تالاب های استان:

تـالاب چـغاخـور: تـالاب چـغاخـور با مساحتی بیش از 2300 هكتار در دامنه ارتفاعات برآفتاب و كلار همچون نگینی می درخشد و هر ساله پذیرای انواع پرندگان مهاجر و بومی شامل انواع مرغابی ، حواصیل ، لك لك سفید ، خروس كولی و آبزیانی چون ماهی كپور و نوعی از ماهیان گورخری است . هوای مطبوع و چشم انداز های زیبایی كه در این مكان قرار دارد ان را در ردیف یكی از مهم ترین كانون های سیاحتی استان قرار داده است. این تالاب در مسیر شهركرد – ایذه (استان خوزستان) واقع شده و با شهركرد 60 كیلومتر فاصله دارد.

تالاب گندمان: تالاب گندمان به عنوان یكی از آبگیرهای حوزه آبریز آق بلاغ با فاصله‌ای نه‌چندان دور از تالاب چغاخور قرار گرفته است، به طوری كه بخشی از خورجی تالاب چغاخور به این تالاب سرآزیر می‌شود. پوشش دایمی آب این تالاب در حدود 700 هكتار است. اطراف آن نیز همچون تالاب چغاخور پوشیده از مرغزاری زیباست كه معمولاً به عنوان مرتع غنی برای چرا احشام استفاده می‌شود. چشمه‌های اطراف تالاب علاوه بر آنكه مكان مناسبی برای گذران اوغات فراغت به شمار می‌آیند، آب تالاب را نیز تامین می‌كنند. از انواع پرندگان دایمی و مهاجری كه در تالاب شناسایی شده‌اند میتوان به انواع مرغابی‌ها، كوكر و آنقوت اشاره كرد.

از امكانات ویژه تفریحی و ورزشی اطراف تالاب، پرورش و نگهداری اسب و همچنین سواركاری در مرغزار پیرامون تالاب استسنت پرورش اسب از زمانهای بسیار دور در این منطقه، بخصوص در بین قبایل بختیاری معمول بوده و نژاد ویژه‌ای به وجود آورده است كه آمیزه‌ای از نژاد بومی و عربی می‌باشد.

تالاب سولقان:این تالاب زیبا و با شکوه در 70 کیلومتری شهرکرد در مسیر شهرکرد به ایذه قرار گرفته و دارای اکوسیستمهای زیبایی است حضور عشایر ومهاجرت و زیست پرندگان مهاجر و رویش گلهای رنگارنگ در برخی فصول سال زیبایی این مکان را چند برابر کرده.

چشمه های استان:

چشمه دیمه:چشمه دیمه در منطقه کوهرنگ در مجاورت روستایی به همین نام که اهالی آنرا به کیکاووس از قهرمانان شاهنامه نسبت می دهند قرار دارد این چشمه سر چشمه ی اصلی زاینده رودقبل ازایجاد تونل های کوهرنگ و در 12 کیلو متری چلگرد در مجاورت روستای دیمه واقع شده و تا مرکز استان 85 کیلو متر فاصله دارد آب این چشمه از گوارا ترین آبهای جهان است و خواص درمانی نیز دارداز جمله جلوگیری از پوسیدگی دندان و درمان سنگ کلیه .

این مکان به دلیل دارا بودن فضاهای سرسبز و خرم و راه دسترسی آسفالته و سرویس بهداشتی و سکوی نشیمن اطراف خود از دیر باز به عنوان یکی از تجمع گاه های ایلات و عشایر بختیاری و گردشگران شناخته شده است  .

مناظر زیبا و چشمگیر و فضاسازی اطراف چشمه ، این مکان را در ردیف زیباترین گردشگاههای شهرستان کوهرنگ قرار داده است.

چشمه کوهرنگ: سر چشمه کوهرنگ با جریان آب بسیار زیاد از دامنه های زردكوه سرچشمه می گیرد و پس از گذر از پیچ و خم های فراوان به دریاچه سد كوهرنگ می ریزد و از تونل اول كوهرنگ وارد زاینده رود می شود. مناظر بسیار زیبای طبیعی اطراف چشمه و حضور عشایر در منطقه، زیبایی آنرا دوچندان كرده است.

چشمه برم: جوشش چشمه های مصفای برم در مرکز شهر لردگان گردشگاهی با همین نام را به وجود آورده است . این چشمه علاوه بر تامین آب کشاورزی یکی از سر شاخه های کارون به حساب می آید و چشم انداز زیبایی را برای شهر لردگان به وجود آورده است . اطراف این چشمه به صورت پارکی جهت تفریحی وتفرج وگذراندن اوقات فراغت اهالی شهر و گردشگران فضای سبز فراهم آمده است.

چشمه مولا و سرداب: چشمه مولا و چشمه سرداب با فاصله نسبتا نزدیك به هم، به ترتیب در مجاورت روستای آلیكوه و رستم آباد از توابع شهرستان اردل، از چشم اندازها و مناظر بسیار زیبایی برخوردارند و هر روز به ویژه روزهای تعطیل پذیرای صدها گردشگر و مسافر از نقاط مختلف می باشند. فاصله این نقاط تا شهركرد حدود 120 كیلومتر می باشد.

چشمه سیاسرد : چشمه سیاسرد در 5 كیلومتری شهر بروجن قرار گرفته است. هوای خنك و مطبوع و درختان زیبا و كهنسال اطراف این چشمه مكانی بسیار زیبا برای تفرج و استراحت ساكنین شهر بروجن و سایر گردشگران به وجود آورده است؛ به طوری كه همه روزه و به ویژه در روزهای تعطیل، این مكان شاهد گشت و گذار تعداد زیادی از مسافران و گردشگران می باشد. فضاسازی های مناسب و سهل الوصول بودن، میل به بازدید از این گردشگاه را دوچندان كرده است.

مناطق حفاظت شده:

تنگ صیاد:این منطقه 21600 هکتار مساحت دارد و پارک ملی تنگ صیاد را با وسعتی معادل 5400 هکتار در دل خود جای داده است دستیابی به منطقه از طریق محور شهرکرد-اصفهان میسر است تنگ صیاد بعلت داشتن تپه ماهورهای وسیع زیستگاه مناسبی جهت گونه قوچ و میش است کوهستانهای جنوب منطقه دارای صخره های صعب العبور است و زیستگاه پلنگ کل و بز می باشد از دیگر جانوران منطقه می توان گرگ-روباه-شغال-کفتار-کبک دریکبک چیل-تهو و عقاب را نام برد.

سبز کوه: این مـنطـقه ی زیبابا وسعتی در حدود 62000 هکتار در ســه شهرستان بروجن، لردگان و عمدتا اردل واقع است . و دارای اکوسیستم های ویژه و و چشم اندازهای طبیعی و مرتعی و جنگلی و کوهستانی می باشد آبشارهای پر آب چون تنگ زندان زیبایی منطقه را دو چندان کرده است این منطقه دارای سه نوع آب و هوا است که به تبع آن جانورانی چون پلنگ ،خرس قهوه ای،سنجاب بلوطهای غرب ایران،کل،بز و کبک دری در این منطقه زندگی می کنند.

جاذبه های گردشگری استان چهار محال بختیاری

استان چهار محال بختیاری درج نظر 57 بازدید

چهارمحال و بختیاری یکی از معدود استان‌های کشور است که مناطق طبیعی نظیر چشمه‌سارهای متعدد، آبشارهای گوناگون و کانون‌های گردشگری کم نظیری دارد به‌نحوی‌که در فصول مختلف سال جاذبه‌های گردشگری استان چشم گردشگران بسیاری را به خود دوخته است.

«اسداللهی» مسوول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی چهار محال و بختیاری، اظهار کرد: جاذبه‌های گردشگری استان در شهرستان‌های نه‌گانه آن پراکنده شده به نحوی که انتخاب شهرستان برتر در زمینه‌ی کانون‌های گردشگری بسیار دشوار است.

وی با اشاره به مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهرستان‌های نه‌گانه استان تصریح کرد: پارک ملت به عنوان «کمپینگ گردشگری» استان، در بخش شرقی شهرکرد با فضای سبز وسیعی وجود دارد که با توجه به کوهپایه‌ای، جنگلی بودن و وجود امکانات رفاهی، شهربازی، سرویس بهداشتی، آلاچیق، فضای نشیمن و پارکینگ، نظر هر مسافری را به خود جلب می‌کند، این پارک به علت چشم‌انداز مناسب و مسلط بودن بر شهر شهرکرد به عنوان «کمپینگ گردشگری» استان شناخته شده و می‌تواند اوقات خوشی را برای مسافران و گردشگران بوجود آورد.

مسوول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: پارک لاله و پارک تهلیجان نیز از جاذبه‌های گردشگری شهرستان شهرکرد است که به علت فراهم بودن زیرساخت‌ها و فضای سرسبز سالانه گردشگران فراوانی را به استان سرازیر می‌کند.

اسداللهی پل زمان‌خان را نگین گردشگری استان دانست و گفت: پل زمان‌خان یکی از پل‌های تاریخی با ارزش و قدیمی استان است که در مجاورت شهرستان سامان و 29 کیلومتری شهرکرد واقع است، تفکر اولیه‌ی ساخت پل در این مکان به دوره‌ی ساسانیان برمی‌گردد. در ادوار گذشته ایلات و عشایر بختیاری روی آن آمد و شد می‌کردند. این پل به دستور زمانخان یکی از سران ایل قشقایی که زمانی دامنه کوچ آنها تا این منطقه بر روی رودخانه زاینده رود احداث شد.

وی افزود: دهکده‌ی سیاحتی زاگرس که واحدهای اقامتی و مشرف به زاینده‌رود و پل زمان‌خان دارد، در مجاورت این پل بنا شده است. قرار گرفتن پل زمان‌خان بر روی آب‌های زاینده‌رود وجود مناظر طبیعی چشمگیر اطراف در کنار اقدامات عمرانی انجام شده، این منطقه را به یکی از قطب‌های گردشگری در استان تبدیل کرده است.

مسوول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری با بیان این‌که گرداب بن به عنوان کانون گردشگری شهرستان بن از دیگر مناطق دیدنی استان است، افزود: این گرداب در روستایی به همین نام و در 23 کیلومتری شهرکرد مرکز استان در کنار کوهی واقع است که از زیر کوه آب بیرون می‌آید و تاکنون کسی نفهمیده که این آب سرچشمه‌اش کجاست و گردابی تشکیل داده که آب آن مورد استفاده کشاورزان قرار می‌گیرد.

به گفته‌ی اسداللهی، منطقه‌ی حفاظت شده‌ی «شیدا» در این شهرستان نیز مکان مناسبی برای گذراندن اوقات فراعت گردشگران است.

وی چشمه‌ی سیاه سرد را قطب گردشگری شهرستان بروجن دانست و گفت: چشمه‌ی سیاه سرد بروجن به علت داشتن ویژگی‌های منحصربه فرد، سالانه توجه هزاران گردشگر را به سمت خود جلب می‌کند. این چشمه که در 65 کیلومتری شهرکرد است به علت قرار گرفتن در یکی از پرترددترین مسیرهای ارتباطی کشور یعنی جاده خوزستان - بروجن - لردگان توانسته به یک مکان مناسب برای گذراندن اوقات فراغت گردشگران و مسافران تبدیل شود.

مسوول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: فضاسازی‌های مناسب اطراف چشمه و نزدیکی راه بر طرفداران این کانون سیاحتی افزوده و میل به بازدید از این گردش‌گاه را دوچندان کرده است. این چشمه در سال‌های آبسالی، حجم آب زیاد و گوارایی دارد. در اطراف این چشمه، بنابر وجود آب فراوان، باغ‌ها و ویلاهای فراوانی ساخته شده و کوچه باغ‌های باصفایی را تشکیل داده‌اند. این منطقه گردشگری در فصل تابستان به علت برخورداری از آب و هوای مناسب به یکی از شلوغ‌ترین مناطق گردشگری استان تبدیل شده و گردشگران فراوانی از نقاط مختلف کشور را به سمت خود جلب می‌کند.

اسداللهی افزود: تالاب گندمان، تالاب چغاخور و چشمه‌ی نقنه از دیگر جاذبه‌های این شهرستان هستند.

وی گفت: چشمه برم لردگان نیز بهترین تفرجگاه زمستانی استان است که در فصل زمستان دارای آب و هوایی سرد بوده و برای ورزش‌های زمستانی مناسب است، شهرستان لردگان به علت نزدیکی به استان خوزستان در فصل زمستان با معدل 12.5 درجه سانتیگراد اقلیم و آب و هوایی مناسبی برای گذراندن اوقات فراغت گردشگران دارد. چشمه برم از قطب‌های تفرج‌گاهی این شهرستان است که سالانه توجه هزاران نفر از گردشگران و مسافران را به سمت خود جلب می‌کند.

مسوول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری افزود: جوشش چشمه‌های مصفای برم در مرکز شهر لردگان گردشگاهی با همین نام را در این شهر به وجود آورده است، چشمه برم در مرکز شهر لردگان در فاصله 150 کیلومتری شهرکرد قرار دارد و اطراف چشمه با مناظر بکر و زیبا از جاذبه‌های طبیعی استان است که علاوه بر تامین آب کشاورزی یکی از سرشاخه‌های کارون به حساب می‌آید، اطراف این چشمه به صورت پارکی برای تفرج و گذراندن اوقات فراغت اهالی شهر لردگان و گردشگران فضاسازی شده است. از امکانات و تسهیلات موجود در این چشمه برای بازدیدکنندگان می‌توان به جاده آسفالته، فضای سبز، سرویس بهداشتی، آب آشامیدنی، سکوی نشیمن، دسترسی به واحد پذیرایی و اقامتی، تجهیزات جهت بازی کودکان و پارکینگ اشاره کرد.

به گفته‌ی اسداللهی، چشمه‌ی برم مالخلیفه، آبشار آتش‌گاه، پوشش جنگلی و دره‌هایی چون دره‌ی شوش، دره‌ی دلی، دره‌ی کل یا تنگ اذلب(شیطانی) و چهارطاق منج از مهم‌ترین منابع گردشگری این شهرستان است.

وی افزود: آبشار پیرغار نیز از زیباترین آبشارهای فصلی ایران است که به علت قرار گرفتن در استان پر برکت چهارمحال وبختیاری مدت آبدهی آن از دیگر آبشارهای فصلی کشو بیشتر است. این آبشار در محیط طبیعی بسیار زیبا و در نزدیکی یکی از زیباترین تفرجگاه‌های استان واقع است، این آبشار نام خود را از غاری آهکی و ناشناخته می‌گیرد که اهمیت تاریخی بسیار دارد و در روستایی به نام ده چشمه قرار دارد که آبی که از همین آبشار به زمین می‌ریزد از کنار این روستا گذشته و کشتزارهای زیادی را سیراب می‌کند. از مسیرهای ایجاد شده در کوه می‌توان با یک کوهپیمایی متوسط خود را به بالاترین نقطه‌ی آبشار و در ادامه‌ی مسیر با دنبال کردن آب به سرچشمه آن رسید. آبشار در جنوب غربی و 40 کیلومتری شهرکرد مرکز استان و در نزدیکی شهر فارسان در روستایی به نام ده چشمه واقع شده است.

وی تصریح کرد: غار و رودخانه‌ی سراب، «کمپینگ گردشگری» پارک لاله، چشمه‌ی قلعه و سد باباحیدر از دیگر جاذبه‌های گردشگری شهرستان فارسان بشمار می‌روند که سالانه توجه گردشگران و مسافران فراوانی را جلب می‌کنند.

مسوول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری با بیان این‌که چشمه‌ی شلمزار قطب گردشگری شهرستان کیار است، خاطرنشان کرد: این چشمه هر سال در فصل بهار، تابستان و دو ماه اول پاییز توجه شمار فراوانی از گردشگران داخل و خارج از استان را به خود جذب می‌کند که حداقل یک روز را در کنار این چشمه سپری می‌کنند. این منطقه به علت واقع شدن در مسیر جاده‌ی شهرکرد - خوزستان می‌تواند محل مناسبی برای گردشگران باشد، رودخانه‌ی کیار، آبشار دره عشق و چشمه معدنی معدن از دیگر جاذبه‌های این شهرستان است.

اسداللهی ادامه داد: چشمه‌ی سرداب رستم‌آباد نیز در روستای رستم‌آباد از توابع شهرستان اردل است که چشم‌اندازها و مناظر بسیار زیبایی دارد و پذیرای صدها گردشگر و مسافر از نقاط مختلف است، برای راه مسافران اقدامات زیرساختی از قبیل جاده دسترسی، ساخت سکوی نشیمن و سرویس بهداشتی در این مکان انجام شده است.

به گفته‌ی وی، چشمه‌ی مولا، آبشار زردلیمه و چشمه‌ی سرخون از دیگر جاذبه‌های این شهرستان است.

کار گاه آموزشی پایه اول ابتدایی در آموزشگاه حمزه برگزار گردید که اولیاء شرکت کننده در کارگاه باتا حدوی با نحوه کار معلم پایه اول در کلاس درس آشنا شدند 

عزت نفس، ضامن موفقیّت در پیشرفت تحصیلی

مسأله عزت نفس و مقوله ارزیابی مثبت از خود از اساسی ترین عوامل در رشد مطلوب شخصیت کودکان و نوجوانان است.

عزت نفس عبارت است از احترام به خود، خود ارزشمند دانستن یا تصویری که شخص از خودش دارد. مسأله عزت نفس و مقوله ارزیابی مثبت از خود از اساسی ترین عوامل در رشد مطلوب شخصیت کودکان و نوجوانان است. مطالعات و پژوهش های متعدد نشان می دهند که کودکان و نوجوانانی که دارای احساس خودارزشمندی و عزت نفس قابل توجهی هستند، نسبت به همسالان خود در شرایط مشابه، پیشرفت تحصیلی و کارآمدی بیشتری از خود نشان می دهند. پرورش احساس خودارزشمندی و عزت نفس در کودکان و نوجوانان از مهم ترین وظایف و رسالت های اولیا و مربیان است که در این ارتباط بیشترین نقش برعهده الگوهای رفتاری است.

رهنمودهای کلی برای بالا بردن عزت نفس کودکان و نوجوانان

برای بالا بردن عزت نفس در دانش آموزان راه هایی وجود دارد که در اینجا به اختصار به چند مورد از آنها اشاره می شود.

والدین به عنوان الگو و سرمشق خصوصاً قبل از ورود کودک به مدرسه می توانند از طریق چگونگی درگیری با مسائل زندگی نقش مهمی در عزت نفس کودکان خود داشته باشند.

برای افزایش عزت نفس ضروری است اولیا و مربیان به تفاوت های فردی، ویژگی های رشدی، مهارت ها، قابلیت ها، عواطف ، منش و استعدادهای کودک توجه جدی کنند.

داشتن احساس اعتماد به فرزندان و سپردن برخی مسئولیت های منزل به او، کودک و یا نوجوان را در بهره گیری از استعدادها یاری می کند و عزت نفس او را افزایش می دهد.

در شرایط آموزشی، بر فعالیت های دانش آموزان در یادگیری تأکید شود نه بر پیشرفت آنان.

اگر مادر و پدر، رفتار پسندیده کودک را تقویت کنند و رفتار ناپسند او را مورد بی اعتنایی قرار دهند، به کودک کمک کرده اند تا بینش مثبتی در او نسبت به پیشرفت پیدا شود.

به جای انتقاد، از تحسین استفاده کنید. بچه هایی که مورد انتقاد قرار می گیرند، همان برخورد را با خودشان خواهند داشت و در نهایت اشخاصی خواهند شد با عزت نفس پایین، تحسین، ابزار بسیار مهمی در طول فرآیند تربیت کودک است. والدین فکر می کنند اگر به طور دایم از کودکان خود انتقاد و اشتباه آنها را یادآوری کنند به آن ها کمک می کنند، چرا که تصور آن ها بر این است که کودکان با این تذکرات پرورش خواهند یافت، امّا از خودتان سۆال کنید آیا دوست دارید اشتباه های شما را بگویند؟ آیا اگر دایماً از شما انتقاد شود، پیشرفت خواهید کرد؟ واقعیت این است که ما از آنچه انجام می دهیم دفاع می کنیم و لذا اگر مورد انتقاد قرار بگیریم، کارمان را ادامه خواهیم داد و همین صفت یکدندگی که فطری است به ما اجازه نمی دهد که انتقاد را بپذیریم. در پس تمامی انتقادها این جمله قرار دارد: اگر فقط بیشتر شبیه من بودی و مثل من زندگی می کردی، بهتر از این بودی، امّا هیچ کس، حتی فرزند شما، دقیقاً خود شما نیست. پس بچه ها را به دلیل تلاشی که می کنند تحسین کنید، حتّی اگر ناموفق باشند، چرا آنها ریسک کرده اند. شرایطی فراهم کنید که فرزندانتان بدانند شما در کارهای آن ها همراهشان هستید. به دنبال انتقاد از آنها نیستید. بدین ترتیب برای ساختن یک تصویر مثبت در کودکان گام مثبتی برداشته اید.

نگذارید کودکان، خود را تحقیر کنند. هر وقت عبارات «من هیچ کاری نمی توانم انجام دهم.» «من نمی توانم دوچرخه سواری کنم» را از آن ها شنیدید، در واقع به شما پیام داده می شود که عزت نفس آن ها را بالا ببرید. در این مواقع نیازی به ارائه سخنرانی طولانی نیست. فقط باید آنها را با عبارات مثبت تشویق کنید. مثلاً «اگر از ذهنت استفاده کنی، همه کار می توانی انجام بدهی.» «اگر تلاش کنی می تونی آن مسأله ریاضی را حل کنی.» «اگر کمی دقّت کنی از عهده آزمون برمی آیی، بیا امتحان کنیم زود باش.»، «چرا فکر می کنی بلد نیستی؟ امتحان کن» پس از جملات ساده و مثبت تأکیدی که اعتماد به نفس کودک را بالا می برد استفاده کنید. اگر بچه ها این گونه جملات را مرتب بشنوند جملات مثبت تر را هم خواهند پذیرفت. هر وقت کسی در خانواده می گوید: من نمی توانم کاری را انجام دهم یکی دیگر از اعضای خانواده می گوید «موفقیت از می توانم ها به دست می آید نه از نمی توانم ها». این عبارت شعار ساده و کوتاهی است، امّا برای این که انسان بتواند یک کودک را برای انجام کاری به تلاش وادارد، بسیار کارآمد و مۆثر است.

سعی کنید تأکید بر معیارهای ظاهری موفقیت را کم کنید. دویدن بی امان به دنبال پاداش، پول ، مقام و درجه، رتبه اوّل داشتن و اصولاً اهداف مادی یقیناً عزت نفس کودکان را پایین می آورد، یادمان باشد عزت نفس از نفس و از درون می آید نه از یافته ها و آنچه کسب می کنیم یا به دست می آوریم. وقتی کودک با این باور بزرگ می شود که فقط اگر نمرات خوبی بگیرد آدم شایسته ای است. اگر نمره متوسطی در کارنامه اش پیدا شود احساس حقارت خواهد کرد و بدیهی است که هر کودکی روزی در زندگی اش نمره ای متوسط یا پایین خواهد گرفت، شما نمی توانید همیشه نفر اوّل یا برنده یک مسابقه باشید، امّا همیشه می توانید خود را انسان شایسته و ارزشمندی بدانید.

عزّت نفس کودک حاصل ارزیابی ای است که او از خود دارد. او باید احساس یک فرد شایسته را داشته باشد. حتی اگر نمرات او کمتر از میزان انتظارش باشد یا این که در مسابقه ای مدال دلخواه خود را کسب نکند. به جای تقویت معیارهای ظاهری موفقیت در کودکان، باید در تمامی دوران زندگی، معیارهای درونی آن ها را تقویت کرد. برای این کار چاره ای ندارید جز این که اهمیّت زیادی را که برای موفقیّت و رقابت قائل شده اید، کاهش دهید. به جای این که از کودکتان بپرسید، «معدل کارنامه ات چند شده است؟» سۆال کنید، «آیا از خودت راضی هستی؟» به جای این که بپرسید «آیا در آزمون زبان موفق شدی؟» سۆال کنید، «آیا فکر می کنی در زبان پیشرفت کرده ای؟» به جای اینکه بپرسید: «آیا برنده شدی؟» سۆال کنید «آیا از این که در مسابقه شرکت کردی و مهارت بیشتری کسب کردی، لذّت می بری؟»

کودکانی که می دانند بدون پاداش های ظاهری همچنان احترام به آن ها حفظ می شود دایم در مسیر موفقیت هایی که دوست دارند باقی می مانند، امّا کودکانی که دایم به دنبال معیارهای ظاهری موفقیت می دوند، در مسیر مصرف داروهای آرام بخش، ابتلا به زخم معده و عزت نفس پایین قرار دارند. واقعیت خیلی ساده است هیچ کس نمی تواند همیشه در مقایسه با دیگران نفر اوّل باشد. امّا همه می توانند در نظر خود نفر اوّل باشند. به شرطی که ملاک، معیار درونی باشد. شرکت در یک مسابقه دو 10 کیلومتر و اتمام مسابقه، می تواند برای فردی که به دنبال معیارهای درونی است، یک شاخص نمره اوّل باشد، امّا اگر شخصی به دنبال شاخص های ظاهری برای موفقیت باشد، حتماً باید مسابقه را ببرد تا احساس کند عزت نفس مثبتی دارد و در طول تاریخ بشر، هیچگاه یک نفر همیشه برنده مسابقه نبوده است.

به کودکان بیاموزید با خود روراست و صادق باشند. کودکان هر بار که خود را فریب می دهند نظرشان در مورد خودشان تخریب می شود. کودکی که دچار خودفریبی می شود، دنیای بزرگی می سازد تا دیگران را نیز فریب دهد و در نهایت نظر دیگران را دلیل این دنیای خود ساخته می داند. برای این که از کودکانتان افراد صادقی بسازید باید از چنین جملاتی استفاده کنید: «اگر علت برنده نشدن تیم شما در مسابقه امروز، این بود که تیم رقیب بهتر بازی کرد، اهمیتی ندارد. همه آدم ها سرانجام روزی بازنده می شوند حتی اگر مسئولان هم کوتاهی کرده اند، نباید به دلیل این باخت آن ها را سرزنش کنی» یا «اگر در درس فیزیک نمره خوبی نگرفته ای، به این علت است که در این درس ضعیف هستی. نه این که معلم شما معلم بدی است.

فکر می کنم به جای این که وقت زیادی صرف انتقاد از معلم خود کنی، باید بیشتر به درس فیزیک توجه کنی.» یا حتی اگر دیر هم به مدرسه برسی، باز هم بچه خوبی هستی، اما وظیفه شما این است که به موقع به مدرسه برسی، حتی اگر اتوبوس به موقع نیاید. کودکی که یاد بگیرد با خود روراست باشد، دارای عزت نفس خواهد بود و اگر شما همیشه برای صداقت و راستگویی ارزش قائل باشید، این امر قابل آموزش خواهد بود. به عنوان مثال: دروغ نگویید تا مجبور شوید فرزند خود را به دلیل همین کار سرزنش کنید. تمهیداتی بیندیشید تا همیشه شرایط برای گفتن حقیقت فراهم باشد و در عین حال کودک خود را به دلیل گفتن حرف راست تنبیه نکنید. دروغ گویی نشانه عزت نفس ضعیف است و نمی توان با گفتن دروغ شرایط خانه را برای گفتن حرف های راست فراهم کرد. اگر کودک شما یاد بگیرد برای این که نزد شما عزیز باشد نیازی به تظاهر ندارد، به او کمک کرده اید تا خود را با زندگی و نیز با دنیای درون خود هماهنگ کند.

کودکی که مرتکب غفلتی می شود، انسان غافلی نیست، بلکه فقط عمل کرده است و این عمل به او فرصت رشد می دهد. کودکی که در درس ریاضی ضعیف است آدم کندذهنی نیست بلکه در این مرحله از زندگی، دانش ریاضی او در این سطح است. شما می توانید به کودک خود بیاموزید که از اشتباه های خود درس بگیرد و تا زمانی که می داند ارزش او ناشی از عملکرد او در یک کار خاص و در یک روز مشخص نیست هرگز نگرانی به خود راه ندهد. دقت کنید تا زمانی که وجود دارید ارزشمند هستید اگر خودتان چنین بگویید، نه کمتر، نه بیشتر، ارزشمندبودن براساس عملکرد نیست بلکه چیزی است که هر روز همراه شما است. لذا هر روز به کودکان خود به ویژه پس از این که مرتکب اشتباهی می شوند این نکته را یادآوری کنید که صرف نظر از عملکردشان، ارزشمند هستند. اگر می خواهید کودکان شما ارزیابی مثبتی از خود داشته باشند، همواره به آن ها یادآوری کنید که «من فردی هستم که رفتارهایی دارم، امّا من رفتارهایم نیستم.»

بچه ها دوست دارند احساس استقلال کنند تا عزت نفس بالایی داشته باشند و شما می توانید دست از ادعای مالکیت خود به کودکان بردارید و آن ها را تشویق کنید تا به طور مستقل فکر کنند و در نتیجه عزت نفس آن ها تقویت شود. گاهی از این سۆالات استفاده کنید: «به چه فکر می کنی؟» «در انتخابات به چه کسی رأی می دهی؟» «اوّل تو مسأله را حل کن بعد من راه حل را بررسی می کنم» یادتان باشد. استقلال عزت نفس را تقویت می کند. در حالی که وابستگی، عزت نفس را از بین می برد.

نتیجه گیری

عزت نفس (self-esteem) یعنی احترام و حرمتی که برای خود قائل هستیم. بهره مندی از عزت نفس علاوه بر آن که جزئی از سلامت روانی محسوب می شود، با پیشرفت تحصیلی نیز مرتبط است. محققان بسیاری دریافته اند که بین عزت نفس مثبت و نمرات بالا در مدارس رابطه وجود دارد. این ارتباط حتی زمانی که کودکان خودشان را به عنوان دانش آموزان ارزیابی می کنند بالاتر است که می توان آن را « عزت نفس تحصیلی» آن ها نام برد. کودکانی که از عزت نفس بالایی برخوردارند، پیوسته نسبت به آن هایی که همان میزان توانایی را دارند امّا عزت نفس پایینی دارند عملکرد بهتری نشان می دهند.

آن ها همچنین اهداف بالاتری برای خود تعیین کرده، نیاز کمتری به تأیید والدین از خود نشان داده، در برابر شکست کمتر تضعیف شده و دیدگاه واقع بینانه تری نسبت به توانایی های خود دارند. باید اذعان داشت اگر ما به خودمان ایمان داشته باشیم و خودمان را باور کنیم نه فقط می توانیم خود را تغییر دهیم و بهبود بخشیم بلکه می توانیم ایران را آباد کنیم و آن را مملکتی بسازیم متشکل از افراد فهمیده که نه فقط برای یکدیگر احترام قائل اند بلکه به خود نیز ارج می نهند.

 تفاوت ها وشباهت ها ی اشکال هندسی

                                                                                  

                                  

مشخصىات اشکال هندسی

متوازی الاضلاع

 

هر چهار ضلعی که اضلاع آن دو به دو با هم موازی باشند

ضلع های روبرو موازیند. (متوازي الاضلاع)

زاویه های روبرو با هم مساویند.

قطرها یکدیگر را نصف می کنند.

مستطیل

متوازی الاضلاعی که قطر های آن هم اندازه هستند

متوازی الاضلاعی که اضلاع متوالی بر هم عمودند. مستطیل

1- مستطیل متوازی الاضلاع است.،یعنی

ضلع های روبرو موازیند.

زاویه های روبرو با هم مساویند.

قطرها یکدیگر را نصف می کنند.

2- چهار زاویه قائمه دارد

3- قطرها هم اندازه اند

4- اضلاع متوالی بر هم عمودند.

لوزی

متوازی الاضلاعی است که قطرهای آن بر هم عمودند.

متوازی الاضلاعی است که اضلاع متوالی آن هم اندازه اند.     لوزي

1- لوزی یک متوازی الاضلاع است.،یعنی

ضلع های روبرو موازیند.

زاویه های روبرو با هم مساویند.

قطرها یکدیگر را نصف می کنند.

2- اضلاع آن با هم مساویند

3- قطر ها بر عمودند.

مربع

متوازی الاضلاعی است که اضلاع متوالی آن بر هم عمود و هم اندازه اند.

متوازی الاضلاعی است که قطرهای آن بر هم عمود و هم اندازه اند.

لوزی است که چهار زاویه قائمه دارد

مستطیلی است که اضلاع متوالی آن هم اندازه اند.

-1-مربع یک متوازی الاضلاع است.،یعنی

ضلع های روبرو موازیند.

زاویه های روبرو با هم مساویند.

قطرها یکدیگر را نصف می کنند.

2- قطرها بر هم عمود و هم اندازه اند

3- اضلاع متوالی بر هم عمود وهم اندازه اند.

 (متوازي الاضلاع)

(لوزي)

 (مستطيل)

 

 

 (مربع)

موضوعات مرتبط: آرشیو تمام پابه ها ، دوم ابتدایی ، سوم ابتدایی ، چهارم ابتدایی ، معلمان
برچسب‌ها: تفاوت ها وشباهت ها ی اشکال هندسی , ریاضی , اشکال هندسی , دوم

(( 28 نكته مهم آموزشي در مورد بخوانيم و بنويسيم پايه اول ابتدايي))

1) مهارت هاي چهارگانه زبان آموزي به طور كامل مورد توجه قرار گيرد ومهارت هاي شفاهي قرباني مهارت هاي كتبي نشود.

2) هردو كتاب بخوانيم وبنويسيم مي بايست به طور موازي وبا آهنگي مناسب آموزش داده شوند چون هردو از ارزش آموزشي يكساني برخوردارند.

3) در كتاب بخوانيم مطلقا از نوشت افزار استفاده نمي شود.

4) دركتاب بخوانيم بخش وصداكشي نداريم بلكه از بخش وصداكشي به عنوان يك ابزار استفاده مي شود.

5) بيشتر فعاليت هاي مربوط به يادگيري كليد واژه ها حول محور كلمات هم آغاز وهم پايان است. آب/آرد-دست/توت-شانه/خانه

6) هفته اي 3 نگاره تدريس مي شود بنابراين در ماه مهر تمامي نگاره ها مي بايست تدريس شده باشد.

7) هدف كلي نگاره ها و نشانه هاي (1) ونشانه هاي (2)به ترتيب واج آموزي واژه آموزي وجمله آموزي است.

8) هدف كلي كتاب خواني وروان خواني به ترتيب گسترش واژگان و متن خواني (تسلط بر خواندن)است.

9) تصاوير پايين نگاره ها كليد واژه هستند كه به هيچ عنوان با هدف كلمه خواني از آنها استفاده نمي شود.

10) اجراي هر نگاره از نظر زماني قابل تفكيك نيست بنا به صلاح ديد معلم ومتناسب با موقعيت كلاس براي رفع خستگي وتنوع مي توان شعر نمايش ويا بازي را اجرا كرد.

11) از كارت هاي تصويري در پايان هر نگاره استفاده مي شود وهدف از آن تصوير خواني وآشنايي با كليد واژه مي باشد. در ضمن تصوير برداري ذهني از شكل خطي كليد واژه ها يكي ديگر از اهداف مهم نگاره هاست.

12) در استفاده از كليد واژه ها و نيز رو خواني متن انتزاعي در مرحله اول رعايت راست وچپ و بالا وپايين الزامي است ولي در مراحل بعد رعايت اين مورد ضرورتي ندارد.

13) به طور كلي از ابتداي بخش 2 آموزش نشانه هاي 1تا آخر هدف يادگيري شكل نوشتاري كلمات(املاء) نيست بلكه هدف اصلي اين درس ها خواندن كلمات ومتن انتزاعي است.

14) از صفحه 52 بخوانيم به بعد هر دو روز يك نشانه يعني هر هفته 3 نشانه تدريس مي شود.

15) در هنگام نوشتن زير نويس ها در كتاب بنويسيم دانش آموزان بخوانند و سپس بنويسند چون خواندن مقدمه و پيش نياز نوشتن است.

16) چون كتاب بخوانيم وبنويسيم داراي دو نوع خط نسخ ونستعليق مي باشد بنبر اين در جايي كه دانش آموز فعاليت نوشتاري انجام مي دهد از خط نستعليق تحريري استفاده مي كند اما در فعاليت شفاهي خواندن خط نسخ ملاك خواهد بود.

17) امداد رسمي دانش آموزان از صفحه 42 بنويسيم كه جمله بندي كامل است شروع مي شود يعني از درس 3.قبل از اين كار مي توان كلمات جداجدا كه قبلا آموزش داده شد به دانش ا آموزان ياد داد.

18) با توجه به اينكه خود كتاب به قدر كافي گنجينه لغات دارد لذا نياز به گفتن املاء از كلمات خارج از كتاب نيست در ضمن تا آنجا كه امكان دارد از املاءخود ساخته توسط معلم اكيدا خودداري گردد.

19) از صفحه 56 جمله نويسي به صورت رسمي آموزش داده مي شود.

20) از صفحه 84 به بعد بهتر است اسم حروف رانيز به دانش آموزان آموزش دهيم.

21) در بخش روان خواني هدف تقويت مهارت خواندن وپي بردن به معنا ومفهوم آن مي باشد لذا از اين قسمت نبايد دانش آموز چيزي بنويسد چون خط آن نسخ است.

22) در نوشتن نشانه ابتدا معلم بايد با گچ خوب روي تخته بنويسد سپس چند تن ديگر از دانش آموزان روي تخته بنويسند وتمرين كنند آنگاه از روي كتاب بنويسيم نسخه برداري تقليد وتمرين كنند.

23) تشديد سمعي است يعني گوش ما صدايي را دو بار مي شنود وما يكي را به حرف تبديل مي كنيم وبه جاي صداي ديگر نشانه تشديد روي آن مي گذاريم.در ضمن در درس تشديد دانش آموز حرف يا صداي جديدي را يا نمي گيرد بلكه با ويژگي يك علامت آشنا مي شود .

24) تصاوير نشانه هاي(2)بيان كننده مطلب درس هستند لذا استفاده مؤثر از آن ها در انتقال مفهوم مورد توصيه مي باشد.

25) در بخش 3 نشانه هاي (2) بهتر است از شيوه داستان گويي استفاده شود وسعي شود از خود بچه ها در ارائه داستان كمك گرفته شود.

26) در حين داستان گويي مي توان از كارت كليد واژه هاي نشانه هاي (2)استفاده كرد و همزمان كلمات كليدي را روي تابلو نوشت ونشانه مربوطه را به رنگ قرمز مشخص كرد.

27) هدف از نوشتن به صورت خط تحريري در كتاب بنويسيم خوشنويسي نيست بلكه درست وخوانا نويسي از اهداف به كار گيري خط نستعليق است.

28) دلايل توالي واج ها ريشه در اولا بسامدثانيا شكل وثالثا تعداد حروف ونشانه ها دارد. بسامد:مقدار تكرار يك پديده را مي گويند وچون حرف آدر كلماتي كه اول آتها باآشروع مي شود ومورد استفاده زياد دانش آموزان است لذا نشانه (آ)در ابتداي كتاب آمده است.

شكل:شكل نوشتاري حروف از ساده به پيچيده تنظيم شده است لذا حروف آسان در ابتدا وحروف مشكل بعدا آموزش داده مي شود.تعدد:منظور حروف چند شكلي است كه آموزش از حروف تك شكلي شروع وبه حروف چند شكلي گسترش مي يابد.

درس بخوانیم و بنویسیم :

1-                     به خوبی گوش می دهد ( گوش کن و بگو – بگرد و پیدا کن )  :

- از دستورالعمل های ساده پیروی می کند .

- قادر به دریافت ارتباط بین بخش های مختلف پیام است .

- درباره ی شنیده ها به اظهار نظر می پردازد .

- با دقت و علاقه و تمرکز به سخنان گوش می دهد .

2-                     به خوبی سخن می گوید ( به دوستانت بگو – گوش کن و بگو – ببین و بگو ) :

- قبل از سخن گفتن فکر می کند.

- از زبان ساده و کارافزارهای لازم استفاده می کند .

- در بحث های گروهی شرکت فعال دارد.

- در سخن گفتن از کلمات متنوع استفاده می کند.

- صوت ها و نشانه ها را به درستی تلفظ می کند .

- هنگام سخن گفتن جکلات را صحیح به کار می برد .

3-                     روان می خواند ( تمرینات روان خوانی – کتاب خوانی – با هم بخوانیم ) :

- توانایی بلند خوانی و صامت خوانی را دارد.

- هنگام خواندن از لحن و آهنگ مناسب استفاده می کند .

- هدف و منظور نوشته ها را درک می کند .

- به سوالات متن خوانده شده پاسخ می دهد .

- علایم سجاوندی و نقطه گذاری را در جمله ها و متن درک می کند .

- متون شعر و داستان متناسب با سن خود را درک می کند .

- نشانه های فارسی را تشخیص می دهد .

4-                     زیبا می نویسد ( نوشتن تمارین کتاب بنویسیم ) :

- رعایت صحیح رسم الخط مورد نظر

- رعایت فاصله ی بین کلمات و تناسب در اندازه ی حروف یک کلمه

درس تربیت بدنی این قابلیت را دارد که در کنار تعلیم حرکت، از طریق حرکت، برای تعلیم موثر واقع شود. در برنامه های درسی در هم تنیده، تربیت بدنی می تواند کمک موثری برای سایر دروس باشد.

در برنامه درسی تربیت بدنی، جهت گیری اساسی یاددهی-یادگیری، کسب و حفظ سلامتی برای دانش آموزان است؛ از این رو، اهداف آموزشی حیطه های سه گانه ی زیر را شامل می شود:

الف- آگاهی های مورد نیاز:

سیر مطالب مورد نیاز به گونه ای طراحی گردیده است که پشتوانه ی مناسبی برای مهات های کسب شده، باشد و بدین وسیله بستر مناسبی را برای دانش آموزان جهت حفظ سلامت خود در آینده، بدون کمک دیگران، فراهم آورد. دامنه ی آگاهی های مورد نیاز عبارت اند از:

1-      حرکت پایه: یکی از مهم ترین جنبه های برنامه ی درسی تربیت بدنی است که نقش بسیاری درشکل گیری وضعیت مکانیکی بدن در شرایط ایستا و پویا دارد. در این قسمت، اشکال صحیح حرکات پایه (الفبای حرکت)- یعنی راه رفتن، دویدن، پریدن، با پرش رفتن، با جهش رفتن و ...- مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و به شیوه ای ساده آگاهی های لازم را به دانش آموزان منتقل می کند؛ به عبارت دیگر، بحث حرکات پایه از ساده ترین آن شروع می شود و تا پایان دوره ی ابتدایی، مجموعه ی مطالب مورد نیاز درباره ی آن ادامه می یابد.

لازم به ذکر است با توجه به اثر تعیین کننده ی وضعیت های مختلف نگهداری بدن، همچون ایستادن، نشستن و خوابیدن، بر ستون فقرات در پایه ی اول ابتدایی به همراه حرکات پایه ارائه شده است؛ بنابراین، موارد یاد شده جزء حرکات پایه محسوب نمی شود و تعلیم وضعیت صحیح آن ها به منظور جلوگیری از ناهنجاری های ستون فقرات صورت می گیرد.

2-      آمادگی جسمانی: آمادگی جسمانی عاملی تعیین کننده در سلامت جسمی و حرکتی فرد است. با توجه به اجزای مختلف آمادگی جسمانی همچون استقامت عمومی (قلبی- تنفسی)، انعطاف پذیری، استقامت موضعی (عضلانی) و قدرت- که نقشی تعیین کننده در سلامت دارند- و نیز اجزای دیگری که بر عملکرد حرکتی اثرگذار هستند (چابکی، هماهنگی، توان، تعاول و سرعت)، دادن آگاهی های لازمه در هریک از موارد، دانش آموزان را از اهمیت و ضرورت آن ها مطلع می سازد و پشتوانه ی مناسبی را برای بخش مهارتی کلاس درس تربیت بدنی فراهم می آورد.

3-      تغذیه و بهداشت ورزشی: مباحث این بخش، لزوم تعادل بین انرژی دریافتی و مصرفی را برای دست یابی به وزن متعادل در کنار فعالیت های ورزشی یاد آور شده و در پایان دوره منجر به نتیجه گیری منطقی در خصوص ارتباط تنگاتنگ ورزش و تغذیه می شود. زمان دقیق صرف غذا قبل از فعالیت ورزشی، نقش آب و مایعات در فعالیت ورزشکاران و موارد دیگر، همگی توجه همزمان به ورزش، بهداشت و تغذیه را یادآور می شوند.

4-      ایمنی در ورزش: در محیط های ورزشی، محیط، ابزار، حریفان به هنگام رقابت و نیز شرایط تمرین و بازی ممکن است اثرات زیادی بر سلامت ورزشکاران داشته باشند. شناخت و آگاهی نسبت به هریک از موارد یاد شده، دانش آموز را برای فعالیت سالم و بی خطر آماده می کند. آگاهی از این موارد برای معلم نیز به عنوان حافظ سلامت دانش آموز، اهمیت زیادی دارد.

5-      شناخت رشته های ورزشی: رسالت اصلی تربیت بدنی در مدارس، سلامت دانش آموزان است ولی آگاهی از رشته های ورزشی به دو دلیل اهمیت دارد؛ اولاٌ، برای فرزندان این مرز و بوم در اقصی نقاط آن اطلاع از رشته هایی که در سطح قهرمانی کشور در مدارس اجرا می شود یک حق مسلم است و ثانیاٌ، برای نخبگانی که دارای هوش جسمانی مناسبی هستند و در ساعات درس تربیت بدنی شکوفا می شوند، شرایطی را فراهم می آورد تا قبل از انتخاب رشته ی مناسب با وضعیت جسمانی و علاقه ی خویش، اطلاعات مفیدی به دست آورند؛ به عبارت دیگر، به دانش آموزان در جهت هدایت استعدادهای ورزشی کمکی می شود. در طراحی این بخش- برای ارائه ی اطلاعات در خصوص رشته ها- از زوایای مختلفی به موضوع توجه شده است. این کار گاهی با مدد گرفتن از اندام ها و به صورت (رشته هایی که با دست بازی می شوند)، (رشته هایی که با پا انجام می شوند) و ( رشته هایی که با دست و پا انجام می شوند) ارائه می گردد و گاهی با استفاده از وسایل به کار گرفته شده در ورزش و به شکل (رشته هایی که با وسیله و بدون وسیله انجام می شوند) به بحث گذاشته می شوند و در هر حال با نگاهی دقیق مشخص می گردد که عناوین به کار گرفته شده، بهانه ای است برای ارائه ی اطلاعات در مورد رشته های ورزشی که تعداد مشخص را شامل می شوند.

6-      اهداف تربیت بدنی: بازی های ورزشی از پایه ی اول تا پنجم ابزار مناسبی را در اختیار معلم قرار می دهد تا هدف های اجتماعی، شناختی و عاطفی و روانی را در چنین بستری پیگیری کند. البته فرصت بحث و بررسی در این مورد پس از طی پایه سوم و در سال های چهارم و پنجم تحصیلی بین معلم و دانش آموزان و دانش آموزان با یک دیگر فراهم می گردد. از این طریق می توان شرایط قوی تر و موثر تری را برای تاثیر گذاری بر نگرش دانش آموزان فراهم کرد.

ب- مهارت های ضروری:

آنچه در بخش دانستنی ها مطرح شده به عنوان دانش پایه تلقی می شود که یادگیری مهارت های اساسی در تربیت بدنی را تسهیل می کند.

دو بخش اساسی مهارت ها در تربیت بدنی، حرکات پایه و آمادگی جسمانی است. در سال های چهارم و پنجم، حرکات پایه جای خود را به مهارت های پایه ی ورزشی می دهند ولی آمادگی جسمانی به عنوان یک عامل اساسی در جهت تقویت سلامت جسمی و عملکرد حرکتی دانش آموز در تمامی پایه ها جایگاه ویژه ای خواهد داشت. در واقع، تمامی تلاش ها در بخش مهارتی بر ارتقای سطح آمادگی جسمانی و حرکتی دانش آموزان معطوف است.

دانش آموزان در قالب کلاس های مهارتی به تمرین پرداخته و معلم نیز از طریق مشاهده ی رفتارها و یادآوری آنچه در کلاس دانشی و از طریق تعامل فراگیری شده است به تسهیل و تصحیح روند یادگیری می پردازد؛ به عبارت دیگر، دانستنی های مورد نیاز باید قبل از کلاس مهارتی از سطح مناسبی برخوردار شده باشند تا در هنگام تمرین مهارت ها، نیازی به طرح مجدد آن ها نباشد و روند تمرین کند نشود.

تمرین حرکات پایه از سطح ساده- همچون راه رفتن- آغاز می شود و در طی سه پایه ی اول تکمیل می گردد. علاوه بر پیش بینی تمرین هر یک از حرکات پایه به صورت یک واحد آموزشی، جلساتی نیز به ترکیب مهارت ها اختصاص یافته است؛ زیرا در نهایت، کسب مهارت در تلفیق و اجرای این حرکات در طی عمل مورد نظر است. در بازی ها به عنوان ابزاری اساسی به کمک تمرین تلفیق حرکات پایه می آیند و نقشی تعیین کننده در فرایند آموزش ترکیب حرکات پایه ایفا می کنند. نکته ی مهم دیگر، شناخت مفاهیم از طریق واسطه قراردادن این حرکات است؛ به عبارت دیگر، افزایش آگاهی های دانش آموز از بدن، فضا، جهات، زمان و بسیاری از مفاهیم دیگر از طریق تلفیق آن ها با حرکات پایه و نیز اجرا میسر می شود.

نکته قابل تامل دیگر، کسب آمادگی جسمانی است. آمادگی جسمانی به دلیل اجزای متنوع نه گانه ی آن، که در بخش دانستنی ها به آن اشاره شد و به صورت گسترده تری در بخش پیوست ها ارائه می گردد، نه تنها در پنج پایه تحصیلی ابتدایی بلکه در دوره های تحصیلی بعد نیز مورد تاکید واقع می شود تا ضمن کسب توانایی در هر یک از اجزا، به عنوان عاملی تعیین کننده در سلامتی برای دانش آموز شناخته شود و در بین عادات زندگی حال و آینده ی او جایگاه ویژه ای پیدا کند.

پ- نگرش های مورد انتظار:

انتظار می رود برنامه ی درسی تربیت بدنی در کنار رشد و ارتقای آمادگی جسمانی و حرکتی از طریق تمرین در کلاس های مهارتی، افزایش علاقه ی دانش آموزان به شرکت فعال در فعالیت های ورزشی، گرایش آنان به آمادگی جسمانی و بهبود حرکات پایه، تمایل به رعایت اصول بهداشتی در ورزش، گرایش به کسب و توسعه ی مهارت های ورزشی و رعایت اصول ایمنی در فعالیت های ورزشی را، از طریق تعامل بین معلم و دانش آموزان و دانش آموزان با یک دیگر در کلاس های دانشی به همراه داشته باشد. در واقع، کلاس های دانشی فرصت بیشتری را برای شکل گیری نگرش ها برای دانش آموز فراهم می کند؛ از این رو، کلاس دانشی نیز ازجهت روش مدیریت معلم در روند یاددهی- یادگیری فعال اهمیت ویژه ای دارد.

ورزش از جمله علومي است كه ويژگي‌هاي علمي آن در ابعاد مختلف جامعه، به ويژه بعد فرهنگي و اجتماعي بسيار روشن و آشكار است.

همچنين در بهداشت و سلامت جسم و روح، ايجاد نشاط، افزايش قابليت‌هاي كاربردي ماهيچه‌ها و عضلات در هنگام انجام كارها نقش كارسازي دارد. 

به همين جهت است كه كشورهاي مختلف، جايگاه ويژه‌اي براي تربيت بدني و ورزش قائل هستند و سازمان‌هاي گوناگوني را براي گسترش آن ايجاد كرده‌اند. 



تربيت بدني و اهداف آن در دبستان 

در جامعه ما تربيت بدني بيشتر بر هدف‌هاي ارزشمند انساني تأكيد دارد كه منظور از آن همان پرورش فكر و جسم در جهت رشد و تكامل ارزشهاي انساني و آموختن رفتارهاي مطلوب فردي و اجتماعي است.

از آنجا كه معلومات و مهارت‌هاي مختلف انسان، جنبه اكتسابي دارد، براي به فعليت درآوردن استعدادهاي خود لازم است به آموزش و تمرين بپردازد. بنابراين اهميت تربيت بدني و ورزش در آمادگي براي رسيدن به كمال والاي انساني غيرقابل انكار است.

اهداف اصلي تربيت بدني را مي‌توان به سه دسته تقسيم كرد: 

1-هدف‌هاي جسماني:

-تقويت قواي عمومي بدن

-ايجاد هماهنگي بين اعصاب و عضلات 

-ايجاد سرعت و مهارت در واكنش‌هاي عضلاني 

-ايجاد استقامت در برابر فشارهاي جسمي 

-ازدياد نيروي بدني

-اصلاح و توان‌بخشي و جبران نقايص بدني

2-هدف‌هاي رواني:

-كشف خويشتن از نظر استعدادهاي نهفته بدني – رواني

-تربيت شخصيت و پرورش روحيه همياري 

-برانگيختن فرد براي تحرك و پيشگيري از خمودگي

-برقراري تعادل رواني و احساس نيرومندي 

3-هدف‌هاي اجتماعي:

-پرورش حس احترام به قوانين گروهي و اجتماعي

-پرورش توان مديريت و تصميم‌گيري 

-پرورش احساس نوعدوستي و جوانمردي

-پرورش نيروي بدني – رواني مورد نياز جامعه

-پرورش روحيه ايثار و از خودگذشتگي

-پيشگيري از سرايت بيماري‌ها و برخي از آسيب‌هاي اجتماعي 



اهميت ورزش در دوران كودكي

اهميت دادن به ورزش در دوران كودكي، امري مهم و حياتي است. زيرا كودك همواره در حال رشد است و رشد مطلوب و همه جانبه او مي‌تواند در زندگي آينده‌اش بسيار مفيد و موثر واقع شود. رشد كودك در صورتي در دوران نوجواني تكميل مي‌شود

كه جريان رشد او در تمامي مراحل قبلي به خوبي هدايت شده باشد. 

در سنين پايين، نقص يا ناراحتي در قسمتي خاص از بدن، با تمرين و تقويت عضلات سريع تر برطرف مي‌شود. 

اما هرچه سن كودك افزايش يابد، اين عمل به كندي امكان‌پذير خواهد بود. 

بي‌توجهي به نقص يا ناراحتي بدني كودك در اين دوره باعث مي‌شودكه آن ناراحتي به طور بسيار سريع پيشرفت كند.

راه‌رفتن و نشستن غلط كودك ممكن است عوارضي در او ايجاد كند كه مستقيما بر ستون فقرات او اثر نامطلوبي بگذارد. در سنين قبل از نوجواني بهتر است به حركات بدني كودك شكل داده شود. بنابراين بايد امكانات، وسايل و لوازم به اندازه كافي در اختيار او قرار گيرد. 

انواع دو، پرش‌ها، پرتاب توپ و پاس گرفتن به شكل رقابتي، خودبه‌خود باعث تقويت همه جانبه روح و جسم كودك مي شود. 



بازي كودك در دبستان

در دوره دبستان، تربيت و تقويت كودك از طريق بازي، امري ضروري است. يكي از موثرترين وسيله‌ها براي رسيدن به وضع مطلوب در تربيت بدني و ورزش دوره ابتدايي، بازي است.

كودكاني كه بين 7 تا 12 سالگي در مرحله دبستاني مي‌گذرانند، تمايل زيادي دارند كه به صورت گروهي بازي كنند. 

در اين دوره، بازي نقش بسيار مهمي در رشد كودك دارد. فعاليت و جنب و جوش كودك در دوره دبستان بسيار زياد است. كودك به اقتضاي رشد ذهني و حواس خود در اين مرحله قادر است مسائل و حقايق بيشتري را نسبت به دوره‌هاي قبل درك كند و به قول برخي از صاحب‌نظران، فعاليت‌هاي كودكان كه اغلب به شكل بازي در مي‌آيند، كليد حقيقي رشد و تكامل همه جانبه آنها است. 

يادگيري از طريق انجام دادن و بازي كردن مي‌تواند كاملا در اين مرحله تحقق يابد. بازي كودك دبستاني مي‌تواند با بسياري از مطالب خواندني و نوشتني همراه باشد. بازي و تمرين بدني براي كودكان يك امر طبيعي است. 

بازي همواره با انگيزه‌هايي همراه است كه كودك را تحريك مي‌كند تا اعضاي گوناگون، حواس و ذهن خود را به كار اندازد و همين به كار بردن، موجب رشد و تربيت اومي‌شود. 

بازي درست و به موقع مي‌تواند خجالت، ترس و پرخاشگري كودكان را از بين ببرد و به نحو موثري از حساسيت و نگراني آنها بكاهد.

كودك از طريق بازي كردن، احساسات خود را بيان مي‌كند و ترس‌ها و نگراني‌هاي خود را ابراز مي‌دارد و گاه مسائل و مشكلات خود را حل مي‌كند. 

بازي از آن جا كه در رشد همه جانبه كودكان دبستاني نقش بسيار مهمي دارد، بايد بيش از پيش مورد توجه مربيان و معلمان قرار گيرد.



برنامه‌ريزي درس تربيت بدني

برنامه‌ريزي درس تربيت بدني و ورزش در دبستان بايد به گونه‌اي صورت گيرد كه فقط به رشد و تكامل قواي جسماني محدود نشود بايد تمامي ابعاد شخصيت كودك اعم از عاطفي، رواني، اجتماعي و غيره را در برگيرد. 

تربيت بدني و ورزش يكي از دروس اصلي در دوره ابتدايي است كه اگر به درستي براي آن برنامه‌ريزي شود، دانش‌آموزان را در يادگيري تمامي دروس ياري مي‌دهد و زمينه تحقق اهداف كلي آموزش و پرورش را فراهم مي‌كند. تربيت بدني بايد بتواند از طريق فعاليت‌هاي جسماني و تمرين‌ها و ورزش‌هاي مختلف، رشد و توسعه قواي بدني، توانايي‌ها و استعدادهاي ذهني، عاطفي و اجتماعي دانش‌آموزان را تسهيل كند. درس تربيت بدني و ورزش هرگز نبايد به عنوان يكي از دروس حاشيه‌اي يا ضميمه در دوره دبستان تلقي شود.

مربيان و معلمان ورزش در دوره ابتدايي بايد موارد مربوط به آمادگي جسماني را به گونه‌اي عرضه كنند كه دانش‌آموزان تشويق شوند تمرين‌ها و فعاليت‌هاي جسمي را حتي در خارج از مدرسه هم انجام دهند. 

زيرا يكي از اهداف مهم و دراز مدت تربيت بدني، حفظ و نگهداري حد مطلوب آمادگي جسماني دانش‌آموزان در سال‌هاي آينده است. 



مراحل فعاليت‌هاي تربيت بدني در دبستان 

فعاليت‌هاي تربيت بدني در دوره دبستان را مي‌توان به سه مرحله اساسي تقسيم كرد:

1-فعاليتهاي قبل از 8 سالگي

(مهارت‌هاي بنيادي): 

در دوره پيش‌دبستاني و اوايل دوره دبستان، كسب توانايي‌ها و مهارت‌هاي اساسي در حركات جابه‌جايي بسيار مورد توجه است. 

زيرا افزايش و توسعه اين نوع حركات، اين توان را به كودك مي‌دهد تا ياد بگيرد كه چگونه به درستي راه برود، بدود، بپرد و پرتاب و دريافت كند و حركاتي مانند آن را انجام دهد.

والدين و مربيان بايد باايجاد زمينه‌هاي مناسب و امكانات كافي، كودكان را به انجام بازي‌ها و فعاليت‌هاي مختلف ورزشي، براي كسب انواع مهارت‌ها و فعاليت‌هاي بدني وا دارند. 

2-فعاليت‌هاي 8 تا 10 سالگي(مهارت‌هايابتدايي ورزش): در اين سنين معلم بايد بر اجراي حركاتي تأكيد كند كه نياز به دقت و مهارت بيشتري دارند. آموزش حركات ورزشي در اين مرحله بايد به گونه‌اي باشد كه دانش‌آموزان حركات ورزشي را كم‌كم با مهارت‌هاي ورزشي هماهنگ كنند. براي تحقق اين كار معلم مي‌تواند شكل ساده‌اي از واليبال كه در آن تركيبي از مهارت‌هاي بنيادي مانند دويدن، پريدن،‌ ضربه‌زدن، پرتاب و دريافت كردن وجود دارد، به دانش‌آموزان آموزش دهد. البته معلم براي انجام اين كار بايد نيازها و علاقه‌هاي دانش‌آموزان و همچنين امكانات موجود در مدرسه را هم در نظر بگيرد.

3-‌فعاليتهاي 10 تا 12 سالگي (مهارت‌هاي ورزشي): مهارت‌هاي ورزشي در سال‌هاي آخر دبستان آموزش داده مي‌شود. زيرا در اين سنين كودك از نظر جسمي، ذهني، عاطفي و رواني آمادگي بيشتري پيدا كرده است و مي‌تواند آموزش‌ها و تمرين‌هاي ورزشي را جدي‌تر و بهتر اجرا كند.

البته معلم بايد براي ايجاد مهارت مناسب در اين سنين، تمرين‌هاي بيشتر و طولاني‌تري را در نظر بگيرد، فعاليت‌هاي شديد و آرام را به طور متناوب قرار دهد، از برگزاري فعاليت‌هاي مسابقه‌اي شديد بپرهيزد و بر جنبه‌هاي انساني ورزش، خصوصيات خوب اخلاقي و حس گروهي تأكيد كند. 



اردوهاي ورزشي و تفريحي

در دبستان، اردوهاي تفريحي و ورزشي كوتاه مدت روزانه يا ساعتي كه با تلاش معلم در مكان‌هاي معيني برگزار مي‌‌‌‌شود، مي‌تواند علاوه بر افزايش مهارت، حركات و فعاليت‌هاي ورزشي دانش‌آموزان، در رشد و تكامل ذهني، عاطفي، رواني و اجتماعي آنها بسيار مؤثر باشد. 

معلم بايد محل مناسب براي برگزاري اردو انتخاب كند، وسايل و امكانات مورد نياز را به خوبي پيش‌بيني كند تا دانش‌آموزان به راحتي بتوانند فعاليت‌هاي ورزشي خود را انجام دهند. 

در برخي مواقع معلم مي‌تواند دانش‌آموزان را به گروه‌هاي مختلفي تقسيم كند تا با يكديگر به رقابت سالم بپردازند.

در اردوهاي تفريحي و ورزشي، دانش‌آموزان ضمن انجام فعاليت‌هاي ورزشي، روابط و دادوستدهاي اجتماعي خود را توسعه مي‌دهند و با زندگي جمعي و فعاليت‌هاي گروهي آشنا مي‌شوند.

بنابراين معلم بايد در طول سال تحصيلي و در موقعيت‌هاي مناسب، با برگزاري اردوهاي تفريحي و ورزشي براي دانش‌آموزان، زمينه رشد و تكامل بدني، ذهني و اجتماعي آنها را فراهم كند. 

البته بهتر است كه معلم بيشتر از اردوهاي كوتاه مدت ساعتي استفاده كند. زيرا اردوهاي روزانه نياز به تجهيزات و امكانات بيشتري دارند. 

همچنين معلم بايد از ايمن بودن محل برگزاري اردو اطلاع داشته باشد و با پيش‌بيني‌هاي لازم از خطرات احتمالي پيشگيري كند و تمامي تلاش خود را براي تامين سلامت دانش‌آموزان به كار گيرد. علاوه بر اين معلم بايد سعي كند تا دانش‌آموزان در اردو از وقت خود به خوبي استفاده كنند و از تنبلي و سهل‌انگاري بپرهيزند.

درس تربيت بدني، يكي از دروس بسيار مهم در دوره ابتدايي است. اگر در اين سنين موقعيت‌هاي لازم براي كسب تجربه‌هاي حركتي و تكرار و تمرين آنها فراهم نشود، ممكن است كودك هرگز فرصت تصحيح و تكميل الگوهاي حركات بنيادي را پيدا نكند و به همين دليل يادگيري هر نوع مهارت ورزشي در سنين بالاتر با كندي انجام خواهدشد. به طور يقين اگر شناخت كافي نسبت به امري صورت نگيرد، نمي‌توان به راحتي آن را قبول يا رد كرد.

بنابراين اگر پيشرفت تربيت بدني و ورزش كشورمان و در واقع تضمين و تامين نسل‌هاي سالم و تندرست، مدنظر است، بايد پيش‌بيني‌هاي لازم و سرمايه‌گذاري قوي و اساسي در اين زمينه صورت پذيرد.

براي اصلاح و بهبود وضع تربيت بدني در دوره دبستان، پيشنهادهاي زير ارائه مي‌شود:

1-جذب نيروهاي متخصص رشته تربيت بدني براي تدريس در كلاس تربيت بدني دوره ابتدايي

2- استفاده از بازي‌هاي دبستاني و آموزش حركات پايه 

3-افزايش سطح آگاهي مسئول مدرسه و اولياي دانش‌آموزان درباره كلاس تربيت بدني.

4- توجه معلم ورزش به تفاوت‌هاي فردي دانش‌آموزان در تمامي جنبه‌هاي رشد و تكامل آنها. 

5- افزايش و توسعه امكانات و وسايل ورزشي يكسان براي تمامي مدارس. 

6-نظارت بر شيوه كلاسداري و اجراي درست مواد آموزشي تربيت بدني از سوي معلمان ورزش.

7- ايجاد هماهنگي ميان نگرش خانواده، مدرسه و معلم به فعاليت‌ و حركات‌هاي ورزشي توسط كارشناسان و مشاوران ورزيده تربيت بدني. 

8-تصميم‌گيري براي كلاس تربيت بدني توسط افراد متخصص و با هماهنگي اداره كل تربيت بدني آموزش و پرورش صورت گيرد. 

هنر

مهر ماه فعالیت یک تا هشت

فراگیر فعالیت خود را برای سایرین تعریف می کند.

در انجام فعالیت مشارکت می کند.

نظم و ترتیب را رعایت می کند.

در مورد فعالیت توضیح می دهد.

در کشیدن نقاشی ازاد مهارت دارد.

به زیبایی کار توجه دارد.

مهارت حسی ، حرکتی دارد.

خلاقیت تصویری دارد.

به خوبی رنگ آمیزی می کند.

کارش را به موقع تمام می کند.

نقاشی او جذاب است.

با طبیعت و پدیده های آن آشنا می باشد.

حس زیبا شناسی دارد.

با ندام های انسان آشنایی دارد و رسم می کند.

با اندام های حیوان آشنایی دارد و رسم می کند.

با اندام های گیاه آشنایی دارد و رسم می کند.

مهارت گوش کردن را دارد.

به توانایی های خود توجه می کند.

قسمت هایی از قصه را به خوبی می کشد.

توانایی رسم احساسات و افکار را دارد.

به اهمیت کار انگشتان توجه می کند.

در کاربرد مواد مهارت دارد

 آبان ماه فعالیت نه تا شانزده

فراگیر در کارش خلاقیت دیده می شود.

در کار رعایت پاکیزگی و وقت را می کند.

به اهمیت انگشتانش پی برده است.

مهارت پاره کردن کاغذ را دارد.

مهارت شکل یابی با کاغذ را دارد.

مهارت شکل سازی با انگشت را دارد.

اشکال هندسی را می شناسد.

مهارت شکل سازی با یک شکل هندسی را دارد.

مهارت شکل سازی با چند شکل هندسی را دارد.

مهارت استفاده از یک برگ را دارد.

مهارت استفاده از چند برگ را دارد.

توانایی درست کردن شکل های مختلف با برگ را دارد.

از چسب به خوبی استفاده کرده است.

آذر ماه فعالیت هفده  تا بیست و چهار

در کشیدن نقاشی با موضوع معین مهارت دارد.

به زیبایی کار توجه دارد.

مهارت حسی ، حرکتی دارد.

خلاقیت تصویری دارد.

به خوبی رنگ آمیزی می کند.

کارش را به موقع تمام می کند.

نقاشی او جذاب است.

با طبیعت و پدیده های آن آشنا می باشد.

حس زیبا شناسی دارد.

مهارت شکل سازی با گل را دارد.

توانایی درست کردن اجسام با گل را دارد.

به اهمیت کار انگشتان توجه می کند.

در کاربرد مواد مهارت دارد.

با اثر انگشت شکل می سازد.

فراگیر فعالیت خود را برای سایرین تعریف می کند.

در انجام فعالیت مشارکت می کند.

دی ماه فعالیت بیست و پنج تا سی و دو

در کشیدن نقاشی ازاد مهارت دارد.

به زیبایی کار توجه دارد.

مهارت حسی ، حرکتی دارد.

خلاقیت تصویری دارد.

به خوبی رنگ آمیزی می کند.

فراگیر با صف راه می رود.

فراگیر نظم را رعایت می کند.

بین ذهن و گوش او هماهنگی دارد.

تفاوت صدا ها را تشخیص می دهد.

به تفاوت آب لیوان ها توجه می کند.

با ضربه زدن به لیوان ها صدا تولید می کند.

قصه یا خاطره خود را جذاب ارائه می دهد.

عواطف عناصر قصه را با رفتار کلامی نشان می دهد.

عواطف عناصر قصه را با رفتار غیرکلامی نشان می دهد.

به قصه ای که دیگران تعریف می کنند گوش می دهد.

به درستی حرکات حیوان مورد نظر را تقلید می کند.

به درستی تقلید حالات انسان را انجام می دهد.

با حرکات تقلیدی موضوع مورد نظر را نشان می دهد.

بهمن ماه فعالیت سی و سه تا چهل

فراگیر شکل درست لب را موقع کشیدن هر صدا اجرا می کند.

به موقع نفس می گیرد.

توانایی اجرای این بازی را دارد.

به قصه به خوبی گوش می دهد.

بعد از شنیدن قصه، حرکات و صدای عناصر قصه را تقلید می کند.

می تواند در نقش عناصر قصه قرار گیرد.

حرکات را به درستی انجام می دهد.

تقلید صدا را به درستی انجام می دهد.

سریع می تواند حرکات را تشخیص دهد.

سریع می تواند صدا ها را تشخیص دهد.

دقت و تمرکز دارد.

فراگیر به تندی و کندی صدا برا ی یافتن اشیا دقت و تلاش می کند.

می تواند اشیا را پیدا کند.

فراگیر چندین صدا را همراه با منبع تولید صدا می گوید.

فراگیر توانایی برقراری ارتباط با تصویر را دارد.

فراگیر توانایی درک مفاهیم را دارد.

فراگیر توانایی قصه گویی را دارد.

اسفند ماه فعالیت چهل و یک تا چهل و هشت

فراگیر فعالیت خود را برای سایرین تعریف می کند.

در انجام فعالیت مشارکت می کند.

نظم و ترتیب را رعایت می کند.

در مورد فعالیت توضیح می دهد.

در کشیدن نقاشی ازاد مهارت دارد.

به زیبایی کار توجه دارد.

مهارت حسی ، حرکتی دارد.

خلاقیت تصویری دارد.

به خوبی رنگ آمیزی می کند.

کارش را به موقع تمام می کند.

نقاشی او جذاب است.

با طبیعت و پدیده های آن آشنا می باشد.

حس زیبا شناسی دارد.

با ندام های انسان آشنایی دارد و رسم می کند.

با اندام های حیوان آشنایی دارد و رسم می کند.

با اندام های گیاه آشنایی دارد و رسم می کند.

مهارت گوش کردن را دارد.

به توانایی های خود توجه می کند.

قسمت هایی از قصه را به خوبی می کشد.

فروردین ماه فعالیت چهل و نه تا پنجاه و دو

فراگیر در کارش خلاقیت دیده می شود.

در کار رعایت پاکیزگی و وقت را می کند.

به اهمیت انگشتانش پی برده است.

مهارت پاره کردن کاغذ را دارد.

مهارت شکل یابی با کاغذ را دارد.

مهارت شکل سازی با انگشت را دارد.

اشکال هندسی را می شناسد.

مهارت شکل سازی با یک شکل هندسی را دارد.

مهارت شکل سازی با چند شکل هندسی را دارد.

مهارت استفاده از یک برگ را دارد.

مهارت استفاده از چند برگ را دارد.

توانایی درست کردن شکل های مختلف با برگ را دارد.

از چسب به خوبی استفاده کرده است.

 اردیبهشت ماه فعالیت پنجاه و سه تا شصت

فراگیر از مواد باز یافتی به خوبی استفاده کرده است.

از چسب به خوبی استفاده کرده است.

شکل ها را هدف دار درست کرده است.

از مواد مصرفی با هماهنگی و تناسب استفاده کرده است.

مهارت استفاده از قیچی را دارد.

فراگیر در کارش هدف داشته است.

پیام مورد نظر را با کارش می رساند.

کاردستی را زیبا درست کرده است.

مهارت استفاده از کاغذ و قیچی را دارد.

در کارش جذابیت دیده می شود.

رنگ های پرچم را می شناسد.

به آرم پرچم توجه می کند.

گل را خوب ورز می دهد.

مهرماه

فراگیر داستان تصاویر را به درستی بیان می کند.

هم پایان ها را در یک گروه قرار می دهد.

هم آغاز ها را در یک گروه قرار می دهد.

برای واژه ها جمله سازی می کند.

هر تصویر را که به او نشان بدهیم نام می برد.

واژه را می شناسد و نام می برد.

تصویر را با واژه تطبیق می دهد.

برای هم پایان ها مثال می زند.

برای هم آغاز ها مثال می زند.

بین تصاویر ارتباط منطقی برقرار می کند.

آبان

صدا و نشانه آ وب را در اول ، وسط و آخر کلمات می نویسد.

صدا و نشانه آ و ب را در اول، وسط و آخر کلمات می خواند.

در باره ی نقش آب و سالم بودن آن توضیح می دهد.

در باره ی باران و موارد استفاده از آن توضیح می دهد.

در باره ی بهداشت و رعایت آن توضیح می دهد.

صدای م ، س را در کلمات تشخیص می دهد.

صدای م ، س را در کلمات می خواند و می نویسد.

انواع میوه ها را می شناسد و در باره ی آن صحبت می کند.

در باره ی بازی ها و رعایت نکات ایمنی صحبت می کند.

صدا و نشانه (او، ت ) را در کلمات تشخیص می دهد ، می خواند و می نویسد.

کلمات متناسب با تصویر را می خواند.

آذر ماه  

فراگیر صدا و نشانه (ر- ن) را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد.

در باره نان و تولید آن صحبت می کند.

در باره ی پدیده های ابر و باد و باران صحبت می کند.

.  فراگیر صدا و نشانه (ای – ز) را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد

در باره ی نقشه و رنگ های پرچم ایران صحبت می کند.

در باره ی دفاع از میهن اسلامی و نقش سربازان در آزادی ایران و تجلیل از مقام شهداء بحث می کند.

فراگیر صدا و نشانه(ش – ای) را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد.

در باره ی نکات ایمنی در ورزش خصوصا شنا صحبت می کند.

در باره ی اعضای بدن و راه های محافظت از اعضای بدن و تشکر از نعمت های الهی( سلامتی ) صحبت می کند.

در باره ی وسایل نقلیه دریای و لذت بردن از طبیعت صحبت می کند.

صدا و نشانه (ک – او )را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد.

در باره ی نقش مادر بزرگ در خانواده صحبت می کند.

در باره ی فصل زمستان و وسایل گرم کننده و کمک و یاری به جانوران در قصل زمستان بحث می کند.

در باره ی تنوع آفریده های خدا و حیوانات متفاوت صحبت می کند.

در باره ی نقش ورزش در سلامتی و انواع ورزش ها و رعایت نکات ایمنی در ورزش بحث می کند.

دی ماه

. صدا و نشانه (پ – گ – ف) را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد

در باره ی پرندگان و چگونگی پرواز آن ها صحبت می کند.

در باره ی انواع بازی با توپ صحبت می کند

در باره ی حیوانات اهلی و وحشی صحبت می کند.

در باره ی سردی و گرمی هوا و مراقبت از خود به هنگام برف بازی صحبت می کند.

          صدا و نشانه (خ – ق – ل)  را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد.  

در باره ی حرکت و شکل ظاهری هر جانور و محل زندگی آن بحث می کند.

در باره ی همکاری در کار های منزل صحبت می کند.

در باره ی ویژگی های خاص هر حیوان صحبت می کند.

بهمن ماه

صدا و نشانه های (ج – و استثنایی - ه ) را در اول، وسط و آخر کلمات تشخیص می دهد.

صدا و نشانه (ج – و استثنایی - ه) را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد.

در باره ی احترام به کشاورزان، مزرعه و شالیزار صحبت می کند.

در باره ی شب و روز و تفاوت آن بحث می کند.

صدا و نشانه های (چ، ژ، خوا ) را در اول، وسط و آخر کلمات تشخیص می دهد.

صدا و نشانه های (چ، ژ، خوا ) را در اول، وسط و آخر کلمات می نویسد.

صدا و نشانه های (چ، ژ، خوا ) را در کلمات می خواند.

در باره ی چشمه، گیاهان و حیوانات اهلی صحبت می کند.

کتاب مطالعه می کند.

نشانه ( ّ ) تشدید را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.

در ارتباط با بازار و مشاغل اطلاعات جمع آوری می کند.

نشانه (ص) را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.

در باره ی دریا و حیوانات دریایی اطلاعات جمع آوری می کند.

نشانه ( ذ ) را تشخیص می دهد يا، می خواند و می نویسد.

در باره ی مسافرت صحبت می کند.

０-                                                                                                    نشانه ( ع ) را تشخیص می دهد،می خواند و می نویسد.

اسفند ماه

را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.       فراگیر صدا و نشانه ( ث)

در باره ی روز و شب و پیدایش آن ها صحبت می کند.

در هنگام پاسخ داده به سئوالات ابتدا فکر می کند.

صدا و نشانه ( ح ) را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.

در ارتباط با زندگی حلزون گزارش می دهد.

صدا و نشانه (ض ) را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.

در باره ی اهمیت عیادت از بیماران در گروه بحث می کند.

در باره ی مسجد و آداب آن گزارش مختصری می دهد.

صدا و نشانه (ط ) را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.

در باره ی انقلاب و دلایل پیروزی صحبت می کند.

در باره ی نقش شهدا و امام خمینی در انقلاب صحبت می کند.

صدا و نشانه (غ ) را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.

صدا و نشانه (ظ ) را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد

در باره ی اعیاد مذهبی و عید مبعث گزارش ارائه می دهد.

کعبه را خانه ی خدا می داند و در باره ی آن صحبت می کند.

در باره ی اهمیت کمک به دیگران صحبت می کند.

انتظارات آموزشی دروس پایه اول

قرآن کریم

مهر ماه، درس یک و دو (سوره مبارکه توحید):  

فراگیر با شرکت در جشن قرآن علاقه خود را نشان می دهد.

فراگیر با وضو در کلاس درس حاضر می شود.

فراگیر در خواندن گروهی سوره توحید شرکت می کند.

فراگیر سوره توحید را شبیه نوار می خواند.

فراگیر برای شعر نام انتخاب می کند.                                                                                

فراگیر کارهایش را با نام خدا آغاز می کند.

آبان ماه،درس سه( سوره مبارکه عصر):         

فراگیر در خواندن گروهی سوره عصر شرکت می کند.                                                              

فراگیر سوره عصر را شبیه نوار می خواند.

فراگیر برای شعر نام انتخاب می کند.

فراگیر با وضو در کلاس حاضر می شود.

آذرماه، درس چهار و پنج(سوره مبارکه کوثر و نصر):

فراگیر در خواندن گروهی سوره کوثر شرکت می کند.

فراگیر برای شعر نام انتخاب می کند.

فراگیر سوره کوثر را شبیه نوار می خواند.

فراگیر خلاصه داستان مسجد را بیان می کند.

فراگیر در خواندن گروهی سوره نصر شرکت می کند.

فراگیر سوره نصر را شبیه نوار می خواند.

فراگیر خلاصه داستان حضرت سلیمان را بیان می کند.      

 سوره مبارکه ناس):-دی ماه، درس شش (لوحه های یک و دو

فراگیر در خواندن گروهی سوره ناس شرکت می کند.

فراگیر سوره ناس را شبیه نوار می خواند.

فراگیر لوحه یک را روان می خواند.

فراگیر لوحه دو را روان می خواند.

بهمن ماه، درس هفت ( لوحه های سه ، چهار و پنج- یادآوری سوره ها)            

فراگیر سوره ها را شبیه نوار می خواند.

فراگیر لوحه سه را روان می خواند.   

فراگیر لوحه چهار را روان می خواند.    

فراگیر لوحه پنج را روان می خواند. 

بهمن ماه ،هفته چهارم و اسفند ماه ،سه هفته اول، درس هشت (لوحه های شش، هفت و هشت -  سوره مبارکه حمد):

فراگیر در خواندن گروهی سوره حمد شرکت می کند.

فراگیر سوره حمد را شبیه نوار می خواند.

فراگیر لوحه شش را روان می خواند.

فراگیر لوحه هفت را روان می خواند.

فراگیر لوحه هشت را روان می خواند.

اسفند ماه، هفته چهارم، درس نه( یاد آوری سوره مبارکه حمد ):   

فراگیر سوره حمد را شبیه نوار می خواند.

فراگیر با وضو در کلاس درس حاضر می شود.

فراگیر داستان کودکی حضرت موسی (ع ) را بیان می کند

فروردین ماه، درس ده(لوحه نه -  سوره مبارکه فلق):    

  فراگیر در خواندن  گروهی سوره فلق شرکت می کند.

فراگیر سوره فلق را شبیه نوار می خواند.

فراگیر برای شعر نام انتخاب می کند.

فراگیر لوحه نه را روان می خواند.

فراگیر با وضو در کلاس درس حاضر می شود.     

اردیبهشت ماه، هفته اول و دوم (لوحه های ده ، یازده و دوازده -  یادآوری سوره ها) :      

 فراگیر سوره ها را شبیه نوار می خواند

فراگیر لوحه ده را روان می خواند

فراگیر لوحه دوازده را روان می خواند

فراگیر با وضو در کلاس درس حاضر می شود.

اردیبهشت ماه، هفته سوم و چهارم(لوحه های سیزده و چهارده - یادآوری سوره ها) :

فراگیر سوره ها را شبیه نوار می خواند.

فراگیر لوحه سیزده را روان می خواند. 

فراگیر لوحه چهار ده را روان می خواند. 

فراگیر با وضو در کلاس حاضر می شود.

ریاضی

برخی از انتظارات آموزشی کتاب ریاضی جدید پایه اول:

1.لوحه ها را  مشاهده کرده ،توضیح می دهد.

2.مفهوم چپ و راست را از یکدیگر تشخیص می دهد.

3.اشکال را با توجه به سمت راست و چپ رنگ می زند.

4.جدول های شگفت انگیز را تکمیل می کند.

5.نظم موجود در الگو های شطرنجی را درک می کند.

6.الگوهای شطرنجی را به درستی تکمیل می کند.

7.قانون هر الگو را در خارج از زمینه ی به کار رفته، ترسیم می کند.

8.در شمارش از انگشتان دست بهره می گیرد.

9.انتقال انگشتان را از یک دست به دست دیگر انجام می دهد.

10.مفهوم قبل و بعد را تشخیص می دهد.

11.مفهوم ردیف و ستون را درک کرده است.

12.از ابزار کمک آموزشی خط کش شابلون دار،چینه و چوب خط استفاده می کند.

13.مفهوم گوشه در اشکال هندسی را درک کرده است.

14.تعداد گوشه های اشکال هندسی را نام می برد.

15.اشکال هندسی مربع، مثلث، دایره و مستطیل را می شناسد.

16.مفهوم گوشه در اشکال هندسی را درک کرده است.

انتظارات زیر بر اساس کتاب قبلی  تدوین شده است:

مهر ماه تا صفحه بیست و سه:

مفاهیم کیفی را به درستی تشخیص می دهد.

اشیا و اشکال را با توجه به مفاهیم از یکدیگر جدا می کند.

مفهوم چپ و راست را از یکدیگر تشخیص می دهد.

اشکال را با توجه به سمت راست و چپ رنگ می زند.

خط باز و بسته را از یکدیگر تشخیص می دهد.

خط باز و بسته می کشد.

داخل، خارج و روی خط بسته را رنگ می زند.

ناحیه های ایجاد شده با چند خط بسته را رنگ می کند.

اشیا را با خاصیتی مشترک دسته بندی می کند.

از بین چند شی یا چند شکل در یک مجموعه آن شی یا شکل را که به مجموعه تعلق ندارد جدا می کند.

با داشتن الگو اشکال مختلف را باز سازی و رنگ می کند.

مجموعه های متناظر را با یک خط به یکدیگر وصل می کند.

با به کار گیری هوش سیال اشکال را ادامه می دهد. 

آبان ماه تا صفحه چهل و شش:

. توانایی باز سازی یک الگو را دارد

نماد و عدد اصلی ۲را از ۳ تشخیص می دهد.

اعداد ۱ تا ۵ را می شناسد و درست می نویسد.

اعداد یک مجموعه را می شمارد و می نویسد.

اعداد را به ترتیب و صحیح در جدول می نویسد.

خط تقارن را تشخیص می دهد.

شکل متقارن را رنگ می کند.

مجموعه تهی را تشخیص می دهد.

نماد صفر را می شناسد و می نویسد.

مفوم تساوی را تشخیص می دهد.

مفهوم تساوی را می شناسد و می نویسد.

آذر ماه تا صفحه 

نماد کمتری و بیشتری را می شناسد و به درستی به کار می برد.

خط راست را از بین خطوط مختلف تشخیص می دهد.

فراگیر اعداد ۰ تا ۵ را به ترتیب می نویسد.

مفهوم جمع را بیان می کند حاصل جمع را می نویسد.

مفهوم جابه جایی در جمع را بیان می کند.

حاصل جمع های ترکیبی ( ۵ و ۴ ) را به درستی می نویسد.

حاصل جمع های ترکیبی ( ۳ و ۲ ) را به درستی می نویسد.  

دی ماه

حاصل جمع های ستونی را به درستی می نویسد.

اعداد۶ و ۷ را تشخیص می دهد و صحیح می نویسد.

مفوم تفریق را بیان می کند و حاصل تفریق را می نویسد.

مفهوم تقارن را توضیح می دهد و رنگ آمیزی را انجام می دهد.

حاصل تفریق صفر از عدد را می نویسد.

حاصل تفریق های ستونی را صحیح می نویسد.

اعداد ۸ و ۹ را تشخیص می دهد و به درستی می نویسد.

بهمن ماه  تا صفحه صد و شانزده

 را به طور صحیح در بین اعداد می نویسد.<نماد 

 ماقبل عدد ۹ را درست می نویسد.

مابعد اعداد ۱ تا ۹ را درست می نویسد.

دسته های ده تایی درست می کند و تعداد اعضا را بیان می کند.

تعد اد یکی ها و ده تایی های هر دسته را بیان می کند.

جدول ارزش مکانی را رسم و اعداد را در آن قرار می دهد.

اعداد ۰ تا ۱۹ را می شناسد و به درستی و ترتیب می نویسد.

حاصل جمع اعداد کمتر از ده را می نویسد و طبقه بندی می کند.

برای جمع ها شکل می کشد.

: اسفند ماه  تا صفحه صد و سی و نه

اعدادی که حاصل جمعشان ۶ می شود را درست می نویسد.

اعدادی که حاصل جمعشان ۷ است را می نویسد و طبقه بندی می کند.

اعدادی که حاصل جمعشان ۸می شود را می نویسد.

اعدادی که حاصل جمعشان ۹ می شود را می نویسد.

 فروردین ماه  تا صفحه صد و پنجاه

توانایی برقرار کردن ارتباط پول و اشیا را دارد.

مسئله جمع را درست حل می کند.

شیا را از نظر اندازه طول به درستی طبقه بندی می کند.

مفاهیم بلند ترین، هم اندازه، کوتاهترین را در جای مناسب می نویسد.

حاصل تفریق اعداد را با جواب کمتر از ده را صحیح می نویسد.

حاصل تفریق صفر از عدد را می داند و می نویسد.

حاصل تفریق عدد از خودش را صحیح می نویسد.

مسئله تفریق را درک کرده و درست حل می کند.

از مفاهیم سنگین تر و سبک تر در مقایسه اشیا به درستی استفاده می کند.

اعداد دو رقمی کمتر از صد را تشخیص می دهد و می نویسد.

اعداد دو رقمی با یکی های ثابت و ده تایی های متغیر را تشخیص داده و می نویسد.

اعداد دو رقمی با یکی های متغیر و ده تایی ثابت را تشخیص داده و می نویسد.

با اعداد داده شده مسئه می نویسد.

 اردیبهشت ماه  تا پایان کتاب

اعداد را از  صفر تا نود و نه می شمارد و می نویسد.

اشکال هندسی مربع، مثلث و دایره را می شناسد و نام آن ها را می نویسد.

ارتباط جمع و تفریق را می داند و تفریق ها را حل می کند.

• هدف کلی درس:      

                       *دانش آموزان در این درس با تفریق یک رقمی آشنا شوند.

•      اهداف جزیی: دانش آموزان در این درس؛    

                       *علامت تفریق را بشناسند.

                       *با، باقیمانده در یک تفریق آشنا شوند.

                       *با کاربرد تفریق در مسایل، آشنا شوند.

                       *به نحوه کاربرد تفریق در مسایل روزمره علاقه مند شوند.

                       *با مفهوم "از" در ریاضیات آشنا شود.

• اهداف رفتاری: دانش آموزان در پایان درس؛

            *علامت تفریق را با شناخت مفهوم آن می نویسد.(شناختی درک و فهم)

            *برای شکلهای رسم شده، تفریق می نویسد.(شناختی- درک و فهم)

            *باقیمانده تفریق را به درستی تشخیص دهد.(شناختی- دانش)

            *به سوالات کتاب با علاقه پاسخ دهند.(عاطفی- واکنش)

            *از 5 تفریق داده شده 3 تفریق را به درستی حل کند.(شناختی-کاربرد)

• ·                     رفتار ورودی:

                       *دانش آموزان با عدد نویسی آشنا باشند.

                       *دانش آموزان جمع یک رقمی را بدانند.

• ·                     آزمون رفتار ورودی (ارزشیابی ورودی):

                       *دانش آموزان از عدد صفر تا 7 را در دفتر خود بنویسند.

                       *جمع های زیر را در دفتر خود حل کنند.

=3+1                                       =3+4                                 =2+4

مفاهیم کلیدی درس:

علامت تفریق(-)، مفهوم باقیمانده در تفریق، علامت مساوی(=)، عبارت تفریق، تفریق یک رقمی، مفهوم "از" در ریاضی

مهارتهای قبل از تدریس:           *شروع درس با نام و یاد خدا

                                                 *سلام و احوالپرسی، حضور و غیاب

                                                 *مشخص کردن موضوع تدریس

                                                 *ارزشیابی ورودی

مهارتهای حین تدریس (ارائه درس جدید):

مهارتهای پایان تدریس: (10 دقیقه)

*جمع بندی تدریس؛ که با نوشتن یک تفریق و حل آن و توضیح نمادها و علائم صورت می پذیرد.

*ارزشیابی پایانی: در پایان درس برای اینکه مطمئن شویم دانش آموزان درس را بخوبی فرا گرفته اند، سوالاتی در رابطه با تفریق پرسیده می شود، مثلا؛ تفریق مربوط به شکل زیر را بنویس:

*برای تعیین تکلیف چند نمونه تفریق روی تخته می نویسم تا در دفتر خود یادداشت کنند و آنها را حل کنند.

رسانه های آموزشی: بادکنک، تخته کلاس، گچ، کتاب درسی، تمارین کتاب صفحه 78،

الگوهای تدریس: پرسش و پاسخ، سقراطی، نمایشی در مرحله ایجاد انگیزه و ...

مدل استقرار دانش آموزان: برای پویاتر شدن کلاس و دانش آموزان، بهتر است از روش های نوین چینش استفاده شود. چینش کلاس من به صورت حرف (U) یو انگلیسی است، که این موضوع باعث می شود همه دانش آموزان درگیر درس و کلاس شوند. در ضمن در این مدل همه دانش آموزان تخته را براحتی می بینند و سرکشی به کار آنها آسان تر است.

ه نام خداونـد بخشنده مهربان

تحول در آموزش و پرورش یک کار بنیانی است .(مقام معظم رهبری )

همکار گرامی، سلام

برکسی پوشیده نیست کلاس درس به عنوان کوچک‌ترین خرده سیستم اجتماعی در نظام آموزش و پرورش، خط مقدم فعالیت‌های آموزشی، تربیتی و جایگاهی برای آماده نمودن افراد  برای زندگی در جهان در حال تغییر امروز و فردا تا رسیدن به حیات طیبه است .آرامش محیط کلاس و مدرسه برای تحقق اهداف متعالی نظام آموزش و پرورش به عنوان یک  اصل پذیرفته شده مورد توجه و عنایت اندیشمندان ،صاحب نظران ،کارشناسان و سایر دست اندر کاران این حوزه می باشد .

از آن جا که درفرایند ارزشیابی تحصیلی –تربیتی  داده ها  و اطلاعات  مناسب به کمک ابزار های مختلف جمع آوری می شود ، باید این اطلاعات ثبت شده و برای بهره برداری  در تصمیم گیری ها (ارائه بازخورد ،تعیین فعالیت های یادگیری تکمیلی، پیش بینی فعالیت های جبرانی ومداخله ای ، ارتقاء دانش آموز به پایه بالاتر  ،افزایش زمان آموزش وتحصیل و...)   حفظ و نگهداری شود . این اطلاعات از مجموعه ی تلاش ها ،  فعالیت ها ، پیشر فت ها و موفقیت های  دانش آموز در کلاس،مدرسه ، خارج از مدرسه و کلاس جمع آوری می گردد .

دفتر ثبت فرایندها ی یادگیری وعملکرد دانش آموز  ابزاری است که  در پاسخ به این ضرورت ونیاز اساسی معلم در نظر گرفته شده است . همانگونه که بیان شد این اطلاعات مبنای اتخاذ تصمیمات معلم خواهد بود .بنابراین دفتر ثبت فرایند های  یادگیری و عملکرد ،   منبع  معلم در خصوص مجموعه عملکرد دانش آموز می باشد . به همین منظور  نتایج عملکرد دانش آموز در آزمون ها  ،چگونگی انجام فعالیت های کلاسی  ، نحوه انجام تکالیف یادگیری ،فعالیت های پروژه ای و عملی در آن ثبت می شود . در واقع معلم باید هر آنچه را  که برای قضاوت در مورد دانش آموز لازم می داند، در این دفتر ثبت و نگهداری نماید .

به همین دلیل در این دفتر نمونه برگ هایی پیش بینی شده تا معلم متناسب با نیاز و هدف مورد نظر بتواند اطلاعات لازم را در آن در ج نماید .

با عنایت به اینکه معلمان ،کارشناسان و همکاران استانی در خصوص این ابزار، نظرات و دیدگاههایی داشتند ؛ضرورت بازنگری در آن ، احساس گردید که  معاونت آموزش ابتدایی ،با درک این مهم ،با نظر سنجی از  همکاران فکور و اندیشه ور در استا نها  و همچنین برگزاری جلسات باکارگروه مشورتی سنجش و ارزشیابی دفتر دبستانی ( جا دارد از همه این بزرگواران تقدیر و تشکر نماید) برای سال تحصیلی  94-93 تغییرات لازم در جهت کیفیت بخشی در دفتر مذکور اعمال نمود.

  امید داریم که مجموعه حاضر بتواند در چابک سازی فرایند اجرای ارزشیابی تحصیلی –تربیتی دانش آموزان و تجمیع ابزارها ی  مختلف ثبت ونگهداری اطلاعات به معلمان گرامی کمک نماید.

اهـداف دوره‌ی ابتـدایی

مصوب ششصد و چهل و هفتمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش

در راستای رسالت و مأموریت آموزش و پرورش و جهت دهی به رشد همه جانبه دانش‌آموزان بر پایه تعالیم و دستورات دین مبین اسلام اهداف دوره ابتدایی به شرح زیر تعیین می‌شود. مدیران، برنامه‌ریزان و همه افرادی که در تعلیم و تربیت دانش‌آموزان نقشی بر عهده دارند مکلفند در برنامه‌ریزی امور، سازماندهی فعالیت‌ها و انجام وظایف مربوط به گونه‌ای اقدام نمایند که تا پایان دوره تحصیلی دستیابی دانش‌آموزان به اهداف تعیین شده ممکن باشد.

شایسته است معلمین در طراحی ،اجرا و سنجش و ارزشیابی فرآیند یادگیری به طور پیوسته و مداوم این اهداف را به عنوان جهت گیری های اصلی خود در نظر داشته باشند .

2-    در نشستن و راه رفتن و استفاده از قوای بدنی به درستی عمل می‌کند.

3-    بهداشت فردی و اجتماعی را رعایت می‌کند.

4-    در حفظ محیط زیست کوشاست.

5-    با تمرین بازی‌های مناسب قابلیت‌های جسمی خویش را افزایش می‌دهد.

6-    نکات ایمنی را می‌داند و رعایت می‌کند.

7-    اهمیت مصونیت در برابر امراض را درک می‌کند.

در حفظ سلامتی خودو دیگران تلاش می کند.

سیاسی:

1ـنظام‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ را می‌شناسد، به‌ پرچم‌ کشور احترام‌ می‌گذارد و سرود ملی‌ را ازحفظ می‌خواند.
2ـ با زندگی‌ بنیان‌گذار جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ آشنا است‌واز اوبه‌ بزرگی‌ یاد می‌کند.
3ـ اهمیت‌ استقلال‌ وآزادی‌ را در پیشرفت‌ جامعه‌ درک‌ می‌کند.
-4 به‌ حکومت‌ دینی‌ و ولایت‌ فقیه‌علاقه‌منداست‌.
5ـ مسلمانان‌ را دوست‌ دارد و نسبت‌ به‌ امور آنان‌ بی‌تفاوت‌ نیست‌.
6ـ اقوام‌ مختلف‌ ایرانی‌ را می‌شناسد و با آنان‌ احساس‌ همبستگی‌ می‌کند.
-7 افراد عدالتخواه‌ وحق‌ طلب‌ رادوست‌ دارد.
-8 سران‌ کفار و مشرکین‌ صدر اسلام‌ را می‌شناسد و با اعمال‌ آنها نسبت‌ به‌ پیامبر(ص) و مسلمین‌آشنا است‌.
-9 سران‌ کفار و مشرکین‌ معاند بااسلام‌ رادرزمان‌ حاضر می‌شناسد.
10- با مفهوم‌ وحدت‌ وامنیت‌ ملی‌ آشنااست‌ .

اقتصادی

1ـ کارکردن‌ را دوست‌دارد و به‌افرادی‌ که‌ کارهای‌ مفیددارنداحترام‌می‌گذارد.
2ـ وسایل‌ خودراتمیزوسالم‌ نگه‌می‌دارد.
-3 تن‌پروری‌، بیکاری‌ و راحت‌طلبی‌ را از عوامل‌ شکست‌ فرد وجامعه‌ می‌ داند.
4ـ در حفظ اموال‌ عمومی‌ به‌ عنوان‌ ثروت‌ ملی‌ می‌کوشد و در استفاده‌ از آنها درست‌ عمل‌می‌کند.
5ـ مالکیت‌ خود و دیگران‌ را تمیز می‌دهد و به‌ مالکیت‌ دیگران‌ احترام‌می‌گذارد.
6ـ مشاغل‌ و حرف‌ موجود در محیط زندگی‌ خودرامی‌شناسد.
7ـ به‌ استفاده‌ از تولیدات‌ داخلی‌ علاقه‌مند است‌.

اهداف کلی پایة ششم

با ایجاد پایه ششم ابتدایی در دوره ابتدایی اهداف این پایه به طور جداگانه توسط شورای عالی آموزش و پرورش به تصویب رسیده است .این اهداف عبارتند از :

- تکمیل، تعمیق و تثبیت اهداف مصوب دورة ابتدایی متناسب با سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و همسو با برنامه درسی ملی

- تربیت همه جانبه دانش آموزان در راستای دستیابی به مراتبی از حیات طیبه متناسب با موقعیت‌ها و نیازهای جدید و پاسخ به اقتضائات آن و کسب آداب و مهارت‌های ضروری برای ورود به دوره تحصیلی بعدی و تامین زندگی

اهداف برنامه‌های درسی پایة ششم

اهداف برنامه های درسی پایة ششم با توجه به اهداف کلی و اهداف دوره ابتدایی مصوب شورای عالی آموزش و پرورش به شرح زیر است:

1- تربیت عقلانی و تقویت تفکر و تعقل

2- تعمیق باور به ارزشمندی نهاد خانواده، وطن، فرهنگ و هویت اسلامی-ایرانی و ارج نهادن به میراث فرهنگی، قانون، صداقت و پاکی

3- تقویت باور به هدفمندی خلقت، آیه بودن آن، ارزشمندی مخلوقات و درک قوانین و زیبایی‌های جهان آفرینش

4- آشنایی با آداب و مهارت‌های زندگی و به‌کارگیری آن‌ها

5- آشنایی با تأثیر کار و تلاش در پیشرفت کشور، مشاغل و فرایندهای اقتصادی در محیط زندگی

6- توانایی به‌کارگیری مهارت‌های اصلی زبان و خواندن و نوشتن متون زبان فارسی

7- توانایی به‌کارگیری مفاهیم و مهارت‌های پایة ریاضی در حلّ مسائل روزمرة زندگی

8- نگرش‌ها و مهارت‌های پایه در خلق آثار فرهنگی هنری با رویکرد تربیت هنری

9- شناخت و کاربرد روش‌ها، مواد و ابزارهای علمی و فناورانه در یادگیری و زندگی روزمره

دستورالعمل چگونگی مراحل ثبت در دفتر  فرایند های یادگیری و عملکرد تحصیلی :

این دفتر در مجموع دارای هفت جدول می‌باشد که می‌بایستی طبق موارد ذیل توسط معلم مربوطه تنظیم گردد.

جدول شماره (1)مواد درس و ساعات کار هفتگی دوره ابتدایی: این جدول به استناد مصوبه جلسه هشتصدوسی وچهارمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخ 5/12/89، با موضوع "ساماندهی زمان آموزش دردوره ابتدایی" به شرح ذیل می‌باشد.

-   برنامه هفتگی مدارس ابتدایی به میزان حداقل 800 جلسه در طول سال تحصیلی با رعایت جدول مواد درسی مصوب شورای عالی آموزش و پدورش تنظیم و اجرا می شود .

-   برنامه آموزشی و تربیتی هفتگی مدرسه در قالب 25 جلسه آموزشی برای کلیه پایه های تحصیلی منحصرا در 5 روز اول هفته سازماندهی و اجرا شود .

-   زمان هر جلسه برای  پایه‌های اول و دوم 45 دقیقه و برای پایه‌های سوم ،چهارم و پنجم 50 دقیقه تعیین می شود .

-   برای پایه‌های اول و دوم بعد از هر جلسه آموزشی 20دقیقه و برای پایه‌های سوم ،چهارم و پنجم 15 دقیقه زمان استراحت در نظر گرفته شود .

-   تلفیق زمان دو جلسه آموزش و حذف زمان استراحت بین آن ها مجاز نمی باشد.

-   مدارس ابتدایی می توانند روز ها ی پنج شنبه برای طراحی و اجرای برنامه های آموزشی و تربیتی از قبیل :فعالیت های مکمل و فوق برنامه (اردوها ،بازدید ها،فعالیت های ورزشی و...)شرکت معلمان در گرو ه های آموزشی و آموزش های ضمن خدمت ،ارتباط با خانواده ها ،دور ه های آموزش خانواده و نظایر آن دایر باشند .

جدول شماره (2)برنامه درسی:  با توجه به برنامه زمان‌بندی ساعت تدریس هر درس و پایه تحصیلی برای طول هفته در ابتدای سال تحصیلی توسط معلم کلاس و با هماهنگی مدیریت دبستان نوشته می‌شود.

جدول شماره (3)زمان بندی برای تدریس دروس: این جدول توسط معلم، برای هر پایه تحصیلی به تفکیک دروس و اهداف آن برای کل سال تحصیلی به صورت هفتگی و یا ماهانه تهیه و تنظیم می‌گردد، به طوری که تا نیمه اول خردادماه کل محتوای کتاب تدریس و نتیجه ارزشیابی های بعمل آمده ارائه گردد.

جدول شماره (4)ثبت غیبت دانش‌آموزان: که براساس اطلاعات استخراج شده از دفتر آمار نوشته می شود و با توجه به این که اکثر دانش آموزان در بیشتر روزهای سال تحصیلی در کلاس حضور دارند ،به جهت سهولت در گزارش گیری از وضعیت حضور و غیاب دانش آموزان ،منحصرا غیبت هر دانش آموز و تاریخ و نوع غیبت آن ثبت می گردد و می توان به صورت هفتگی ،انجام داد.

جدول شماره (5) ثبت عملکرد هر دانش‌آموز:با عنایت به اینکه آموزش عبارت است از هر گونه فعالیت یا تدبیراز پیش طرح ریزی شده ای که هدف آن آسان کردن یادگیری در یادگیرندگان است ،لذا این جدول با ثبت فعالیت هاو اطلاعات  عملکردی دانش‌آموزنقش مهمی در سنجش و آموزش مؤثر خواهد داشت .معلمان می تواننددر این جدول عملکرد واقعی دانش آموزان و هر نوع اطلاعاتی که از آزمون ها،تکالیف درسی ،فعالیت های عملی وفعالیت های کلاسی (شفاهی و...)جمع آوری کرده  در قالب جملات توصیفی،علائم،درصد،نسبت و...ثبت نمایند. نتایج این جدول هم در ارائه بازخورد به دانش آموز و اولیا به کار می آید و هم در تکمیل کارنامه ها و در راستای ساده سازی و دسته بندی اطلاعات برای معلمین عزیز مفید خواهد بود .همچنین با ثبت اطلاعات مختلف در مورد عملکردهر دانش آموز در این جدول ،شائبه ی وجود نظر سلیقه ای و شخصی معلم مرتفع می گردد.

 مغلمان غزیزدر توصبف ها نیز عنایت داشته باشندکه مصادیق مقیاس های رتبه ای و نه خود مقیاس ها (خیلی خوب،خوب،قابل قبول و نیاز به آموزش وتلاش بیشتر)نوشته شود .به عنوان مثال معلم برای دانش آموزی که انتظارات آموزشی اورا در درس بخوانیم پاسخ داده است مصادیق خیلی خوب :با دقت به سخنان گوش می دهد . پیام را به سرعت درک می کند و واکنش مناسب نشان می دهد. خوب:با دقت به سخنان گوش می دهد. پیام آنهارا در ک می کندوبامکث و درنگ واکنش مناسب نشان می دهد ؛ قابل قبول: با یادآوری و تذکر به سخنان گوش می دهد.بخشی از پیام را درک می کندو به آن واکنش نشان می دهد؛ و برای نیاز به تلاش و آموزش بیشتر می نویسد در گوش دادن و درک پیام و واکنش نسبت به آن ،به کمک نیاز دارد. توصیه می‌شود که شرح عملکرد دانش‌آموز در مقابل عناوین درسی در بیشتر موارد به صورت مختصر و استفاده ازشاخص های فوق الذکر  با ذکر تاریخ نوشته شود. لازم به ذکر است که به طور معمول انواع آزمون ها در طول نوبت و سال تحصیلی برگزار می گردد و مهم است که بازخورد لازم ارائه گردد . همان گونه که بیان شد (همکاران محترم، مختار هستند) با توجه به اهمیت و ضرورت هر درس و نوع فعالیت صورت گرفته، توسط دانش آموز بازخوردنسبت به عملکرد دانش آموز،می تواند بنا به تشخیص معلم به صورت عبارت توصیفی ،کلمه ،علامت و...باشد.و در دفتر فرآیندهای یادگیری وعملکرد تحصیلی نیزثبت شود . همچنین تأکید می گردد در ثبت توصیف ها و دیگر مواردمنحصرا،عملکردهایی که در قضاوت و تصمیم گیری معلم مهم وتأثیر گذار است مورد توجه قرار گیرد و از نوشتن موارد جزیی و کم اهمیت خودداری شود . تا معلمین عزیز فرصت بیشتری را برای فعالیت های مهم تر در اختیار داشته باشند . بازخورد موارد جزیی به صورت شفاهی ودر زمان وقوع عمل داده می شود .

 پوشه کار دانش آموز به عنوان یک ابزار، بخشی از فعالیت ها وعملکرد دانش آموزان  را که معلم پس از بررسی وارائه بازخورد  لازم و در صورت نیاز ثبت نتایج آن ها در دفتر، نگهداری آن ها  را برای مراجعه  والدین و دانش آموزان به منظور افزایش آگاهی  از  تلاش ، پیشرفت و موفقیت  لازم بداند، در بر می گیرد .

معلمان عزیزمی توانند،به منظور ثبت دقیق تر  عملکرد دانش آموزان و پرهیز از ثبت موارد غیر ضرور و استفاده ازعبارت های مناسب به "راهنمای معلم در اجرای ارزشیابی توصیفی چاپ سازما ن پژوهش وبرنامه ریزی آموزشی "   مراجعه نمایند.

جدول شماره(6)-ثبت گزارش ملاقات با اولیاء:این جدول برای بررسی روند پیشرفت و فعالیت های دانش آموزان تهیه و تنظیم گردیده که معلم با ثبت دقیق گزارش ملاقات با اولیاء به صورت موردی و گروهی زمینه پاسخ گویی به آنان و جلب همراهی آنها را در امر آموزش و یادگیری را فراهم می نماید.

جدول شماره(7)ثبت جلسات توجیهی عمومی برای اولیاء:این جدول به منظور ثبت جلسات عمومی اولیاء در نظر گرفته شده است.معلم کلاس با هماهنگی مدیریت دبستان ،ضمن پیش بینی زمان برگزاری جلسه و طرح مباحث مرتبط ،اولیاء دانش آموزان را نسبت به شیوه های نوین ارزشیابی و تغییرات به عمل آمده در آیین نامه ،چگونگی مشارکت آنان در بهبود فرایندهای آموزش و یادگیری و تعامل سازنده با مدرسه آگاه و خلاصه مباحث مطرح شده و نظرها و پیشنهادات آنان را نیز ،براساس جدول ثبت می نماید.

موفق باشید

جدول شماره 1 مواد درسی و ساعات کار هفتگی دوره ابتدایی

جدول شماره 2 برنامه درسی

جدول شماره (3)زمان بندی برای تدریس دروس