شهادت امام صادق (ع )رابه تمامی یاران ان حضرت تبریک وتسلیت می گوییم

نگاهی به نحوه شهادت امام صادق علیه السلام
زسوی دیگر امام در سالهای آخر عمر خود شدیداً لاغر وضعیف شده بود و به تعبیریکی از افرادی که امام را درآن روزگار دیده بود ازاوچیزی نمانده بود جز سرش، کنایه ازاینکه بدن کاملاً فرسوده ونحیف شده بود.

سراسرزندگیش به دشواری وسختی ورنج آفرینی گذشته بود. ودرسالهای آخر عمربر میزان محدودیت واحضار وتهدید او اضافه می شد که این خود بر خستگی ورنجش می افزود.

روزی منصور به وزیر دربارش « ربیع » گفت همین اکنون جعفربن محمد (امام صادق( علیه السلام)) رادراینجا حاضر کن .

ربیع فرمان منصور را اجرا کرد حضرت صادق( علیه السلام) را احضار نمود، منصور باکمال خشم و تندی به آنحضرت رو کرد وگفت:

« خدامرا بکشد اگر تو رانکشم آیا درمورد سلطنت من اشکال تراشی می کنی ؟»

امام: آنکس که چنین خبری به تو داده دروغگو است ...
ربیع میگوید:

امام صادق( علیه السلام) رادیدم هنگام ورود لبهایش حرکت می کند، وقتی که کنارمنصور نشست، لبهایش حرکت می کرد ولحظه به لحظه ازخشم منصور کمتر می شد .
وقتی که امام صادق( علیه السلام) ازنزد منصور رفت، پشت سرامام رفتم وبه اوعرض کردم:
وقتی که شما وارد برمنصور شدید منصور نسبت به شما بسیار خشمگین بود ولی وقتی که نزد او آمدی ولبهای تو حرکت کرد خشم او کم شد شما لبهایتان را به چه چیز حرکت می دادی ؟

امام صادق( علیه السلام) فرمود :

لبهایم رابه دعای جدم امام حسین ( علیه السلام) حرکت می دادم وآن دعا این است :

یا عُدَّتی عِندَ شِدَّتی وَیا غَوثِی عِندَ کُربَتی اَحرِسنِی بِعَینِکَ الَّتی لا تَنامُ وَاکَنِفنِی بِِرُکنِکَ الذَّی لایُرام

« ای نیرو بخش من هنگام دشواریهایم وای پناه من هنگام اندوهم به چشمت که نخوابد مرا حفظ کن ومرا درسایه رکن استوار وخلل ناپذیرت قراربده »

آتش کشیدن خانه امام صادق(علیه السلام)
مفضّل بن عمر می گوید:

منصور دوانیقی برای فرماندار مکه ومدینه حسن بن زید پیام داد:

خانه جعفر بن محمد ( امام صادق (ع) را بسوزان، اواین دستوررا اجرا کرد وخانه امام صادق( علیه السلام) را سوزانید که آتش آن تا به راهرو خانه سرایت کرد، امام صادق ( علیه السلام) آمد ومیان آتش گام برمی داشت ومی فرمود : اَنَا بنُ اَعراقِ الثَّری اَنا بنُ اِبراهِیمَ خَلیلِ اللهِ

« منم فرزند اسماعیل که فرزندانش مانند رگ وریشه دراطراف زمین پراکنده اند منم فرزند ابراهیم خلیل خدا( که آتش نمرود براو سرد وسلامت شد )»

برنامه قتل امام صادق (علیه السلام)
سرانجام منصور نتوانست پیشرفت امام را ببیند و عظمت او را تحمل نماید. طرح قتل او را از طریق مسموم کردن تهیه نمود.

این نکته راناگفته نگذاریم که بنی عباس درس مسموم کردن امامان رااز پیشوایان راستین خود، یعنی بنی امیه آموختند.

معاویه بارها گفته بود خداوند ازعسل لشکریانی دارد و.. که غرض عسل مسموم بود که به خورد دشمنان خود میداد.

منصور توسط والی خود درمدینه امام را با انگور زهرآلود به شهادت رساند وبعد حیله گرانه به گریه وزاری وعزاداری او پرداخت.

اینکه درامر شهادت امام، منصور دست داشته جای شکی برای ما نیست، زیرا که خود بارها گفته بود که او چون استخوانی درگلویم گیر کرده است.

شاید منصور جداً وقلباً دوست نداشت امام رابکشد ولی چه می توان کرد که مقام است وسلطنت، پست است وموقعیت. مگر هرکسی میتواند ازآن بگذرد؟

امرشهادت او را توسط منصور، برخی چون ابوزهره انکار کرد ه اند، بدلیل ابراز تأسف منصور ازمرگ او وهم گفته اند که این امر خلاف تحکیم پایه های حکومت او بود.

دیگران هم همین افکر راداشته اند ویا برخی دیگر ازآن به تردید یاد کرده اند. ولی باتوجه به سابقه برخورد واحضار وتهدید منصور، وبا توجه به اعمال زمامداران پس از او معلوم می شود بنی عباس چون بنی امیه درخط امام کشی بودند وآنها شش تن ازامامان ما را مسموم کرده اند.

آری او پس از قتل امام ابراز تأسف هم کرد وآن مصلحتی بود

زندگانی امام صادق (ع)

بهترین اسوه و برترین الگو برای بشریت، حضرت محمد(ص) است. پس از پیامبر(ص)، امامان معصوم والاترین الگوهای بشریت هستند. باپیروی از آنان انسان می تواند بر قله سعادت و تکامل گام نهد.سوگمندانه باید پذیرفت که هنوز نتوانسته ایم الگوهای اسلامی رابه جوانان معرفی کنیم. بدین خاطر جوانان الگوهای کاذب که ازسوی مطبوعات، تلویزیون، سینما، ماهواره، ویدئو و... مطرح می شوند، را سرمشق زندگی خود قرار می دهند.

اینک به معرفی یکی از الگوهای راستین بشریت، امام جعفر صادق(ع)می پردازیم. و در این نوشتار به برخی از شیوه های تربیتی آن حضرت اشاره می کنیم. قلم را به دست برخی یاران آن حضرت می سپاریم وخود نیز از گفتار نغز و شیرین آنان بهره مند می شویم.

1- مالک بن انس، فقیه مدینه می گوید: هرگاه نزد امام صادق(ع)می رفتم، آن حضرت بالش به من می داد تا برآن تکیه کنم. او ارج ومنزلتی برایم قائل بود و می فرمود: مالک! دوستت دارم. من از این گفته او خرسند می گشتم و به این جهت، حمد و سپاس الهی را به جای می آوردم. وی هرگز از سه حال بیرون نبود: یا روزه بود، یا به عبادت خدا ایستاده بود و یا به ذکر حق مشغول بود. آن بزرگواراز پرهیزکاران بزرگ و پارسایان والا مقام و خدا ترس بود...مجالسش لذت بخش و سودش به دیگران بسیار بود. هرگاه می خواست بگوید: «قال رسول الله » رنگ مبارکش گاهی سبز و گاهی زردمی شد، به طوری که دیگر نزد آشنایان خود هم شناخته نمی شد.

در یکی از سال ها با وی حج گزاردم. هنگامی که شتر آن حضرت به محل احرام «میقات » رسید، هرچه می خواست بگوید: «لبیک اللهم لبیک » نتوانست. به روی زمین بیفتاد. عرض کردم: آقا! ناچارهستید از این که تلبیه را بگویید. آن حضرت فرمود: ای ابن ابی عامر! چگونه به خود جرات دهم و بگویم: «لبیک اللهم لبیک »; در حالی که می ترسم که پروردگار در جواب بگوید: «لالبیک و لا سعدیک ». ⁽¹⁾

2-ابن رئاب گوید: امام صادق(ع) در سجده چنین می گفت: «اللهم اغفرلی و لاصحاب ابی فانی اعلم ان فیهم من ینقصنی »; خداوندا!

مرا و یاران پدرم را بیامرز. می دانم در میان آنان کسانی هستندکه بدی من را می گویند. ⁽²⁾

3- ابن ابی یعفور می گوید: امام صادق(ع) در حالی که سرمبارک خودرا به طرف آسمان بلند کرده بود، چنین می گفت: «رب لاتکلنی الی نفسی طرفه عین ابدا لا اقل و لااکثر»; خداوندا! مرا به اندازه یک چشم به هم زدن، به خود وامگذار; نه کمتر و نه بیشتر. آن گاه اشکهای آن حضرت سرازیر گشت و به طرف ما روی گرداند و فرمود: ای فرزند یعفور! خداوند یونس بن متی را کمتر از یک چشم به هم زدن به خودش واگذار نمود، او آن گناه را مرتکب گشت. عرض کردم: آیابه کفر رسید؟ خداوند کارهای شما را بهبود بخشد. فرمود: خیر،ولی مرگ در آن هنگام، هلاک و نابودی است. ⁽³⁾

4- مرازم بن حکیم می گوید: امام صادق(ع) دستور داد تا نامه ای برای او نوشتند. در آن نامه جمله ان شاءالله را ننوشته بودند.نامه را خواند و فرمود: چگونه امیدوارید که این کار (که به خاطر آن این نامه نوشته شده است.) به سرانجام برسد، در حالی که در آن، جمله ان شاءالله وجود ندارد! آن گاه دستور داد آن جمله به نامه اضافه گردد. ⁽⁴⁾

5- ابن ابی یعفور می گوید: شخصی نزد امام صادق(ع) میهمان بود.

میهمان برخاست تا برخی از کارهای منزل آن حضرت را انجام دهد.

وی نپذیرفت و خودش آن کار را انجام داد. آن گاه فرمود:

پیامبر(ص) از به کار گرفتن میهمان نهی نموده است. ⁽⁵⁾

6- یعقوب سراج می گوید: برای تسلیت گفتن همراه امام صادق(ع)راهی منزل بعضی از خویشاوندان آن حضرت شدم. در بین راه بند کفش امام صادق(ع) پاره شد. آن حضرت کفش خود را به دست گرفت و باپای برهنه به راه خود ادامه داد. ابن ابی یعفور کفش خود رادرآورد و تقدیم امام صادق(ع) کرد. اما آن حضرت نپذیرفت وفرمود: صاحب مصیبت سزاوارتر است از صبر برآن. امام صادق(ع) باپای برهنه به راه خود ادامه داد. ⁽⁶⁾

7- حماد بن عثمان می گوید: خدمت امام صادق(ع) بودم. مردی به وی گفت: خداوند کارهای شما را بهبود بخشد. شما فرمودید که حضرت علی(ع) لباس های زبر، با قیمت چهاردرهم و... برتن می کرد ولی شمالباس نو برتن می کنید! حضرت در پاسخ فرمود: حضرت علی ابن ابی طالب(ع) آن لباس ها را در زمانی می پوشید که ناپسند نبود وپوشیدن آن نزد مردم ناشایسته نبود ولی هرکس اکنون آن نوع لباس ها را برتن کند، انگشت نما و مشهور می گردد. پس بهترین ونیکوترین لباس ها در هر زمان، لباس اهل آن زمان می باشد. البته قائم ما، اهل بیتم(ع) هرگاه قیام کند لباس های حضرت امیرالمؤمنین(ع) را می پوشد و به سیره آن حضرت عمل می کند.⁽⁷⁾

8- عبدالاعلی می گوید: در کوچه های مدینه امام صادق(ع) را ملاقات نمودم و عرض کردم: فدایت شوم! با این (مقام و منزلت) حالی که نزد خدا و خویشاوندی که با پیامبر(ص) دارید، باز تلاش می کنید ودر چنین روز گرمی خود را در فشار و سختی قرار می دهید؟! حضرت درپاسخ فرمود: ای عبدالاعلی! جهت طلب روزی بیرون آمدم تا ازافرادی همانند تو بی نیاز شوم. ⁽⁸⁾

9- ابن عمرو شیبانی می گوید: به دیدار امام صادق(ع) رفتم. آن حضرت بیلی در دست و روپوشی خشن و ضخیم برتن داشت و در باغ خودمشغول کار کردن بود. عرق از بدن مبارکش سرازیر بود. عرض کردم:

بیل را به من بدهید تا این کار را من انجام دهم. فرمود: من دوست دارم انسان در راه طلب روزی خود از گرمای آفتاب آزارببیند. ⁽⁹⁾

10- عبدالرحمن بن حجاج می گوید: خدمت امام صادق(ع) بودیم.

مقداری غذا خوردیم. طبقی از برنج آوردند. ما عذر آوردیم. حضرت فرمود: شما کار خوبی نکردید! بدانید هرکه علاقه و محبتش به مابیشتر باشد، نزد ما نیکوتر غذا می خورد. عبدالرحمن می گوید: پس مقداری از آن غذا را خوردم.

آن گاه حضرت فرمود: حالا درست شد. در این هنگام شروع کرد برای ما از پیامبر سخن گفتن. فرمود: روزی از سوی انصار طبقی از برنج برای پیامبر(ص) آوردند. آن حضرت مقداد، سلمان و ابوذر را دعوت نمود تا از آن غذا تناول نمایند. آن ها عذر آوردند. حضرت فرمود: شما کاری نکردید. عزیزترین و محبوب ترین شما نزد ما کسانی هستند که نزد ما نیکو وخوب غذا بخورند. آن ها شروع نمودند به نیکو غذا خوردن. آن گاه حضرت فرمود: خداوند آنان را رحمت کند و از آنان راضی بگردد ودرودش برآنان باد. ⁽¹⁰⁾

11- معلی بن خنیس می گوید: امام صادق(ع) در شبی بارانی از خانه به سوی «ظله بنی ساعده » رفت. به دنبال او رفتم. گویا چیزی ازدست او بر زمین افتاد. حضرت گفت: «بسم الله اللهم رده علینا»; به نام خدا، خداوندا آن را به ما بازگردان. نزدیک آن حضرت رفتم و سلام کردم. فرمود: معلی، توهستی؟ عرض کردم: آری،فدایت شوم! فرمود: با دست خود زمین را جستجو کن; هرچه یافتی آن را به من باز گردان.

معلی می گوید: نان های خرد شده ای روی زمین افتاده بود. هرچه پیداکردم به آن حضرت می دادم. انبانی از نان نزد آن حضرت بود. عرض کردم: آیا اجازه می دهید آن را من بیاورم؟ فرمود: خیر. من شایسته و سزاوارترم از تو، ولی با من بیا. به «ظله بنی ساعده »رسیدیم. گروهی را دیدم که در خواب بودند. آن حضرت یک یا دو قرص از آن نان ها را زیر لباس آنان می گذاشت. تقسیم نان به آخرین نفرکه تمام شد، بازگشتیم. عرض کردم: فدایت شوم! آیا این ها از حق آگاهی دارند (شیعه هستند)؟ فرمود: اگر از حق آگاه بودند، به طور حتم در نمک طعام نیز با آنان مواسات و از خود گذشتگی می کردم. (نمک نیز به آنان می دادم.) ⁽¹¹⁾

مذهب جعفری

آنکه در اخبار فقه شیعه تتبع کند خواهد دید روایتهای رسیده از امام صادق (ع) در مسائل مختلف فقهی و کلامی مجموعه ای گسترده و متنوع است و برای همین است که مذهب شیعه را مذهب جعفری خوانده اند. گشایشی که در آغاز دهه سوم سده دوم هجری پدید آمد موجب شد مردم آزادانه تر به امام صادق (ع) روی آورند و گشودن مشکلات فقهی و غیر فقهی را از او بخواهند.

ابن حجر در باره حضرتش نوشته است: مردم از علم او چندان نقل کردند که آوازه آن به همه شهرها رسید. امامان بزرگ چون یحیی بن سعید، ابن جریح، مالک، سفیان بن عیینه، سفیان ثوری، ابو حنیفه، شعبه و ایوب سختیانی از او روایت کرده اند. ⁽¹⁾

دانشمندان از هیچ یک از اهل بیت رسول خدا به مقدار آنچه از ابو عبد الله روایت دارند نقل نکرده اند، و هیچ یک از آنان متعلمان و شاگردانی به اندازه شاگردان او نداشته اند، و روایات هیچ یک از آنان برابر با روایتهای رسیده از او نیست. اصحاب حدیث نام راویان از او را چهار هزار تن نوشته اند. نشانه آشکار امامت او خردها را حیران می کند و زبان مخالفان را از طعن و شبهت لال می سازد. ⁽²⁾

ذهبی از ابو حنیفه آورده است: فقیه تر از جعفر بن محمد ندیدم. ⁽³⁾

و چنان که نوشته شد، مالک گفته است از فضل و علم و پارسایی از اوبرتر ندیده است. سخن مالک بن انس که یکی از چهار پیشوای مذهبهای اهل سنت و جماعت است در باره امام صادق (ع) نوشته شد، ابو حنیفه را نیز با آن حضرت دیدار یا دیدارها بوده است.

زبیر بکار نویسد: ابو حنیفه را با امام صادق ملاقاتها دست داده است.

او در دادن فتوا بیشتر به رای و قیاس عمل می کرد و کمتر به روایت. و از عبد الله بن شبرمه که در سال 120 هجری قضاوت کوفه داشت روایت کند: من و ابو حنیفه بر جعفر بن محمد (ع) در آمدیم. بر او سلام کردم و گفتم این مردی از عراق است و او را فقه و علمی است. جعفر گفت: گویا اوست که دین را به رای خود قیاس می کند. سپس رو به من کرد و گفت: او نعمان پسر ثابت است و من تا آن روز نام او را نمی دانستم. ابو حنیفه گفت: آری. جعفر بدو گفت: از خدا بترس و در دین قیاس مکن که نخست کس که قیاس کرد شیطان بود. خدا او را فرمود آدم را سجده کن گفت من از او بهترم. مرا از آتش و او را از خاک آفریده ای. ⁽⁴⁾ سپس پرسید: قتل نفس مهمتر است یا زنا؟ -قتل نفس! -چرا قتل نفس با دو گواه ثابت می شود، زنا با چهار گواه؟ با قیاس چه می کنی؟ روزه نزد خدا بزرگتر است یا نماز؟ -نماز! -چرا زن چون عادت می بیند روزه را باید قضا کند و نماز را نه؟ ... بنده خدا از خدا بترس و قیاس مکن. ⁽⁵⁾ آنچه متتبع از خواندن کتابهایی که در باره ابو حنیفه نوشته شده و در آن از امام صادق (ع) سخن به میان آمده در می یابد، این است که ابو حنیفه هر چند خود را فقیهی بزرگ می دانست، امام صادق را حرمت می داشته است و ظاهرا بلکه مطمئنا عبارتی را که مؤلف روضات الجنات از او آورده که «من داناتر از جعفر بن محمد هستم چرا که مردانی را دیدم و از آنان حدیث شنیدم و جعفر بن محمد صحفی است » ⁽⁶⁾سخن ابو حنیفه نیست و گفته عبد الله بن حسن پدر محمد نفس زکیه است. چنان که در روضه کافی آمده است:

عبد الله بن حسن کسی را نزد ابو عبد الله (ع) فرستاد و گفت: بدو بگو ابو محمد می گوید من از تو شجاع تر، بخشنده تر، و داناترم. امام به پیام آورنده گفت: اما شجاعت نه، چرا که هنوز حادثه ای پیش نیامده تا شجاعت یا ترس تو در آن معلوم شود. اما سخاوت او، از یک سو مال را می گیرد و در جایی که نباید مصرف می کند. اما علم، پدرت علی بن ابی طالب هزار بنده آزاد کرد نام پنج تن از آنان را بگو، پیام آورنده رفت و بازگشت و گفت: می گوید تو صحفی هستی (علم را از صحیفه های پدرانت در می آوری) . امام گفت: بدو بگو آری به خدا صحف ابراهیم و موسی و عیسی که از پدرانم به ارث برده ام. ⁽⁷⁾

امام صادق در آغاز حکومت عباسیان سفری به عراق کرده و روزی چند را در حیره به سر برده است محدث قمی در منتهی الآمال نوشته است این سفر در حکومت سفاح بوده است ولی از برخی سندها معلوم می شود او در خلافت منصور به عراق رفته است. و منصور خود او را به عراق خواسته است. در این سفر بوده است که امام صادق را با ابو حنیفه ملاقاتی دست داده؟ و یا هنگامی که ابو حنیفه به مدینه رفته است. می توان گفت ملاقات او با آن حضرت یک بار نبوده و در عراق و حجاز با او دیدار کرده است.

ابن شهر آشوب از حسن بن زیاد روایت کند از ابو حنیفه پرسیدند: فقیه ترین کس که دیده ای کیست؟

جعفر بن محمد چون منصور او را خواست، پی من فرستاد و گفت: مردم فریفته جعفر بن محمد شده اند چند مسئله دشوار برای پرسش از او آماده کن. من چهل مسئله فراهم کردم. منصور جعفر بن محمد را که در حیره به سر می برد به مجلس خود خواست. من نزد منصور رفتم و جعفر را دیدم بر دست راست او نشسته است. هیبت او بیش از منصور بر دلم راه یافت منصور به من رخصت نشستن داد. پس گفت: این ابو حنیفه است! -او را می شناسم.

منصور گفت: مسائلی را که در خاطر داری به ابو عبد الله بگو.

من یک یک را می گفتم و او پاسخ می داد که شما چنین می گویید، مردم مدینه چنین می گویند و ما چنین می گوییم در مسائلی گفته شما را می پذیریم و در مسائلی گفته آنان را، و گاه رای ما مخالف شما و آنان است تا آنکه هر چهل مسئله را گفتم و او هیچ یک را بی پاسخ نگذاشت. سپس ابو حنیفه گفت: آیا داناترین مردم داناتر آنان به اختلاف (آراء) نیست؟ ⁽⁸⁾

هنگامی که امام صادق در حیره به سر می برده است، مردم چنان درخانه او گرد می آمده اند که ملاقات کننده را دیدار او دشوار بوده است. ⁽⁹⁾

و چون خواست به مدینه بازگردد، عده ای اهل فضل از مردم کوفه، او را مشایعت کردند و در جمله مشایعت کنندگان سفیان ثوری بود.⁽¹⁰⁾

گزیده‏اى از اخلاق حضرت امام جعفر صادق علیه السلام‏

منابع مقاله:

کتاب: اهل بیت علیهم السلام عرشیان فرش نشین  

تالیف: حضرت آیت الله حسین انصاریان

شکر نعمت‏

معاویة بن وهب مى‏گوید: من در مدینه با حضرت امام صادق علیه السلام بودم و آن حضرت بر مرکبش سوار بود. ناگاه پیاده شد، ما قصد رفتن به بازار یا نزدیک بازار داشتیم ولى حضرت به سجده رفت و سجده را طولانى نمود، من به انتظار ماندم تا سر از سجده برداشت، گفتم: فدایت شوم دیدم پیاده شدى و سجده کردى؟ فرمود: به یاد نعمت خدا بر خود افتادم، گفتم:

نزدیک بازار، آن هم محلّ رفت و آمد مردم؟! فرمود: کسى مرا ندید «1».

کمک به غیر شیعه‏

معلّى بن خنیس مى‏گوید: حضرت امام صادق علیه السلام در شبى که نم نم باران مى‏آمد براى رفتن به سایبان بنى ساعده از خانه بیرون رفت. من حضرت را دنبال کردم، ناگهان چیزى از دستش افتاد، پس از گفتن بسم اللّه گفت:

خدایا! آن را به ما برگردان، پیش آمدم و به آن حضرت سلام کردم، فرمود:

معلّى! عرضه داشتم، بله فدایت شوم، فرمود: با دستت به جستجو برآى اگر چیزى را یافتى به من بده.

ناگهان من به قرص‏هاى نانى برخوردم که روى زمین پراکنده بود، آنچه را یافتم به حضرت دادم، آنگاه در دست حضرت همیانى از نان دیدم، گفتم: به من عنایت کنید تا براى شما بیاورم، فرمود: نه، من به بردن این بار سزاوارترم ولى همراه من بیا.

به سایبان بنى ساعده رسیدیم، در آنجا به گروهى برخوردیم که خواب بودند، حضرت زیر لباس هر کدام یک گرده نان یا دو گرده پنهان کرد، آخرین نفر را که کمک کرد باز گشتیم، به حضرت گفتم: فدایت گردم اینان حق را مى‏شناسند؟ فرمود: اگر مى‏شناختند هر آینه با نمک هم به آنان کمک مى‏کردیم‏ «2».

کمک به خویشاوند

ابوجعفر خثعمى مى‏گوید: حضرت امام صادق علیه السلام یک کیسه زر به من داده، فرمود آن را به فلان مرد از تیره بنى‏هاشم برسان و از اینکه من آن را براى او فرستاده‏ام خبر نکن.

ابوجعفر مى‏گوید: کیسه زر را به آن مرد رساندم؛ گفت: خدا دهنده این کیسه زر را پاداش خیر دهد، هر ساله این پول را براى من مى‏فرستد و من تا سال آینده با آن زندگى مى‏کنم ولى جعفر صادق با دارایى فراوانش به من کمکى نمى‏دهد «3»!

اوج اخلاق‏

مسافرى از میان حاجیان در مدینه به خواب رفت، وقتى بیدار شد گمان کرد همیان پولش به سرقت رفته، به جستجوى همیان برآمد، حضرت امام صادق علیه السلام را در حالى که نمى‏شناخت در نماز دید، به حضرت آویخت و گفت: همیانم را تو برداشتى!! حضرت فرمود: در آن چه بود؟ گفت: هزار دینار، حضرت او را به خانه برد و هزار دینار به او داد.

هنگامى که به جایگاهش باز گشت همیانش را یافت، عذرخواهانه همراه با هزار دینار به خانه حضرت برگشت، امام از پذیرفتن مال امتناع کرده، فرمود: چیزى که از دستم خارج شده به من باز نمى‏گردد، پرسید: این شخص با این کرم و بزرگوارى‏اش کیست؟ گفتند: جعفر صادق علیه السلام است، گفت: این کرامت به ناچار کار چنین کسى است‏ «4».

درخواستت را بگو

اشجع سلمى بر حضرت امام صادق علیه السلام وار&
موضوعات مرتبط: مناسبت ها ، ،
برچسب‌ها:

ثبت نام از دانش آموزان پایه اول ابتدایی  دبستان حمزه مال خلیفه

سال تحصیلی 1396-1395

الف : متولدین: نیمه دوم 88 ونیمه اول 89 واستثنائا"89/07/01

ب: شروع ثبت نام 95/03/1    لغایت  95/03/1

ج :مدارک موردنیاز :

1-اصل و کپی شناسنامه دانش آموز

2-عکس سال جاری 2قطعه زمینه سفید

3- کپی کارت واکسن برای دانش آموزان ورود به کلاس اول

4- پوشه روغنی آبی رنگ فنر دار1عدد

5- کپی شناسنامه والدین صفحه اول ودوم

6- کپی مدرک تحصیلی والدین

7- کپی کارت ملی والدین

8- آدرس دقیق منزل همراه با کد پستی

9- شماره تلفن همراه

10- شماره تلفن ثابت منزل

11 - شماره تلفن همراه راننده سرویس ضروری می باشد

12 - (پرداخت پول لباس به مبلغ 350000 ریال )    (بیمه مبلغ 75000 ریال )   (کتاب 134000 ریال )موقع ثبت نام

موضوعات پيشنهادي انشا براي کلاس درس

1- انشايي از زبان حياط مدرسه بنويسيد . 2- دريا و زيباييهاي آن را توصيف کنيد 3- بهترين روز زندگي من . 4- محل زندگي خود را توصيف کنيد . 5- هر چه مي خواهد دل تنگت بگو . 6- يکي از بستگان يا دوستان يا آشنايان خود را که در زندگي براي همه الگوست توصيف کنيد . 7- براي ايام تعطيلات خود چه برنامه ريزي داريد ؟ 8- نقش و فوايد ورزش کردن در زندگي چيست . 9- در نوميدي بسي اميد است ... 10- زادگاه خود را توصيف کنيد . 11- راز رسيدن به هدف چيست ؟ 12- آيا ممکن است شکست معناي پيروزي داشته باشد ؟ 13- داستاني از زبان درخت . 14- شهر يا روستاي خود را توصيف کنيد . 15- نامه اي به خدا . 16- تن زنده والا به ورزندگي است که در زندگي مايه ي زندگي است . 17- دانش اندر دل چراغ روشن است وز همه بد بر تن تو جوشن است . 18- چرا همه به ميهن خود عشق مي ورزند ؟ 19- نباشد همي نيک و بد پايدار همان به که نيکي بود يادگار . 20- چگونه مي توانيم باعث نوآوري و شکوفايي کشورمان باشيم ؟ 21- از چه راه هايي مي توان زبان فارسي را حفظ کرد ؟ 22- يک روز بسيار سرد زمستاني را توصيف کنيد . 23- چگونه ما ايرانيان مي توانيم چراغ فروزان علم را برفراز همه جهان روشن کنيم ؟ 24- دوست خوب کيست ؟ 25- از زبان يک کودک بي سرپرست انشايي بنويسيد . 26- چگونه مي توان با صبر و استقامت بر مشکلات پيروز شد . 27- يکي از زيبايي هاي طبيعت را توصيف کنيد . 28- حال يک گل زيباي چيده شده را از زبان خودش بنويسيد . 29- دوست داري دنيا چگونه باشد . 30- اگر در خانواده اي ثروتمند – فقير به دنيا مي آمدم ... 31- اگر من به جاي معلم خود بودم 32- فصل بهار را توصيف کنيد . 33- زيبايي هاي پاييز من را به ياد ... 34- تفاوت انسان راستگو با انسان دروغگو را بنويسيد . 35- اگر مي توانستم پرواز کنم ... 36- از زبان خورشيد انشايي بنويسيد 37- تصوّر کنيد در يک زير دريايي شيشه اي زير دريا گردش مي کنيد چه مي بينيد ؟ 38- اگر يک ميز بودم ... . 39- زندگي عشايري را توصيف کنيد . 40- يک روز باراني را توصيف کنيد . 41- خاطره اي از دوران تحصيل خود بنويسيد . 42- کتاب خوب از آن جهت به دوست شبيه است که ... . 43- رمز موفّقيّت را در چه مي دانيد ؟ 44- محبت و دوستي را تعريف کنيد . 45- نقش کتاب خواني را در شخصيت انساني توصيف کنيد . 46- شرح ديدار خود را از يک جنگل بنويسيد . 47- درباره خصوصيات و ويژگي هاي يک پدر مهربان و وظيفه شناس انشايي بنويسيد . 48- درباره شخصيت والاي حضرت علي با کمک گرفتن از آمادگي ذهني خود انشايي بنويسيد ?? 49- گفت و گويي خيالي ميان کشتي و طوفان بنويسيد . 50- سرماي زمستان در خانه ي کلبه اي در وسط جنگل . 51- يکي از خاطره هاي زيباي خود را بنويسيد . 52- در مورد يک سفر خيالي انشايي بنويسيد . 53- صندلي اتوبوس ... . 54- يک روز برفي ... . 55- چقدر قدر دقايق را مي دانيد ؟ 56- صداي بارش باران به شما چه مي گويد ؟ 57- کتاب خاک گرفته ... . 58- تو را اي کهن بوم و بر دوست دارم . 59- گفت و گويي خيالي با "قالي" . 60- مسافرت چه تأثيري در روان آدمي دارد ؟ 61- در مورد اعتياد در جامعه توضيح دهيد . 62- در مورد غيبت توضيح دهيد . 63- ويژگي هاي يک دانش آموز خوب . 64- از اولياي مدرسه خود چه انتظاراتي داريد ؟ 65- از دولت جمهوري اسلامي ايران چه انتظاراتي داريد ؟ 66- يک پرستار خوب چه ويژگي هايي دارد ؟ 67- در مورد جبهه و دفاع مقدس توضيحاتي ارائه نماييد . 68- بسيج يعني چه و بسيجي چه وظايفي دارد ؟ 69- در مورد بيکاري و علل آن توضيح دهيد . 70- چگونه مي توانيم شاداب زندگي کنيم ؟ 71- هر چه بکاريم آن را درو خواهيم کرد ... . 72- موسيقي عرفاني چه تأثيري در روح و روان آدمي دارد ؟ 73- چگونه مي توانيم از موهبت الهي استفاده کنيم ؟ 74- براي رسيدن به خدا بايد ... . 75- نماز را گرامي داريم چون ... . 76- در مورد وضع اجتماع و زندگي در آن توضيح دهيد . 77- براي شکوفايي و نوآوري در مدارس کشورمان چه پيشنهاداتي داريد ؟

چهل نکته از ریاضی چهارم

1 – پاره خط فقط یک نقطه ی وسط دارد .

2 – برای کشیدن یک خط راست کافی است 2 نقطه از آن را داشته باشیم .

3 – نیم خط قسمتی از خط راست است که ابتدای آن مشخص و لی انتهای آن مشخص نباشد . فقط از یک طرف ادامه پیدا کند .

3 – نیم خط قسمتی از خط راست است که ابتدای آن مشخص و لی انتهای آن مشخص نباشد . فقط از یک طرف ادامه پیدا کند .

4 – پاره خط قسمتی از خط راست است که ابتدا و انتهای آن مشخص باشد و ما نتوانیم آن را ادامه دهیم .
5 – هر زاویه از دو نیم خط تشکیل شده است .
6 – به نقطه ی مشترک دو نیم خط در زاویه راس زاویه می گویند .
7 – برای خواندن و نوشتن زاویه حرف راس زاویه را در وسط می نویسند .
8 – زاویه به زاویه ی راست یا قائمه ، تند و باز تقسیم می شود .
9 – برای اندازه گیری زاویه ی راست یا قائمه از وسیله ای به نام گونیا استفاده می شود .
10 – زاویه ی تند از زاویه ی راست کوچکتر است .
11 – زاویه ی باز از زاویه ی راست بزرگتر است .
12 – نیم ساز نیم خطی است که از راس زاویه می گذرد و زاویه را به دو قسمت مساوی تقسیم می کند .
13 – دو خط که زاویه ی بین آن ها راست باشد ، دو خط عمود برهم نامیده می شود .

14 – هر مثلثی که یکی از زاویه های آن قائمه باشد مثلث قائم الزاویه نامیده می شود .
15 – به بزرگترین ضلع مثلث قائم الزاویه وتر گویند .
16 – هر چهار ضلعی که فقط دو ضلع موازی داشته باشد ذوزنقه نامیده می شود .
17 – فاصله ی دو خط موازی برابر است با فاصله ی یک نقطه از یک خط تا خط دیگر .
18 – عبارت هایی که درستی تقسیم را نشان می دهد عبارت های تقسیم نامیده می شوند . ( امتحان تقسیم )
19 – در تقسیم همیشه باقی مانده کوچکتر از مقسوم علیه است . این عبارت دوم تقسیم است .
20 – عبارت اول تقسیم ( خارج قسمت ضربدر مقسوم علیه به اضافه ی باقی مانده ) مساوی است با مقسوم .
21 – واحد اندازه گیری مایعات لیتر است مثل بنزین – نفت .
22 – به مستطیلی که ضلع های آن هم اندازه باشند مربع می گوییم .
23 – به هر لوزی که زاویه های آن قائمه باشند مربع می گوییم .
24 – اندازه ی دور هر شکل محیط آن شکل نامیده می شود .
25 – محیط مربع مساوی است با : اندازه ی یک ضلع ضربدر 4
26 – محیط لوزی برابر است با اندازه ی یک ضلع ضربدر 4
27 – محیط مثلث متساوی الاضلاع برابر است با : اندازه ی یک ضلع ضربدر 3
28 – برای اندازه گیری محیط مستطیل یا متوازی الاضلاع : اندازه ی دو ضلع متوالی را جمع می کنیم و بعد حاصل را دو برابر می کنیم .
28 – اعدادی بر 2 بخش پذیرند که رقم یکان آن ها زوج باشد یعنی 0 – 2 – 4 – 6 – یا 8 باشد .
29 – اعدادی بر 5 بخش پذیرند که رقم یکان آن ها 0 یا 5 باشد .
30 – اعدادی هم بر 2 هم بر5 بخش پذیرند که رقم یکان آن ها 0 باشد .
31 – اعدادی هم بر 2 هم بر5 و هم بر 10بخش پذیرند که رقم یکان آن ها 0 باشد .
32 – برای نوشتن کسرهای مساوی صورت و مخرج را در یک عدد واحد مثل 2 ضرب می کنیم.
33 – در ساده کردن کسرها باید صورت و مخرج را به یک عدد مساوی تقسیم کنیم .
34 – از دو کسر که دارای مخرج های مساوی است آن کسری بزرگتر است که صورتش بیشتر باشد .
35 – از دوکسر که دارای صورت های مساوی هستند آن کسری بزرگتر است که مخرش کمتر باشد .
36 – کسرهایی که صورت و مخرج مساوی دارند مساوی هستند با 1 .
37 – مساحت هر مستطیل برابر است با حاصل ضرب طول در عرض
38 – مساحت مربع برابر است با حاصل ضرب اندازه ی یک ضلع در خودش .
39 – مساحت هر متوازی الاضلاع برابر است با حاصل ضرب قاعده در ارتفاع آن .
40 – مساحت هر مثلث برابر است با قاعده ضربدر ارتفاع تقسیم بر 2.

درباره جشن سیزده بدر در 13 فروردین (روز طبیعت)

مجموعه : مطالب جالب و خواندنی

درباره جشن سیزده بدر در 13 فروردین روز طبیعت

سیزده‌ بدر، سیزدهمین روز فروردین ماه و از جشن‌های نوروزی است. در تقویم‌های رسمی ایران این روز ، روز طبیعت نامگذاری شده‌است و از تعطیلات رسمی است. برخی بر این باورند در این روز باید برای راندن نحسی از خانه بیرون روند و نحسی را در طبیعت به در کنند.

سیزده بدر در تاریخ ایران باستان:

همانطور که پیشینه ی جشن نوروز را از زمان جمشید می دانند درباره ی سیزده به در (سیزده بدر) هم روایت هست که : «… جمشید، شاه پیشدادی، روز سیزده نوروز را در صحرای سبز و خرم خیمه و خرگاه بر پا می کند و بارعام می دهد و چندین سال متوالی این کار را انجام می دهد که در نتیجه این مراسم در ایران زمین به صورت سنت و آیین درمی آید و ایرانیان از آن پس سیزده بدر را بیرون از خانه در کنار چشمه سارها و دامن طبیعت برگزار می کنند …»

اما برای بررسی دیرینگی جشن سیزده بدر از روی منابع مکتوب، تمامی منابع مربوط به دوران قاجار می باشند و گزارش به برگزاری سیزده به در در فروردین یا صفر داده اند، از همین رو برخی پژوهشگران پنداشته اند که این جشن بیش از یکی دو سده دیرینگی ندارد اما با دقت بیشتر در می یابیم که شواهدی برای دیرینگی این جشن وجود دارد.

درباره جشن سیزده بدر در 13 فروردین روز طبیعت

تنوع و گوناگونی شیوه های برگزاری یک آیین، و دامنه ی گسترش فراخ تر یک باور در میان مردمان، بر پایه ی قواعد مردم شناسی و فرهنگ عامه، نشان دهنده ی دیرینگی زیاد آن است. همچنین مراسم مشابه ای که به موجب کتیبه های سومری و بابلی از آن آگاهی داریم، آیین های سال نو در سومر با نام «زگموگ» و در بابل با نام «آکیتو» دوازده روز به درازا می کشیده و در روز سیزدهم جشنی در آغوش طبیعت برگزار می شده. بدین ترتیب تصور می شود که سیزده بدر دارای سابقه ای دست کم چهار هزار ساله است.

شیوه های برگزاری و مراسم سیزده بدر

شیوه های برگزاری این جشن و همچنین مراسم و آداب این روز بسیار متفاوت و گسترده می باشد که در اینجا به تفصیل نمی توان به آنها پرداخت، اما همانطور که می دانیم سیزدهم فروردین تیشتر روز می باشد و آغاز نیمسال دوم زراعی، و مردمان ایرانی برای نیایش و گرامیداشت تیشتر، ایزد باران آور و نوید بخش سال نیک به کشتزارها و مزارع خود می رفتند و در زمین تازه روییده و سرسبز و آکنده از انبوه گل و گیاهان صحرایی به شادی و ترانه سرایی و پایکوبی می پرداختند و از گردآوری سبزه های صحرایی و پختن آش و خوراکی های ویژه غافل نمی شدند.

بخشی دیگر از آیین های سیزده بدر را هم باورهایی تشکیل می دهند که به نوعی با تقدیر و سر نوشت در پیوند است. برای نمونه فال گوش ایستادن ،فال گیری (به ویژه فال کوزه)، گره زدن سبزی و گشودن آن ،بخت گشایی (که درسمرقند و بخارا رایج است)و نمونه های پرشمار دیگر …

بازی های گروهی، ترانه ها و رقص های دسته جمعی، گردآوری گیاهان صحرایی، خوراک پزی های عمومی، بادبادک پرانی، سوارکاری، نمایش های شاد، هماوردجویی جوانان، آب پاشی و آب بازی بخشی از این آیین هاست که ریشه در باورها و فرهنگ اساطیری دارند. از جمله شادی کردن و خندیدن به معنی فروریختن اندیشه های پلید و تیره، روبوسی نماد آشتی، به آب سپردن سبزه ی سفره ی نوروزی نشانه ی هدیه دادن به ایزد آب «آناهیتا» و گره زدن علف برای شاهد قرار دادن مادر طبیعت در پیوند میان زن و مرد، ایجاد مسابقه های اسب دوانی که یادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشک سالی است.

در متون كهن فارسی به بیرون شدن از خانه ها و به صحرا رفتن در روز سیزدهم فروردین اشاره ای نشده است. توجیه دیگری كه برای مراسم نوروز  شده این است كه، روز سیزدهمِ سال نو گویا در دوران های كهن روز ویژه طلب باران بهاری برای كشتزار های نودمیده بوده است. روزهای ماه در ایران قدیم نامی ویژه داشت و هر یك متعلق به ایزدی بود و روز سیزدهم متعلق به ایزد تیر یا «تیشتری» بود، كه ایزد باران است. برای این كه این ایزد پیروز باشد، لازم بود كه همه مردمان در نماز از او نام برند و او را بستایند و از او طلب باران كنند.

روز سیزدهم نوروز  گویا روز رسمی همه مردم برای طلب باران، برای همه سرزمین های ایران بوده است و خوردن غذای روز در دشت و صحرا نشانه همان فدیه گوسفند بریان است كه در اوستا آمده و افكندن سبزه های تازه دمیده نوروزی به آب روان جویبارها تمثیلی است از دادن فدیه به ایزد آب در آناهیتا و ایزد باران و جویبارها «تیر». در این روز مردم همه به دشت و صحرا می روند و از بامداد تا شامگاه به شادی و سرور می پردازند.

ناخجستگی شماره سیزده و روز سیزده

حادثه های بزرگ گیهانی در روزگاران كهن، بارها فلاكت و بلاهای بسیار برای دنیای خاكی ما پدید آورده اند. از این حادثه ها و بلایا در متون كهن نام برده شده است. در بعضی كتب مذهبی مانند اوستا، ودا، تورات، انجیل و كتاب های پهلوی و. . . اشاره ای به این حادثه ها شده است.

زمین لرزه و سیل و طوفان بسیار اتفاق افتاده ، اما همواره بدترین آنها در خاطر مردمان پایدار مانده است. یكی از حادثه های سهمگین گیهانی كه ذكر آن در تورات آمده ، در روز سیزدهم سال نو مصری كه مانند جشن فروردین ایرانی به هنگام تعادل بهاری خورشید گرفته می شد به وقوع پیوسته و موجب مرگ عده زیادی شده است. این روز مصادف با روز سیزدهم ماه ایرانی است.

در آن روز سیزدهم سال نو، گویا ستاره ای دنباله دار در فضای زمین درخشیده است به طوری كه در افق ایران نیز آن را دیده اند. بر اثر برخورد این ستاره با زمین ، آتشفشان ها آغاز آتشفشانی كرده اند و زمین لرزه ای سهمگین روی داده است و كاخ ها ویران گشته اند.

این حوادث، این اندیشه را در ذهن مردم پدیدار كرد كه هر چند هزار سال یك بار واقعه ای این چنینی رخ خواهد داد. از همین رو است كه مردم به طور سنتی در هر سال به هنگام روز سیزدهم فروردین منتظر واقعه ای سهمگین بوده اند، از این جهت خانمان خود را رها می كردند و در این روز زیر سقف و بام نمی ماندند، تا اگر زمین لرزه ای رخ دهد در امان بمانند.

رفته رفته روز سیزدهم سال و در پی آن شماره سیزده، رنگ نحوست گرفت و مردم در همه جای دنیا از عدد سیزده پرهیز كردند اما امروز دیگر مدتهاست که پلاک خانه ها و مغازه ها را به صورت 1+12نمی نویسند و حتی برعکس دیده می شود که عدد سیزده برای بعضی ها به جای نحوست  ، خوش شانسی می آورد!

آیین‌ های سیزده‌ بدر

این رویداد دارای آیین‌های ویژه‌ای است که در درازای تاریخ پدید آمده و اندک اندک چهره سنت به خود گرفته است. از آن جمله می‌توان آیین‌های زیر را برشمرد.

– گره زدن سبزه

– سبزه به رود سپردن

– خوردن کاهو و سکنجبین

– پختن غذاهای متنوع به ویژه آش رشته

بررسی علف گره زدن

افسانه ی آفرینش در ایران باستان و موضوع نخستین بشر و نخستین شاه و دانستن روایاتی درباره ی «کیومرث» دارای اهمیت زیادی است، در «اوستا» چندین بار از کیومرث سخن به میان آمده و او را نخستین پادشاه و نیز نخستین بشر نامیده است.

گفته های «حمزه ی اصفهانی» در کتاب «سِنی ملوک الارض و الانبیاء» صفحه های 23 تا 29 و گفته های «مسعودی» در کتاب «مروج الذهب» جلد دوم صفحه های 110 و 111 و «بیرونی» در کتاب «آثار الباقیه» بر پایه ی همان آگاهی است که در منبع پهلوی وجود دارد که :

«مَشیه» و «مَشیانه» که دختر و پسر دو قلوی کیومرث بودند، روز سیزدهم فروردین برای نخستین بار در جهان با هم ازدواج کردند. در آن زمان چون عقد و نکاحی شناخته نشده بود ! آن دو به وسیله ی گره زدن دو شاخه ی «موُرد»، پایه ی ازدواج خود را بنا نهادند و چون ایرانیان باستان از این راز به خوبی آگاهی داشتند

آن مراسم را به ویژه دختران و پسران دم بخت انجام می دادند، امروزه نیز دختران و پسران برای بستن پیمان زناشویی، نیت می کنند و علف گره می زنند.این رسم از زمان «کیانیان» تقریبا فراموش شد و در زمان «هخامنشیان» دوباره آغاز شد و تا امروز باقی مانده است.

متن پیام رهبر سال 95

بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم

بنابراین آنچه که من به عنوان شعارِ امسال انتخاب میکنم، عبارت است از «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل». این، راه و جاده‌ی مستقیم و روشنی است به سمت آن چیزی که به آن احتیاج داریم. البته توقع نداریم که این اقدام و عمل، در ظرف یک‌ سال همه‌ی مشکلات را حل کند؛ اما مطمئنیم که اگر چنانچه اقدام و عمل به صورت برنامه‌ریزی شده و درست انجام بگیرد، ما در پایان این سال آثار و نشانه‌های آن را مشاهده خواهیم کرد. از همه‌ی کسانی که در این راه تلاش کردند و تلاش میکنند، تشکر میکنم.

طرح درس روزانه

طراحی فعالیت های آموزشی 

روش نگارش و تنظیم طرح درس روزانه

طرح درس روزانه شامل پیش بینی مجموعه فعالیت هایی است که معلم از پیش برای رسیدن به یک یا چند هدف آموزشی در یک جلسه تدریس، تدارک می بیند. طرح درس جلسات آموزشی سبب می شود که معلم فعالیت های آموزشی را به ترتیب و یکی بعد از دیگری در مراحل و زمانهای مشخص و به شیوه ای منطقی اجرا کند و نتایج حاصل از آن را برای تدریس در مراحل بعدی آموزش، مورد استفاده قرار دهد. در واقع طراحی هر جلسه آموزشی، سازماندهی و ارزیابی دائمی جریان فعالیت های یاددهی - یادگیری را سبب می شود.

 در طول برنامه های آموزشی، گاهی، وقت و تلاش زیادی به دلیل تکراری بودن مطالب و فعالیتها به هدر می رود و یا حذف عمومی یا غیرعمدی بعضی مطالب ضروری به دلیل کمبود وقت و یا فعالیت های بیهوده، به جریان آموزش آسیب می رساند. مهمترین کارکرد طراحی آموزشی آن است که از تکرار مطالب بیهوده و حذف موارد ضروری جلوگیری می کند.

 طرح درس جزئیات لازم برای آموزش یک یا چند درس در مورد یک موضوع را تعیین می کند. درسها ممکن است کوتاه و سی دقیقه ای باشند و چند ساعت به طول بینجامد. محتوا، سن، بلوغ ذهنی و فعالیت هایی که دانش آموزان باید انجام دهند. از عواملی هستند که مدت زمان تدریس را مشخص می سازند البته بدون نوشتن و تدوین برنامه و طرح درس هم می توان کلاس درس اداره کرد؛ اما اگر معلم می خواهد از کارآیی مؤثر در فرآیند تدریس برخوردار باشد. باید طرح درس خود را دقیقاً تنظیم نماید. در تنظیم طرح درس، اهداف رفتاری، انتخاب محتوا و فعالیت های آموزشی باید در هسته مرکزی آن قرار گیرند.

 از فواید توجه به سازه های فوق در فرآیند طراحی، موارد زیر را می توان نام برد:

1. به معلمان در فرآیند تدریس کمک می کند.

2. برای انتخاب مواد آموزشی، بسیار مفید می باشد.

3. در تعیین تکالیف درسی تک تک دانش آموزان مؤثر است.

4. برای انتخاب و ساختن سؤالهای ارزشیابی، ارزشمند هستند.

5. در خلاصه کردن و اعلام نتایج ارزشیابی به معلم کمک می کند.

6. در "خود ارزیابی" دانش آموزان عامل بسیار مفیدی است.

7. دانش آموزان را به یاد گیرندگانی خودکفا تبدیل می کند.

 علاوه بر موارد فوق، دلایل مختلفی برای اثبات لزوم تهیه طرح درس وجود دارد. یک طرح درس خوب نوشته شده معلم را قادر می سازد که در طول دوره ی آموزشی خود به دقت در مورد همه چیز فکر کند. در تنظیم و انتخاب منابع مورد نیاز کمک بزرگی محسوب می شود و می تواند معلم را در زمینه های زیر یاری دهد:

1.انگیزه های لازم را ایجاد کند.

2. بر قسمتهای مختلف درس از جمله تجارب یادگیری دانش آموزان به نحو مطلوب تأکید کند.

3. اطمینان دهد که کلیه اطلاعات مورد نیاز دانش آموزان در درس گنجانده شده است.

4. امکان استفاده از وسایل آموزشی را فراهم می سازد.

5. طرح سؤالهای مناسب را پیش بینی می کند.

6. تدریس معلم براساس برنامه ای منظم و از پیش تعیین شده انجام می شود.

معلمان کارآمد معمولاً تلاش می کنند طرح درس، دقیق با جزئیات کامل بنویسند و براساس آن فعالیت های آموزشی را دنبال می کنند. البته گاهی می توان از طرح درسهایی که معلمان با تجربه نوشته اند استفاده کرد؛ اما بهتر است معلمان طرح درسهای مورد نظر را خود شخصاً تنظیم نمایند و در طول دوره های آموزشی همواره به اصلاح و تکمیل آن بپردازند. طرح درس به دلیل این که مراحل تدریس را مشخص می کند، راهنمای معلم در فرآیند تدریس است.

 یک طرح درس شامل فهرستی است که در هر ستون آن یکی از مراحل تدریس به شرح زیر نوشته می شود:

1. هریک از واحدها و یا درسها و زمانی که باید صرف آن شود.

2. فعالیت هایی که دانش آموزان باید در آن درس یا واحد یادگیری انجام دهند.

3. مطالبی که باید به وسیله ی معلم به دانش آموزان ارائه شود.

4. نکات کلیدی موجود در محتوای کتاب درسی یا سایر منابع مورد استفاده ی دانش آموزان مشخص می شود.

5. وسایل یا فعالیت های آموزشی مانند فیلمها، بازدیدهای علمی ... و همچنین فعالیت های مربوط به ارزشیابی دانش آموزان را مشخص می کند.

مراحل نگارش و تنظیم طرح درس روزانه

رعایت مراحل و نکات زیر برای تدوین یک طرح درس خوب لازم و ضروری است:

1- موضوع یا عنوان درس

عنوان درس باید به طور دقیق نوشته شود؛ مثلاً اگر عنوان درس را «دماسنج» بگذاریم، عنوان گویایی نیست، بلکه بهتر است بنویسیم: «چگونه می توان از دماسنج استفاده کرد» یا «طریقه ی استفاده از دماسنجها». معلم هر اندازه به تجزیه و تحلیل موضوعات مسلط باشد بهتر می تواند برای آن، عنوان مناسب انتخاب کند.

2- تعیین و نگارش عناوین فرعی یا رئوس مطالب

پس از تعیین و نوشتن موضوع درس، طراح باید عناوین فرعی موضوع درس را مشخص سازد، ترتیب و توالی مناسب عناوین فرعی همواره باید مورد توجه قرار گیرد. عناوین فرعی، بهترین راهنمای نگارش هدفهای جزئی است؛ زیرا براساس هر عنوان فرعی می توان یک هدف جزئی نوشت.

3- نوشتن هدف کلی درس

نوشتن هدف کلی یک جلسه تدریس، همانند هدف کلی یک دوره ی آموزشی است؛ اما در قالب یک موضوع محدود، تحقق مجموع هدفهای کلی جلسات باید موجب تحقیق اهداف کلی دوره شوند. به عبارت دیگر اهداف کلی هر جلسه ی تدریس، عناصر یا مراحل رسیدن به اهداف کلی دوره را مشخص می کنند. در نوشتن هدف کلی هر جلسه نیز معمولاً از افعال کلی استفاده می شود. ذکر شرایط و معیار در این نوع از اهداف ضرورتی ندارد.

4- نگارش و تنظیم هدفهای جزئی درس

ساده ترین راه نوشتن اهداف جزئی یک درس، این است که براساس هر موضوع فرعی یک هدف جزئی نوشته شود. ماهیت اهداف جزئی همانند هدف کلی درس است؛ اما در قالب موضوعی ریزتر و محدودتر. به عبارت دیگر، هدفهای جزئی درس، اهداف زیرمجموعه هدف کلی درس می باشند. دقت در نوشتن اهداف جزئی و تنظیم درست توالی آن، می تواند موجب نظم بیشتر فعالیت های آموزشی شود و در نهایت، تحقق هدف کلی را تضمین نماید.

5- نگارش و تنظیم هدفهای رفتاری درس

پس از نوشتن هدفهای جزئی، طراح باید هدفهای جزئی را تبدیل به هدفهای رفتاری نماید. هدفهای رفتاری هر جلسه تدریس باید با توجه به شرایط، ضوابط و امکانات متناسب با سطوح مختلف حیطه های یادگیری تنظیم شود. سپس براساس سلسله مراتب از آسان به مشکل و یا به صورت پیش نیاز و پس نیاز مرتب گردد. در هدفهای رفتاری: عملکرد (نوع رفتار)، شرایط و معیار دقیقاً باید مشخص شود.

6- تعیین رفتار ورودی دانش آموزان

پس از نوشتن هدفهای رفتاری درس، رفتار ورودی دانش آموزان یا پیش نیازهای تحقق هدفهای رفتاری باید مشحص شوند. گروهی معتقدند که ابتدا باید رفتارهای ورودی دانش آموزان در بررسی، مشخص و سپس هدفهای رفتاری نوشته شوند.

 چنین رویکردی در نظامها یا دوره هایی صادق است که محتوا و کتاب مشخصی ارائه نشده باشد و معلم کاملاً در انتخاب و سازماندهی مطالب درسی آزاد باشد. در نظام آموزشی ایران به دلیل متمرکز بودن، اجرای چنین پیشنهادی تقریباً غیرممکن است.

7- ارزشیابی تشخیصی

اغلب سؤال می شود که معلمان چگونه می توانند اطلاعات پیش نیاز یا رفتار ورودی دانش آموزان را تشخیص دهند؟ این امر توسط ارزشیابی تشخیصی ممکن می باشد. 

معلم بر اساس تخصص و مهارتی که دارد باید ابتدا رفتار ورودی را پیش بینی کند و سپس براساس دانش پیش نیاز درس مورد تدریس، سؤالهایی طرح نماید. سؤالهای طرح شده باید در ستون ارزشیابی طرح درس نوشته شود. این سؤالها قبل از تدریس باید از دانش آموزان پرسیده شوند، تا وجود یا عدم وجود پیش نیاز مشخص شود. در صورت عدم تسلط دانش آموزان بر پیش نیاز درس مورد تدریس، مخصوصاً زمانی که موضوع درس با موضوعات قبلی و بعدی ارتباط تسلسلی داشته باشد، حتماً باید رفتار ورودی ترمیم گردد.

8- نگارش مراحل اجرای تدریس

در آموزشهای مستقیم تنظیم نحوه ی ارائه محتوا به ترتیب اهمیت به چند مرحله به شرح زیر تقسیم می شود:

 الف- مرحله ی آمادگی

مرحله ی آمادگی خود، شامل قسمتهای زیر می باشد:

 -آمادگی معلم

بدیهی است برای انجام هر کاری باید آمادگی داشت. موضوع تدریس نیز نمی تواند از این قاعده مستثنی باشد. معلم باید پیش بینی کند که در کلاس درس چه فعالیتی را می خواهد انجام دهد و چگونه می خواهد کلاس را شروع کند؟ چگونه می خواهد در کلاس درس انگیزه ایجاد کند و این انگیزه را تا پایان کلاس استمرار بخشد و سرانجام چگونه می خواهد کلاس را به پایان برساند؟

-آمادگی دانش آموزان

اگر دانش آموزی به درس معلم توجه نکند و در اجرای فعالیت های آموزشی با او همکاری ننماید، عمل تدریس به مفهوم واقعی آن، صورت نخواهد گرفت. توجه دانش آموزان و همکاری آنها مستلزم آماده شدن برای فعالیت است. تجربه نشان داده است که در آغاز ورود به کلاس، اغلب دانش آموزان هنوز متوجه مسائلی هستند که قبل از آمدن به کلاس افکار آنها را به خود مشغول داشته است. در شروع کلاس، معلم موظّف است توجه و افکار دانش آموزان را به طور جدی متوجه کلاس و فعالیت های مورد نظر نماید. معلمان با تجربه در این مرحله از روشهای مختلفی استفاده می کنند.

علاوه بر موارد ذکر شده، معلم باید قبل از ورود دانش آموزان به کلاس درس مجموعه وسایل آموزشی مورد نیاز را در کلاس آماده نماید. چنانچه در کاربرد بعضی از وسایل مهارت چندانی نداشته باشد، باید قبل از رفتن به کلاس و به کارگیری وسایل در حضور دانش آموزان، تمرین لازم را انجام دهد تا مهارت مورد نظر را کسب نماید. معلم نه تنها باید وسایلی را که خود برای تدریس لازم دارد آماده کند، بلکه باید وسایلی را که دانش آموزان برای کسب تجارب و انجام دادن تمرین بدان نیازمندند، نیز تهیه کرده، در اختیار آنان قرار دهد.

ب- مرحله معرفی و بیان هدفهای صریح آموزشی

معلم پس از جلب توجه دانش آموزان، باید موضوع درس و اهداف آنها را به دانش آموزان معرفی کند. معرفی درس و اهداف آن باید به گونه ای صورت گیرد که متناسب با ساختار شناختی دانش آموزان باشد.

معرفی درس و هدفهای رفتاری آن، دانش آموزان را برای آشنایی با تجارب یادگیری و سعی در دستیابی به آنها آماده می سازد. معلم باید انتظارات خود را از دانش آموزان، بسیار ساده، روشن و مشخص بیان کند. زمان اختصاص داده شده برای معرفی درس نباید بیش از 3 تا 5 دقیقه وقت کلاس را بگیرد 

ج- مرحله ی ارائه درس

در مرحله ی ارائه درس، محتوای مورد آموزش باید دقیقاً مشخص شود. از روشهایی چون سخنرانی، بحث گروهی، نمایش تصاویر، پرسش و پاسخ و ... به عنوان روشهایی که برای آموزش هر قسمت لازم است، استفاده شود. معلم باید اطمینان حاصل کند که بخشهای مختلف محتوا با یک روال منطقی ارائه خواهد شد و هیچ نکته نامفهومی در میان مطالب ارائه شده وجود نخواهد داشت. زمان لازم برای هر قسمت به طور دقیق مشخص شود. ارائه محتوا در حقیقت قسمت اصلی کار تدریس و شامل دو عامل جدا ناشدنی است:

1- سازماندهی کلیه محتوای درس و توالی آنها باید رعایت شود.

2- روش آموزش قسمتهای مختلف مشخص شود.

به طور مثال معلم باید حداقل نکات زیر را پیش بینی کند:

الف) سؤالهایی که باید پرسیده شوند.

ب) در هنگام بحث دلایل لازم پیش بینی شود.

ج) در حدود 5 تا 10 دقیق فیلم نشان داده شود.

د) پس از نمایش فیلم، موضوع مورد بحث قرار گیرد.

معلم باید پیش بینی کند که منظور از سؤال چیست؟ آیا فقط برای جلب توجه دانش آموزان است و نیازی به پاسخ ندارد؟ پاسخ دادن به سؤالها بر عهده ی چه کسی است؟ معلم یا دانش آموزان؟ آیا سؤال بر روی نکات اصلی درس تأکید دارد؟ آیا سؤال ایجاد انگیزه می کند؟ آیا سؤالها سبب مؤثر شدن تدریس و جلب توجه دانش آموزان خواهد شد؟ آیا سؤال به سنجش درک و فهم دانش آموزان کمک می کند؟ آیا سؤال، توجه دانش آموزان را به مفاهیم، اصول خاص و مورد نظر جلب می نماید؟

سؤالها باید زمینه ی بحث و گفتگو را در کلاس درس فراهم سازند و بین معلم و دانش آموزان ارتباط برقرار کنند. به بیان دیگر، سؤال باید سبب شناخت بهتر و ایجاد قدرت تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارزیابی، نتیجه گیری و تعمیم در دانش آموزان شود.

 مقدمه در ارائه محتوا بسیار مهم است. یک مقدمه خوب می تواند توجه دانش آموزان را جلب کند و علاقه ی آنها را به ادامه درس برانگیزد. مقدمه خوب شامل مطالب زیر است:

1- درس در چه موردی صحبت می کند؟

2- کجا و در چه زمانی دانش آموزان می توانند از آنچه در این درس می آموزند، استفاده کنند؟

3- چگونه باید مطالعه کنند و مفاهیم را بیاموزند؟

4- بازنگری مختصری از آنچه در درسهای قبلی مرتبط با موضوع آموخته اند.

تکرار مطالب پیش نیاز معمولاً برای مؤثر کردن تدریس لازم است؛ اما لازم نیست همیشه از یک روش برای یادآوری رفتار ورودی استفاده کنیم. معلم باید روی نکات کلیدی رفتار ورودی تأکید کند تا درس جدید راحت تر و قابل فهم تر شود. این تکرار نباید طولانی باشد.

د- مرحله ی خلاصه کردن و نتیجه گیری

برای تثبیت مطالب ارائه شده در ذهن دانش آموزان، لازم است درس ارائه شده به طور خلاصه جمع بندی و نتیجه گیری شود. تلخیص و جمع بندی، مفاهیم از دست داده شده در طول آموزش را برای دانش آموزان روشن می کند بهتر است تلخیص و نتیجه گیری توسط خود دانش آموزان انجام شود و معلم اظهار نظر نهایی را ارائه نماید.

ه- مرحله ی ارزشیابی

بعد از ارائه محتوا و جمع بندی و نتیجه گیری، لازم است معلم از چگونگی تحقق اهداف، آگاه شود. اگرچه این عمل ممکن است در طول فعالیت های آموزشی به طور ضمنی انجام شود؛ اما ضرورت دارد معلم پس از پایان ارائه محتوا، با مقایسه سطح مهارتی که انتظار دارد دانش آموزان به آن برسند و آنچه دانش آموزان عملاً به آن رسیده اند، میزان یادگیری دانش آموزان و مؤثر بودن روش تدریس خود را ارزشیابی کند.

زمان ارزشیابی، بستگی به مدت زمان تدریس دارد؛ اما این مرحله نباید زیاد وقت کلاس را بگیرد. به طور متعادل می توان ده دقیقه برای این کار در نظر گرفت. سؤالهای مرحله ی ارزشیابی باید بر اساس هدفهای رفتاری درس طرح شوند.

و- مرحله ی تعیین فعالیت های تکمیلی

معلم می تواند برای تقویت مطالب آموخته شده در کلاس و ارتباط آن با زندگی واقعی دانش آموزان فعالیت هایی را در خارج از کلاس پیش بینی کند. این تکالیف، بخشی از مطالعات مربوط به درس محسوب می شوند. معلم باید این نوع فعالیتها را دقیقاًً پیش بینی کند و در اختیار دانش آموزان قرار دهد. معرفی منابع مطالعه یا فعالیت مانند: کتاب، مقالات جدید، فیلم و ... به دانش آموزان علاقمند فرصت می دهد تا اطلاعات خود را با مطالعه و استفاده از این امکانات افزایش دهند.

اگر معلم انتظار داشته باشد که وظایف و فعالیت های تکمیلی خارج از کلاس، طبق اصول و قواعد خاصی انجام شود، باید اصولی را که در ذهن دارد به طور واضح و دقیق به دانش آموزان اعلام کند. اگر این اصول، به صورت شفاهی از طرف معلم اعلام شود، ممکن است دانش آموزان  به آن توجه نکنند. بنابراین بهتر است اصول و معیارها به تفصیل به صورت کتبی و در صورت امکان همراه با مثال در اختیار دانش آموزان قرار داده شود. چنین کارکردی در وقت کلاس صرفه جویی کرده و به دانش آموزانی که غیبت دارند و یا در فاصله ی اعلام فعالیت های تکمیلی تا زمان انجام آن بعضی از اصول را فراموش می کنند، کمک می کند.

در اکثر مواقع، معلم تکالیف خواندنی، یا انجام فعالیت در خانه را زمانی ارائه می دهد که زنگ خورده است و دانش آموزان با عجله، مشغول ترک کلاس هستند. اگر دادن تکالیف در روند یادگیری دانش آموزان اهمیت دارد، باید بیش از این به آن توجه شود، یکی از بهترین شیوه های تعیین فعالیت های تکمیلی (تکالیف خارج از کلاس) به دانش آموزان ارائه راهنمای از قبل تنظیم شده است. اینکه راهنمای تعیین تکالیف به چه صورتی نوشته شود و چه امکاناتی در خارج از کلاس درس فراهم گردد، به موقعیت آموزشی و نوع درس بستگی دارد.

 در زیر یک نمونه از راهنمای فعالیت های تکمیلی دانش آموزان  آورده شده است:

- مقدمه

- اهمیت موضوع

- تکالیف و تاریخ ارائه آنها

- مطالعات و مطالبی که باید خوانده شوند.

- مسائلی که باید حل شوند.

- گزارشهایی که باید نوشته شوند.

- آزمایشهایی که باید انجام شوند.

- سؤالهایی که دانش آموزان باید با مطالعه ی شخصی به آنها پاسخ گویند.

یکی از انواع تکالیفی که بسیار مفید و ارزشمند است، کاربرد فعالیت های آموزشی در خارج از کلاس درس می باشد. کاربرد مفاهیم آموخته شده زمانی امکان پذیر است که مطالب آموخته شده به طور ذهنی و عملی در کلاس تمرین شود. اگر دانش آموزی مطالب عرضه شده در کلاس درس را بفهمد و آن را به طور ذهنی تحلیل کند و در موقعیت شبیه سازی شده به کار گیرد، می توان انتظار داشت که بتواند آن را در خارج از کلاس و در موقعیت حقیقی نیز به کار گیرد. کاربرد مفاهیم، سبب می شود که دانش آموزان بتوانند از مفاهیم آموخته شده در فرآیند استفاده کنند

روش نگارش و تنظیم طرح درس

طرح درس، عبارت است از تقسیم محتوای یک ماده ی درسی در یک دوره معین به مراحل و گامهای مناسب و مشخص براساس هدف و نتایج آموزش. برای تهیه و تنظیم طرح درس معلم باید در ابتدای هر سال تحصیلی براساس اصول معین بین هدفهای آموزشی و برنامه هفتگی، ترتیبی اتخاذ کند که مجموعه فعالیت های آموزشی به موقع، بدون وقفه در طول یک ترم یا سال تحصیلی اجرا شود. برای تحقق چنین مقاصدی طراحی و تنظیم یک جدول زمانی می تواند بسیار مفید و مؤثر باشد؛ زیرا هنگامی می توان منظم و مؤثر، در فرآیند آموزش به جلو گام برداشت که برنامه ها و فعالیت های آموزشی به تناسب زمان مورد نظر، ساختاری منظم داشته باشند. اگر معلمی طول دوره ی آموزشی را با توجه به مجموعه ی شرایط، به جلسات مفید آموزشی تقسیم نکند و فعالیت های آموزشی هر جلسه را براساس اهداف تنظیم ننماید، هرگز نمی تواند انتظار کارآیی مؤثر از تدریس خود و حداکثر یادگیری از دانش آموزان خود داشته باشد. معلم باید کلیه فعالیت های طول دوره را به صورت یک جدول زمان بندی شده با درج عنوان اصلی و هدف کلی هر جلسه به انضمام تاریخ ارزشیابی تشخیصی، تکوینی و پایانی تهیه و به دانش آموزان قبل از شروع و آغاز فعالیت ارائه نماید. آشنایی دانش آموزان از مجموعه فعالیت های طول سال به تفکیک جلسات و همفکری آنان با معلم می تواند اثربخشی تدریس معلم و انگیزه ی یادگیری دانش آموزان را دو چندان کند. برای تنظیم چنین جدولی می توان مراحل زیر را به ترتیب طی کرد:

گام اول :

تقویم طرح را باید برای یک ترم یا یک سال تحصیلی با محاسبه ی تعداد هفته ها، روزها و ساعتهایی که در طول سال تحصیلی برای تدریس درس مورد نظر پیش بینی شده است محاسبه و تنظیم کرد.

گام دوم :

پس از مشخص شدن زمان خالص تدریس، محتوای درس یا عناوین مورد تدریس را نه برحسب کمیّت، بلکه برحسب اهمیت و کیفیت مطالب و تحقق هدفهای آموزشی بر کل ساعات و جلسات تقسیم کرد. برای انجام چنین کاری، لازم است ابتدا محتوای درس یا عناوین مورد تدریس و سایر فعالیت های آموزشی با احتساب فرصت لازم برای تمرین محاسبه شود و سپس محتوای فصلها و مباحث و سایر فعالیت های در نظر گرفته شده در طول سال، به واحدهای کوچکتر درسی یا محتوای متناسب با تک تک جلسات تقسیم گردد.

گام سوم :

هدف کلی هر جلسه باید با توجه به عنوان درس، دقیقاً مشخص شود. نوشتن هدفهای رفتاری در این جدول، ضرورتی ندارد. در نوشتن هدفهای هر جلسه علاوه بر عنوان درس، معلم باید با توجه به قابلیتها و فعالیت های مورد نظر و محتوای درس، هدف کلی هر جلسه را با زبانی روشن و قابل فهم برای دانش آموزان بنویسد.

گام چهارم :

پس از تعیین هدف کلی هر جلسه، لازم است معلم فعالیت های تکمیلی دانش آموزان  را که برای تقویت یادگیری آنها لازم است و فرصت کافی برای انجام آنها در کلاس درس وجود ندارد پیش بینی نماید. پیش بینی این نوع فعالیتها و حتی امکانات و وسایل لازم برای انجام چنین تکالیفی باید دقیقاً مشخص شده باشد؛ مثلاً دقیقاً معین شود چه بخشی از چه کتابی مطالعه و یا تمرینهای چه بخشی از کتاب درسی حل شود یا چه گزارشی با توجه به چه امکاناتی باید تهیه و نوشته شود. فعالیت های تکمیلی باید مکمّل فعالیت های کلاس و تقویت کننده ی کیفیت یادگیری دانش آموزان شود. از ارائه فعالیت های تکمیلی خسته کننده، بی ربط با موضوع و نامتناسب با زمان، جداً خودداری شود.

ضمناً در طرح درس ترمی یا سالانه (جدول زمان بندی شده ی تدریس)، جلساتی را نیز می توان به تناسب موقعیت و زمان تدریس به شناخت دانش آموزان، اجرای ارزشیابی تشخیصی و تکوینی و پایانی و مرور درسهای گذشته که پیش نیاز درس جدید می باشند و ترمیم کمبودهای مشخص شده در ارزشیابی تشخیصی اختصاص داد.

معلمان و طراحان گرانقدر باید به این مسأله توجه داشته باشند که طرح درس، شرح مفصل و سناریوی تدریس نیست، بلکه چارچوب پیش بینی شده ای است که معلم باید براساس آن فعالیت های آموزشی را در کلاس درس دنبال کند. تدریس بدون برنامه ای از قبل طراحی شده، کاری کورکورانه و طراحی بدون اجرا، فعالیتی بی ثمر است که تنها زینت بخش صفحات کاغذ خواهد بود.

تفاوت بین معلم متخصص با تجربه و کارآمد و معلم غیر متخصص و بدون تجربه، این است که معلم متخصص با تجربه قبل از آموزش، در زمینه فعالیت های آموزشی می اندیشد و عناصر دخیل و تأثیر بر آن را مورد بررسی قرار می دهد و سعی می کند که از مجموعه امکانات در فرآیند یاددهی – یادگیری، بهره گیری مناسب داشته باشد؛ اما معلم غیرمتخصص و بی تجربه بدون اندیشیدن به نتایج و فرآیند فعالیت و بهره جویی بهینه از امکانات، شروع به تدریس می کند.

طرح درس، راهنمای معلم و چارچوبی منظم و سازماندهی شده برای رخدادهای آموزشی است. در یک طرح درس خوب تنظیم شده، حداقل باید عناصر و سازه هایی همچون: موضوع درس، رئوس مطالب یا عناوین فرعی درس، هدف کلی، اهداف جزئی و رفتاری، رفتار ورودی دانش آموزان، ارزشیابی تشخیصی، فعالیت آموزشی، روش تدریس، وسایل آموزشی مورد نیاز، شیوه ی ارزشیابی پایانی و فعالیت تکمیلی مورد بررسی و توجه قرار گیرند. طرح درس باید به گونه ای تنظیم شود که حتی معلم مبتدی، بتواند با یک نگاه فعالیت های آموزشی خود را در کلاس درس دنبال کند.

توجه به نکات زیر می تواند در غنی سازی عمل طراحی و فعالیت های یاددهی - یادگیری مؤثر باشد:

1- هدف کلی :

هدف کلی قابلیت و مهارتی است که دانش آموز باید در پایان یک فعالیت آموزشی از خود نشان دهد. این قابلیت یا مهارت، باید در یک جمله و به صورت کلی بیان شود. بنابراین، از ذکر مسائل جزئی و ریز در هنگام نوشتن آن پرهیز شود؛ زیرا بعداً هدف کلی به هدفهای زیرمجموعه و ریزتر تحت عنوان هدفهای جزئی تجزیه خواهد شد

2- در نوشتن اهداف رفتاری بهتر است به نکات زیر توجه شود:

 الف- هدفهای رفتاری، قابلیتها و مهارتهای قابل مشاهده و اندازه گیری هستند که دانش آموزان باید در فرآیند آموزش و پایان یک فعالیت آموزشی از خود نشان دهند. هرگز نباید هدفهای رفتاری را به صورت سؤال نوشت. سؤال، وسیله ای است برای سنجش تحقق یا عدم تحقق هدفهای رفتاری  .

 ب - رفتارگرایان معتقدند که هدف رفتاری باید دارای سه ویژگی باشد:

1- نوع رفتار دقیقاً مشخص باشد.

2- شرایط انجام رفتار دقیقاً مشخص باشد.

3- معیار یا درجه رفتار دقیقاً معین شده باشد. 

مثلاً دراهداف: «حوزه ی گسترش زبان فارسی را توضیح دهد». یا «چند تن از فارسی سرایان برون مرزی را نام ببرد». در این دو هدف مشخص نشده است که چقدر توضیح دهد، و یا چند تن را نام ببرد. آیا یک سطر، دو سطر یا ده سطر؟! و یا در هدف دوم، یک، دو یا ده نفر؟ معیار دقیقاً باید مشخص شود. هر اندازه معیار هدفهای رفتاری مشخص تر باشد، ارزشیابی و قضاوت معلم در مورد یادگیری دانش آموزان و تحقق اهداف مورد نظر دقیق تر و معتبرتر خواهد بود. 

ج- طراح، معمولاً باید به طور منظم با توجه به سلسله مراتب اهداف، برای هر هدف جزئی یک یا چند هدف رفتاری بنویسد. طراحان عزیز باید توجه کنند که ؛ پس از نوشتن اهداف جزئی و رفتاری، باید با توجه به سلسله مراتب کلیه اهداف را منظم و مرتب کنند.

 د- احساس یا نگرش را نمی توان با کلمات بیان شده ارزیابی کرد. چنان که با تعریف یا ذکر مفاهیم اخلاقی نمی توان اخلاق فرد را سنجید.

4- طراح به جای پیش بینی پیش نیاز درس یا رفتار ورودی دانش آموزان، یعنی آن قسمت از دانش و دانسته های قبلی دانش آموزان که برای فهم درس جدید ضرورت دارند. نباید  به بیان اهداف یا نتایج یادگیری درس جدید بپردازد. 

5- ارزشیابی تشخیصی یعنی سنجش رفتار ورودی دانش آموزان. بنابراین سؤالها در ارزشیابی تشخیصی باید از رفتار ورودی پیش نیاز درس طرح شوند، نه از درس جدید. در صورت تشخیص ضعف مفاهیم پیش نیاز، قبل از شروع آموزش درس جدید، معلم باید ابتدا مفاهیم پیش نیاز را ترمیم کند، مخصوصاً در دروسی که مفاهیم با هم ارتباط تسلسلی دارند. 

6- در قسمت ارزشیابی پایانی، طراح باید نوع و روش ارزشیابی را مشخص کند، پس از مشخص کردن نحوه ی ارزشیابی، سؤالهای خود را براساس هدفهای رفتاری در این قسمت بنویسد. سؤالها نباید خارج از اهداف مورد نظر طرح شوند؛ زیرا ارزشیابی پایانی یک درس به این منظور پیش بینی و نوشته می شود که مجری یا معلم می خواهد از میزان تحقق اهداف در نظر گرفته شده، آگاه شود و براساس نکات ضعف، «فعالیت های تکمیلی» یا «تکالیف» خارج از کلاس درس را برای دانش آموزان مشخص نماید 

7- همیشه الزامی نیست که طرح درس به صورت جدول تنظیم شود؛ اما توجه به سازه های اصلی یک طرح و سازماندهی منظم آن از اصولی است که طراح همیشه باید در هسته مرکزی تهیه و تنظیم طرح درس قرار دهد. طراح نباید در اولین گام طراحی خود وسایل مورد نیاز را مطرح سازد، زیرا وسایل آموزشی زمانی قابل انتخاب هستند که موضوع درس، اهداف و فعالیت های آموزشی دقیقاً مشخص شده باشند. 

8- بسیاری از معلمان در فرآیند طراحی تفاوت بین طرح درس و سناریوی تدریس را نمی دانند. طرح درس چهارچوب پیش بینی شده ای است که با توجه به زمان و امکانات موجود، برای اجرا و بهبود کیفیت آموزشی ترسیم می گردد. در حالی که سناریو و توضیح و تشریح به صحنه های اجرا می پردازد و مفصّل تر از طرح درس می باشد. معمولاً معلمان خوب و با تجربه پس از تهیه و تنظیم طرح درس، به نوشتن سناریوی تدریس خود در فرآیند اجرا می پردازند.

9- باید توجه شود وقتی تکالیف و تمرینهای خارج از کلاس ارزشمند هستند، که معلم تک تک تکالیف دانش آموزان را بررسی نماید و به چگونگی انجام آنها به صورت کتبی بازخورد نشان دهد. نگاه کردن به تکالیف و یا احیاناً خط کشیدن بر روی آنها، هرگز بررسی تکالیف محسوب نمی شود. در صورت وقوع چنین وقوع چنین حادثه ای، دانش آموزان در می یابند که معلمان هرگز فرصت بررسی تکالیف را ندارند، در نتیجه در انجام آن دقت به خرج نمی دهند.

10-. مرور درس قبل زمانی الزامی است که درس قبل «رفتار ورودی» یا «پیش نیاز» درس جدید باشد؛ زیرا اگر مفاهیم آن آموخته نشده باشد، فهم درس جدید با مشکل روبرو خواهد شد. بنابراین به جای مرور درس قبل، طراح بهتر است عنوان «تعیین رفتار ورودی» و «ارزشیابی تشخیصی» را مطرح سازد. حال چه این رفتار ورودی درس قبلی باشد یا مطالب آموخته شده ی دانش آموز در سالهای گذشته.

11- معلمان عزیز، باید توجه کنند که در فرآیند آموزش چیزی به عنوان وسایل کمک آموزشی نداریم. وسایل مورد نیز، وسایل آموزشی (InstrucionalMedia)، که معمولاً حاوی یا حامل پیامهای آموزشی می باشند. اگر در محیط آموزشی نباشند و در فرآیند فعالیت های آموزشی به کار گرفته نشود، آموزشی صورت نخواهد گرفت، به عبارت دیگر وسایل آموزشی به مجموعه ی امکاناتی اطلاق می شود که شرایطی را به وجود می آورند تا تحت آن شرایط یادگیری بهتر، سریعتر و پایدارتر صورت گیرد. 

12. هر اندازه معلم دانش آموزان را به سوی حل مسأله و کاوشگری سوق دهد، یادگیری مؤثرتر و لذت بخش تر برای دانش آموزان خواهد شد.  

عناوین فرعی درس :

1- مفهوم مقاومت

2- کاربرد مقاومت در زندگی

3- انجام آزمایش

هدف کلی درس :

دانش آموزان با مفهوم مقاومت و کاربرد آن آشنا شوند.

هدفهای جزئی درس:

در فرآیند آموزش دانش آموزان باید:

الف - با مفهوم مقاومت آشنا شوند.

ب - با کاربرد مقاومت در زندگی آشنا شوند.

ج - روش آزمایش و تجزیه و تحلیل نتایج را یاد بگیرند.

هدفهای رفتاری درس :

پس از پایان آموزش (بحث در کلاس مطالعه کتاب و انجام آزمایشهای ارائه شده) از دانش آموزان انتظار می رود بتوانند:

1- مفهوم مقاومت را در چند جمله بیان کنند. ( شناختی - دانش)

2- تأثیر افزایش و کاهش مقاومت را در جریان الکتریکی در حدود 2 سطر توضیح دهند (شناختی - درک و فهم )

3- کاربرد مقاومت در زندگی انسان را در یک بند بنویسند. (شناختی - کاربرد)

4- .................

5- آزمایشهای ارائه شده در کتاب را انجام دهند و نتایج آنها  را در یک صفحه گزارش کنند. (شناختی - کاربرد)

6- ...............

پیش بینی رفتار ورودی

دانش آموزان برای فهم درس جدید باید:

1 - با مفهوم رسانا و نارسانا آشنا باشند.

2 - مفهوم جریان الکتریکی را بدانند.

3 - با عواملی که باعث جریان الکتریکی می شوند آشنا باشند.

4 - با کاربرد جریان الکتریکی آشنا باشند.

ارزشیابی تشخیصی

1 - سه نوع از اشیای رسانا را نام ببرید.

2 - جریان الکتریکی را در دو سطر توضیح دهید.

3 - چه عواملی موجب جریان الکتریکی می شود؟ در یک سطر توضیح دهید.

4 - به ذکر مثال، دو کاربرد جریان الکتریکی را بیان کنید.

فعالیت های آموزشی

الف) فعالیت های معلم (مراحل تدریس) :

1- حضور و غیاب

2- پرسش از درس قبل و بررسی مسائل و تکالیف دانش آموزان

3 - معرفی درس جدید

4 - طرح سؤال برای سیال سازی ذهن

5- توجه و دقت به پاسخهای دانش آموزان

6 - هدایت دانش آموزان در انجام آزمایشهای مطرح شده در کلاس

7 - پرسش و پاسخ درباره ی مسائل مطرح شده در زمینه مقاومت الکتریکی

8 - جمع بندی مطالب ارائه شده در کلاس

9 - ارائه تکالیف به دانش آموزان جهت انجام در خارج از کلاس

ب) فعالیت های دانش آموزان :( تجارب یادگیری)

1 - ارائه تکالیف جلسه ی قبل و بیان مشکلات در زمینه ی انجام آنها

2 - پاسخ به سؤالهای معلم

3 - طرح سؤال و بحث در مورد مقاومت الکتریکی

4 - مشارکت فعال در فعالیت های آموزشی کلاس

5 - توجه به مطالب معلم و یادداشت آنها

6 - مطالعه ی کتاب و پاسخ به سؤالهای کتاب

7 - انجام آزمایشهای کتاب

8 - تنظیم گزارش درباره نتایج آزمایشها

9 - انجام تکالیف ارائه شده (در منزل یا خارج از کلاس)

روش تدریس

روش توضیحی، روش پرسش و پاسخ، روش آزمایشگاهی

وسایل آموزشی

مولد، آمپرسنج، ولت سنج، لامپ، کلید، سیمهای رابط، کتاب درسی، تخته سیاه و گچ

ارزشیابی پایانی

ارزشیابی به صورت کتبی با شفاهی انجام خواهد شد.

سؤالهای ارزشیابی

1- مقاومت الکتریکی را در یک سطر توضیح دهید.

2- علت افزایش و کاهش مقاومت را در یک جریان الکتریکی با ذکل مثال توضیح دهید.

3- کاربرد مقاومت الکتریکی را در زندگی انسان به اختصار در یک بند بنویسید.

فعالیت های تکمیلی

1- مبحث درس را با دقت مطالعه کنند.

2- به سؤالهای صفحه ... به طور کتبی پاسخ دهند و در جلسه بعد با خود به کلاس بیاورند.

3- یکی از آزمایشهای مطرح شده در کتاب را انجام دهند، و نتایج آن را در یک صفحه بنویسند و در جلسه بعد در کلاس درس مطرح نمایند.

اهمیت فوق‌العاده‌ای که ریاضیات، در جامعه امروزی و در فعالیت گوناگون‌ترین تخصص‌ها دارد، بر کسی پوشیده نیست. با وجود این، خیلی زیاد نیستند کسانی که علاقه‌مند به ریاضیات باشند. البته فقط کسانی که کار و فعالیتشان به ریاضیات مربوط می‌شود، علاقه‌مند به ریاضیات نیستند بلکه کم هم نیستند مشتاقانی که ساعت‌های فراغت خود را، با ریاضیات می‌گذرانند. تمامی این‌ها چه حرفه‌ای‌ها و چه علاقه‌مندان، نه فقط فایده و اهمیت ریاضیات را می‌شناسند بلکه در ضمن، به ریاضیات شوق می‌ورزند و می‌توانند زیبایی و ظرافتی که در مسأله‌ها، قضیه‌ها و روش‌های ریاضی وجود دارد را احساس کنند.‏

احساس و منطق را با هیچ نیرویی نمی‌توان از هم جدا کرد و هر جدایی ساختگی منجر به تحریف هر دوی آنها می‌شود. هر احساس اگر احساس واقعی باشد، خردمندانه است چراکه احساس واقعی نمی‌تواند جدا از اندیشه و خرد آدمی پدید آید.‏

سـایت علمی دانشجویان ایران دراین زمینه رابـطه ریاضیات وهنرراتشریح کرده است که می خوانیم:



ارتباط هنر و ریاضی

هر انسانی از تماشای چشم انداز یک دامنه سرسبز، آرامش خود را باز می‌یابد، در عین حال، به فکر فرو می‌رود. شاعر احساس درونی خود را بیان می‌کند. نقاش با قلم و بوم خود تلاش می‌کند که دیگران را در شادی خود شریک کند.

گیاه‌شناس در پی گیاه موردنظر در رده‌های خاصی می‌رود. زبان‌شناس می‌خواهد ریشه و سرچشمه نام‌گذاری گیاه و دلیل آن را پیدا کند. داروشناس در جست وجوی ویژگی درمانی گیاه است و ریاضی‌دان نحوه قرار گرفتن گل و گلبرگ‌ها یا اندازه و شکل‌ها را مورد مطالعه قرار می‌دهد. ولی هم گیاه عضوی یگانه است و هم انسان و اگر بخواهیم برخورد انسان با گیاه را بررسی کنیم ناچاریم، به تمامی این جنبه‌ها توجه داشته باشیم.‏ ‏«اشر» نقاش معروف هلندی در سال 1971 میلادی در سن 72 سالگی و یک سال پیش از مرگ خود نوشت:‏

‏«وقتی که هوشمندانه با رمز و راز‌های دور و برخود برخورد کردم و وقتی به تجزیه و تحلیل مشاهده‌های خود پرداختم، به ریاضیات رسیدم. من آموزش جدی در دانش ندیده‌ام ولی گمان می‌کنم بیشتر با یک ریاضی‌دان وجه مشترک داشته باشم تا با یک هنرمند.»و «رودن» مجسمه‌ساز مشهور فرانسوی می‌گوید:‏

«من یک رویاپرداز نیستم، بلکه یک ریاضی‌دانم. مجسمه‌های من فقط به خاطر این خوبند که ساخته و پرداخته اندیشه ریاضی‌اند.»‏از سوی دیگر، «ج.ه‌ هاردی» ریاضیدان انگلیسی معتقد است:‏

‏«معیار ریاضیدان مانند معیار نقاش یا شاعر، زیبایی است. اندیشه‌ها هم مانند رنگ‌ها یا واژه‌ها باید در هماهنگی کامل و سازگار با یکدیگر باشند. زیبایی نخستین معیار سنجش است.»‏



جایگاه هنر در درس ریاضی

اگر این را بپذیریم که، تصور و خیال، یکی از سرچشمه‌های اصلی آفرینش‌های هنری است، آن وقت ناچاریم قبول کنیم که، در ریاضیات هم، دست‌کم عنصر‌های زیبایی و هنر وجود دارد چرا که مایه اصلی کشف‌های ریاضی، همان تصور و خیال است.به قول «ولادیمیر ایلیچ» نویسنده «دفاتر فلسفی»، تصور و خیال «حتی در ریاضیات هم لازم است، حتی کشف حساب دیفرانسیل و انتگرال هم، بدون تصور و خیال، ممکن نبود.»

با هیچ نیرنگی، نمی‌توان از کشش انسان‌ها به سمت زیبایی‌ها جلوگیری کرد و آن چه زشت و نازیبا است را جانشین زیبایی‌ها کرد.‏

آدمی، از همان روزهایی که می‌شنود، می‌بیند و درک می‌کند، از موسیقی و نقاشی و شعر لذت می‌برد و چه به صورت لالایی مادر باشد یا آهنگ گوش‌نواز چایکووسکی، چه بیتی عامیانه و کوچه باغی باشد یا سرودی از لسان‌الغیب، چه هنرمندانه قالی‌های دستباف باشد و چه ظرافت‌ها و رنگ‌های چشم‌نواز بهزاد و کمال‌الملک، همه جا انسان را به سوی خود می‌کشاند و غرق در آرامش و لذت می‌کند. ولی تمامی این‌ها، یک شرط اساسی دارد و آن، این است که با آفریده‌ای از یک استاد هنرمند سروکار داشته باشید وگرنه، حرکت ناشیانه آرشه بر ویلون، روح شما را می‌آزارد و ردیف بی‌ربط واژه‌های شعر سخن ناشناس، شما را بیزار و کسل می‌کند. در واقع تمامی عرصه ریاضیات، سرشار از زیبایی و هنر است. زیبایی ریاضیات را می‌توان، در شیوه بیان موضوع، در طرز نوشتن ارائه آن، در استدلال‌های منطقی آن، در رابطه آن با زندگی و واقعیت، در سرگذشت پیدایش و تکامل آن و در خود موضوع ریاضیات مشاهده کرد.‏

هندسه، به مفهوم عام آن، زمینه‌ای سرشار از زیبایی است. می‌گویند افلاطون، تقارن را مظهر و معیار زیبایی می‌دانست و چون، گمان می‌کرد فقط هندسه است که می‌تواند رازهای هندسه را برملا کند و از ویژگی‌های آن برای ما سخن بگوید، به هندسه عشق می‌ورزید و بر سر در آکادمی خود نوشته بود: «هرکس هندسه نمی‌داند وارد نشود.» 

و هنوز هم، با آن که هنر کوبیسم بسیاری از سنت‌ها را درهم شکست و زیبایی‌های خیره‌کننده نامتقارنی را آفرید، باز هم از قدر و قیمت تقارن چیزی نکاست، و چه مردم عادی و چه صاحب‌نظران، همچنان اوج زیبایی را در تقارن و تکرار می‌بینند. شاید بتوان گفت که کوبیسم، مفهوم زیبایی ناشی از تقارن را گسترش داده و تکامل بخشیده است.‏

هندسه، همچون دیگر شاخه‌های ریاضیات، زاده نیازهای آدمی است، ولی در این هم نمی‌توان تردید کرد که در کنار سایر عامل‌ها یکی از علت‌های جدا شدن هندسه از عمل و زندگی و شکل‌گیری آن به عنوان یک دانش انتزاعی، کشش طبیعی آدمی به سمت زیبایی و نظم بوده است. و هرچه هندسه تکامل بیشتری پیدا کرده و عرصه‌های تازه‌ای را گشوده، نظم و زیبایی خیره‌کننده آن، افزون‌تر شده است.

از همین جا است که، یکی از راه‌های شناخت زیبایی ریاضیات و به خصوص هندسه، آگاهی بر نحوه پیشرفت و تکامل آن است. مفهوم نقطه و خط راست، از کجا آغاز شد و چگونه از فراز و نشیب‌ها گذشت، تا به ظرافت و شکنندگی امروز رسید. ما در طبیعت دور و بر خود، نه فقط نقطه و خط راست هندسی، بلکه دایره، مستطیل و کره و متوازی‌السطوح هم به معنای انتزاعی خود نمی‌بینیم.‏

این ذهن زیبا جو و در عین حال، آفریننده انسان بوده است که چنین شکل‌ها و جسم‌های به غایت ظریف و زیبا را ابداع کرده است و سپس کاربرد‌های عملی زیباتری هم برای آنها یافته است.‏

و در همین جا است که می‌توان جنبه دیگری از زیبایی ریاضیات را جست و جو کرد. ریاضیات با همه انتزاعی بودن خود، بر تمامی دانش‌ها حکومت می‌کند و جزء‌جزء قانون‌های آن، همچون ابزاری نیرومند دانش‌های طبیعی و اجتماعی را صیقل می‌دهد و به پیش می‌برد، تفسیر می‌کند و در خدمت انسان قرار می‌دهد.‏

با چند ضلعی‌های محدب منتظم، که نمونه‌های جالبی از شکل‌های متقارن‌اند، می‌توان تصویر‌های جالب و زیبایی به دست آورد. ولی جالب‌تر از آنها، چند ضلعی منتظم مقعر، یا چند ضلعی منتظم ستاره‌ای‌اند. ساده‌ترین آنها، یعنی پنج ضلعی منتظم ستاره‌ای را به سادگی می‌توان رسم کرد. بررسی ویژگی‌های چند ضلعی‌های منتظم (محدب و مقعر) و بدست آوردن شکل‌های ترکیبی از آنها، زمینه گسترده‌ای برای جلب دانش‌آموزان، به زیبایی‌های درس‌های ریاضی است. از آن جالب‌تر، کار با چند وجهی‌های منتظم است.

نشان دادن فیلم‌ها و اسلاید‌ها از چند وجهی‌های افلاطونی و چند وجهی‌های نیمه منتظم، به ویژه اگر همراه با توضیح ساختمان بلور‌ها و دانه‌های برف باشد، می‌توانند وسیله بسیار خوبی برای بیدار کردن احساس زیبایی دوستی دانش‌آموزان باشد.

ولی نباید گمان کرد که در اشکال نامنتظم نمی‌توان زیبایی‌ها را جست جو کرد. نسبت‌ها و اندازه‌گیری‌ها، زمینه بسیار مساعدی است که می‌تواند موجب رشد احساس زیبایی‌شناسی دانش‌آموزان بشود و آنها را به طرف ریاضیات جلب کند. مسأله‌های مربوط به ماکزیمم و مینیمم یکی از جالب‌ترین و دلکش‌ترین زمینه‌ها در هندسه است که، نه فقط نیروی تفکر و استدلال دانش‌آموز را بالا می‌برد، بلکه در ضمن، احساس هنری و زیباشناسی او را هم بیدار می‌کند.‏

در هندسه وقتی پاره‌خطی را طوری به دو بخش تقسیم کنیم که مجذور بخش بزرگتر برابر با حاصل‌ضرب تمامی پاره‌خط در بخش کوچکتر باشد، می‌گویند که: «پاره‌خط را به نسبت زرین تقسیم کردیم.» تقسیم پاره‌خط به نسبت زرین از دوران یونان باستان شناخته شده است و ریاضی‌دانان یونان باستان مستطیلی را که روی این دو بخش پاره‌خط ساخته شود زیباترین مستطیل می‌دانسته‌اند و آزمایش فوق توانست درستی نظر ریاضی‌دانان باستانی را تأیید کند.

درباره نسبت زرین باید یادآوری کرد که از همان دوران باستان، از این نسبت در مجسمه‌سازی و معماری به فراوانی استفاده می‌کرده‌اند. از همان دوران باستان ریاضیدانان در جست و جوی زیباترین راه‌حل برای مسأله‌ها بوده‌اند. در ریاضیات اغلب از اصطلاح زیباترین راه‌حل یا زیبایی راه‌حل استفاده می‌کنند. معلم ابتدا مسأله را به طریق عادی حل می‌کند و سپس راه‌حل هوشمندانه و ساده‌ای را برای حل مسأله وجود دارد، به دانش‌آموزان نشان می‌دهند. از ساده‌ترین مسأله‌هایی که در دبستان مطرح می‌شود، تا دشوارترین مسأله‌های سال آخر دبیرستان، می‌توان از این شیوه استفاده کرد. 



زیبایی شناسی در درس ریاضی

علاقه به هنر و توجه به زیبایی‌های طبیعت و زندگی یکی از جنبه‌های شخصیت انسانی را تشکیل می‌دهد و این علاقه را می‌توان و باید از همان سال‌های نخست تحصیل، شکل داد و تقویت کرد. مبارزه با زیبایی و کشاندن کودکان و نوجوانان به سمت پدیده‌های اندوه‌بار و تلاش برای دور نگه‌داشتن آنها از زیبایی‌های درون و بیرون خود، به معنای ستیز با طبیعت انسانی آنهاست و در بهترین صورت خود موجب یأس و سرخوردگی یا عصیان و بی‌بندوباری می‌شود.

درس‌های ریاضی می‌تواند نقش عمده‌ای در شکوفایی زیبایی‌شناسی داشته باشد و معلم با تجربه می‌تواند از هر فرصتی برای تقویت درک هنری دانش‌آموزان استفاده کند و ظرافت بیشتری به روحیه زیباشناسی آنها بدهد. کودکان و نوجوانان هر چیز جالب را دوست دارند و در ریاضیات، موضوع‌های جالب و زیبا، فراوان است.‏ریاضیات دانشی است منطقی، دقیق و قانع‌کننده و تمامی بخش‌های آن، مثل حلقه‌های زنجیر به هم پیوسته‌اند. سرچشمه تأثیر احساسی و هنری ریاضیات را، باید در قطعی بودن نتیجه‌گیری‌ها و عام بودن کاربردهای آن و در کامل بودن زبان ریاضیات، شاعرانه بودن تاریخ آن و در مسأله‌های معمایی و سرگرم‌کننده، جست وجو کرد.‏

codex09x

راههای تقویت املا

اهمیت نوشتن و نیاز به صحیح نوشتن در ایجاد ارتباط با دیگران بر کسی پوشیده نیست. در همین ارتباط از ابتدای آموزش رسمی خواندن و نوشتن، به کودکانمان می‌آموزیم که چگونه بنویسیم وچه اقداماتی در این باره انجام می‌دهیم تا بتوانند آموخته‌های خود را در موقعیت‌های مختلف به کار گیرند. مهمترین ماده درسی که این وضعیت را بر عهده دارد، املای فارسی است. املا در لغت به معنی پر کردن، بر سر جمع گفتن، تقریر کردن مطلبی تا دیگری آن را بنویسد، است. در زبان فارسی کلمه‌ای معادل املا و دیکته نداریم، ولی می‌توانیم «از بر نویسی» یا «گفتار نویسی» را جایگزین کلمه املا یا دیکته کنیم. منظور این است که شخص گفته‌های دیگران را بدون دیدن آن کلمات بنویسد. با توجه به این که درس املا بنای علمی در یادگیری سایر دروس است و توجه به این مهم، یکی از ضروریات نظام آموزشی ماست و از طرفی روش‌های متداول املا نمی‌تواند راه گشای مشکلات آموزشی در این درس باشد، لذا در این مجموعه سعی شده است چندین روش متنوع و جالب برای املا و تصحیح آن ارائه شود. تا از همین ابتدای سال تحصیلی با یاری اولیا و آموزگاران در افزایش توانمندی دانش‌آموزان تلاش شود.

۱) املا به صورت گروهی. به این شکل که بچه‌ها را به گروه‌های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌کنیم و در هر گروه، هر خط را یک نفر از گروه می‌نویسد و در انتها نمره گروهی می‌دهیم و آن املا در پوشه کار گروه‌ها قرار می‌گیرد.

2) هر گروه یک متن املا با کمک تمام اعضای گروه خود می‌نویسد و ما املای همه گروه‌ها را جمع‌آوری کرده و می‌خوانیم و سپس یا بهترین متن دیکته را به کل کلاس می‌گوییم و یا از هر گروه یک پاراگراف انتخاب کرده و دیکته تلفیقی تهیه کرده و به کل کلاس، دیکته می‌گوییم. در این صورت متن دیکته را بچه‌ها انتخاب کرده‌اند.

3) بچه‌ها را گروه‌بندی می‌کنیم و سپس هر گروه متن دیکته‌ای را می‌نویسد و برای گروه دیگر می‌خواند تا آن گروه بنویسند. دیکته گروه به گروه نام دیگر این دیکته است.

 4) در روش دیگر، باز بچه‌ها به گروه‌های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌شوند. 10 کلمه مهم از درس انتخاب می‌کنیم و از بچه‌ها در گروه‌ها می‌خواهیم که هر کدام جمله‌ای را در ارتباط با درس بنویسند و از کلمات مهم مورد نظر استفاده کنند و هر گروه جملات خود را کنار هم گذاشته و یک متن کوتاه و زیبا بسازد.

 5) در مواقعی که شاگردی ضعیف است و در املا پیشرفت چندانی ندارد، می‌توان در هنگام دیکته دانش‌آموز ضعیف را کنار دانش‌آموز قوی نشاند تا بعضی از لغات را که برایش مشکل است، با مشورت بنویسد. در نتیجه دانش‌آموز ضعیف، هم آن لغت را به خوبی به ذهن می‌سپارد و هم با افت نمره به طور مکرر مواجه نمی‌شود. البته این روش نباید به طور تکرار و همیشگی باشد.

6) در هنگام تصحیح کردن املا، معلم صحیح لغات را نمی‌نویسد و دانش‌آموزان خودشان درست لغات را از کتاب پیدا می‌کنند و بعد ما به آن املا نمره می‌دهیم. یعنی، ابتدا دور کلمات اشتباه خط می‌کشیم و صحیح آن را بچه‌ها می‌نویسند و ما به صحیح نوشتن آنها نمره می‌دهیم.

 7) روش دیگر این است که معلم بهتر است متن دیکته را قبل از املا برای بچه‌ها بخواند، ولی بچه‌ها چیزی ننویسند و تنها گوش دهند.

 8) بعد از املا هم باید متن مجدداً خوانده شود، یعنی در هر املا کل متن باید سه بار خوانده شود.

9) در صورت دیگر املا، می‌توان شفاهی دیکته را خواند و بچه‌ها لغات مهم آن را هجی کنند و در هوا بنویسند. 10) نوع دیگر املا می‌تواند چنین باشد که شاگرد پشت سری کلمات را روی پشت فرد جلویی بنویسد و شاگرد جلویی از روش حرکت انگشتی فرد عقبی بتواند لغات را بفهمد و بنویسد که این یک نوع بازی و املا است.

11) در روش دیگر به بچه‌ها می‌گوییم روزنامه با خود به کلاس بیاورند و لغات را ببرند و از لغات بریده شده یک بند املا برای ما درست کنند و بر روی ورقه بچسبانند. یا این روش می‌تواند به صورت گروهی هم صورت گیرد.

12) می‌توان املایی را به صورت پلی‌کپی بدون نقطه، بدون تشدید و یا به صورت لغات ناقص به دانش‌آموزان داد تا آنان در جای مناسب نقطه بگذارند و یا تشدید قرار دهند یا لغات ناقص را کامل کنند.

 13) می‌توان دیکته را به صورت لغات صحیح و غلط در کنار هم قرار داد تا بچه‌ها کلمه غلط را خط بزنند.

 14) روش دیگر املا می‌تواند به صورت تصویری باشد. یعنی، شکل را به دانش‌آموزان بدهیم تا آنان املای صحیح آن را بنویسند.

 15) املای تقویت حافظه: بدین صورت که معلم متنی را روی تخته می‌نویسد و سپس متن را برای دانش‌آموزان می‌خواند و سپس روی نوشته‌هایش روی تخته پرده می‌کشد و بچه‌ها باید هر آنچه از متن فهمیده‌اند را بنویسند. سپس معلم پرده را از تخته برمی‌دارد و بچه‌ها متن خود را با متن تخته مقایسه می‌کنند و به خود امتیاز می‌دهند.

 16) روش دیگر، می‌تواند استفاده از آینه باشد که کلمات را بر عکس بنویسیم و بچه‌ها با آینه درست آن را بنویسند و یا صحیح آن را بخوانند.

 17) دیکته آبکی: روش دیگر، استفاده از آب و محیط حیاط مدرسه است. بدین ترتیب که بچه‌ها به صورت انفرادی و یا گروهی با خود آب‌پاش به مدرسه می‌آورند و با آب دیکته را روی زمین بنویسند و گروهی نوشته‌های خود را تصحیح کنند.

 18) روش دیگر در تصحیح املا این است که دانش‌آموزان با اشتباهات خود جمله بسازند و یا دیکته به صورت جمله‌سازی از لغات مهم درس باشد.

 19) کلمات مهم یا مشکل درس را روی پارچه بنویسند و سپس با خمیر و یا نخ و سوزن کلمات را بسازند و یا بدوزند که در این صورت املا با هنر و بازی توأمان می‌شود (یادگیری تلفیقی)

 20) دانش‌آموزان از اشتباهات خود در املا کلمات هم‌خانواده، متضاد و یا هم معنا بنویسند.

 21) برای آشنایی دانش‌آموزان با انواع صداها و لهجه‌ها در هنگام دیکته گفتن و از این که بچه‌ها تنها به صدا و لحن معلم خود خو نگیرند، معلم می‌تواند از اطرافیان خود بخواهد تا متن املا را بر روی نوار بخوانند و صدای خود را ضبط کنند و سپس آن متن را به کلاس بیاورد و بچه‌ها از روی آن نوار دیکته بنویسند و در هنگام ارزشیابی پایانی و یا هر زمان دیگر بچه‌ها دچار مشکل نشوند.

 22) همکاران معلم می‌توانند در املاهای کلاسی جای خود را تعویض کنند و به بچه‌های کلاس‌های دیگر املا بگویند تا بچه‌ها با انواع صداها و لحن‌ و گویش در دیکته آشنا شوند.

 23) دانش‌آموزان می‌توانند به والدین خود دیکته بگویند و والدین در املای خود چند کلمه را اشتباه بنویسند تا بچه‌ها آنها را تصحیح کنند و به پدر و مادر خود نمره دهند.

 24) بچه‌ها می‌توانند به معلم خود دیکته بگویند. هر گروه یک پاراگراف به معلم بگوید و در انتها گروه‌ها ورقه‌ معلم را تصحیح کنند و یا هر گروه پاراگراف مخصوص به خود را صحیح کند. البته بهتر است معلم چند کلمه را عمداً اشتباه بنویسد.

25) برای والدین بی‌سواد، فرزند می‌تواند صدای خود را ضبط کند و از روی صدای خود به خودش دیکته بگوید یعنی صدای ضبط شده خود را جایگزین صدای اولیای خود که بی سواد هستند، نماید.

 26) یکی دیگر از روش‌ها برای تصحیح املا این است که می‌توان املا را به بچه‌ها داد تا تصحیح کنند، ولی در نهایت نمره نهایی را معلم بدهد و یا دانش‌آموزان تصحیح کننده با مداد کنار دفتر فرد، نمره بگذارند و بعد معلم، نمره خود را با نمره‌ای که دانش‌آموزان داده مقایسه کند.

 27) معلم لغاتی را بر روی مقوا می‌نویسد و مقوا را به تخته نصب می‌کند و زمان کوتاهی وقت می‌دهد تا دانش‌آموزان کلمات را به دقت نگاه کنند و سپس مقوا را جمع می‌کند. در این جا بچه‌ها هر آنچه از لغات در ذهنشان مانده است را می‌نویسند و ما لغات و کلمات آنان را تصحیح می‌کنیم تا دقت آنان سنجیده شود.

 28) دانش‌آموزان املا را در هوا بنویسند و ما هم در هوا تصحیح کنیم نه با قلم و روی کاغذ

29) روش دیگر املا که همراه با بازی هم است، این است که دانش‌آموزان با گچ روی زمین مدرسه و حیاط مدرسه دیکته بنویسند و سپس حیاط را دسته‌جمعی بشویند تا آثار گچ حیاط مدرسه را کثیف نکند.

 30) معلم می‌تواند املا را بر روی چندین کارت بنویسد و این کارت‌ها بین گروه‌ها تقسیم شود تا تمام گروه‌ها کارت را ببیند و سپس کارت‌ها را جمع کرده و از روی آنها دیکته بگوید. لازم به تذکر است که روش‌های املا که به عنوان نمونه بیان گردید را نباید به عنوان روش واحد تلقی کرد. اگر هر روشی بیشتر از اندازه استفاده گردد، ارزش آموزشی خود را از دست می‌دهد. لذا اگر معلم بنا به ضرورت و در نظر گرفتن تنوع، روش‌های متنوع املا را به کار گیرد نتیجه مفیدی عاید دانش‌آموزان خواهد شد. 

 اصول و مبانی املا

 مراحل آموزش نوشتن به پنج مرحله زیر تقسیم می شود:

1) آموزش نوشتن غیر فعال ( رونویسی )

2)  آموزش نوشتن نیمه فعال ( املا )

3) آموزش نوشتن فعال پایه یک( کلمه سازی )

4)  آموزش نوشتن فعال پایه دو(حمله سازی )

5) آموزش نوشتن فعال ( خلاق )

انشا و انواع آن با توجه به مشکل دانش آموزان در مرحله آموزش نوشتن نیمه فعال (املا) است به آموزش املا می پردازیم. مهارت املا نویسی به معنی توانایی جانشین کردن صحیح صورت نوشتاری حروف , کلمات و جمله ها به جای صورت آوایی آنهاست . دانش آموزان بـایـد به این مهارت دست یابند تا بتوانند بخوبی بین صورت تلفظی کلمه ها و حروف سازنـده آن ها پیـونـد مناسبی بـرقـرار کنند بدین ترتیب زمینه لازم برای پیشرفت آنان در درس های جمله نویسی , انشا و به طور کلی مهارت نوشتن بهتر فراهم می شود , دانش آموزان هنگام نوشتن املا باید نکاتی را در باره صداهایی که بوسیله معلم در قالب کلمات و جمله ها بر زبان جاری می شود رعایت نمایند :

الف) آنها را خوب بشنوند + تشخیص دقیق کلمه + ادراک کلمه

 ب) آنها را خوب تشخیص دهند + یادآوری و مجسم ساختن تصویر + بازشناسی کلمه صحیح در ذهن.

ج) آنها را درست بنویسند + نوشتن صحیح حروف سازنده کلمه + بازنویسی کلمه و توالی مناسب آنها.

اشکالات املایی دانش آموزان که از دیدگاه زبان شناختی بر اثر اشکالات رسم الخطی , تاثیر لهجه و گویش محلی دانش آموزان و فرایندهای آوایی حذف , تبدیل , افزایش و قلب به وجود می آیند از دیدگاه روان شناختی از موارد زیر سرچشمه می گیرند :

الف) ضعف در حساسیت شنوایی , مثال : ژاله -  جاله

 ب) ضعف در حافظه شنوایی , مثال جا انداختن کلمات

 ج) ضعف در حافظه دیداری , مثال حیله – هیله

 د) ضعف در حافظه توالی دیداری , مثال مادر – مارد

 هـ) قرینه نویسی , مثال دید –

و) وارونه نویسی , مثال دید –

ز) عدم دقت , مثال : گندم – کندم

ح)نارسا نویسی , مثال رستم – رسم

 روش تدریس املا

املا واژه ای است عربی و معنای آن نوشتن مطلبی است که دیگری بگوید یـا بخـوانـد . درس املا در بـرنـامـه آمـوزشـی دوره ابتدایی اهداف زیر را در بر می گیرد

1)  آموزش صورت صحیح نوشتاری کلمه ها و جمله های زبان فارسی

2)  تشخیص اشکالات املایی دانش آموزان و رفع آنها

3)  تمرین آموخته های نوشتاری دانش آموزان در رونویسی.

بدیهی است با نوشتاری که با غلط های املایی همراه باشد ارتباط زبانی بین افراد جامعه بخوبی برقرار نمی شود . بنابراین , لزوم توجه به این درس کاملاً روشـن اسـت عـلاوه بـر اهـداف فـوق , امـلا نـویسی , دانـش آمـوزان را یـاری می کند تا مهارت های خود را در زمینه های زیر تقویت نمایند

-  گوش دادن با دقت

-  تمرکز و توجه داشتن به گفتار گوینده ( معلم)

-  آمادگی لازم برای گذر از رونویسی ( نوشتن غیرفعال ) جمله نویسی و انشا (نوشتن فعال) نکات برجسته

روش آموزش املای فارسی

1) توجه بیشتر به وجه آموزشی درس املا نسبت به وجه آزمونی آن

 2) انعطاف پذیری در انتخاب تمرینات  در هر جلسه املا

3) توجه به کلمات به عنوان عناصر سازنده جمله های زبانی

4- ارتباط زنجیر وار املاهای اخذ شده در جلسات گوناگون

معیارهای ارزشیابی

عناصر دیگر روش آموزش املا را به صورت زیر هم میتوان مرحله بندی کرد :

گام اول, انتخاب متن املا  و نوشتن آن روی تخته سیاه و خواندن آن

گام دوم , قرائت املا توسط معلم و نوشتن آن توسط دانش آموزان

 گام سوم , تصحیح گروهی املاها و تهیه فهرست خطاهای املایی

گام چهارم , تمرینات متنوع با توجه به اولویت بندی اشکالات املایی استخراج شده.  

گام اول , انتخاب متن :

در انتخاب متن املا به موارد زیر توجه شود : - متن مورد نظر حاوی جمله باشد و از انتخاب کلمه به تنهایی خودداری شود. - کلمات سـازنـده جمـلات متـن از حـروفـی تشکیل شده باشند که قبلاً تدریس شده اند. - کلمات خارج از متن کتاب های درسی , از 20 درصد کل کلمات بیشتر نباشد. - علاوه بر جملات موجود در کتاب های درسی , با استفاده از کلمات خوانده شده , جملات دیگری هم در نظر گرفته شوند . - در هر جلسه از کلماتی که در جلسات قبلی برای دانش آموزان مشکل بوده اند نیز استفاده شود تا بتوان درجه پیشرفت شاگردان را اندازه گیری کرد.

گام دوم

معلم متن املا را از روی تابلو پاک کرده , پس از آماده شدن دانش آموزان , آن را با صدایی بلند و لحنی شمرده و حداکثر تا دو بار قرائت می کند . البته هنگام قرائت متن املا از خواندن کلمه به کلمه خودداری کرده , متن را به صورت گروههای اسمی و فعلی یا جمله کامل قرائت می کند تا دانش آموزان با بافت جمله و معنای آن آشنا شوند . متن املا را با سرعت مناسب تکرار می کند تا کند نویسان هم , اشکالات خود را بر طرف نماند .  

گام سوم

این گام با مشارکت کامل دانش آموزان انجام می شود و معلم بدون اشاره به نام آنان تک تک املا ها را بررسی و مشکلات را استخراج می کند . به این ترتیب که معلم املای اولین دانش آموز را در دست می گیرد و به کمک دانش آموز کلمات یاد شده را رونویسی می کند. سپس املای دومین , سومین و .... در دست می گیرد و به کمک همان دانش آموز یا دانش آموز دیگری , صورت صحیح غلط های املایی را روی تابلو ثبت می کند . البته هر جا که غلط ها تکراری بودند جلوی اولین مورد آن یک علامت ( مثلاً * ) می زند . در پایان با شمردن غلط ها , اشکالات املایی دانش آموزان را اولویت بندی می کند .  

گام چهارم

در ایـن گام معلـم با توجه به مهمترین و پر تعداد ترین اشکالات املایی دانش آموزان با بکار گیری انواع تمرینات حرف نویسی و کلمه نویسی و همچنین تمرینات کلمه سازی و جمله سازی به تقویت توان نوشتاری دانش آموزان می پردازد. 

درس پژوهی چیست؟

اهداف درس پژوهی :

الف1- گسترش فرهنگ یادگیری در مدارس 2-فراهم کردن محیط یادگیری معلمان از یکدیگر 3- ارتقا دانش حرفه ای معلمان 4- بازاندیشی در رفتار خود 5- مشارکت در تحول مستمر آموزش .

ب: 1- درس پژوهی مدلی اثربخش برای پژوهش در مدرسه 2- یادگیری چگونه از همدیگر بیاموزند 3- سهیم بودن در تجارب آموزشی و تربیتی یکدیگر4- بازاندیشی در رفتارهای آموزشی و رسیدن به راههای بهتر برای یاد دادن و یاد گرفتن 5- تولید دانش حرفه ای

پ: با درگیر ساختن معلمان در فرایند تبیین مساله ، طرح نقشه ، عمل ، مشاهده ، بازاندیشی (بازنگری) فرهنگ مشارکتی حرفه ای را ارتقا می دهد.

ت: کمک به تغییر در فرهنگیان مدرسه ، ایجاد و توسعه دادن محیطی انعطاف پذیر برای دستیابی به یادگیری سازمانی

ث: احساس مسئولیت بیشتر در اداره مدرسه ، عاملی برای فراهم آوردن یادگیری از خود از طریق مشاهدهِ بازاندیشی در عملِ انجام شده و خود ارزیابی

ج: تشویق معلمان به همکاری با محققان در حمایت از ترویج فکر سیستماتیک و تفکر انتقادی ، توجه اصلی معلمان به فرایند یاد دهی ، یادگیری ، و ایجاد علاقه بیشتر معلمان در زمینه توجه به یادگیری شاگردان در کلاس درس

چ: کمک کردن در محیطی شوق انگیز و مسئوولانه به بهسازی فرهنگ مدرسه ، ارتقا ظرفیت خود برای تبدیل شدن از نقش آموزگار به یادگیرنده و رهبری فرایند یادگیری تغییر دهند. حمایت از رهبری آموزشی در ایجاد تفکر نوآورانه و غنی سازی یادگیری ، توسعه مهارتهای خود به عنوان رهبران تحول در مدرسه ، تولید دانش حرفه ای ،گسترش فرهنگ یادگیری ، رهبری اثربخش از طریق توسعه مشارکت ،همکاری و بازاندیشی گروهی .

ح: درک عمیق تر مدیران آموزشی از درس پژوهی ، بکارگیری استراتژی های اثربخش تر در ارتقای مدیریت آموزشی ،تغییریاددهنده به یادگیرنده ،تبدیل مدرسه از مکان آموزش به جایی برای یادگیری متحول می سازد ، مدرسه را به مثابه سازمان یادگیرنده بازسازی می کند.

مراحل درس پژوهی :

۱-تبیین مساله و انتخاب موضوع

دانش آموزان در درک کدام مباحث و دروس مشکل دارند ؟

یافتن روشی برای انتقال یک مفهوم جدید در کلاس درس

یک سوال جزیی ( بهبود فهم دانش آموزان از چگونگی جمع کردن کسرهایی با مخرج های نامساوی )

الزامات تبیین مساله

طرح مبانی نظری موضوع

بهره گیری از یافته های پژوهشی

توجه به ویژگی ها و شرایط خاص مساله

۲-برنامه ریزی درس پژوهی 

 ضرورت و اهمیت پرداختن به موضوع (از طریق درس پژوهی )

 کاربردهای عملی و نظری

 تهیه و تدوین الگوی طرح درس (مبتنی بر روشهای فعال تدریس)

تعیین اعضای گروه (5نفر)وظایف و مسئولیت ها و نقش هریک

امکانات مورد نیاز برای مجری درس ،زمان انجام ،فیلمبردار،تعیین دبیر تیم و...

تهیه طرح درس توسط گروه

۳-آموزش درس بر اساس برنامه و طرح درس تنظیم شده انجام گردد

تعیین تاریخ تدریس ، نشستن معلمان هنگام تدریس در عقب کلاس

انجام فیلمبرداری توسط یک نفر

یک نفر تدریس معلم را بر اساس طرح درس تعیین شده نظارت می کند.

یک نفر واکنش ها ، عملکرد دانش آموزان را زیر نظر دارد و ضمن تهیه گزارش میزان علاقه و فعالیت های آنان را زیر نظر دارد.

۴-ارزشیابی تدریس و بازتاب تاثیر آن در برنامه ریزی مجدد درس

اظهار نظر معلم مجری طرح درس در مورد تدریس خود ،بیان نظر خود درباره ی چگونگی اجرای درس و مسائل عمده آن بعد معلمان عضو گروه با دیدی انتقادی درباره ی قسمت هایی از درس که از نظر آنان مشکل داشته حرف می زنند. تمرکز بر درس است نه معلمی که آنرا آموزش داده درس محصول گروه است و همه اعضا در مورد نتیجه برنامه خود احساس مسئولیت می کنند و در واقع از خود انتقاد می کنند. دبیر تیم تمام نقطه نظرات را یادداشت می کند.

۵-تجدید نظر در تدریس

معلمان گروه درس پژوهی با توجه به مشاهدات و بازخوردها در درس تجدیدنظر می کنند(مواد آموزشی ، فعالیت ها، سوال ها و . . . )

یک سوال اساسی چگونه می توان برنامه را بهتر اجرا کرد ؟

با توجه به مشاهدات و یادداشت های معلمان ، واکنش های دانش آموزان و نظرات معلم مجری ،در طرح درستجدید نظر می شود.

ممکن است ( روش تدریس ،فعالیت ها ، سوال ها، مسائل مطرح شده ، مواد و رسانه انتخاب شده یا همه اجزای درس ) تغییر کند تا در دور بعد تدریس نتایج بهتری عاید شود.

۶-آموزش درس تجدید نظر شده

درس تجدید نظر شده یک بار دیگر با رفع نواقص و بر اساس اصلاحات انجام شده تدریس می گردد .

(تدریس نهایی)

این تدریس ممکن است توسط همان معلم و در همان کلاس یا توسط یکی دیگر از اعضای گروه و در همان کلاس یا در مکانی دیگر تدریس شود.

در این مرحله اعضای شورای معلمان در تدریس حضور دارند .(ممکن است تعداد معلمان و اعضای گروه بیشتر از دانش آموزان باشد.)

۷-ارزشیابی و باز اندیشی سوال

این مرحله از درس پژوهی که در جلسه مطرح می شود . چه چیزی از درس پژوهی و اجرای آن آموخته شد ؟

یادگیری و فهم دانش آموزان و مساله ای که به خاطر آن پژوهش انجام شد در این مرحله بررسی می شود و تیم از خود می پرسند تا چه اندازه خوب عمل کردیم. بطور کلی میزان تحقق اهداف بیان می شود .

در این مرحله ممکن است از افرادی مانند معلمان مجرب ، مولفان کتب درسی ، اساتید دانشگاه ، انجمن های علمی مرتبط با موضوع درس پژوهی دعوت به عمل آید. همه اعضای شورای معلمان به همراه یک فرد متخصص خارج از مدرسه تدریس را نقد و بررسی و تغییراتی پیشنهاد می کنند.

۸-سهیم شدن در نتایج و دستاوردها

نوشتن گزارش پایانی (تشریح فرایند درس پژوهی و یافته ها همراه با مستندات ، گزارش ها ، فیلم ها ، عکس ها ، صورت جلسات ، نقطه نظرات معلمان و دانش آموزان و اولیا )

بازدیدهای افراد متخصص و مسئولین ؛ بازدیدهای معلمان از مدارس یکدیگر ؛ تبادل تجربیات

  آموزش و پرورش رسمی در ایران با قدمتی بیش از یک قرن در ادوار مختلف به دنبال تحول و دگرگونی بوده لکن به دلیل کم توجهی به مبانی ارزشی ویژگی های فرهنگی و نیازهای اجتماعی در این زمینه کمتر توفیق داشته است  آموزش و پرورش رسمی در ایران با قدمتی بیش از یک قرن در ادوار مختلف به دنبال تحول و دگرگونی بوده لکن به دلیل کم توجهی به مبانی ارزشی ویژگی های فرهنگی و نیازهای اجتماعی در این زمینه کمتر توفیق داشته است .

با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و جاری شدن ارزش های اسلامی در ارکان حکومت تغییرات گسترده ای در بنیادهای نظری اهداف محتوی روش ها و دیگر اجزای نظام آموزشی آغاز شد اما به دلیل حاکمیت دیدگاههای گذشته و عادت شدن روش ها آنگونه که بایسته نظام جمهوری اسلامی است این تغییرات نهادینه نشده و ضرورت آن همچنان به قوت خود باقی است . رهبر معظم انقلاب با نگاه عمیق همه جانبه و پایدار نسبت به رسالت آموزش و پرورش در نظام اسلامی بر ناکافی بودن تغییرات در نظام آموزشی تاکید کرده و بر لزوم استمرار آن به صورت دقیق تر و عمیق تر امر فرموده اند. در جهت پاسخگویی به فرامین رهبری معاونت آموزش و نوآوری به دنبال ایجاد تغییر در عناصر مختلف نظام آموزشی ازجمله سیستم ارزشیابی تحصیلی برآمده است .

سیستم ارزشیابی جدید (توصیفی ) مرحله مطالعاتی و آزمایشی خود را در سال های گذشته (۱۳۸۱ الی ۱۳۸۶ ) طی کرده و از سال تحصیلی ۸۸ ـ۸۷ وارد مرحله جدیدی شده که بدون هماهنگی و همراهی آموزگاران مدیران دانش آموزان و والدین گرامی به موفقیت نخواهد رسید. ارزشیابی توصیفی در صدد است با تغییر در دیدگاه ها نگرش ها و روش های دست اندرکاران نظام آموزشی و خانواده ها محیط پربار بانشاط و جذابی را برای کودکان فراهم نماید. مجموعه حاضر برای آشنایی کلی والدین گرامی تنظیم شده و امید است بتواند به بخشی از سوال های این عزیزان پاسخ دهد.

یکی از مهمترین دغدغه های والدین در امر تعلیم و تربیت فرزندان موفقیت آنان در امور تحصیلی است . نظام آموزش و پرورش با درک این دغدغه ارزشمند خود را ملزم می داند تا حداکثر تلاش خود را برای فراهم آوردن شرایط مناسب یادگیری و رشد و بالندگی فرزندان ایران عزیز اسلامی فراهم نماید. آیا تاکنون از خود پرسیده ایم که انتظارمان از مدرسه چیست به این سوال مهم هر کسی پاسخی می دهد.
عده ای اعتقاد دارند مدرسه باید علوم مختلف را به دانش آموزان آموزش دهد. عده ای دیگر به آموزش مهارت های زندگی گروهی نیز بر رشد ارزش ها و ویژگی های اخلاقی و... تاکید می نمایند. پاسخ هیچ گروهی نادرست نیست . اما کامل هم نیست مدرسه وظیفه دارد فرصت های مناسبی برای تعلیم و تربیت اسلامی به معنای واقعی فراهم نماید و نباید هیچیک از موارد فوق مورد کم توجهی قرار گیرد. کودکان باید مهارت های پایه و اساسی را با جذاب ترین روش ها در محیط آرام و دلنشین بیاموزند و با مشارکت فعال و موثر در این فرایند آماده زندگی در جامعه فردا شوند .

دوره ابتدایی در نظام آموزشی ایران دانش آموزان گروه سنی ۱۰ ـ۶ ساله را دربرمی گیرد و این دوره به دلیل ویژگی ها و شرایط سنی کودکان از اهمیت و حساسیت بیشتری نسبت به دوره های تحصیلی دیگر برخوردار است زیرا : کودکان در این دوره بیشترین آمادگی را برای یادگیری دارند. انگیزه و علاقه کودکان به آموختن با توجه به گرایش فطری آنها به جستجوگری و پرسشگری و کسب شناخت بالاست . دوره ای است که شخصیت دانش آموزان شکل می گیرد و آینده آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. در این دوره کودکان هنوز قالب شخصیتی پیدا نکرده اند و شرایط لازم را برای کسب تجارب ارزشمند دارند.
تصورات دانش آموزان نسبت به معلم کتاب مدرسه آموختن و... شکل می گیرد. تغییرات در این دوره بیشتر در ابعاد کیفی انجام می شود و امکان سنجش آنها به صورت کمی و دقیق وجود ندارد. آیا به نظر شما با وجود ویژگی های دوره ابتدایی و انتظاراتی که از مدرسه می رود با روش های محدودی که در حال حاضر برای شناخت کودکان و کسب اطلاعات لازم استفاده می شود. می توان به یادگیری درونی و فعال امیدوار بود قطعا پاسخ شما به این سوال منفی است . لذا برای رسیدن به اطلاعات کامل هستند. معتبر و دقیق درخصوص دانش آموزان به ویژه در یادگیری های آنان نیازمند ایجاد تغییر در روش های سنجش و ارزشیابی هستیم .

● ارزشیابی تحصیلی چیست؟
همه ما با امتحان آشنا هستیم وقتی دانش آموز بودیم مکرر در امتحان شرکت کرده ایم اما آیا براستی خود امتحان هدف است یا امتحان وسیله ای است برای تشخیص ویژگی ها توانمندی ها تغییرها تفاوت ها پیشرفت ها موفقیت ها و... و آیا باز صرفا تشخیص مواردی که ذکر شدند هدف هستند یا انتخاب برترین ها توانمندترین ها کمک به رفع نیازها پاسخگویی به احتیاجات ارایه رهنمودها توجه به تفاوت ها و در آموزش و پرورش کمک به رشد تعالی و پیشرفت از طریق یادگیری آیا امتحاناتی که در حال حاضر وجود دارد خود به هدف تبدیل نشده اند آیا این امتحانات اطلاعات لازم در ابعاد مختلف را به ما می دهند و آیا این اطلاعات در زمینه های مورد نیاز برای تصمیم گیری جامع و معتبر هستند اینجا نیز پاسخ ها می تواند متفاوت باشد. اما هیچیک از ما نمی توانیم مشکلاتی را که اینگونه امتحانات داشته و دارند را انکار کنیم . آیا چاره کار در این است که امتحان را حذف کنیم یا باید نگاه خودمان و روش های برگزاری امتحان و استفاده ای که از نتایج آن می شود را تغییر دهیم بله درست است ما برای اینکه به دانش آموز کمک کنیم تا بهتر یاد بگیرد و از یادگیری لذت ببرد و آن را در زندگی به کار گیرد نیازمند شناخت او هستیم بنابراین به روش هایی نیاز داریم که بتوانند این شناخت را فراهم نمایند. ارزشیابی تحصیلی این کار را انجام می دهد. یعنی معلم با استفاده از امتحان گرفتن تکلیف دادن کار عملی خواستن پرسش کردن و... اطلاعات لازم را بگیرد و بر اساس آن وظیفه خود را که همان فراهم کردن زمینه رشد پیشرفت و تعالی در ابعاد مختلف است انجام دهد. بنابراین امتحان یکی از روش هایی است که معلم انجام می دهد تا دانش آموز را بشناسد و البته نباید تنها روش جمع آوری اطلاعات باشد. روشهای دیگری نیز باید توسط معلم برای شناخت همه جانبه دانش آموزان انجام گیرد که به آنها سنجش و ارزشیابی می گویند.

● چرا ارزشیابی تحصیلی دوره ابتدایی باید تغییر کند
شاید این سوال مهمترین سوال برای والدین گرامی باشد. چه مشکلاتی در روش های فعلی وجود دارد وقتی به اهداف و انتظارات خودمان از مدرسه و آموزش و پرورش دقیق تر شویم متوجه خواهیم شد برای ایجاد این انتظارات و در فرزندانمان به نگرشی نو روش ها و افراد جدید نیاز داریم در حالیکه اشکالات نظام نمره ای در دوره ابتدایی عبارتند از :
۱) دانش آموزان را با اضطراب و نگرانی روبه رو می کند و محیط مدرسه را از نظر روانی و عاطفی تهدید می کند
۲ ) بیشتر به اطلاعات و دانش جزیی و حفظیات توجه می شود تا درک و فهم و یادگیری های عمیق .
۳ ) کودکان را به رقابت های نابرابر و ناسالم می کشاند و نظام برنده و بازنده را ترویج می کند .
۴ ) گرفتن نمره بالا و یا قبولی به جای یادگرفتن و به دست آوردن تجارب مفید تبدیل می شود .
۵ ) به آنچه که دانش آموزان خارج از کلاس و یا مدرسه کسب می کنند کم توجه است .
۶ ) به دانش آموزان القا می کند فقط مطالبی را مطالعه کنند که در امتحان به آنها توجه می شود .
۷ ) باعث نگرانی کاذب در اولیا می شود .
۸ ) شناخت مناسبی از وضعیت تحصیلی و تربیتی دانش آموزان ارائه نمی دهد . مشکلات فوق و سایر مشکلاتی که در این مجموعه امکان طرح آنها وجود ندارد لزوم تغییر در روش های ارزشیابی تحصیلی دوره ابتدایی را ضروری و اجتناب ناپذیر کرده است . این تغییرات در قالب طرحی تحت عنوان « ارزشیابی توصیفی » ارایه گردیده است تا بخشی از این نگرانی ها را برطرف نماید.

● ارزشیابی توصیفی چیست
ارزشیابی توصیفی شکلی از ارزشیابی تحصیلی ـ تربیتی است که در آن معلم با مشارکت فعال و دانش آموز و اولیای ایشان بااستفاده از ابزارهای مختلف به جمع آوری اطلاعات در زمینه تلاش ها پیشرفت ها و موفقیت های دانش آموزان می پردازد و با طبقه بندی تحلیل و تفسیر اطلاعات به آنها کمک می کند تا بهتر یاد بگیرند و مشکلات یادگیری خود را به کمک اولیا و معلمان برطرف کنند. هدف اصلی در ارزشیابی توصیفی بهبود شرایط یادگیری دانش آموزان با از بین بردن اضطراب های نامطلوب ناشی از برگزاری امتحانات و بازخوردهای عددی است .

● ویژگی های ارزشیابی توصیفی
۱ ) در ارزشیابی توصیفی به جای دادن نمره به دانش آموز از عبارت های کیفی مثل تلاش خوبی داشته ای با تلاش به موفقیت رسیده ای برای موفقیت باید بیشتر تلاش کنی با انجام تمرین بیشتر مشکل شما برطرف می شود و... استفاده می شود.
۲ ) ارزشیابی توصیفی به زمان خاص محدود نمی شود این ارزشیابی در محیط های یادگیری فعالیت های خارج از کلاس و محیط زندگی نیز جریان دارد.
۳ ) تلاش و رشد کودکان همانند موفقیت آنان ارزشمند است و فقط به موفقیت ها امتیاز داده نمی شود بلکه تلاش و پیشرفت نیز امتیاز دارد.
۴ ) همانگونه که یادگیری دانش آموزان در حوزه های مختلف و سطوح متفاوت است سنجش و ارزشیابی آن نیز باید بااستفاده از ابزارهایی باشد که بتواند این یادگیری ها را بسنجد. پوشه کار آزمون ها مشاهدات ازجمله ابزارهایی است که در ارزشیابی توصیفی مورد استفاده قرار می گیرد.
۵ ) در ارزشیابی توصیفی اصل بر ارتقا دانش آموزان بر پایه های بالاتر است مگر در موارد بسیار نادر و زمانی که دانش آموزان به دلایل خاصی به اهداف مدنظر نرسیده باشند.
۶ ) کارنامه دانش آموزان علاوه بر عملکرد درسی عملکرد اجتماعی و عاطفی و جسمانی ـ فیزیکی را منعکس می نماید . ارزشیابی توصیفی یا ویژگی های فوق راهکارهایی را برای برطرف کردن بخشی از مشکلات فراروی ارزشیابی تحصیلی ارائه داده است که در ادامه به آنها اشاره می شود.

● برتری ها یا ویژگی های ارزشیابی توصیفی نسبت به روش کمی
الف ) مهمترین هدف ارزشیابی توصیفی ایجاد تغییر در دیدگاه ها و نگرش های مسئولان مدیران آموزگاران و والدین نسبت به ارزشیابی تحصیلی است . زیرا اصلی ترین عامل کارآمدی پایین روش های فعلی نگاه نادرست به هدف های مستتر در هر یک از روشهاست که منجر به استفاده نادرست از آنها می شود. به عنوان مثال آزمون و آزمودن اگر با هدف شناخت تغییرات حاصل از یادگیری که بیانگر تلاش ها و فعالیت های معلم دانش آموزان و والدین گرامی است به کار رود و از نتایج آن ;
۱ -) برای کمک به دانش آموزان در جهت تلاش بیشتر و فعالیت دقیق تر
۲- ) توسط معلم و والدین در جهت برنامه ریزی مناسب تر استفاده شود این عمل نه تنها ناپسند نیست بلکه عین صواب است .

ب ) - راهکار دیگری که پیش بینی شده جایگزینی بازخوردهای کیفی و توصیفی به جای بازخوردهای نمره ای است . نمره برای دانش آموز بیشتر به عنوان علامتی است که برخی از رفتارهای خوشایند و یا ناخوشایند دوستان معلمان اولیا و دیگران را به دنبال دارد. اما کمتر وسیله ای برای شناخت نقاط قوت ضعف توانمندی ها و محدودیت ها به کار گرفته می شود. اما بازخوردهای کیفی به دانش آموزان انگیزه و تلاش بیشتر در یک فضا و شرایط آرام و برای معلم توجه دقیق بر ابعاد یادگیری دانش آموزان و برای اولیا آگاهی از وضعیت تحصیلی و وظیفه و مسوولیتی که در قبال آن دارند می دهد.
نباید حذف نمره را از بازخوردهایی که به دانش آموز داده می شود با حذف ارزشیابی یکسان تلقی کرد. ارزشیابی به صورت دقیق تر کامل تر با ابزارهای مناسب تر با هدف یاری به دانش آموز و اولیا آنان در طول سال تحصیلی انجام می شود; اما نتیجه با کلمه عبارت جمله و... اعلام می گردد. اگر یادتان باشد گفته شد ازجمله مشکلات ارزشیابی فعلی کم توجهی به تمامی آموخته ها و یادگیری های دانش آموزان مثلا در زمینه علاقه انگیزه احساسات نگرش ها توانایی ها مهارت ها کارهای عملی و.. است .

مواردی که به جرات می توان گفت هدف اصلی و اساسی دوره ابتدایی رشد و شکوفایی آنهاست که در ارزشیابی توصیفی برای هر یک از آنان ابزار و روش مناسب پیش بینی شده است . مثلا برای سنجیدن عمل و رفتار دانش آموزان در جمع و گروه روش مشاهده و ابزاری تحت عنوان سیاهه رفتار در نظر گرفته شده است . بنابراین معلم گرامی ضمن توجه به این بعد یعنی بعد اجتماعی آن را با روش و ابزار درست ارزشیابی می کند و اطلاعات حاصله را بررسی تجزیه و تحلیل کرده و از نتایج آن برای تصمیم گیری درخصوص تنظیم برنامه آموزشی خود و اطلاع به والدین برای فراهم کردن زمینه تلاش و فعالیت بیشتر همراه با انگیزه لازم به کار می برد.

ج ) باتوجه به اینکه در حال حاضر در روش کمی برگزاری امتحانات در زمانی غیر از زمان آموزش و یادگیری انجام می شود فاصله زمانی بین آموزش و ارزشیابی و امتحان آن را به یک موضوع اضطراب آور و نگران کننده تبدیل کرده است . از طرف دیگر براساس نتایج یک یا چند امتحان در مورد آینده دانش آموز تصمیم گیری می شود و این امر باعث شده هم والدین و هم دانش آموزان و حتی معلمان دچار ترس و اضطراب شوند. برای رفع این مشکل در ارزشیابی توصیفی امتحان و آموزش به شکل مستقل و در زمان خاص وجود ندارد. بلکه در زمانی که معلم و دانش آموز در حال فعالیت های یاددهی ـ یادگیری هستند. آزمون های مورد نظر اجرا شده و همزمانی ارزشیابی و آموزش و یادگیری ضمن حذف اضطراب ناشی از حضور در جلسات امتحانی آن را به مرحله ای از یادگیری و جز فرایند یادگیری تبدیل می کند.

د ـ مشارکت و همکاری در هر کاری علاقه و تعهد افراد را به آن کار افزایش می دهد. از آنجایی که ارزشیابی تحصیلی در طرح ارزشیابی توصیفی یک فرصت یادگیری تلقی می شود و برای یادگیری و بهبود شرایط آن انجام می گیرد مشارکت دانش آموز و والدین در این موضوع در کنار معلم بسیار ارزشمند و حیاتی است . زیرا دانش آموز با بررسی روند تلاش خود از همان ابتدا مدیریت فرآیندهای یادگیری خود را بتدریج برعهده می گیرد و والدین نیز با مشارکت در امر ارزشیابی فرزندشان ضمن احساس وظیفه بیشتر برنامه ریزی های آگاهانه تری برای بهبود وضعیت تحصیلی آنها انجام می دهند.

هـ ) و بالاخره در ارزشیابی توصیفی تمام تلاش معلم والدین و خود دانش آموز در طول سال صرف فرایند « ارزشیابی از وضعیت یادگیری ـ تلاش برای یادگیری بهتر ـ ارزشیابی شناخت بیشتر و دقیق تر ـ تلاش برای یادگیری بهتر » می شود و دانش آموزان فرصت جبران کاستی های احتمالی را دارند و این ضعف ها کاستی های احتمالی متراکم نشده و تا پایان نوبت اول یا سال حفظ نمی شوند بلکه هر زمان که شناسایی شوند تدبیر شده و یا مشارکت معلم دانش آموز و والدین برطرف می گردد. فلذا در این طرح اصل بر ارتقا دانش آموز به پایه بالاتر است و فقط معدود دانش آموزانی که مشکل جدی در یادگیری و... دارند بنابر اصل هر دانش آموزی با توجه به تفاوت های فردی به زمان متفاوتی برای یادگیری نیاز دارند تکرار پایه می نمایند.

● وظایف دانش آموزان در ارزشیابی توصیفی مشارکت دانش آموزان در ارزشیابی تحصیلی و آگاهی از پیشرفت کار و تلاش برای آنها جذاب و انگیزشی است . خود ارزیابی براساس مشاهده عملکرد در فعالیت های ثبت شده به ویژه پوشه کار به دانش آموز فرصت گرانبهایی را می دهد تا آگاهانه تر تلاش و کوشش نماید. به برخی از وظایف و مسئولیت های دانش آموزان نیز در اجرای ارزشیابی توصیفی اشاره می شود.

۱ -) همکاری با معلم در تشکیل پوشه کار (در این پوشه نمونه هایی از کارهای دانش آموزان قرار داده می شود تا با مراجعه به آن از میزان تلاش پیشرفت و موفقیت های خود آگاه شوند
۲ -) انجام تکالیفی که معلم در کلاس و یا خارج از کلاس متناسب با اهداف درس و توانایی دانش آموزان تعیین می کند . ۳- )تلاش برای جبران ضعف های احتمالی با همکاری والدین .
۴- ) ابراز توانمندی ها مهارت ها و عملکرد خود در موقعیت هایی که معلم برای او در نظر می گیرد .
۵ -) حفظ و نگهداری پوشه کار .

● وظایف والدین در ارزشیابی توصیفی
ارتباط نزدیک مداوم و مستمر دانش آموز با والدین و تمایل و علاقه وافر پدران و مادران در کمک به فرزندان خود در امور تحصیلی و تربیتی همچنین ضرورت هماهنگی و همکاری بین معلم و والدین به ویژه در ارزشیابی توصیفی نقش و جایگاه آنها را در این موضوع ممتاز کرده است .

به برخی از مهمترین وظایف والدین در ارزشیابی توصیفی اشاره می شود :
۱ )حضور منظم مستمر و فعال در مدرسه برای آگاهی از وضعیت تحصیلی فرزندشان
۲ ) ارایه اطلاعات مربوط به فعالیت های دانش آموز در منزل به معلم .
۳ )کمک به دانش آموز در انجام وظایف و تکالیف خارج از کلاس و مدرسه و راهنمایی و هدایت آن .
۴ ) کمک به معلم در تولید پوشه کار و حفظ و نگهداری آن .
۵ اجرای پیشنهادهای معلم درخصوص فرزند خود متناسب با شرایط و ظرفیت های خانواده .
۶ ) ارزشیابی از عملکرد فرزند در منزل با روش های توصیفی و ارایه نتیجه به معلم در مدرسه .
۷ ) مطالعه جزوات بروشورها و مشاهده فیلم ها و یا نرم افزارها درخصوص طرح .
۸ ) شرکت در برنامه ها و جلسات توجیهی که برای این منظور برگزار می شود .

● وظایف معلم در ارزشیابی توصیفی
ارزشیابی تحصیلی ـ تربیتی دانش آموزان از وظایف مهم آموزگاران و معلمان است . با انجام این وظیفه ضمن شناسایی و بررسی موقعیت و وضعیت یادگیری دانش آموزان و موانع احتمالی موجود در مسیر یادگیری آنها برای کمک به دانش آموزان در فعالیت بیشتر برای یادگیری دروس بروز احساسات اصلاح و تقویت بینش ها مهارت ها و... تلاش می شود. به کمک ارزشیابی معلم دانش آموز را می شناسد و به او کمک می کند تا یاد بگیرد و تلاش کند تا بهتر یاد بگیرد. (و یا تلاش کند یاد بگیرد که چگونه بهتر یاد بگیرد برخی از مهمترین وظایف معلم در ارزشیابی توصیفی عبارت است از :
۱ ) تهیه و تدوین نقشه ارزشیابی تحصیلی ـ تربیتی متناسب با اهداف و انتظارات .
۲ ) تهیه و تنظیم ابزارهای مناسب برای سنجش و ارزشیابی مثل آزمون پوشه کار ثبت مشاهدات و ...
۳ ) ارزشیابی دانش آموزان در زمان انجام فعالیت های یادگیری و ارائه نتیجه (ارائه بازخورد) به آنها برای آگاهی از وضعیت تلاش و پیشرفت خود.
۴ ) ثبت و نگهداری اطلاعات جمع آوری شده به وسیله ابزارهای مختلف و تجزیه و تحلیل آنها به منظور ارائه راهنمایی لازم به اولیا و دانش آموزان .
۵ ) تعیین تکالیف مناسب با رعایت شرایط و ویژگی های سنی و روحی بررسی آنها به منظور شناسایی میزان تلاش پیشرفت و موفقیت دانش آموزان .
۶) برگزاری آزمون های مورد نیاز با رعایت این نکته که آزمون فقط برای جمع آوری اطلاعات است و جدای از فرایند یاددهی ـ یادگیری دیده نشود بدور از هرگونه شرایط اضطراب آور و نگران کننده باشد و از نتیجه آن فقط برای رفع موانع یادگیری و کمک به دانش آموز استفاده شود.
۷) تنظیم گزارش های مناسب برای والدین و ارائه آن به صورت حضوری یا مکتوب حداقل هر ۲ ماه یکبار .
۸ ) تنظیم گزارش پیشرفت تحصیلی (کارنامه ) در هر نوبت و ارائه اطلاعات دقیق در زمینه فعالیت و کوشش دانش آموزان برای والدین .
۹ ) تصمیم گیری در مورد ارتقا یا تکرار پایه در صورت عدم کسب شرایط لازم (باتوجه به تمام تلاش هایی که معلم والدین و دانش آموز انجام داده اند)
تمام این کارها برای این است که : فرزندان گرامی این آینده سازان عزیز با کمال آرامش و با برخورداری از شرایط و فرصت های مناسب با اشتیاق فراوان و امید به آینده در سایه قوانین مترقی نظام مقدس جمهوری اسلامی در خصوص حقوق کودک و وظایف و کارکردهای آموزش و پرورش بتواند لذت آموختن را به همراه تعمیق آن معارف بچشند و آمادگی خود را برای موفقیت در مراحل مختلف زندگی رشد دهند. « نظام نمره محوری فعلی دانش آموزان را با اضطراب و نگرانی روبرو و محیط مدرسه را از نظر روانی و عاطفی تهدید می کند زیرا کودکان را به رقابتی نابرابر و ناسالم می کشاند که گرفتن نمره بالا و یا قبولی به جای یادگرفتن و کسب تجربه های مفید آموزش می نشیند در ارزشیابی توصیفی به جای دادن نمره به دانش آموز از عبارت های کیفی مثل « تلاش خوبی داشته ای » میگنا دات آی آر« با تلاش به موفقیت رسیده ای » « برای موفقیت باید بیشتر تلاش کنی » « با انجام تمرین بیشتر مشکل شما برطرف می شود » و... استفاده می شود در نظام ارزشیابی توصیفی کارنامه دانش آموزان علاوه بر عملکرد درسی که می تواند شامل مردودی هم شود عملکرد اجتماعی و عاطفی و جسمانی ـ فیزیکی دانش آموز را منعکس می نماید مشارکت دانش آموز در ارزشیابی تحصیلی و آگاهی از پیشرفت کار و تلاش برای آنها جذاب و انگیزشی است.» 

عيد نوروز و سابقه تاريخي آن

عید نوروز را می‌توان از قدیمی‌ترین عید ایرانیان نام برد که این جشن وجشن مهرگان( که با آغاز فصل زمستان برپا می شد) از بزرگترین عید ها برشمرده می شد. تجلیل و پاسداشت از آن ریشه در تاریخ کهن دارد. هرچند از پیشینه تاریخی آن، مکتوب بسیار دقیقی در دست نیست اما بی‌شک جشن نوروز سابقه‌ای بسیار کهن در میان اقوام مختلف جهان دارد.
نوروز یکی از قدیمی‌ترین عید ایرانیان است و هر ساله با برگزاری آئینها و آداب و رسوم مختلفی همراه می شود و در خصوص ریشه نوروز نیز اندیشمندان و شعرای روزگاران کهن دیدگاه های مختلفی داشتند.

به گزارش خبرنگار مديريت فرهنگي دانشگاه و به نقل از خبرگزاري مهر، نوروز واژه‌ای مرکب است که از دو جزء نو و روز تشکیل شده و به معنای روز نوین ، جدید و تازه است، به نخستین روز از اولین ماه سال خورشیدی نیز اطلاق می شود. اصل این کلمه ریشه پهلوی دارد که با واژه نوک روچ یا نوک روز بیان می شد.

ابوریحان بیرونی در تعریف نوروز نقل می‌کند: "نخستین روز است از فروردین ماه و از این جهت روز نو نام کردند، زیرا که پیشانی سال نو است و آنچه از پس اوست از این پنج روز همه جشنها است.

درتعریفی دیگر نوروز نخستین روز سال در تقویم ایرانی است یعنی یکم فروردین ماه و یا روز" اورمزد" از ماه فروردین.

پیشینه نوروز

عید نوروز را می‌توان از قدیمی‌ترین عید ایرانیان نام برد که این جشن وجشن مهرگان( که با آغاز فصل زمستان برپا می شد) از بزرگترین عید ها برشمرده می شد. تجلیل و پاسداشت از آن ریشه در تاریخ کهن دارد. هرچند از پیشینه تاریخی آن، مکتوب بسیار دقیقی در دست نیست اما بی‌شک جشن نوروز سابقه‌ای بسیار کهن در میان اقوام مختلف جهان دارد.

نوروز در روزگار "جمشید" چهارمین پادشاه دوره پیشدادی پدید آمد و در پادشاهی او به صورت آئین درآمد. مسعودی در التنیه و الاشراف آورده است: هرمز در روز نخست ماه فروردین به مظالم (دادگری) نشست. پس آن روز را «نوروز» نام کرد و سنت گشت.

فردوسی نیز در داستان پدید آمدن نوروز نقل می‌کند: وقتی جمشید از کارهای کشوری بیاسود بر تخت کیانی نشست و همه بزرگان لشکری و کشوری بر گرد تخت او فراهم آمدند. جمشید آن روز را که نخستین روز از فروردین و آغاز سال بود،" نوروز" نامید و جشن گرفت.

به جمشید گوهر افشاندند مر آن روز را روز نو خواندند چنین روز فرخ از آن روزگار بمانده از آن خسروان یادگار

جشن نوروز را به نخستین پادشاهان نسبت می دهند. شاعران و نویسندگان قرن چهارم و پنجم هجری چون فردوسی، عنصری، بیرونی، طبری و بسیاری دیگر که منبع تاریخی و اسطوره‌ای آنان بی گمان ادبیات پیش از اسلام بوده ، نوروز را از زمان پادشاهی جمشید می‌دانند.

جشن نوروز پیش از جمشید نیز برگزار می‌شد و ابوریحان نیز با آن که جشن را به جمشید منسوب می‌کند یادآور می شود که : آن روز که روز تازه‌ای بود جمشید عید گرفت؛ اگر چه پیش از آن هم نوروز بزرگ و معظم بود.

کتاب «آثار الباقیه» اثر ابوریحان بیرونی (متوفی 440 هجری قمری) است. او می‌نویسد: سال نزد فارسیان چهار فصل بود .بر حسب این فصول عیدهایی داشتند که به اهمال در کبیسه روز این عیدها جابهجا میشد. از جمله این اعیاد یکی روز اول فروردین ماه یعنی نوروز بود که روز بس بزرگ است که به علت زنده شدن طبیعت گویند.

آغاز خلقت جهان در آن روز بوده است. چنین به نظر میرسد که پنج روز نخستین سال « نوروز عامه» یعنی جشن همگانی بود. حال آنکه روز ششم که «خرداد روز» نام داشت، « نوروز خاصه» یعنی جشن پادشاهان و بزرگان بوده است.

مورخین و محققان درباره جایگاه نوروز با هم اختلاف دارند. به نظر میرسد آریائی‌ها از مهاجرت به فلات ایران و هم مرز شدن با تمدن میانرودان سال را به دو قسمت تقسیم می‌کردند که هر یک با انقلابی شروع می‌شد و دو جشن نوروز و مهرگان سرآغاز این دو انقلاب بودند. یعنی هنگام انقلاب تابستانی جشن نوروز گرفته میشد و زمان انقلاب زمستانی جشن مهرگان پاس داشته می‌شد.

برخی معتقدند که جشن نوروز و مهرگان جشنی بوده‌است که در ایران قبل از ورود آریائی‌ها وجود داشته است و اقوام قبل از آریائی‌ها که در فلات ایران ساکن بوده‌اند به آن عمل می‌کرده‌اند.

در باور زرتشت، ماه فروردین (نخستین ماه گاهشماری خورشیدی ایرانیان) به فرهوشی (سرزندگی) اشاره دارد به اینکه که دنیای مادی را در آخرین روزهای سال دچار دگرگونی می‌کند.

روایت دیگر این است که در این روز ویژه (یکم فروردین)، جمشید، پادشاه پیشدادی، بر روی تخت طلایی نشسته بود در حالیکه مردم او را روی شانه‏‌های خود حمل می‏‌کردند. آنها پرتوهای خورشید را بر روی پادشاه دیدند و آن روز را جشن گرفتند.

با استناد بر نوشته‌های بابلی‌ها، شاهان هخامنشی در طول جشن نوروز در ایوان کاخ خود نشسته و نمایندگانی را از استان‌های گوناکون که پیشکش‌هایی نفیس همراه خود برای شاهان آورده بودند می‌پذیرفتند. گفته شده که داریوش کبیر، یکی از شاهان هخامنشی (۴۲۱ - ۴۸۶)، در آغاز هر سال از پرستش‌گاه بال مردوک، که از خدایان بزرگ بابلیان بود دیدن می‌کرد.

همچنین پارتیان و ساسانیان همه ساله نوروز را با برپایی مراسم و تشریفات خاصی جشن می‌گرفتند. صبح نوروز شاه جامه ویژه خود را پوشیده و به تنهایی وارد کاخ میشد. سپس کسی که به خوش قدمی شناخته شده بود وارد میشد و سپس والامقام‌ترین موبد در حالی که همراه خود فنجان، حلقه و سکه‌هایی همه از جنس زر، شمشیر، تیر و کمان، قلم، مرکب و گل داشت در حین زمزمه دعا وارد کاخ میشد.

پس از موبد بزرگ ماموران حکومت در صفی منظم وارد کاخ شده و هدایای خود را تقدیم شاه می‌کردند. شاه پیشکش‌های نفیس را به خزانه فرستاده و باقی هدایا را میان حاضران پخش می‌کرد. ۲۵ روز مانده به نوروز، دوازده ستون با آجرهای گلی در محوطه کاخ برپا شده، و دوازده نوع دانه گیاه مختلف بر بالای هر یک از آنها کاشته می‌شد.

در روز ششم نوروز، گیاهان تازه روییده شده بر بالای ستون‌ها را برداشته و آنها را کف کاخ می‌پاشیدند و تا روز ۱۶ فروردین که به آن روز مهر می‌گفتند، آنها را برنمی‌داشتند.

جشن و آیین‌های نوروز

"نوروز" را ایرانیان گرامی می‌دارند و آیینی است کهن که گرچه طی هزاران سال دگرگون یافته، اما هرگز از میان نرفته و از سوی اقوام و مذاهب مختلفی که در سرزمین ایران حضور پیدا کرده‌اند، مهر تأیید خورده است. بدین سان امروزه نوروز از نمادهای بزرگ و وحدت بخش ملت ایران با همه تکثرهای قومی، مذهبی، فرهنگی و زبانی است.

آیین‌ها و رسم‌های مردم فرآیند الزامات و نیازهای درهم تنیده مادی و معنوی، در پیوند جغرافیایی و شیوه‌های تولید و ساختارهای اقتصادی دورهای مختلفا‌ند که برحسب ضرورت پیوسته در حال تغییرند و به مقوله‌هایی که در ژرفا معنا دارند پاسخ می‌دهند.

نوروز تنها جشنی است که از دوران باستان با عظمت تمام و همراه با انبوهی افسانه و آیین تا به امروز ادامه یافته است. عظمت نوروز را از نقشهای تخت جمشید گرفته تا آثار ادبی و هنری گوناگون عربی و فارسی در همه جا می‌توان یافت.

از جشن‌های متعددی که در ایران باستان مرسوم بوده، یا از جشن‌های اندکی که از آن عهد به یادگار مانده، هیچ یک به طول و تفصیل نوروز نیست. نوروز جشنی است که یک جشن کوچک‌تر (چهارشنبه سوری) به پیشواز آن می‌آید و جشنی دیگر (سیزده به در) به بدرقه آن و نماد آن انداختن سفره هفت سین است.

جشن های نوروزی در کهن

بنابر پژوهش‌های انجام شده، پادشاهان و مردمان دوره های هخامنشی، نوروز را به عنوان آیین کهن، به هنگام گردش سال، جشن گرفته‌اند. چنانچه ۱۳ روز اول سال به نام: «۱۳بدر» از جشن‌های اصلی ایرانیان امروزی است. جشن نوروز دست کم یک یا دو هفته ادامه داشته است.

ابوریحان بیرونی مدت برگزاری جشن نوروز را پس از جمشید یک ماه می نویسد: « چون جم درگذشت پادشاهان همه روزهای این ماه را عید گرفتند. عیدها را شش بخش نمودند: پنج روز نخست را به پادشاهان اختصاص دادند، پنج روز دوم را به اشراف، پنج روز سوم را به خادمان و کارکنان پادشاهی، پنج روز چهارم را به ندیمان و درباریان ، پنج روز پنجم را به توده مردم و پنجه ششم را به برزگران. ولی برگزاری مراسم نوروزی امروز، دست کم از پنجه و «چهارشنبه آخر سال» آغاز می شود و در «سیزده بدر» پایان می پذیرد.

آریایی‌ها، دوره‌ای پیشدادیان را، زمان پیدایش جشن‌های نوروزی به شمار آورده‌اند. اقوام آریایی و حتی غیر آریایی، به اشکال متفاوت، صدها سال نوروز را جشن گرفته‌اند و می‌گیرند.

متاسفانه امروز در بعضی مناطق و کشورها، نوروز صرف به صورت تعطیلات درآمده و از حالت جشن و نیایش خارج شده در حالی که جشن از کلمه «یشن» به معنای عبادت و نیایش بوده است.

پادشاه هخامنشی، از تخت جمشید که محلی مقدس و مخصوص نیایش بوده، به هنگام نوروز، اقوام مختلف «ماد»، «ایلامی»، «بابلی» و دیگران را با لباس های فاخر محلی شان می خواسته و نو شدن سال را در کاخ «اپادانا»، در برابر شاه جشن می‌گرفتند و از حاصلات محلی، زراعتی و دامداری شان به شاه هدیه می‌دادند.

در نخستین بامداد نوروز، مردم روی یکدیگر آب می‌پاشیدند. پس از گرویدن به اسلام نیز این رسم بجا مانده با این تفاوت که به جای آب از گلاب استفاده می‌شود. از دیگر رسوم نوروز، حمام رفتن و هدیه کردن شکر به یکدیگر در روز ششم فروردین بود. و یکی از باشکوه‌ترین سنت‌ها نیز سبز کردن دانه گیاه در یک ظرف است که به آن "سبزه” گویند.

آیینه‌ای نوروزی

از آداب و رسوم کهن پیش از نوروز باید از پنجه، چهارشنبه سوری و خانه تکانی یاد کرد.

در ایران به استقبال جشن نوروز با خانه تکانی، چهارشنبه سوری، رفتن به بالای قبور رفتگان، خانه‌های اقارب و دوستان «میر نوروزی»، «حاجی فیروزی»، سبزه رویاندن در خانه ها، گستردن سفره (دستر خوان) هفت سین، میوه تر کردن، بردن لباس نوروزی، رفتن به تفریح گاه ها، دامنه کوه‌ها و طبیعت همراه بوده است.

خانه تکانی

اصطلاح خانه تکانی را بیشتر در مورد شستن، تمیز کردن، نو خریدن، تعمیر کردن ابزارها، فرشها و لباسها که به مناسبت فرا رسیدن نوروز صورت می‌گیرد، به‌کار می‌گیرند. در خانه تکانی که سه تا چهار هفته طول میکشد، باید تمام وسیله‌هایی که در خانه است جابه‌جا، تمیز و تعمیر بشوند و دوباره در جای خود قرار بگیرند. بعضی از وسیله‌های سنگین وزن مثل؛ فرش‌ها، تابلوها، پرده‌ها و وسیله‌های دیگر فقط سالی یکبار، آن هم در خانه تکانی نوروزی جا به جا و تمیز می‌شوند.

در برخی از شهرهای آذربایجان، نخستین چهارشنبه ماه اسفند (چهارشنبه موله) به شستن و تمیز کردن فرش‌های خانه اختصاص دارد. چنان زوایای خانه را می‌روبند که اگر تا یک سال دیگر هم آن زوایا از چشم خانم خانه پنهان بماند یا فرصت پاکیزه سازی آنها به دست نیاید، قابل تحمل باشد. وسواس برای این پاکیزه سازی تا به حدی است که در و دیوار خانه اگر نه هر سال، هر چند سال یکبار نقاشی میشود.

پنجه (خمسه مسترقه)

بر اساس سالنمای کهن ایران هر یک از 12 ماه سال 30 روز است و پنج روز باقیمانده سال را پنجه، پنجک، یا خمسه مسترقه، گویند. این پنج روز را خمسه مسترقه نامند از آن جهت که در هیچ یک از ماه ها حساب نمی شود. مراسم پنجه تا سال 1304 ، که تقویم رسمی شش ماه اول سال را سی و یک روز قرارداد، برگزار می شد.

میر نوروزی

از جمله آیین‌های این جشن پنج روزه، که در شمار روزهای سال و ماه و کار نبود، برای شوخی و سرگرمی حاکم و امیری انتخاب می کردند که رفتار و دستورهایش خنده آور بود و در پایان جشن از ترس آزار مردمان فرار می کرد.

ابوریحان از مردی بی‌ریش یاد می کند که با جامه و آرایشی شگفت انگیز و خنده آور در نخستین روز بهار مردم را سرگرم می کرد و چیزی می گرفت و هم اوست که حافظ به عنوان « میرنوروزی» دوران حکومتش را « بیش از 5 روز» نمی‌داند.

از برگزاری رسم میر نوروزی، تا لااقل 70 سال پیش آگاهی داریم. بی‌گمان کسانی را که در روزهای نخست فروردین، با لباس‌های قرمز رنگ و صورت سیاه شده در کوچه و گذر و خیابان می‌بینیم که با دایره زدن و خواندن و رقصیدن مردم را سرگرم می کنند و پولی می گیرند.

بازمانده شوخی‌ها و سرگرمی‌های انتخاب «میر نوروزی» و «حاکم پنج روزه » است که تنها در روزهای جشن نوروزی دیده می‌شوند و آنان در شعرهای خود می‌گویند: "حاجی فیروزه، عید نوروزه، سالی چند روزه"

پنجشنبه آخر سال

یکی از آیین‌های کهن پیش از نوروز، یاد کردن از مردگان است، به ویژه خانواده‌هایی که در طول سال، عزیزی را از دست داده‌اند. رفتن به زیارتگاه‌ها و زیارت اهل قبور در پنجشنبه و نیز روز پیش از نوروز و بامداد نخستین روز سال، رسمی همگانی است. همچنین رسم است که ایرانیان در موقع سال تحویل به زیارت حرم امامان (ع) و امامزادگان می‌روند.

کاشتن سبزه

مادران حدود یک هفته مانده به نوروز، مقداری گندم و عدس و ماش و شاهی در ظرف‌هایی زیبا می‌ریزند و خیس می‌دهند تا آهسته آهسته بروید و برای سفره نوروزی آماده گردد.

اسفند، ماه پایانی و زمستانی، هنگام کاشتن دانه و غله است. کاشت «سبزهی عید» به صورت نمادین، از روزگاران کهن، در همه خانه‌ها و در بین همه خانواده‌ها مرسوم است. در ایران کهن، بیست و پنج روز پیش از نوروز، در میدان شهر، دوازده ستون از خشت خام برپا می‌کردند، یک ستون گندم، یک ستون جو، و به ترتیب برنج و باقلا، کاجیله (گیاهی است از تیرهی مرکبات، که ساقهی آن به 50سانتیمتر می‌رسد)، ارزن، ذرت، لوبیا، نخود، گنجد، عدس و ماش می‌کاشتند.

در ششمین روز فروردین، با سرود و ترنم و شادی این سبزه‌ها را می‌کندند و برای فرخندگی به هرسومی پراکندند. امروز در همه خانه‌ها رسم است که ده روز یا دو هفته پیش از نوروز، در ظرف‌های کوچک و بزرگ، کاسه، بشقاب، پشت کوزه و ... دانه‌هایی چون گندم، عدس، ماش و ... می‌کارند. در برخی از شهرهای آذربایجان، سومین چهارشنبه به خیس کردن و کاشتن گندم و عدس برای سبزه‌های نوروزی اختصاص دارد.

سفره هفت‌سین

جمع شدن همه اعضای خانواده در موقع سال تحویل در کنار سفرهی هفتسین از رسمها و باورهای قدیمی است. در سفرههای هفتسین، هفت روییدنی خوراکی قرار دارد که نامآنها با حرف"س" آغاز می‌شود، مانند: سیب، سبزه، سنجد، سماق، سیر، سرکه، سمنو و مانند اینها که نماد فراوانی فرآوردههای کشاورزی است.

علاوه بر آن،قرآن، آینه، شمع، ظرفی شیر، ظرفی آب که نارنجی در آن است. تخم‌مرغ رنگ شده، ماهی قرمز، نان و سبزی، گلاب، گل، سکه و قرآن نیز زینت بخش سفره هفت‌سین است که در بیشتر خانه‌ها تا روز سیزده پهن است.

کارت و پیام شادباش

کاری که پس از شکل‌گیری روشهای جدید ارتباطی مانند نامه‌نگاری، یا شکل جدیدتر آن نامه‌های الکترونیکی رواج یافته، ارسال کارت شادباش است؛ یک هفته پیش از آغاز سال نو، زمان ارسال کارت‌های شادباش فرا می‌رسد، فرستادن کارت شادباش برای همه دوستان و آشنایان، و اقوامی که در دیگر کشورها یا شهرها زندگی می‌کنند، البته کاری پسندیده است، امروزه و بعد از رواج تلفن بیشتر به یک تلفن برای گفتن تبریک سال نو پس از تحویل سال بسنده می‌کنند.

دید و بازدید

دید و بازدید رفتن تا پایان روز ۱۲ فروردین ادامه دارد. اما معمولاً در همان صبح نوروز به دیدن اقوام نزدیک، مانند پدر و مادر، پدر بزرگ و مادر بزرگ، پدر و مادر زن یا شوهر، عمه، عمو، خاله، دائی و… می‌روند.

روزهای بعد نوبت اقوام دورتر فرا میرسد و سر فرصت به دیگر اقوام و دوستان سر می‌زنند و دیدارها تازه می‌کنند. حتی اگر کسانی در طول سال به علت کدورت‌هایی که پیش آمده از احوال پرسی یکدیگر سر باز زده باشند، این روزها را فرصت مغتنمی برای رفع کدورت می‌شمارند و راه آشتی و دوستی در پیش می‌گیرند.

مسافرت نوروزی

از آنجا که مدارس در ایام نوروز تا ۱۴ فروردین تعطیل است، فرصت خوبی برای سفر کردن به دست میآید. پس گروه کثیری از مردم به شهرهای دیگر و نقاط خوش آب و هوا ی کشور که در ایام نوروز از آب و هوای معتدل برخوردار است، سفر میکنند.

اما این سفرها نیز خالی از دید و بازدید نیست. مردم به دیدار یکدیگر می‌روند و دیگران را به شام و ناهار دعوت می‌کنند. سفرهای زیارتی نیز که از دیرباز مرسوم بوده، همچنان رونق دارد. به این معنی که عده زیادی شب عید به قم ،مشهد یا بازدید از مناطق جنگی میروند و پس از یکی دو روز به خانه و کاشانه خود باز میگردند.

دیگر آیین ها

آداب و سنن مربوط به نوروز در گذشته بیش از امروز بوده است. تا چند دهه پیش در برخی نواحی ایران، نوروزی خوانی مرسوم بوده است. در گیلان و مازندران و آذربایجان، از حدود یک ماه پیش از فرارسیدن نوروز، کسانی در روستاها راه میافتادند و اشعاری در باره نوروز می‌خواندند. اشعاری که بنا بر تعلقات مذهبی شیعیان با مضامین مذهبی آمیخته بود و ترجیع بند آن چنین بود: باد بهاران آمده، گل در گلستان آمده / مژده دهید بر دوستان، …

این پیک‌های نوروزی در مقابل نوروزی خوانی از مردم پول یا کالا می‌گرفتند و سورسات نوروزی خود را جور می‌کردند تا چهل پنجاه سال پیش به راه انداختن «میر نوروزی» نیز یکی از آئینهای رایج بوده است.

داستان میر نوروزی این است که در پنج روز آخر سال اداره و فرمانروایی شهر را به فردی از پائینترین قشرهای اجتماعی میسپردند و او نیز چند تن از مردم عوام را به عنوان خدم و حشم و عامل خود انتخاب میکرد و فرمان‌های شداد و غلاظ علیه ثروتمندان و قدرتمندان می‌داد.

آنها نیز در این پنج روز حکم او را کم و بیش مطاع می‌دانستند و تنها در موارد پولی به چانه زدن می‌پرداختند. پس از آن پنج روز نیز میر نوروزی مطابق سنت از مجازات معاف بود و هیچ کس از او بازخواست نمی‌کرد که چرا در آن مدت پنج روز چنین و چنان کرده است.

حافظ در این بیت به عمر کوتاه آدمی، عمر کوتاه گل و عمر کوتاه سلطنت میر نوروزی اشاره دارد:

سخن در پرده میگویم چو گل از غنچه بیرون آی که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی

نوروز در اسلام

احادیث و روایات در این خصوص: واژه (عید) در قرآن کریم تنها یکبار در آیه 114، سوره مائده آمده است: (عیسی ابن مریم گفت بارالها! ای پرودگار تو ما از آسمان مائده ای فرست تا این روز برای ما و کسانی که پس از ما آیند روز عید مبارکی گردد و آیت و حجتی از جانب تو برای باشد، که تو بهترین روزی دهندگانی.

ظهور اسلام و برخورد مسالمت آمیز آن با سایر ادیان و آیین‌ها از جمله اعتقادات مذهبی و ملی ایرانیان موجب شد که مراسم و آداب مربوطه، به یکباره از جامعه اسلامی ایران رخت بر نبندد، فقط با مسلمان شدن تدریجی ایرانیان اندک اندک اعتقادات دینی اسلام نیز در میان توده مردم نفوذ کرد.

شیخ صدوق در «کتاب من لایحضره الفقیه» آورده است: براى على(علیه السلام) هدیه نوروز آوردند. فرمود: «این چیست؟». گفتند: اى امیرمؤمنان! امروز، نوروز است. فرمود: هر روزِ ما را نوروز سازید یعنى به خاطر خداوند، به یکدیگر هدیه بدهید و به دیدار یکدیگر بروید.

شیخ طوسى در «مصباح المتهجّد» چنین آورده است: امام صادق(ع) در روز نوروز فرمود: هنگامى که نووز شد، غسل کن و لباس پاکیزه بپوش و خودت را خوشبو ساز و آن روز را روزه بدار. پس هنگامى که نماز ظهر و عصر و نافله‌هاى آن را به جاى آوردى، نمازى چهار رکعتى بگزار که در رکعت اوّل آن، سوره حمد و ده مرتبه سوره قدر را مى‌خوانى.

در رکعت دوم آن، سوره حمد و 10مرتبه سوره کافرون را مى خوانى. در رکعت سوم آن، سوره حمد و 10مرتبه سوره توحید را مى خوانى و در رکعت چهارم، سوره حمد را با سوره هاى فلق و ناس. پس از نماز هم سجده شکر مى گزارى و دعا مى کنى. گناهان پنجاه ساله‌‏ات بخشوده مى شود.

ابن فهد حلّى در کتاب «المهذّب البارع» چنین آورده است: از آنچه در فضلیت نوروزْ روایت شده و گفته ما را تأیید مى کند، حدیثى است که علامه سید بهاءالدین على بن عبد الحمید، با سند خود از مُعلّى بن خُنیس نقل کرده است که: روز نوروز، همان روز است که پیامبر(ص) در غدیرخم براى امیرالمؤمنین(علیه السلام) بیعت گرفت و مسلمانان به ولایت وى اقرار کردند.

آداب نوروز

در روایتى منسوب به حضرت امام جعفر صادق(ع) آمده است که مى فرماید: «هنگامى که روز عید نوروز آمد ، غسل کن و بهترین و پاک ترین لباست را بپوش و با بهترین عطرها خود را خوش بو کن و در این روز، مستحب است روزه بگیرد.

در خصوص روز نوروز در روایات مختلف آداب گوناگونی ذکر شده که به آنها به صورت مختصر اشاره می‌شود: نماز نافله، یک نماز چهار رکعتی پس از نماز ظهر و عصر روز نوروز، دعا کردن در سجده این نماز که موجب بخشش گناهان می‌شود.( نحوه خواندن این نماز در مفاتیح الجنان در اعمال عید نوروز ذکر شده است)

- ذکر گفتن؛ خصوصا ذکر «یا ذی الجلال و الاکرام»

-روزه گرفتن

- دعا کردن در لحظه سال

قتي زمين گرد خودش بچرخد، سال تحويل مي‌شود و اين يعني زمين يك دور كامل گرد خورشيد چرخيده و 365 روز گذشته است. براي ما ايراني‌ها، سال نو با بهار آغاز مي‌شود،‌ همراه با سبز شدن طبيعت و روزها نو مي‌شود تا سبزه‌ها قد بكشند و آغاز يك جشن كهن را زيباتر كنند.

بهترین‌ها: می گویند جمشید پادشاه افسانه ای ایران، امر کرد تا تختی از عاج و ساج برایش بسازند و آن را با دیبا مفروش کنند. سپس به دیوان دستور داد تا او را سوار بر شانه هایشان به میان آسمان ببرند. روزی که جمشید به آسمان رفت، روز «اورمزد» از ماه فروردین و اول بهار بود. مردمان که از خواب زمستانی بیدار شده بودند، ناگهان در پهنه آسمان، دو خورشید تابان دیدند و سر به کرنش فرود آوردند و آن روز را به سبب طلوع دو خورشید، نوروز نامیدند.

برای پیدایش نوروز و جشن زایش طبیعت، داستان های بسیاری نقل شده است. این جشن که بزرگترین جشن به جا مانده از روزگار ایران باستان است، به صورت مشترک با 6 کشور و به سرپرستی ایران، به ثبت جهانی هم رسیده است؛ جشنی بیکران که به مرزهای این 6 کشور خلاصه نمی شود و تا آن سوی جهان نیز رخنه کرده است.

ترديدي نيست که حتی اشاره ای گذرا به تمامي آيين‌ها و رسم و رسوم مربوط به بزرگترين جشن ملي ايرانيان، همان اندازه غير ممكن است كه سر زدن به تمامي دوستان و آشنايان و همسایه های دور و نزدیک در چنين روزهايي! با اين حال، با اشاره ای کوتاه به برخی از آئین های نوروزی، از همین حالا، عید را تبریک می گوییم و آرزو می کنیم که هر روزتان نوروز باشد.

زیباترین مراسم دینی و آئینی،نقش حنا، عطر سمنو در بهار سبز

دم دمه‌های عید، زنان ایرانی شروع به خیساندن گندم و جوانه انداختن آن می‌کنند. نه فقط برای سبزه سبز کردن، بلکه برای اجرای مراسمی که سینه به سینه از مادرانشان آموخته‌اند و آن را در آستانه بهار اجرا می‌کنند؛ یعنی مراسم خوشمزه سمنو پزان!
البته مراسم سمنو پزان نه فقط در میان زنان ایرانی، بلکه در افغانستان و پاکستان هم اجرا می‌شود. سمنو پزان یک مراسم دینی آیینی است که به یمن نو شدن سال انجام می‌شود. برای تهیه سمنوی سفره هفت‌سین باید از مدتی قبل گندم مرغوب پوست نکنده را پاک و غربال کرد تا دانه‌های شکسته و دانه‌های سیاه از آن جدا شود. سپس گندم پاک شده باید شسته شود و به مدت 24ساعت در آب ولرم خیس بخورد و در کیسه‌ای نخی و سفید ریخته شود تا کم کم جوانه بزند.

این فرایند نزدیک به 4روز طول می‌کشد و در این مدت همه زنانی که در مراسم شرکت می‌کنند، سهمی در انجام این آیین به عهده می‌گیرند. یکی گندم پاک می‌کند، دیگری گندم می‌شوید و آن یکی مراقب است تا جوانه‌ها نگندند. یک نفر نیز در هنگام کار قرآن و ذکر می‌خواند. بعد از آن، زن‌ها دست به کار «سوهان کردن» و شیره کشی از گندم می‌شوند تا همه چیز برای پخت سمنو آماده شود. سمنوپز اصلی باید خانم پاکدامن و محبوب و سن و سال‌داری باشد. سمنو پزی ضمناً یک مرحله حساس دارد و آن دم انداختن سمنو است که باید قبل از اذان صبح انجام شود. هر کسی که نذر داشته باشد، یک سینی محتوی حنا، سرمه دان، آیینه و شمعدان را آماده کرده و به اصطلاح، پیشکش حضرت زهرا(س) می‌کند و روی دیگ سمنو قرار می‌دهد. بعد از پخت سمنو، همگی قدری از حنا را کف دستشان می‌گذارند و به یادگار، کف دست هایشان را نقش می‌زنند.

یک مراسم کاملاً زنانه! جشن و شادی به رسم «چوکر خونه»

«چوکر خونه» اسم عجیب و غریبی است، اما نه برای زنان سنگسری! در شهرستان سنگسر، از قدیم رسم بوده که با فرا رسیدن بهار، از روز اول تا سیزدهم نوروز، یک جشن کاملاً زنانه برپا شود.
دلیل برگزاری این جشن، تمام شدن کارهای پشم ریسی و پارچه بافی بوده و زنان برای رفع خستگی یک سال گذشته و به نیت استراحت بهاری شان، در خانه یکی از زنان سنگسر مراسم شادی و پایکوبی برگزار می‌کنند. این خانه باید حیاط بزرگی داشته باشد و مرد خانه هم حضور نداشته باشد. در این مراسم، یکی از خانم‌ها لباس مردانه می‌پوشید و چوبی به دست می‌گرفت و نقش چوپان را بازی می‌کرد. چند بچه هم نقش گوسفندها را بازی می‌کردند و یکی از خانم‌های میانسال نیز نقش ارباب را بازی می‌کرد. ارباب از چوپان می‌پرسید: چرا گله را به چراگاه نمی‌بری؟ چوپان می‌گفت: کفش ندارم! به او کفش می‌دادند. دوباره از او می‌پرسیدند: چرا گله را به چراگاه نمی‌بری؟ چوپان می‌گفت: شلوار ندارم. ارباب به او شلوار می‌داد. باز می‌گفت: کت ندارم. ارباب به او کت می‌داد. دفعه بعد، چوپان با صدای بلند می‌گفت: من زن ندارم! ارباب، دست یکی از دخترها را می‌گرفت و به چوپان می‌داد. بعد هم عروس و داماد خیالی، روی صندلی می‌نشستند و دایره و تمبک نواخته می‌شد و همه با لباس‌های محلی، به شادی و پایکوبی می پرداختند.

روشنایی های شب عید،حرمت «مامجِ» مازندرانی ها

نوروز است و آیین‌های دوست داشتنی اش؛ تنوع قومیت ها نیز این آیین‌ها را به‌طرز شگفت‌انگیزی متفاوت و جذاب کرده است؛ از خوراکی های مخصوص شب های عید تا مراسم و آیین هایی که هنوز هم به زیبایی اجرا می شود.
نوروز، زمان لمس آیین‌های ایرانی است که حتی چندین روز قبل از عید آغاز می شود و تا پایان سیزدهم فروردین ادامه می یابد.
یکی از این آئین های زیبا، «مامج» نام دارد. از قديم‌الايام در ميان خانواده‌هاي مازندران رسم بر اين است كه يكي از اعضاي خانواده با صلاحديد روحاني محل، به عنوان «مامج» كه پيام‌آور نيك بختي است، انتخاب مي‌شود و با مراسم خاصي، هنگام تحويل سال وارد خانه مي‌شود.

«مامج» همراه با یک ظرف آب و يك سيني حاوي قدري گندم یا برنج، با پای راست به خانه قدم می گذارد و مورد استقبال قرار مي‌گيرد. «مامج» در چهار گوشه تمام اتاق‌ها قدری آب به عنوان نماد آبادی و نظافت و منبع حیات می‌ریزد و سپس با اضافه آبی که در دست اوست، کدبانوی خانه، چاي درست مي‌كند. همچنین عیدانه خوبی را برای «مامج» در نظر می‌گیرند. علاوه بر جوراب یا پیراهن، مقداری پرساق (نوعی شیرینی) و تخم مرغ رنگ شده و مقداری پول نیز به او می‌دهند. روستائیان مازندران، همچنین در اولين شب سال نو، چراغ خانه‌هایشان را تا صبح روشن نگه می دارند و باور دارند که در اول سال نبايد خانه‌اي تاريك بماند.

برخوان نعمت های نوروزی،پای سفره های بهار ایرانی ها

در میان آذری زبان‌ها، گذاشتن ماست و گوشت و پلو در سفره نوروزی که نشانی از برکت و آرزوی محصول خوب است، رواج دارد. مردم بوشهر هم از چند روز قبل از نوروز، اقدام به تهیه و درست کردن دو شیرینی «بیب گلی» و «قراپیچ» می‌کنند تا در زمان تحویل سال بر خوان نوروزی بگذارند.
درتمام طول نوروز، بوشهری‌ها مقداری از این دو شیرینی را در خانه های خود نگه می‌دارند. در لرستان، لرها سفره هفت‌سین خود را رو به شرق خانه (در اصطلاح محلی رو به آفتاب زنان) پهن می‌کنند. خانواده‌های لرستانی اگر یکی از اعضای خود را از دست داده باشند، معمولاً در سال نخست، خوان نوروزی نمی‌چینند و تنها به رویاندن سبزه می‌پردازند. یکی از عناصر متفاوت لرستانی‌ها بر خوان نوروزی، نارنج است. مردم کرمان نیز در کنار سمنو که نمادی از برکت است، شیرینی خاصی به نام «کماچ سهن» را بر خوان نوروزی خود قرار می‌دهند.

خوراکی‌های نوروزی: در خراسان شمالی دو هفته مانده به نوروز، مراسم «دانو پزی» برگزار می شود. به این صورت که موادی چون گندم، نخود، عدس و برنج را داخل ظرف آب ریخته با ادویه می‌پزند. وقتی غذا آماده شد، مهره‌ای آبی رنگ درون ظرف می‌اندازند. سپس مادر خانواده شروع به تقسیم دانو می‌کند؛ مهره اگر از آن فرد خوش خلقی باشد، خانواده سال پربرکتی را خواهد داشت. در یزد، خوراک سنتی مردم در شب نوروز، سبزی پلو با گوشت است. زرتشتیان یزد، شیرینی مخصوص خود را که «پالوه مروارید» نام دارد، برای نوروز تهیه می‌کنند که از آرد گندم است و گویا آماده‌سازی خاصی را می‌طلبد که بانوان زرتشتی از اوایل زمستان شروع به انجام مراحل مختلف آن می‌کنند.

از «بيت گلي» بوشهري‌ها تا شام مخصوص لرها،شیرینی شادمانی های نوروزی

مردم استان بوشهر همچون دیگر ایرانی‌ها، نوروز را با شادمانی دید و بازدید و پوشیدن لباس‌های نو آغاز كرده و خود را مهیای سفر یا پذیرایی از مهمانان نوروزي می‌كنند.
پهن كردن سفره هفت سین در نقاط مختلف بوشهر با هم متفاوت است، اما همه مردم فرا رسیدن سال جدید را به فال نیك گرفته و در ایام نوروز، نوعی شیرینی به نام «بیت گلی» تهیه می‌كنند. در قديم الايام، كودكان و نوجوانان نواحی مركزی استان بوشهر، ایام عید به میدان بزرگی به نام «لوله خرابی» در محله «جبری» می رفتند و به بازی «ده شی» به «سی شی» مي‌پرداختند. در اين بازي، یك شیشه دهن گشاد چهارگوش را پر از آب كرده و یك استكان در ته آن قرار می‌دادند و هركس موفق می‌شد كه از بالای دهانه شیشه یك عدد سکه «ده شاهی» به درون استكان بیندازد، «سی شاهی» برنده می‌شد، وگرنه «ده شاهی» را از دست می‌داد!

شام مخصوص: در لرستان رسم است که همه افراد یک خانواده، شب عید در منزل والدین یا برادر و خواهر بزرگتر جمع شوند. میزبان، غذای شب عید را تهیه می‌کند که همه ساله ثابت است و هر خانواده سعی می‌کند همین غذا را در شب‌های عید سال‌های بعد هم بپزد.
چند ساعت بعد از تحویل سال، دید و بازدید نوروزی با رفتن به خانه ریش سفید فامیل آغاز می‌شود. در عین حال، صبح اولین روز سال و پیش از شروع دید و بازدیدها، مردم لرستان با لباس‌های نو به گورستان مي‌روند و با درگذشتگان خود دیداری تازه می‌کنند.
خصلت طبیعت دوستی و گردشگری اهالي لرستان باعث شده است تا سیزده بدر در اين منطقه از اهمیت فراوانی برخوردار باشد. غذای سیزده بدر عموماً همان غذایی است که شب عید تهیه می‌شود. مثلاً اگر خانواده‌ای رسم داشته باشد که شب عید خورشت قیمه بخورد، روز سیزده نوروز هم همان غذا را درست می‌کند.

روشنایی های ماندگار بهاری،شمع افروزی به نیت خوشبختی

مراسم نوروز در شهرها و روستاهای استان مركزی نیز همانند سایر نقاط ایران از ارزش و اعتبار خاصی برخوردار است. بوی بهار كه در كوچه پس كوچه‌ها می‌پیچد، شهرو روستا حال و هوای عجیبی پیدا می‌كند. گویی همه چیز به جنبش و حركت درمی‌آید.
گذاشتن يك ظرف پر از نان و پنیر و سبزی به نشانه روزی و بركت و شمع‌های روشن به تعداد اعضای خانواده به نشانه روشنایی و نورافشانی زندگی، از ويژگي‌هاي سفره هفت سين مردم اراك است.
در بعضی از خانواده‌ها، قرار دادن یك ظرف شیر یا ماست كه مظهر سفیدی و پاكی است، در كنار سفره هفت سین بسيار مرسوم است. در استان مركزی و شهرستان اراک، بنا بر یك رسم قدیمی مانند شهرهای دیگر کشورمان، پوشیدن لباس نو در هنگام تحویل سال را خوش یمن و مبارك می‌دانند.

نوبهارِ نصرآبادی ها: مهربانی،‌ ساده زیستی، صفای باطن و دل‌های شاد در كنار سخت‌كوشی و قناعت، از مشخصه‌های مردم روستای نصرآباد از توابع شهرستان گرگان است که همواره مهمان نوازی شان از مسافران زبانزد عام و خاص است. با این حال، در این روستای زیبا نیز مراسمی مشابه مراسم مردم اراک برگزار می شود.

دو شب مانده به عید، همه‌اهالی نصرآباد به نیت مردگان خود و برای دام‌هایی كه داشتند، به تعداد اعضای خانواده، شمع روشن می کنند تا در طول سال نو، روشنایی از خانه هایشان رخت بر نبندد و درهای شادمانی و تندرستی به رویشان بسته نشود. نصرآبادی ها در عین حال برای سال جدیدشان، یک «شگون» انتخاب می‌كردند كه با خود قرآن و سبزه به همراه داشت و به عنوان اولین فرد در سال نو وارد خانه می‌شد. اگر در آن سال، كارها خوب پیش می‌رفت و به تعداد اعضای خانواده، یا به محصولات و دام‌هایشان چیزی اضافه می‌شد، اعتقاد پیدا می‌كردند كه «شگون» خوش قدم بوده و برای سال آینده هم، آن فرد را شگون خود انتخاب می‌كردند. این آئین با اندک تغییراتی همچنان در این روستا برگزار می شود.

آئین دیرسال روستاییان گلستان،سفره های هفت سین در سینی!

یکی از باورهای کهن روستائیان استان گلستان این است که در آستانه سال نو، نباید به کسی بدهکار باشند و از کسی هم نباید قرض بگیرند، بخصوص ماست و سبزی، که اگر به ناچار بخواهند ماست قرض بگیرند، در قبال آن باید كاسه‌ای شیر اهدا کنند!
در روستاهای گلستان، از دیرباز رسم بر این بود که خانم های منزل، هفت سین را داخل یك سینی بزرگ می‌چیدند و همراه با قرآن و نان و شیرینی‌‌های دستپخت سنتی، مقداری میوه هم داخل آن می‌گذاشتند و بر سر سفره می آوردند.

روستائیان گلستان در عین حال، سفره هفت سین خود را روی زمین و در بهترین اتاق خود پهن می کنند و امروزه هر چند برخی خانواده‌ها هنوز هم به همین شكل عمل می‌كنند، اما با آمدن مبل و صندلی، شیوه‌ پذیرایی در بسیاری از خانواده ها تغییر كرده و به جز ساعت تحویل سال كه سفره هفت سین پهن است، سفره ها خیلی زود برچیده می‌شوند.
رفتن به امامزاده ها و زیارت اهل قبور، از آئین های کهن بسیاری از مناطق ایران، منجمله روستاهای استان گلستان است که همچنان زنده و پویا است.

زیبایی های نوروزِ مردم شیراز،پای «هفت سین» با «هفت میم»!

در شیراز، علاوه بر هفت سین، «هفت میم» را هم درسفره می‌گذارند که عبارتند از: مدنی (لیمو شیرین)، مرغ، ماهی، میگو، مسقطی، ماست و مویز. به علاوه کنگر ماست، عسل، خرما، کره، پنیر، کاهو و تخم مرغ رنگی!
موقع تحویل سال، همه اهل خانه باید با لباس نو بر سر سفره نشسته باشند. اسپند هم دود می شود که هر کدام فلسفه‌ای خاص دارد. شمع برای روشنایی خانه، قرآن نشانه توجهی است که باید در آغاز سال به خداوند داشته باشیم، سکه نشانه ای از از خیر و برکت، اسپند برای دوری از چشم زخم، برنج، نشانه خیر و برکت و فراوانی، آب، نشانه صافی و پاکی و گشایش کار و آیینه، برای رفع کدورت و نشانه ای ازصفا و پاکی و یکرنگی. شیرازی ها همچنین براین عقیده اند که بعد از تحویل سال، نباید شمع ها را با فوت خاموش کرد، بلکه باید گذاشت تا آخر بسوزند و یا با نقل و مسقطی، خاموششان کرد. در گذشته رسم بود که مردم شیراز، پیش از نوروز حجامت می‌کردند و اعتقاد داشتند که در سال نو باید خون نو در بدن جاری باشد.

معمولاً یک ماه قبل از عید، مردم شیراز به بازار می رفتند و پوشاک عیدشان را می خریدند. در گذشته، مردم معمولاً پارچه‌هایی را خریداری می‌کردند که رنگ روشن داشت و باور داشتند که اگر پوشاکشان را خودشان شخصاً بدوزند، پارچه آن را باید روزهای دوشنبه یا جمعه قیچی کنند و معتقد بودند که روزهای دیگر، ساعت سنگین است و رخت مدتی روی دست می‌ماند تا دوخته شود. سبز کردن گندم، عدس، تره تیزک هم از دیرباز در شیراز مرسوم بوده است. شیرازی ها معمولاً برای این کار از ظرفی استفاده می‌کنند که از جنس مس یا روی باشد و بعد، مقداری دانه به سلامتی عزیزانشان می ریزند و به ترتیب، نام اعضای خانواده را به زبان می‌آورند.

کهن ترین آئین باستانی ایرانیان،حکومت طنزآمیز میر نوروزی در ایام عید

«میرنوروزی» و حکومت طنز آمیز و مسخره او، در ایران سابقه تاریخی دارد. پیش از اسلام چند روز مانده به نوروز، دسته‌ای از مردم جمع می‌شدند و جوانی ورزیده را به عنوان میرنوروزی یا «امیر نوروز» انتخاب و لباس پر زرق و برقی تن او می‌کردند و سوار الاغ یا شتر یا اسب با طبل و ساز و کرنا، به همراهش به راه می‌افتادند و شادی می کردند.
این افراد تا سیزده‌ نوروز، در شهرها و روستاها می چرخیدند و مردم را سرگرم می کردند. میر نوروز طی این مدت، هرچه دستور می‌داد، فوراً اجرا می‌شد. او از مردم و همراهانش، کارهای بی معنی و مسخره ای می‌خواست که باعث خنده دیگران می‌شد. میرنوروزی هنگام رسیدن به منزل ثروتمندان، طنابی به داخل خانه می‌فرستاد و صاحبخانه هم هدیه خاصی را به طناب می‌بست و بیرون می‌فرستاد.
در برخی از مناطق ایران هم دختران دم‌بخت اگر حاجتی داشتند، در اتاقی یا آب انبار خانه پنهان می‌شدند و گره‌ای به لباس خود می‌زدند. مادر دختر از خانه بیرون آمد و از همراهان میرنوروزی، کودک نابالغی را به داخل منزل می‌برد که گره لباس دختر را باز کند تا بخت دختر در سال نو باز شود. برخی معتقدند حاجی فیروز، بازمانده همان رسم میرنوروزی ایران باستان است.

از حنابندان لک ها تا چهارشنبه های مردمان قره پاپاق،رنگین کمانی از خیر و خوشی

لک‌ها از اقوام مردم لر، از دیرباز با تحویل سال نو، آرزو می‌کردند فردی پاک سرشت و نورانی یا بچه‌ای معصوم، نخستین فردی باشد که به خانه آنان می آید و به همین خاطر، بخشی از حوادث سال بعد و بهره‌مندی از خیر و خوشی یا غم و اندوه را از چشم او می‌دیدند.
از دیگر آداب و رسوم نوروزی لک‌ها، آشتی دادن آشنایانی است که در سال کهنه بین آنها کینه و کدورت و دشمنی ایجاد شده بود. لک‌ها به احترام همدیگر، چنانچه کسی بستگان خود را تازه از دست داده بود، سعی می‌کردند مراسم عید را بی‌سر و صدا در خانه خود برپا کنند و از دید و بازدید بپرهیزند و با رفتن به خانه عزادار، با ذکر فاتحه با وی همدردی کنند.

حنا زدن به کف دست دختران و زنان و حنا بستن کاکل قوچ گله و پختن آش موسوم به «برنج پلویی» یا در صورت وسع، سر بریدن مرغ، خروس و گوسفند، از دیگر آداب و رسومی است که از گذشته در مناطق لک‌نشین رایج بوده است. امروزه هم برخی از این آداب و رسوم و باورها در میان برخی از طوایف و روستاها و حتی شهر‌های لک‌نشین به قوت خود باقی است، چراکه مفاهیمی چون بهار و نوروز و رویش طبیعت، با روح و روان لک‌ها که از اصیل‌‌ترین طوایف ایرانی هستند، سرشته و عجین شده است.

ماه عید در ایل قره پاپاق‌:در ایل قره پاپاق، از ایلات شهرستان نقده واقع در آذربایجان غربی، اما سراسر اسفند را «ماه عید» می‌نامند. آنها اسفند ماه را به 4 چهارشنبه تقسیم می‌کنند و در نخستین چهارشنبه معروف به «دروغگو»، جوانان بر جایی بلند، مانند پشت‌بام‌ها و روی تپه‌ها، آتش می‌افروزند و به تیراندازی و نشانه‌گیری تفریحی می‌پردازند. آنها دومین چهارشنبه را «راستگو» و سومین چهارشنبه را «سیاه» می‌نامند و این روز را به یاد درگذشتگان، بر سر گور مردگان خود حاضر می شوند و پس از فاتحه‌خوانی، شیرینی تقسیم می کنند. آخرین چهاشنبه سال را هم با پوشیدنن لباس نو، آماده استقبال از سال نو می شوند.

                                        بسمه تعالی

راهنمای تکمیل کارنامه ی ارزشیابی توصیفی (کیفی)

با توجه به فرا رسیدن امتحانات نوبت اول جهت تکمیل کارنامه ی کیفی (گزارش پیشرفت تحصیلی ) راهنمای تکمیل کارنامه به پیوست ارسال می گردد.همکاران محترم می توانند از کارنامه ارسالی که یک الگوی پیش نهادی است جهت تکمیل کارنامه استفاده نمایند. لذا آموزگاران بر اساس عملکرد هر دانش آموز به این امر بپردازند.

1- برای تکمیل کارنامه ی ارزشیابی کیفی(گزارش پیشرفت تحصیلی) می توان ازاطلاعاتی که ازابزارهای مختلف           جمع آوری شده است اقدام نمود. ازجمله:

الف) پوشه کار: کلیه مستندات و مدارک موجود در پوشه کار به جز (فرم های خود سنجی و همسان سنجی) را بررسی و در مجموع پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را مد نظر قرار می دهیم.

ب) دفتر ثبت مشاهدات: این دفتر هم به عنوان یکی از ابزارهای جمع آوری اطلاعات که شامل عملکرد درسی ،بررسی فهرست چک لیست های مختلف و مشاهدات رفتار و عملکرد دانش آموزان می باشد تکمیل می گردد.

2- داوری در خصوص میزان تحقق انتظارات (منظور تکمیل نمودن بندهای کارنامه ی ارزشیابی کیفی است)

در مرحله داوری معلم باید نشانه های تحقق انتظارات را در شواهد جمع آوری شده جستجو کند. به عنوان مثال هنگامی که معلم می خواهد درباره ی زیبا نوشتن دانش آموز داوری کند باید نشانه های زیبا نوشتن را در نظر داشته باشد و با توجه به این نشانه ها شواهد را بررسی کند. اگر این نشانه ها در حد توقع و انتظار معمول بود .عبارت در حد انتظار ،اگر کم و بیش ضعف هایی در عملکرد دانش آموز دیده شد عبارت نزدیک به حد انتظار و اگر ضعف های جدی مشاهده شد عبارت نیاز به تلاش بیشتر درج می گردد.نمونه ی کارنامه ی مذکور در سیستم رایانه ای ثبت می گردد.

راهنمای تکمیل فرم ویژگی های عمومی

در این بخش 3 حیطه عاطفی ،جسمانی و اجتماعی دانش آموز بررسی می شود.تلاش بر این است که مشکلات کمتر طرح و برجسته شود یعنی به جنبه های مثبت کودک توجه شود. در عین حال ضعف های کودک نه برای توبیخ و تحقیر یا بزرگ نمایی ، بلکه برای پیگیری و بهبود وضعیت وی مورد توجه قرار گیرد. در نهایت گزارش وضعیت دانش آموز در حیطه های مذکور به صورت توصیفی بر اساس چک لیست های تکمیل شده انجام می گیرد.

راهنمای فعالیت های برجسته دانش آموز

در این قسمت برخی فعالیت های برجسته دانش آموز توصیف می شود از جمله مشارکت ها،فعالیت های علمی و درسی ، فعالیت های هنری ،حضور در تیم های ورزشی مدرسه ،مسئولیت های ویژه ای که دانش آموز ،بعهده گرفته و به خوبی آن را انجام داده است ومانند این ها.

لازم به ذکر است که فعالیت هایی برجسته تلقی می شود که بالاتر از حد انتظار باشد. همچنین نیازی نیست که این بخش برای تمام دانش آموزان تکمیل شود.

راهنمای تکمیل فرم توصیه های معلم

معلم باید بعد از شناخت دقیق مشکل در کارنامه ی ارزشیابی کیفی به منظور رفع و یا بهبود آن برنامه ها و فعالیت هایی را پیش بینی نماید.

الف: ویژگی های عمومی

ب: فعاليت هاي برجسته دانش آموز

 د: توصيه هاي معلم

 ه : تأئید و تصمیم

و: نظر والدین

بازخوردها و تشویقهایی که در ارزشیابی توصیفی دانش آموزان پایه اول ابتدایی می توان استفاده کرد :
فرزندم از اینکه از عهده ی انجام کار برآمده ای خوشحالم .
•عزیزم با ذوق و سلیقه ای که در تو می بینم توانایی زیبانویسی را داری یا بهتر از این باشی.
•پیداست که برای انجام این کار تلاش نموده ای یا ننموده ای .
•خوشحالم که برای حل مسائل ریاضی ، کوشا بوده ای یا هستی
 
فرزندم وقتی دقت تو را در درس یا تکالیف می بینم خوشحال می شوم یا از تلاش تو لذت می برم .
•پسرم ! توانایی انجام آزمایش های علوم را داشتی ، توانایی تو را در انجام آزمایش ها دیدم ، موفقیت تو ر
•دختر خوبم ! شما به تمام اهداف در جمع و تفریق های اساسی در حد مطلوب دست یافته ای .
•این طور به نظر می رسد که در درس ....  مشکل داری . امیدوارم که با انجام فعالیت ها در منزل یا تمرین و تکرار تلاش کنیم تا موفق گردی . موفقیت در زمینه ی درس نیاز به تمرین دارد. تمرین کن ، تمرین کن ، تمرین کن .
•پسر خوب و عزیزم در دیکته نیاز به تمرین بیشتر داری . امید است در این زمینه تلاش کنی تا موفق گردی .
•از اینکه امروز موفق شدی خوشحالم
•پشتکار و تلاش شما می تواند در موفقیت و پیروزی مؤثر باشد .
از انیکه نسبت به یادگیری درس  .....  شوق زیاد داری لذت می برما خواهانم .
•بهتر است در زمینه .... کوشش بیش تری بکنی تا موفق گردی .
•از اینکه مهارت لازم برای حل مسئله داری خوشحالم .
•از توانایی به کارگیری دانش تو عزیزم ابراز شادی می کنم .
•عزیزم لازمه ی پیشرفت خواستن است .
•دلبندم هرگز کاری را که امروز می توانی انجام دهی به فردا موکول نکن .
•خوشحالم که شرکت فعال در گروه و درس و مدرسه داری.
•پسرم : کسانی موفق می شوند و موفق باقی می مانند که تلاش و تمرین داشته باشند.
   
 
•منتظرم عزیزم   ناز و قشنگ و خوبم
•اول بخوان سؤال ها   خوب فکر بکن به آنها
•سپس جوابشان ده   با دقت و با خنده
•شادی شادی با ورزش  اول درس بعد گردش
•گوشه برگه هایت   برگه های کتابت
•چه کار کنیم صاف بشه   قشنگ و زیبا بشه
 
•کارهای بهترت را   من به زودی ببینم
•1و 2 و 3و 4   دندونه ها را بشمار
•به دوستت دادی یاری   آری کردی همکاری
•حل کرده ای این تفریق   کامل درست و دقیق
•گلم باید بدونه   که خط های زمینه
•می کنه کمکش تا   خطش بشه نمونه
یادت نره خط کشی   فردا حتماً بکشی 
•فرشته بهشتی   آخر وقت نوشتی ؟
•فرشته بهشتی   بی حوصله نوشتی ؟
•جمعه چقدر حواست   دقیقه خیلی کارت
•مشقت شده مرتب   ای کودک مؤدب
•زنده باشی و سالم   تلاش بکن تو دائم
•اول بخوان بعد بنویس   ای کودک خوش نویس
•دخترم باید بدونه   همیشه یادش بمونه
•که سمت راست یکی است   سمت چپ دو تایی است
•اول بخوان سؤال ها   خوب فکر بکن به آنها
•سپس جوابشان ده   با دقت و با خنده
•شادی شادی با ورزش  اول درس بعد گردش
•گوشه برگه هایت   برگه های کتابت
•چه کار کنیم صاف بشه   قشنگ و زیبا بشه
 
ردیف
نمونه بازخورد
1
بهار امیدم! امیدوارم که همیشه سرسبز و خرم باشی.
2
فرزندم از سعی و تلاشت صمیمانه سپاس گزارم.
3
نهال کوچک رشد وشکوفایی تو آرزوی من است.
4
غنچه ی شاداب در انتظار شکفتن گلبرگ هایت هستم.
5
فرزند خوبم! دریای وجودت از آلودگی وجهل و نادانی دور باد.
6
عزیزم با سعی وتلاشت گلبوته های دانش را زودتر خواهی چید.
7
پرنده ی کوچک ! پروازت به سوی علم و دانش مبارک باد.
8
زیبایی وپاکیزگی کارهایت جاودان باد.
9
فرزندم!کوچ تو از سرزمین تاریکی به سرزمین روشنایی مبارک.
10
امید زندگی! تلاش تو لبخند شادی را به ارمغان می آورد.
11
فرزندم! وظیفه شناسی و تلاشت قابل تقدیر است رسیدنت به مرز دانایی مبارک باد.
12
امید کلاس ، نشستن شبنم علم و آگاهی بر گلبرگ های وجودت مبارک.
13
شکوفه من! امید چیدن میوه تلاشت را دارم.
14
بیا با هم سپاس خداوند یکتا کنیم                             روان خود را توانا کنیم
15
از توجه تو نسبت به انجام درست تکالیفت متشکرم.
16
مهربانم! انجام دادن به موقع تکالیفت نشانگر وظیفه شناسی توست.
17
دانش آموز ساعی! موفقیت تو قابل تقدیر است.
18
دیدی موفق شدی بیا خدا را شکر کنیم.
19
یک شاخه گل سرخ تقدیم تو باد.
20
چقدر زیباست که در کارهایت پیشرفت خوبی داشته ای خوش حالم.
21
فرشته بهشتی                   عالیه خوب نوشتی
22
پروانه ای رنگ رنگ               خسته نباشی زرنگ
23
(دختر) ( پسر) خوب ونازم                  به دیکته ات می نازم
24
آسمان پر ستاره                   مشقت نظیر نداره
25
یک و دو سه                       شدی برنده
26
چهارو پنج وشش                       همیشه کوشش
27
دیدم که پرتلاشی                       همیشه زنده باشی
28
انتظار موفقیت بیشترتورا دارم .
29
پیشرفت شما مایه ی تحسین است .
30
اتل متل توتوله                           کار فرزندم چه خوبه
31
ای (دختر)(پسر)مؤدّب                    کارت هست مرتّب
 
* برای ارائه ی یک بازخورد سازنده از فعالیت کودک ، بهتر است جملات خود را بااین عبارتها آغاز کنید :
1
دانش آموز خوبم ( یا دختر و پسر خوبم ) شما موفق شده اید که ………………………………..
2
باخوشحالی زیاد می گویم که شما از عهده ی ………………………………………
3
پسر خوبم شما …………………………..را یاد گرفته اید .
4
تواناییت در …………………………بهتر شده است .
5
کارت نسبت به قبل بهتر شده است .
6
پیداست که برای این کار خیلی تلاش کرده ای .
7
امروز از کارت لذت بردم .
8
وقتی می بینم که کارت بهتر شده است ، خوشحال می شوم .
9
امروز موفق شدی که ……………….را به درستی انجام بدهی .
10
تلاشت برای انجام این کار ، ستودنی است .
* اگر معلم قصد داشته باشد ایـن مفهوم را بـرساند کـه دانش آموز نیاز مند کمک و فعالیت خاصی است ، بهتر است جملات خود را با این عبارتها آغاز کند :
1
نیاز مند آن است که …………………………………………
2
در زمینه ی ……………………………….به تقویت نیاز داری
3
به نظر می رسد در ………………………………….مشکل داری
4
با انجام فعالیتهای ………………………در زمینه ی ……………………….موفق می شوی
*جملاتی که نباید آنها را در بازخوردهای توصیفی به کار برد :    
1
نمی تواند یا نمی توانی                               همیشه اشتباه می کنی
2
قادر نیستی یا قادر نیست
3
کارهایت کثیف و نامرتب است                                همیشه ناقص می نویسی
4
یا هر برچسبی که منجر به برداشت منفی از تواناییها و قابلیتهای دانش آموز شود .
 
* نمونه های از چگونگی نوشتن بازخورد در آثار کتبی دانش آموزان :
ویژه ی دانش آموزانی که موفق بوده اند:
1
از این که می بینم در نوشتن تکالیف دقت می کنی خوش حالم.
2
امروز تلاش وکوشش شما خوب بود.
3
منتظر کارهای زیبای دیگر شما هستم.
4
ای(دختر)(پسر)مؤدّب                 کارت هست مرتّب
5
امروز از کارت لذّت بردم.
6
پروانه ی قشنگم! از این که در نوشتن اعداد موفق بودی لذّت بردم.
7
امید آینده! از این که در پاسخ دادن به جمع اعداد توانایی داری سپاس گزارم.
 
ویژه ی دانش آموزانی که نیاز به حمایت دارند:
1
توانایی ات در نوشتن بهتر شده است،اگر نشانه ی (س) را این گونه بنویسی نوشته ات بهتر می شود.
2
جملات زیبایی نوشتی بهتر است در پایان جمله،نقطه بگذاری.
3
بیشتر کلمات را درست نوشتی،کلمه هایی را که اشاره کرده ام بخش کن وصداهایش را بنویس.
4
کارت خوب بود،کلمه هایی را که برایت نوشتم روی کارت بنویس و روزی چند بار بخوان.
5
فرزندم در نوشتن کلمات توانایی حاصل نمودی برای موفقیت بیشتر، با صدای آهسته به تلویزیون گوش کن.
6
تلاش شما خوب بود چند کلمه بنویس که با نشانه ی ( ص) نوشته می شود.
7
قشنگم کلمه هایی را که با نشانه ی (گ) نوشته می شوند در روزنامه پیدا کن و دورش خط بکش.
8
گل شادم با استفاده از کیسه ی حسابت به اندازه ی عدد 4 جدا کن.
9
توانایم! 2 دسته شکل بکش و علامت کمتری بین شکل ها به کار ببر.
10
متفکّر کوچکم! با استفاده ی از مهره های رنگی جمع عدد (5) را تمرین کن.
 
* نمونه هایی از چگونگی نوشتن بازخورد در دفتر ثبت مشاهدات
ویژه ی دانش آموزانی که موفق بوده اند: ( درس بنویسیم )
1
        کلمات را زیبا می نویسد.
2
کلمات را زیبا می نویسد.
3
در نوشتن املای درست کلمات دقت لازم را دارد.
5
به پاکیزه نویسی در نوشتن توجّه می کند.
6
قادر است با کلمات داده شده جمله بنویسد.
7
        با حروف به هم ریخته،کلمه می سازد.
* ویژه ی دانش آموزانی که نیاز به حمایت دارند: ( درس بنویسیم )
* شناسایی مشکل: کلمه هایی که حروف هم صدا و چند شکل دارند را تمیز نمی دهد. یا دانش آموز از نظر حافظه ی دیداری مشکل دارد.
* ارائه ی راهکار: نوشتن حروف با خط درشت ودر معرض دید یا بیان شباهت و اختلاف دو تصویر توصیه می شود .
* شناسایی مشکل: جا انداختن بعضی از حروف یا حروفی را به جای حروف دیگر می نویسد.  دیبار  به جای دیوار
* ارائه ی راهکار: آهسته صحبت کردن اولیاء در خانه یا گوش کردن به تلویزیون با صدای آهسته. بیان نوع اشیاء با شنیدن صدایی که از قوطی می شنود برای دانش آموز مفید است.
* شناسایی مشکل: ( نارسا نویسی )
* ارائه ی راهکار:  بازی با خمیر ومچاله کردن کاغذ باطله جهت تقویت عضلات دست توصیه می شود.
* ویژه ی دانش آموزانی که موفق بوده اند. ( درس بخوانیم )
1
   متن درس را صحیح وروان می خواند.
2
       با لحن مناسب می خواند.
3
مطلب خوانده شده را درک می کند.
   * دانش آموزانی که در خواندن به حمایت  ویژه نیاز دارند:( درس بخوانیم )
* شناسایی مشکل: با مکث روان خوانی می کند.
* ارائه ی راهکار: در خانه وقت تعیین کند که در زمان کمتری جملات را بخواند یا به صدای ضبط شده خود گوش کند.و هنگام گوش کردن به متن کتاب با دقت نگاه کند.
* شناسایی مشکل: در خواندن متن درس توانایی کافی ندارد.
* ارائه ی راهکار: در گروه دانش آموزی خواندن متن درس تمرین شد.
* شناسایی مشکل: در شناخت نشانه ها مشکل دارد.
* ارائه ی راهکار: نشانه های تدریس شده را روی کارت بنویسد و بخواند.
* شناسایی مشکل: در خواندن کلمات نوشته شده توانایی ندارد.
* ارائه ی راهکار: ترکیب صداها وهجا ها و خواندن آن ها را تمرین داشته باشد.
 

بازخوردهای توصیفی و تشویق

فرشته بهشتی          خیلی قشنگ نوشتی

حالا شدی باسواد          دل منم شده شاد

جَمعه چقدر حواست          دقیقه خیلی كارت

فرشته بهشتی          تمیز و درست نوشتی

مشقت شده مرتب          ای كودك مودب

به مثل ماه تابان          قشنگی و درخشان

سبد سبد گل یاس          زرنگ، توی كلاس

قایق روی دریا         نوشته ای چه زیبا

ای كودك خیلی ناز          مرا كردی سرافراز                                 ..

بازخوردهای توصیفی و تشویقی

فرشته بهشتی          خیلی قشنگ نوشتی

حالا شدی باسواد          دل منم شده شاد

جَمعه چقدر حواست          دقیقه خیلی كارت

فرشته بهشتی          تمیز و درست نوشتی

مشقت شده مرتب          ای كودك مودب

به مثل ماه تابان          قشنگی و درخشان

سبد سبد گل یاس          زرنگ، توی كلاس

قایق روی دریا         نوشته ای چه زیبا

ای كودك خیلی ناز          مرا كردی سرافراز

دخترم (پسرم) زیبا نوشته         مثل گل نوشته

قشنگی چون كبوتر          از همه هستی بهتر

باهوش و خوش بیانی          ای كودك ایرانی

قشنگ نوشتی و ناز          ای دختر (پسر) سر افراز

زنده باشی و سالم          تلاش بكن تو دائم

ای كودك مهربان          دوستت دارم همچو جان

خورشید گرم و روشنی         همیشه در قلب منی

شكوفه های رنگ به رنگ         خسته نباشی، قشنگ

از تنبلی جدایی          ای هدیهء خدایی

كارت شده چه بهتر         ای گل من، تاج سر

فرشته بهشتی          امروز سریع نوشتی

یادت نره خط كشی          فردا حتما بكشی

برگه نَكَن دوباره          از دفتر بیچاره

ای گل ناز و خوشبو          بخوان درست از این رو

كار گروهی بدان          می كنه كارُ آسان

ای كودك بهشتی          كامل دقیق نوشتی

هستی دقیق پر تلاش          همیشه خنده رو باش

كودك خوب و نازی         واژه درست می سازی

پی برده ام به رازی          زیبا جمله می سازی

عقیدهء من اینه          كودك خوب همینه

خلاقی و مهربون          همیشه اینطور بمون

ماهی نوشت تو دریا         آفرین و مرحبا

آسمان پر ستاره          مشقت نظیر نداره

دانا و پر توانی          ای كودك ایرانی

پسر (دختر) خوب و نازم          به دیكته ات می نازم

نون و پنیر و پسته          مشقت به دل نشسته

صد آفرین ای كودك          چه خوب نوشتی اردك

ای پسر (دختر) نازنین          بهت می گم آفرین

ای گل توی كلاس          زیبا هستی مثل یاس

بارون میاد ریز ریز          اول بخوان بعد بنویس

یك گل شادابی تو          آفتاب و مهتابی تو

به مثل یك ستاره          نور از مشقت می باره

برف میاد دونه دونه          پسرم (دخترم) درس می خونه

با مشقی كه نوشتی          تو لایق بهشتی

بازخوردهای توصیفی در مورد دانش آموزان در حد انتظار

• فرزند خوبم، از خط زیبایت لذت بردم.
• پسر نازم، هزار آفرین به تو كه مشقت را زیبا نوشتی.
• آفرین به تو كه تكالیفت را بدون اشكال و كامل انجام دادی.
• پسرم (دخترم) تحقیق شما جالب و خواندنی بود.
• آفرین پسرم در نوشتن تكالیف دقت كامل داشتی.

بارون دونه دونه          مشقت شده نمونه

انار دونه دونه          نقاشیت شده نمونه

مورچه نوشت روی خاك          قشنگ نوشتی و پاك

پسر خوب و نازم          به دقتت می نازم

جمله های قشنگی          با واژه ها تو ساختی

درست خواندی تو قرآن          ای كودك مهربان

امروز كارت عالی بود          اشكالی در آن نبود

ای كودك مودب          دفترت هست مرتب

1، 2، 3، ستاره         كارت ایراد نداره

آفریدی افتخار          برای چندمین بار

كودك خوب و نازی          واژه درست می سازی

نون و پنیر و پسته          كارت به دل نشسته

پی برده ام به رازی          زیبا جمله می سازی

خلاقی و مهربون          همیشه اینطور بمون

به دوستت دادی یاری          عالی كردی همكاری

بازخوردهای توصیفی در مورد دانش آموزان نزدیك به انتظار

• پسر (دختر) خوبم، سعی كن جواب سوال ها را با دقت و خوانا بنویسی.
• از اینكه رونویسی شما هر روز بهتر می شود خوشحالم.
• تلاش شما قابل تقدیر است.
• از اینكه اشتباهات قبلی را تكرار نكردی و كلمات را با دقت و درست نوشتی خوشحالم.
• خوشحالم كه خوش خط نوشتی ولی اگر دقت كنی، دندانه ها را جا نمی اندازی.
• صد آفرین دختر (پسر) باهوشم، اگر كمی حواست را جمع می كردی تشدید ها را جا نمی انداختی.
• از دیدن نقاشیت لذت بردم، اما سعی كن مرتب تر رنگ كنی.
• از اینكه هر روز پیشرفت می كنی خوشحالم.
• توانایی تو در دیكته بهتر شده، سعی كن اینطور بمانی.
• امروز موفق شدی دیكته ات را بدون غلط بنویسی. بهتر است كلماتی كه دور آنها را خط كشیده ام زیبا تر بنویسی.
• تمرینات ریاض را درست حل كردی، فقط سعی كن اعداد را زیباتر بنویسی.
• در نوشتن به معنای كلمه هم توجه كن.
• دخترم (پسرم) سركش یادت نره چون معنای كلمه عوض می شود.

گوشه برگه هایت     برگه های كتابت     چكار كنیم صاف بشه     قشنگ و زیبا بشه

                 گلم باید بدونه     كه خط های زمینه     می كنه كمكش تا     خطش بشه نمونه

نوشتی آرام و خوب          حالا شدی تو محبوب

كمی تلاش بیشتر          هستش برات مفیدتر

یادت نره خط كشی         فردا حتما بكشی

فرشته بهشتی         آخر وقت نوشتی

فرشته بهشتی         بی حوصله نوشتی؟

فرشته بهشتی         خسته بودی نوشتی؟

بازخوردهای توصیفی در مورد دانش آموزان نیازمند تلاش بیشتر

• پسرم (دخترم) در زمینه تفریق نیاز به تقویت داری.
• فرزند گلم، در رونویسی فاصله و اندازه كلمات را رعایت كن.
• با تمرین و روخوانی بیشتر در زمینه املا موفق خواهی شد.
• با مطالعه كتاب های قصه و خواندن مجلات كودكان حتما در نوشتن انشا پیشرفت می كنی.
• امروز خوب گوش ندادی، به همین دلیل كلمات را زیاد جا انداختی.
• آفرین بر تو، پیشرفت خوبی كردی باز هم منتظر كارهای خوبت هستم.
• به نظر می رسد در زمینه جمع (تفریق، ضرب و ...) مشكل داری امیدوارم با تلاشت شاهد موفقیت تو باشم.

كارهای بهترت رو          من به زودی ببینم

1،2،3،4          دندونه ها رو بشما

هر كاری وقتش خوبه          تو مدرسه یا خونه

درست بگو و رسا          جواب این سوال ه

دقت و سعی و تلاش          به اندازه داشته باش

برچسبها: ارزشیابی توصیفی، بازخوردهای توصیفی،بازخورد كیفی و توصیفی، نحوه بازخورد به دانش اموزان در ارزشیابی توصیفی، نحوهء ارزشیابی توصیفی در پایه های اول و دوم ابتدایی، تشویق دانش آموزان ابتدایی، ارزشیابی توصیفی و دانش آموزان، در حد انتظار، نزدیك به انتظار، نیازمند تلاش بیشتر، نمره در ارزشیابی توصیفی، بازخورد و ارزشیابی كیفی – توصیفی، الگوی ارزشیابی توصیفی، افزایش یادگیری در نوع ارزشیابی توصیفی، معلم و بازخوردهای ارزشیابی توصیفی

برچسب ها: ارزشیابی توصیفی، بازخوردهای توصیفی، بازخورد كیفی و توصیفی، نحوه بازخورد به دانش اموزان در ارزشیابی توصیفی، نحوهء ارزشیابی توصیفی در پایه های اول و دوم ابتدایی، تشویق دانش آموزان ابتدایی، ارزشیابی توصیفی و دانش آموزان، در حد انتظار، نزدیك به انتظار، نیازمند تلاش بیشتر، نمره در ارزشیابی توصیفی، بازخورد و ارزشیابی كیفی – توصیفی، الگوی ارزشیابی توصیفی، افزایش یادگیری در نوع ارزشیابی توصیفی، معلم و بازخوردهای ارزشیابی توصیفی، شعر های آموزشی، جملات توصیفی، جمله توصیفی، جمله های توصیفی در ابتدایی،

   از دانش آموز درس خوانی مثل تو خیلی راضی هستم

·          معلوم است که برای یادگیری بیشتر تلاش کردی من هم از تو راضی هستم .

·          خدارا شکر تلاشت نتیجه ی خوبی داد پس باز هم سعی کن تا همه ی مفاهیم را خوب یاد بگیری

·          خوشبختانه به بیشتر سؤالات درست جواب دادی ، به سؤال های --  -- توجه کن وراه حل درست را یاد بگیر وبنویس .

·          دخترخوب اگرخوب گوش کنی ،خوب فکرکنی ،خیلی هم تمرین کنی حتما می توانی به بیشترسؤال هاجواب درست بدهی .

·          توصیه می کنم برای یادگیری بیشتر و بهتر، تلاش وکوشش بیشتری داشته باشی

·          کافی بود به سوال های _ و _  پاسخ درست می دادی ،تا به همه ی سوالات پاسخ درست داده باشی ، نظرخودت چیست ؟

·          قبلادر ........ مشکل داشتی اما حالا دیگر با تمرینی که کردی مشکلی نداری و بر آن تسلط پیدا کردی

·          خوش حالم که توانایی پاسخ گویی به تمام سؤالات را داشتی .

·          دختر نازم توانا یی شکل سازی با حروف،اعداد را داشتی و شکل های زیبا و جالبی خلق کردی .

·          خیلی پیشرفت داشتی .

·          نور دیده ام به تو افتخار می کنم

·          در تو استعداد خوبی می بینم .

·          دوست دارم همیشه موفقیت تورا در گروه ببینم .

·          کمک وهمکاری تو در کلاس مرا خوش حال کرده است .

·          نتیجه ی دقت وتلاش تو برایم شیرین است .

·          اگر سعی کنی می توانی بهتر باشی .

·          علاقه وتلاش تو رمز موفقیت توست .

·          حاصل تلاش تو باعث افتخار من است .

·          اطمینان دارم تو هم می توانی موفق شوی .

·          عزیزم حتما با دقت وحوصله ی بیشتر موفق تر خواهی بود .

·          گل شکو فای کلاسم از همکاریت در گروه ممنونم .

·          دخترم امیدوارم در آزمون بعدی تلاش بیشتری داشته باشی .

·          عزیزم تو هم می توانی بهترین باشی.

·          عزیزم نیاز است خانواده ات در درس ریاضی همکاری بیشتری داشته باشند .

·          می بینم که سعی می کنی کارت بهترین باشد..

·          از همکاری خوب خانواده ات سپاسگزارم .

·          دختر خوبم شما  موفق شده اید که جملات را به خوبی بنویسی .

·          با خوش حالی زیاد می گویم که شما از عهده فعالیت های علوم بر آمده ای .

·          دختر خوبم شما صدا ها را به خوبی یاد گرفته ای .

·          دختر گلم توانایی ات در زمینه ی خوشنویسی ، بهتر شده است .

·          عزیزم کارت نسبت به قبل بهتر شده است .

·          دختر نازنینم پیدا است که برای این کار خیلی تلاش کرده ای .

·          فرزندم امروز از کارت لذت بردم .

·          عزیزم وقتی مشاهده می کنم که کارت بهتر شده خوشحال می شوم .

·          نازنیم از این که امروز موفق شدی که تمام کلمات را به درستی بنویسی خوشحالم .

·          فرزندم در زمینه ی جمع وتفریق به تقویت نیاز داری .

·          به نظر می رسد در جهت یابی مشکل داری که با تمرین وتکرار آن مشکل رفع خواهد شد .

·          دخترم همه را خوب نوشتی ولی بهتر است در خوشنویسی هم تمریناتی داشته باشی .

·          آفرین گلم با همت وتلاش توانستی موفق شوی .

·          عزیزم اگر تلاش کنی حتما موفق خواهی شد .

·          فرزندم برای زیبا تر شدن خطت بهتر است به خط زمینه توجه داشته باشی .

·          دخترم از این که تلاش کردی متشکرم .

·          دختر گلم در نوشتن مهارت داری و تلاش کردی ولی سعی کن و.م را توپر بنویسی .

·          دخترم با خطوط نا منظم ،تصاویر زیبایی از آنچه در ذهن داشتی ساختی .

·          عزیزم،به سوالات پاسخگو بوده ای وجمله هاهم معنی داردکامل نوشتی ولی بهتر است درانشا غلط املایی نداشته باشی .

·          دختر گلم از این که مفاهیم ریاضی را آموخته ای وبه سؤالات خوب جواب داده ای خوش حالم ولی سعی کن مساله سازی را در خانه بیشتر کار کنی .

·          دخترم آفرین که موضوع انرژی را به خوبی یاد گرفتی . نقاشی هایت هم در مورد انرژی زیبا وقشنگ است .

·          دخترم،از این که با مطالعه ی کتاب در مورد شخصیت امام حسین نوشتی خوش حالم. امیدوارم آگاهی تونسبت به امام حسین  بیشتر شده باشد .

·          دخترم ،قوانین کوچه وخیابان را به خوبی نقاشی کردی و به خوبی و کامل هم بیان کردی .

·          افتخار من درس دادن به تو ست .

·          موفقیت تو قوت قلب من است .

·          جمله های زیبای تو مرا دلشاد می کند .

·          دخترم برای نظافت وخوشنویسی خیلی تلاش کردی منتظرم که در املای بعدی نتیجه ی بهتری کسب کنی .

·          دخترم باتلاش خودت توانستی تمیز وزیبا بنویسی .

·          بافکر وتلاش خودت توانستی نقاشی قشنگی بکشی .

·          از اینکه در کشیدن نقاشی مهارت بیشتری کسب کردی خوش حالم .

·          دخترم سعی کن نقاشی زیبایت را یک نواخت رنگ بزنی .

·          دخترم مهارت تو رادر کشیدن نقاشی تحسین می کنم .

·          دخترم اگر جمع وتفریق های یک رقمی را به صورت ذهنی یاد بگیری می توانی در انجام جمع وتفریق های دو رقمی به راحتی موفق شوی .

·          دخترم خوش حالم که برای حل مساله ها بیشتر فکر می کنی وبادقت حل می کنی .

·          دخترم معلوم است که املایت را باعجله نوشتی وگرنه تو می توانستی نتیجه ی بهتری کسب کنی .

·          دخترم از اینکه فعالیت ها را به موقع ارائه می دهی متشکرم . 

·          دخترم از این که به انجام فعالیت ها علاقه مند شدی خوش حالم .

·          منتظر دیدن فعالیت های بعدی تو هستم .

·          دخترم به خاطر انجام فعایت خسته نباشی .

·          با نتیجه ای که امروز کسب کردی فهمیدم که می توانی موفق شوی .

·          هرروز شاهد موفقیت دختر گلم هستم .

·          از این که به موفقیت نزدیک شدی خوش حالم .

·          من به موفقیت تو امید وار هستم .

·          ازاینکه به دوستانت کمک می کنی متشکرم .

·          به خاطر تلاشت همیشه بهترین نتیجه را کسب می کنی .

·          با تلاش خودت مثل همیشه موفق شدی .

·          منتظر دیدن تلاش دوباره ی تو هستم .

·          دخترم امروز نتیجه ی بهتری گرفتی فقط سعی کن زیباتر بنویسی .

·          دخترم تلاش کردی موفق شدی .

·          دقت وتوجهت مرا خوش حال کرد .

·          از دیدن املای زیبایت لذت بردم .

·          باتلاش خود از زحمات همه قدردانی کردی .

·          دخترم تکالیف خود را با دقت انجام دادی متشکرم .

·          تلاش خوبی داری امید سربلندی وموفقیت تو را دارم

·          زیبا رنگ آمیزی کردی از سلیقه ات خوشم آمد .

·          نکات جالبی را در ذهن سپرده ای ونقاشی کشیده ای دستت درد نکند .

نمونه هایی از بازخورد توصیفی در ارزشیابی توصیفی1      

·          در ریاضی از خود جدیت نشان دادی ،متشکرم

·          خوب است ولی در دیکته نیاز به تمرین داری .

·          از فعالیت های تو درکلاس لذت بردم .

·          از تلاش تو در منزل لذت بردم .

·          این نشان می دهد که به خوبی در بحث های کلاسی شرکت می کنی .

·          درحل تمرینات ریاضی در حال پیشرفت هستی ،متشکرم .

·          خط خوبی می توانی داشته باشی .

·          تمرینات تو خوب است اما نیاز به تلاش بیشتری در خانه داری .

·          اگر بیشتر فکر کنی درحل تمرینات نتایج بهتری بدست خواهی آورد .

·          همکاری تو با گروه بسیار خوب است

·          تو توانایی خوبی در این درس داری .

·          تو دانش آموز با هوشی هستی .

·          باید تلاش تو بیشتر از دفعه قبل باشد .

·          تکرار وتمرین تو باعث خوش حالی من شده است .

·          تلاش تو به ثمر رسید بالاخره موفق شدی .

·          دقت وابتکار تو قابل تقدیر است .

·          دفتر تو بیان گر تلاش توست ولی باز می تواند بهتر شود .

·          تو خیلی خوب می نویسی .

·          می دانم تو سعی داری غلط ها را کم کنی .

·          این دفعه دقت کرده بودی ، متشکرم

·          تو خوب مساله ها را حل می کنی

·          پیشرفت تو بسیار خوب است .

·          تو وظایف خود را به طور کامل انجام دادی ، متشکرم .

·          تو با تلاش خوبی که داری حتما موفق می شوی .

·          تو تلاش می کنی که کارهارا با موفقیت انجام دهی .

·          تلاش های تو در آینده نتیجه خواهد داد .

·          تلاش وپشتکار تو مایه رضایت وخوشحالی است ،به تلاش خود ادامه بده .

·          مرحبا بر پسر با دقتم.

·          آفرین به تو که در کارت دقت کردی .

·          به تو میگن گل پسر بادقت.

·          از اینکه تلاش می کنی دوستت دارم .

·          از اینکه درست نوشتی ممنونم .

·          پسرم خیلی قشنگ نوشتی اما باید بیشتر دقت می کردی .

·          پسر خوبم اگر با فکر وبا دقت بنویسی موفق تر می شوی .

·          از اینکه به من وخودت اعتماد کردی متشکرم .

·          عزیزم آینده خوبی درانتظار توست به شرطی که همیشه تلاش گرخوبی باشی .

·          ازاینکه امروز غلط نداشتی لذت بردم .

·          پسر عزیزم این بود نتیجه ی تلاش امروزت .

·          درود بر تو که در کارهایت موفق و پیروز هستی .

·          از اینکه در کلاس دقت می کنی وموفق هستی کلاس به تو افتخار می کند

1. ·          از اینکه در کلاس موفق هستی خوش حالم وتشکر دارم .

·          پسرم در زمینه خواندن ونوشتن ساعت بیشتر دقت وتلاش کن .

·          در پاسخ گویی به سؤالات خوب هستی ولی در نوشتن باید بیشتر تلاش ودقت کنی تا درست وزیبابنویسی .

·          از اینکه اکثر سؤالات را درست نوشتی متشکرم ولی پسر گلم باید بیشتر دقت کنی تا اشکالات تو رفع شود .

·          چه خوب دقت کرده ای .

·          بادقت کردن خیلی بهتر می نویسی .

·          پسرم نازنینم چه خوب نوشته ای

·          چون توجه می کنی پیشرفت خوبی داری.

·          چه خط زیبایی داری .

·          عجب دقت خوبی داری مرحبا برتو .

·          فکر تو قابل تحسین است .

·          کارت چه عالیه .

·          فرزندم تلاش کن تا پیروز شوی .

·          چون می توانی پس باید تلاش کنی .

·          پیشرفت تو باعث افتخار ماست .

·          هزاران گل خوشبو نثار تو با این دقتت .

·          آفرین بر پسر خوب ونازنینم که این قدر بادقت جواب دادی .

 .          عزیزم نشان دادی که خواستن توانستن است .

·          واقعا مرا شاد کردی بااین تفکر خوب خود .

·          چه قدر زیبا نوشتی مرحبا به تو .

·          این جا گل آن جا گل این همه گل برای پسر گل .

·          آفرین هزار آفرین برای این فرشته نازنین .

·          پسرم آینده ای روشن برای تو به خاطر دقیق بودنت می بینم .

·          با دیدن تکالیفت لذت بردم.

·          دخترم با تمرین بیشتر می توانی حافظه ات را تقویت کنی .

·          گلی وگلی دختر خوب وخوشگلی .

·          دخترم به زیبایی خط خودت نگاه کن خودت هم لذت می بری .

·          دوست دارم روز به روز بهتر شوی .

·          ازدیدن خط زیبای تو لذت بردم .

·          اگر بهتر جواب می دادی مرا خوش حال می کردی .

·          منتظر پیشرفت تو در آزمون بعدی هستم .

·          تلاش خوبی داشتی اما به دونکته توجه کن1- به سؤال شماره---  2- در تمرین خط

·          جملات تو نشان می دهد که فکر خوب وعالی داری .

·          دخترم نسبت به قبل خیلی بهتر به سؤالات جواب داده بودی منتظرم باز هم کارهای بهتری از تو ببینم.

·          دخترم اگر مساله را چند بار خوانده بودی وبیشتر روی آن فکر کرده بودی آن را درست حل می کردی .

·          دخترم برای این که کامل بنویسی سعی وتلاش کرده بودی از کارت راضی وخشنودم .

نمونه هایی از بازخورد توصیفی در ارزشیابی توصیفی3

·          دخترم سعی کن نوشتنت هم مثل درس خواندنت خوب باشد .

·          زیبا ترین گل ها تقدیم فرزندم که به این خوبی در جواب دادن دقت کرده است .

·          دختر خوبم خوش حالم که موفق شدی در زمینه ی خوش نویسی پیشرفت کنی .

·          دخترم در جمع اعداد توانایی ات را خوب نشان دادی به تو آفرین می گویم .

·          با خواندن کتاب های داستان مشکل روان خوانی تو برطرف می شود .

·          دختر گلم گزارشت را خواندم بسیار جالب بود .

·          خط تو نسبت به قبل زیباتر شده ولی باز هم تلاش کن .

·          دخترم تحقیقی که درباره ی موضوع ---- انجام دادی بسیار خوب بود .

·          عزیزم با نوشتن تکالیف زیبا ومرتب نشان دادی که به کلاس ومدرسه علاقه زیادی داری .

·          آفرین می دانم که چه قدر تو با همت وزرنگی

·          تو گلی، خودت گلی، نوشتنت خیلی گله

·          آفرین پسر نازنینم امروز موفق شدی که املا را درست بنویسی .

·          آفرین پسر گلم خوب نوشتی باز هم تلاش کن تا بهتر بنویسی .

·          آفرین پسر نازم تو موفق شدی که درست وزیبا بنویسی .

·          یاد گرفتن جدول ضرب نشان تلاش توست

·          موفقیت تو باعث خوش حالی من است .

·          کم کاری از پیشرفت تو جلوگیری می کند .

·          عزیزم باکمی تمرین وحوصله خوش خط می شوی .

·          فعالیتی که انجام داده ای نشان دهنده ی تلاش تو در منزل است .

·          اگر فعالیت را با حوصله انجام می دادی بهتر وجالب تر بود .

·          دخترم از خط زیبایت لذت بردم ولی چه خوب است این زیبایی همراه با دقت هم باشد .

·         دختر گلم خوش حالم که در اثر تمرین های مناسبی که داشتی پیشرفت کرده ای .

·          دختر با هوشم امید وارم در آینده بیشتر حوصله به خرج بدهی .

·          از اینکه روز به روز شاهد موفقیت های تو هستم بسیار خوشحالم .

·          دختر خوبم خوش حالم که می بینم در این کتبی دقت لازم را داشتی .

·          دخترم تلاش وعلاقه ات نسبت به درس شادی آفرین است .

·          امید وارم در آزمون بعدی دقت بیشتری داشته باشی .

·          دخترگلم خوب جواب دادی ولی بااستعدادی که درتو سراغ دارم منتظر جواب های بهتری از تو بودم .

·          دختر گلم خوش حالم که با کمترین اشتباه به راحتی این متن را نوشتی .

·          عزیزم سعی کن مساله هارا چند مرتبه بخوانی تا به آنچه گفته شده پی ببری .

·          عزیزم خیلی خوب توانستی وضو گرفتن را یاد بگیری .

·          عزیزم خیلی خوب توانستی برای این قصه نقاشی زیبایی بکشی .

·          از خلاقیت وابتکاری که به خرج دادی بی نهایت خوش حالم .

·          از اینکه با دوستت همکاری کردی متشکرم .

·          از اینکه کار عملی را خوب وبه موقع انجام دادی متشکرم .

·          دخترم حالا در موقعیت درستی قرار داری .

·          عزیزم خوب از انجام تکالیف بر آمدی .

·          آفرین بر تو راهش همین است ادامه بده .

·          متشکرم دخترم ببین چه خوب انجامش دادی .

·          تو بهترین هستی زیرا تمام تلاشت را می کنی .

·          همت تو را می ستایم زیرا مردان بزرگ با همت به جایی رسیده اند .

·          می توانی بهتر از این هم انجامش دهی امتحان کن .

·          تو واقعا در حال پیشرفت هستی ومن از این بابت بسیار خوشحالم .

·          تو باید خیلی تمرین کرده باشی پیشرفت تو گویای این موضوع است .

·          بارک الله بر دختر خوب وفعالم .

·          انشاءا لله در آینده شاهد موفقیت بیشتر تو باشم .

·          مطمئن هستم که با تلاش وکوشش بیشتر بهتر به نتیجه می رسی .       

نمونه هایی از بازخورد توصیفی در ارزشیابی توصیفی5

·          تو غنچه ی قشنگی                                              تندی مثل فشنگی

·          در حل جمع وتفریق                                           با هوشی وزرنگی

·          ای عزیز مهربون                                  فرشته ی آسمون

·          روی خط زمینه                                  به خط خوب همینه

·          بسیار خوبی عزیز                                متنی نوشتی تمیز

·          آسمان پرستاره                                    متنت نظیر نداره

·          به مثل یک ستاره                                نور از متنت می باره

·          مثل ماه تابان                                                       قشنگی ودرخشان

·          بامتنی که نوشتی                                 تولایق بهشتی

·          ای کودک نازنین                                 تو دندونه گذاشتن                         دقت بکن آفرین

·          تلاش تو توخونه توکلاس                    تورا کرده بین همه سرافراز

·          اگر میخواهی نتیجه ات خوب بشه                 سعی کن دقت کنی همیشه

·          پسر خوب ونازنین                              تلاش بکن همیشه                        اگر می خواهی نتیجه   

·          برای پسرای درسخون                                          جدول ضرب هست آسون

·          تو فارسی تو دیکته                                               هستی گل و نمونه

·          فکر خودت را باز کن                                            توریاضی دقت کن

·          سبد سبد گل یاس                                 به این خط که زیباست.

·          ای کودک بهشتی                                  کامل دقیق نوشتی

·          هستی دقیق پرتلاش                                              همیشه خنده رو باش

·          ای کودک خیلی ناز                                               مرا کردی سرافراز

·          روبرگ گل نوشته                                  دخترم زیباوتمیز نوشته

·          فرشته ی بهشتی                                    تشدید را جا گذاشتی

·          باسعی وتلاشی که کردی                         پیشرفت خوبی کردی

·          ای نو گل بهشتی                                   همه را درست نوشتی        فقط ساعت را غلط نوشتی

·          سبد سبد شقایق                                    کودک خوب ولایق

·          آسمون پر ستاره                                    عددهارا به ترتیب                         شماره کن دوباره

·          خوش خط نوشتی مشقت                       درد نکنه اون دست های قشنگت

·         ای دختر زرنگم                                    خیلی دقیق کار کردی

·          قسمت های مختلف گیاه را                     درست نقاشی کردی

بازخورد های کتبی

معلم وقتی از بازخورد های کتبی استفاده می کند که :

·        لازم است اولیاء در جریان عملکرد دانش آموز قرار گیرند .

·   دانش آموزی اشکال جدی و اساسی در یک فعالیت دارد و معلم تشخیص می دهد با نوشتن بازخورد کتبی تکلیف اولیاء در کمک به دانش آموز روشن می شود .

·        نمونه فعالیت دانش آموز ، در پوشه کار ، قرار داده می شود .

·   تلاش مهم یا برجسته ای انجام شده و دانش آموز با مراجعه به آن و مرور بازخورد معلم ، انگیزه ی تلاش و موفقیت را در خود تقویت می نماید .

·   عدم اطلاع از آن بازخورد ، عملکرد تصمیم گیری های بعدی در مورد دانش آموز را با ابهام و مشکل روبرو گرداند .

بازخورد های شفاهی

گر چه هر عملکرد دانش آموز حتی الامکان باید همراه با بازخورد باشد اما الزاماً نباید از نوع بازخورد کتبی باشد . معلم در موارد  زیر از بازخورد شفاهی استفاده می کند :

·        زمانی که اطلاع خود دانش آموز از عملکرد خویش ، مد نظر باشد .

·        زمانی که دانش آموزان توانایی خواندن نوشته ها را ندارند .

·        برای دانش آموزان پایه اول به ویژه در اوایل سال تحصیلی .

·        در مواردی که ضرورتی برای ارائه به والدین وجود ندارد .

·        در صورتی که ثبت بازخورد ، به تشخیص معلم ، اهمیت بالایی در سازماندهی نتایج عملکرد دانش آموز ندارند .

·        زمانی که معلم عملکرد دانش آموز را مشاهده می کند و نیاز به بازخورد فوری و به هنگام را احساس می کند .

نکته :

در ارائه هر نوع بازخوردی اعم از کتبی یا شفاهی تلاش شود ویژگی های مهم یک بازخورد موثر آموزشی رعایت شود . یعنی معلوم شود که :

1)    دانش آموز چه وضعیتی دارد ؟

2)    چگونه وضعیت خود را می تواند بهبود ببخشد ؟

نکاتی که دربازخوردهای فرایندی باید مورد توجه قرار گیرد

·        در بازخورد به شخصیت انسانی دانش آموز توجه شود و برای او احترام قائل باشیم

·   برای آن که بازخوردی که می دهیم سود مند باشد ، خودمان را به جای دانش آموز که گیرنده بازخورد می باشد قرار دهیم

·        بازخورد خود را با عبارت یا جمله ای که ناظر بر نقاط قوت ، قوت و قوت دانش آموز است شروع نماییم و بعد با احتیاط و ظرافت نقاط ضعف را بیان نماییم .

·   سعی کنیم بازخوردهایمان ، به بیان و توصیف رفتار بپردازیم و از قضاوت و بر چسب زنی به دانش آموز خودداری کنیم .

·   در بازخوردها به رفتارهای اجتماعی ، از اثر رفتار دانش آموز بر احساس و رفتار خود ، یا دیگران بگوییم ؛ و بر همین اساس بازخورد دهیم . به عنوان مثال ، وقتی می بینیم که دانش آموز ی در رفتارهای اجتماعی خود ، خود خواهی خاصی و سلطه طلبی آزاردهنده ای دارد به جای آن که بگوییم « وقتی مرتباً به دوستانت دستور می دهی ، آن ها به شدت ناراحت می شوند و احساس می کنند از رفتار آن ها داری سوء استفاده می کنی » .

·        در بازخوردها ، به طور اخص بر یک موضوع تمرکز نماییم و از کلی گویی بپرهیزیم .

·   به زمان بازخوردها دقت کنید که به هنگام باشد به عنوان مثال ، چنان چه در سنجش مشاهده ای دانش آموز کلمات خود را می جود و شما چیزی از صحبت های او متوجه نمی شوید ، بلافاصله به او بازخورد ندهید . بازخورد فوری ، موجب ایجاد حالت تدافعی در او می گردد و چیزی جز یک نتیجه عکس عاید شما نخواهد شد . بنا بر این ، بهتر است در یک فرصت به هنگام که او صحبت های خود را به پایان برده است ، به او بازخورد دهیم .

·   با ایجاد یک فضای پر از اعتماد متقابل به دانش آموزان بیاموزیم که چنان چه رفتار دیگران تأثیری (مثبت یا منفی) در شما بر جای گذاشته است ، بازخورد دهید و از انباشته شدن احساسات منفی و مثبت در درون خود خودداری نمایند .

·   در ارائه بازخورد های شفاهی توجه داشته باشیم به نشانه های تأثیر بازخورد خود توجه داشته باشیم و مثلاً فردی که ابرو هایش در هم است و بلافاصله مکان مورد نظر را ترک می کند ، یا رنگش تغییر می کند یا ... طبعاً پذیرای بازخورد ما نبود ه بنابر این ، بازخورد ها متناسب با شخصیت و تفاوت های فردی آن ها باشد .

در بیان و نگارش بازخوردهای فرایند ( کلاسی ) کتبی یا شفاهی بیایید تمرین کنیم و بگوییم ! و نگوییم !

بگوییم                                                     نگوییم

قشنگ نیست                                                زشت است

خوب ننوشته ای                                            بد نوشته ای

می توانی بهتر انجام بدهی                               خیلی بد انجام دادی

با تجربه شده                                               شکست خورده

شاد و پر انرژی باشید                                    خسته نباشید

آسان نیست                                                  دشوار است

دوست ندارم                                                 متنفرم

مسأله دارد                                                   مشکل دارد

می تواند                                                      نمی تواند

فرمایید                                                        در خدمتم

طول می کشد تا یاد بگیری                               هیچ وقت یاد نمی گیری

خیلی پر تحرک است                                      خیلی شیطان است

مسأله را خودم حل می کنم                               مسأله به تو ربطی ندارد

آرام باش                                                      داد نزن

خدا سلامتی بده                                              خدا بد نده

نکته مهم :بیان عبارات مثبت ، انرژی کودکان را جهت انجام آن چه که از وی خواسته شده تقویت می کند و به عکس ، عبارات منفی ، واکنش های تدافعی در آنان ایجاد می نماید .

ویژگی های  بازخورد

در ارزشیابی کلاسی صرف نظر از این که بازخورد ، فرایندی است یا پایانی ، کتبی است یا شفاهی ، باید واجد ویژگی های زیر باشد :

·   صریح و روشن باشد . یعنی به وضوح مشخص نماید که دانش آموز باید چه فعالیتی را انجام دهد تا انتظارات آموزشی را به خوبی محقق نماید .

·        ساده و قابل فهم باشد .

·        ناظر بر پیشرفت های دانش آموز باشد .

·        پیوسته و به هنگام باشد .

·        متناسب با تفاوت های عملکردی و دانش آموز محور باشد .

·        از واژه ها و جملات و عبارات مثبت ، روشن و معنا دار استفاده شود .

·        متناسب خصوصیات روان شناختی و سن دانش آموز باشد

فرایند بازخورد در ارزش یابی کیفی – توصیفی

وقتی می گوییم که یادگیری اتفاق افتاده که فراگیر بتواند آن چه را در یک موقعیت فرا گرفته را درموقعیت های دیگری به کار برد ، یعنی بتواند آموخته های خود را به موقعیت های دیگری انتقال دهد و اگر این واقعه را شاهد بودیم می دانیم که دانش آموز به سطح فراشناخت رسیده . رسیدن به این سطح که از آرمان های هر معلمی خواهد بود نیازمند عامل مهمی تحت عنوان بازخورد خواهد بود .

بازخورد سبب می شود تا فراگیر نسبت به موقعیت خود آگاه شود . به طور کلی فرایند بازخورد در ارزش یابی کیفی – توصیفی عبارت خواهد بود از :

الف ) بازخورد معلم به دانش آموز .

ب   ) بازخورد دانش آموز به خود .

ج    ) بازخورد دانش آموز به دانش آموز .

د    ) بازخورد معلم به والدین .

الف ) بازخورد معلم به دانش آموز

در آزمون های سنتی شیوه های بازخورد معلمان به دانش آموزان بسیار ساده و صریح است به طور معمول معلم امتحان می گیرد و دانش آموز از طریق  نمره یا رتبه یا یک قضاوت کلی ، بازخورد دریافت می کند . آن چه به واقع در افزایش انگیزه و علاقه به درس و بهبود نتایج کار دانش آموز اثر می گذارد . پیشنهاداتی است که معلم در مورد بهبود کار دانش آموزان می دهد بدون آن که بخواهد در مورد کل کار او قضاوت کند .مثلاً ( فکر می کنم اگر آزمایش را تکرار کنی ، نتیجه ی بهتری می گیری ) .

ب) بازخورد دانش آموز به خو

در ساده ترین مفهوم بازخورد دانش آموز به خود ، که آن را با عنوان « خودسنجی » می شناسیم ، عبارت است از بازگشت تفکر فرد و مستلزم تطبیق هایی در فرایند شناخت است . برای مثال ، وقتی فردی آواز می خواند ، شنیدن صدای خودش ، بازخورد اوست . او می تواند آواز خواندن را مطابق آن چه می شنود ، میزان کند .

بازخورد به خود ، به فرد اجازه می دهد تا به طور مستمر ، اندیشه هایش را آزمایش کند و به مراحل شناخت عالی ترین دست یابد . با بازخورد هایی که دانش آموز به خود خواهد داد ، او در فرایند آموزش درگیر می شود و از آن جا که در رویکرد جدید ، موقعیت یادگیری و ارزش یابی یکی است دانش آموز در فرایند ارزش یابی خود و تصمیم گیری برای برداشتن گام بعدی نیز درگیر خواهد شد و همین سبب ، با آگاهی او از خود و میزان یادگیری اش به مرحله ی مهمی تحت عنوان فرا شناخت رسیده است . دانش آموز با خود بازخوردی به خویش ؛ توان قضاوت و اظهار نظررا درخود پرورش داده و سبب خواهد شد تا تصمیم آگاهانه اتخاذ نماید واعتماد به نفس پیدا نماید .

ج) بازخورد دانش آموز به دانش آموز همسال

بازخورد دانش آموز به دانش آموز که از آن به عنوان « همسال سنجی » نام برده می شود ، عبارت است از ارزش یابی دانش آموز از عملکرد و فعالیت های یادگیری همسالانش و ارائه بازخورد مناسب به آن هاست . که هدف آن ایجاد احساس مسئولیت نسبت به یادگیری خود و همسالان و افزایش حس مراقبت از فرایند یادگیری می باشد .

د) بازخورد معلم به والدین

بازخورد معلم به والدین در دو شکل فرایندی و پایانی وجود دارد . بدین معنا که از آن جا که والدین نقش همراه را در فرایند یاددهی – یادگیری بر عهده دارند ، معلم نیاز است به شکل فرایندی به والدین متناسب با شرایط و موقعیت های آن ها بازخورد قابل فهم ارائه نماید . این بازخورد ها که توصیفی خواهند بود ضمن تحلیل پیشرفت ها و ضعف ها ی دانش آموزان زمینه پیشرفت  دانش آموز را فراهم می نماید تا او گام های بعدی را بردارد . و هم چنین در درو یا سه نوبت از سال بازخورد پایانی به والدین ارائه نماید که در این شرایط معلم با ترکیب و تحلیل اطلاعات به دست آمده در فرایند ارزش یابی ، که طی مراحل مختلف گرد آوری شده است و مستندات لازم در پوشه کار دانش آموز وجود دارد گزارش پیشرفت تحصیلی – تربیتی خود را د ر مقیاس رتبه ای به اطلاع آن ها خواهند رساند .

نکات قابل توجه در خودسنجی و همسال سنجی

خود سنجی و همسال سنجی را زمانی باید به کار برد که :

نیاز است دانش آموز نسبت به یادگیریش ، خود آگاهی بیشتری پیدا کند

·        آگاهی دانش آموز از معیارها و ملاک های کار و فعالیت مورد ارزش یاب

·        تعیین ملاک ها و معیارها در صورت امکان توسط خود دانش آموزا

·        تعیین موقعیتی که دانش آموزان در ابراز احساسات نسبت به ارزش یابی از کار خودشان آزاد باشند .

·        دانش آموز احساس کند در هنگام ارزش یابی از کار دیگران در واقع خودش را مورد ارزش یابی قرار می دهد .

·        از نتایج این ارزش یابی ها در گزارش پایانی کمتر استفاده شود و یا با ارزش یابی های خود معلم ترکیب شود .

·        ایجاد فرصت خود ارزش یابی به صورت پیوسته .

·        آموزش به دانش آموزان برای ارائه ی بازخورد توصیفی .

·        در بازخورد های توصیفی ، ضعف ها و قوت ها بیان شود و در صورت امکان رهنمود ارائه شود .

ب) بازخورد پایانی

منظور از بازخورد پایانی همان گزارش پیشرفت تحصیلی ( کارنامه توصیفی ) با مقیاس رتبه ای است که نه تنها به توصیف وضعیت درسی ، بلکه به ارائه تصویری از عملکرد تربیتی ( ابعاد عاطفی ، جسمانی و اجتماعی ) دانش آموز می پردازد که معلم با عنایت به وظیفه ی « پاسخ گویی » شغلی خود ، در دو یا سه  نوبت از سال تحصیلی ( بهمن ماه و خرداد ماه و شهریور )  و با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده در پوشه کار و فرم های ارزیابی دو ماهانه خود ، جهت ارائه به ذی نفعان ( والدین ، دانش آموز و مدیریت مدرسه ) تکمیل می نماید .

بولتن نیوز: استان چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌های کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. این استان با ۱۶٬۳۳۲ كيلومتر مربّع وسعت بیست و دومین استان کشور از نظر مساحت می‌باشد. استان چهارمحال و بختیاری از جمله مناطق كوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب می‌شود و بین ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرينويچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سمت شمال غربی به استان لرستان محدود می‌شود.

نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش چهارمحال و منطقهٔ بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقهٔ بختیاری بود. محال جمع مکسر کلمه محل به معنی ناحیه و مکان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان. در تقسیمات کنونی استان، لار و کیار در شهرستان شهرکرد، میزدج در شهرستان فارسان و گندمان در شهرستان بروجن قرار می‌گیرد. منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هم اکنون شامل شهرستانهای کوهرنگ، فارسان، اردل و لردگان می‌باشد.

آبشارهای استان

آبشار دره عشق: آبشار دره عشق در منطقه مشایخ شهرستان اردل مجاور روستای دره عشق و در 130 کیلو متری شهرکرد قرار دارد این آبشار با سرعت زیاد از دل کوه بیرون می جهد و یکصد متر ارتفاع دارد و در کنار این آبشار رود کارون به آرامی جاری است و در ترکیب با انارستان و شالیزارهای روستای دره عشق و دورک اناری فضای شگفت انگیزی را بوجود آورده است.

آبشار آتشگاه: این آبشار در یكصد و نود كیلومتری شهركرد و چهل كیلومتری شهر لردگان بعد از روستای میلاس و سردشت  در دره ای روح افزا و دلگشا به طول دو كیلومتر در بالادست روستای كوچك  آتشگاه قرار گرفته است روستای آتشگاه که خاطرات سرداران ایلامی  را به یاد می آورد دره ای تنگ و زیبا با خصوصیات بکر و طبیعی است در میان دره نهر خروشانی جاری است و سنگهای آهکی و گچی و درختان کهن سال گردو چنار و بلوط و زبان گنجشک پیرامون آنرا فرا گرفته  مسیر این آبشار از سرچشمه تا اتصال به رود خانه خرسان و را فضای سرسبز و بی نظیری از انواع درختان و گیاهان جنگلی فرا گرفته است . شیب زیاد و پستی و بلندی های دره بطول 3 کیلو متر ، آبشار های متعدد كوچك و بزرگی را ایجاد كرده است که در فاصله 200 متری 2 آبشار بزرگ خود نمایی می کنند  پیوند عناصر زیبای طبیعی چون دره ، سبزه زار و اقلیم مناسب ، فضای بسیار فرح بخشی را جهت تفرج و گشت و گذار در این مكان فراهم می آورد. سراسر بهار و تابستان این آبشار قابل مشاهده است.

آبشار تونل کوهرنگ: این تونل در سال 1322 جهت انتقال قسمتی از آب چشمه کوهرنگ و چشمه های مجاور به زاینده رود در چلگرد ساخته شد.تلاش برای انتقال آب به ازمنه بسیار دور بر می گردد . در دوران صفویان تلاش برای ایجاد شکاف در کوه کارکنان وانتقال آب ، راه به جایی نبرد . آثار این تلاش و شکاف هنوز بر پیکره ی کوه کارکنان پیداست.

پارکهای جنگلی استان:

پارک جنگلی پروز: در 50 كیلومتری لردگان، گردشگاه زیبای پروز با طبیعت بهشتی خود در امتداد دره ای سرسبز قرار گرفته است. فضای دنج و خلوت، سایه سار درختان بلند و قد كشیده این پارك، چشمه های زلال متعدد، به علاوه شالیزارهای پراكنده و درختان جنگلی اطراف، تصویری زیبا از طبیعت خداوندی را جلو چشم هر بیننده ای به نمایش می گذارد. به طوری كه كمتر گردشگر و بازدید كننده ای است كه با یك بار دیدن، میل بازدید مجدد در دلش موج نزند.

غار های استان:

غار یخی چما: در فاصله 25 كیلومتری چلگرد در نزدیكی روستای شیخ علیخان، یكی از نادرترین و اعجاب انگیزترین غارهای منطقه به نام غار یخی چما با قندیل های فراوان یخی واقع شده است. از زیر یخ های این غار، چشمه ای با آب سرد در جریان است كه نهایتا به سد كوهرنگ می ریزد. قرار گرفتن در دره های عمیق و انباشت حجم برف های چندین ساله در این مكان سبب شده قندیل های یخ و توده های عظیم برف به صورت دائمی و در تمام فصول سال باقی بمانند.

غار سراب: غار سراب در 56 كیلومتری جنوب غربی شهركرد و حدود 7 كیلومتری شهر باباحیدر در مسیر دره ای زیبا، در مجاورت روستای امیدآباد قرار گرفته است. این غار شگفت انگیز دو دهانه دارد و به دلیل وجود موانع طبیعی بیش از 600 متر از آن قابل دسترسی نیست. از یكی از دهانه های غار، آبی خروشان و خنك بیرون می آید. ارتفاع سقف غار در بعضی از نقاط به 15 متر می رسد. در دالان طویل غار قندیل های آهكی زیبا به وفور وجود دارد.

پیر غار: در جنوب روستای ده چشمه به فاصله ی 6 کیلو متری فارسان و 38 کیلومتری جنوب غربی شهرکرد گردشگاهی به غایت مصفا و مفرح آرمیده است .بر روی قسمتی از این تپه سنگی مشرف به این گردشگاه سه کتیبه به خط نستعلیق به دستور خسرو خان سردار ظفر بختیاری حک شده است متن این کتیبه ها مجملی از شرح لشگر کشی بختیاری ها به اصفهان و تهران و نقش سرداران بختیاری در سرکوبی استبداد صغیر و سقوط محمد علی شاه در واقعه مشروطیت است . مجموعه عوامل گردشگاه از جمله کتیبه های ارزشمند تاریخی ،چشمه ی پر آب،سایه سار درختان،آبشار زیبا وبلند،کوههای اطراف و غار موجود در محل-که از نظر مذهبی مورد توجه اهالی می باشد – سبب جذب روزانه صدها گردشگر وعلاقه مند به این مکان می گردد.

غار منج: این غاردرمسیر روستای منج به قلعه مدرسه واقع میباشدومورداستفاده انسانهای اولیه غار نشین بوده که دراین غار ابزارآلات تیغه های ساده ودندانه دارنوک پیکان سنگی ودرفش بدست آمده است

غار خراجی:در حد فاصل روستای شمس آباد به خراجی که تنگ خراجی نامیده میشود تعدادی غار و پناهگاه سنگی وجود دارد که آثار متعلق به ادوار پالئولتیک در آنها شناسایی شده است.

جاذبه های طبیعی استان:

حاشیه رودخانه کارون: بیشتر مساحت استان چهار محال و بختیاری را سر چشمه های کارون تشکیل می دهند که از اتصال سر شاخه های فرعی و اصلی مانند آبهای کوهرنگ-بازفت-کیار-ونک  و رود خانه های  مار بره -خرسان-آقبلاق-سولگان وسمیرم  به وجود آمده و از مرکز تا جنوب و غرب منطقه را در بر میگیرد.

حاشیه رودخانه زاینده رود: تمامی مسیر حاشیه زاینده رود از سامان تا قراقوش (نزدیک سد زاینده رود) دارای مناظر زیبا و چشم نواز است.

این مسیر بدلیل وجود مجموعه های تفریحی در محل پل زمان خان شرایط اقلیمی مناسب و دسترسی نزدیک به مرکز استان و شهرهای استان اصفهان همیشه مورد توجه گردشگران بوده است در انتهای این مسیر سد و دریاچه زاینده رود و جود دارد که به نوبه خود زیباست در این مسیر زاینده رود هنوز از مناطق صنعتی عبور نکرده و رنگ آبی و تمییز آب همراه با هوای مطبوع و باغات سرسبز اطراف آن بسیار دلپذیر است.

پیست اسکی چلگرد: این پیست یکی از شناخته شده ترین پیست های اسکی واقع در زاگرس است . این پیست در شهر چلگرد در مجاورت تونل اول کوهرنگ در قسمت شرقی کوه کارکنان قرار گرفته است و طول آن حدود 800 متر با شیب 20% می باشد . این پیست دارای سه محوطه ی تفکیک شده جهت خانواده،آقایان و خانمها بوده و به دلیل طولانی بودن فصل سرما وآرامش اکثر روز ها در تمام فصل زمستان قابل استفاده است.

دشت لاله های واژگون: این دشت زیر پوششی رنگارنگ از لاله های سرخ رنگ و واژگون ، در 12 کیلو متری چلگرد ودر نزدیکی روستای بنواستکی کوهرنگ آرمیده است . هوای لطیف ،سبک وپاک دشت و پوشش گیاهی بسیار غنی و ارزشمند آن چشم دل هر بیننده ای را می نوازد.

شکار: این منطقه 21600 هکتار مساحت دارد و پارک ملی تنگ صیاد را با وسعتی معادل 5400 هکتار در دل خود جای داده است دستیابی به منطقه از طریق محور شهرکرد-اصفهان میسر است تنگ صیاد بعلت داشتن تپه ماهورهای وسیع زیستگاه مناسبی جهت گونه قوچ و میش است کوهستانهای جنوب منطقه دارای صخره های صعب العبور است و زیستگاه پلنگ کل و بز می باشد از دیگر جانوران منطقه می توان گرگ-روباه-شغال-کفتار-کبک دریکبک چیل-تهو و عقاب را نام برد.

کوه نوردی:زرد کوه بختیاری با ارتفاع 4500 متر از سطح دریا.

ماهی گیری:حوزه آبریز زاینده رود با مساحتی حدود 3200 کیلونتر مربع از قسمت شرق سلسله جبال زاگرس شروع و پس از طی مسافتی در حدود 360 کیلومتر در جلگه اصفهان به باتلاق گاوخونی می ریزد.

بیش از 90 کیلو متر از رودخانه زاینده رود دو قسمت تشکیل دهنده و تغذیه کننده آن در محدوده استان چهار محال و بختیاری قرار دارد.

سر چشمه زاینده رود در دامنه شمال شرقی زرد کوه در جنوب روستای دیمه ودر فاصله 11 کیلومتری تونل های کوهرنگ است که در فاصله یک متری به موازات آب کوهرنگ جریان می یابد وقبل از اتصال به آن به شاخه دیگیری به نام خربه متصل می شود البته آب خربه از کوه کفت برد در شرق زرد کوه سرچشمه می گیرد و با پیشروی در جهت شمال به جنوب نزدیک روستای قلعه سبزی با رودخانه دیمه یکی شده واردآب کوهرنگ می شود نوع بستراصلی این رودخانه قلوه سنگی است.

فضاهای عشایری:کـوچ در نـزد عـشـایـر بختیاری زمان و آداب خود را دارد بطور متوسط 15 تا 20 روز طول میکشد تا عشایر بختیاری از قشلاق به ییلاق و بالعکس برسند در بین راه در ایلراهها ،عشایر تور کوچ برگزار می کنند. در فصل بهار و تابستان زمان ییلاق آیینها و مراسم تور کوچ بطور کامل برگزار می گردد عشایر در بین راه هر جا به آب و علفزاری برخورد کنند ساعاتی را در آنجا سپری می کنند و مجددا آهنگ سفر میکنند کوچ با همه دلتنگی ها و غروب های غمبارش به امید رسیدن به چراگاهی مناسب ادامه می یابد.

تالاب های استان:

تـالاب چـغاخـور: تـالاب چـغاخـور با مساحتی بیش از 2300 هكتار در دامنه ارتفاعات برآفتاب و كلار همچون نگینی می درخشد و هر ساله پذیرای انواع پرندگان مهاجر و بومی شامل انواع مرغابی ، حواصیل ، لك لك سفید ، خروس كولی و آبزیانی چون ماهی كپور و نوعی از ماهیان گورخری است . هوای مطبوع و چشم انداز های زیبایی كه در این مكان قرار دارد ان را در ردیف یكی از مهم ترین كانون های سیاحتی استان قرار داده است. این تالاب در مسیر شهركرد – ایذه (استان خوزستان) واقع شده و با شهركرد 60 كیلومتر فاصله دارد.

تالاب گندمان: تالاب گندمان به عنوان یكی از آبگیرهای حوزه آبریز آق بلاغ با فاصله‌ای نه‌چندان دور از تالاب چغاخور قرار گرفته است، به طوری كه بخشی از خورجی تالاب چغاخور به این تالاب سرآزیر می‌شود. پوشش دایمی آب این تالاب در حدود 700 هكتار است. اطراف آن نیز همچون تالاب چغاخور پوشیده از مرغزاری زیباست كه معمولاً به عنوان مرتع غنی برای چرا احشام استفاده می‌شود. چشمه‌های اطراف تالاب علاوه بر آنكه مكان مناسبی برای گذران اوغات فراغت به شمار می‌آیند، آب تالاب را نیز تامین می‌كنند. از انواع پرندگان دایمی و مهاجری كه در تالاب شناسایی شده‌اند میتوان به انواع مرغابی‌ها، كوكر و آنقوت اشاره كرد.

از امكانات ویژه تفریحی و ورزشی اطراف تالاب، پرورش و نگهداری اسب و همچنین سواركاری در مرغزار پیرامون تالاب استسنت پرورش اسب از زمانهای بسیار دور در این منطقه، بخصوص در بین قبایل بختیاری معمول بوده و نژاد ویژه‌ای به وجود آورده است كه آمیزه‌ای از نژاد بومی و عربی می‌باشد.

تالاب سولقان:این تالاب زیبا و با شکوه در 70 کیلومتری شهرکرد در مسیر شهرکرد به ایذه قرار گرفته و دارای اکوسیستمهای زیبایی است حضور عشایر ومهاجرت و زیست پرندگان مهاجر و رویش گلهای رنگارنگ در برخی فصول سال زیبایی این مکان را چند برابر کرده.

چشمه های استان:

چشمه دیمه:چشمه دیمه در منطقه کوهرنگ در مجاورت روستایی به همین نام که اهالی آنرا به کیکاووس از قهرمانان شاهنامه نسبت می دهند قرار دارد این چشمه سر چشمه ی اصلی زاینده رودقبل ازایجاد تونل های کوهرنگ و در 12 کیلو متری چلگرد در مجاورت روستای دیمه واقع شده و تا مرکز استان 85 کیلو متر فاصله دارد آب این چشمه از گوارا ترین آبهای جهان است و خواص درمانی نیز دارداز جمله جلوگیری از پوسیدگی دندان و درمان سنگ کلیه .

این مکان به دلیل دارا بودن فضاهای سرسبز و خرم و راه دسترسی آسفالته و سرویس بهداشتی و سکوی نشیمن اطراف خود از دیر باز به عنوان یکی از تجمع گاه های ایلات و عشایر بختیاری و گردشگران شناخته شده است  .

مناظر زیبا و چشمگیر و فضاسازی اطراف چشمه ، این مکان را در ردیف زیباترین گردشگاههای شهرستان کوهرنگ قرار داده است.

چشمه کوهرنگ: سر چشمه کوهرنگ با جریان آب بسیار زیاد از دامنه های زردكوه سرچشمه می گیرد و پس از گذر از پیچ و خم های فراوان به دریاچه سد كوهرنگ می ریزد و از تونل اول كوهرنگ وارد زاینده رود می شود. مناظر بسیار زیبای طبیعی اطراف چشمه و حضور عشایر در منطقه، زیبایی آنرا دوچندان كرده است.

چشمه برم: جوشش چشمه های مصفای برم در مرکز شهر لردگان گردشگاهی با همین نام را به وجود آورده است . این چشمه علاوه بر تامین آب کشاورزی یکی از سر شاخه های کارون به حساب می آید و چشم انداز زیبایی را برای شهر لردگان به وجود آورده است . اطراف این چشمه به صورت پارکی جهت تفریحی وتفرج وگذراندن اوقات فراغت اهالی شهر و گردشگران فضای سبز فراهم آمده است.

چشمه مولا و سرداب: چشمه مولا و چشمه سرداب با فاصله نسبتا نزدیك به هم، به ترتیب در مجاورت روستای آلیكوه و رستم آباد از توابع شهرستان اردل، از چشم اندازها و مناظر بسیار زیبایی برخوردارند و هر روز به ویژه روزهای تعطیل پذیرای صدها گردشگر و مسافر از نقاط مختلف می باشند. فاصله این نقاط تا شهركرد حدود 120 كیلومتر می باشد.

چشمه سیاسرد : چشمه سیاسرد در 5 كیلومتری شهر بروجن قرار گرفته است. هوای خنك و مطبوع و درختان زیبا و كهنسال اطراف این چشمه مكانی بسیار زیبا برای تفرج و استراحت ساكنین شهر بروجن و سایر گردشگران به وجود آورده است؛ به طوری كه همه روزه و به ویژه در روزهای تعطیل، این مكان شاهد گشت و گذار تعداد زیادی از مسافران و گردشگران می باشد. فضاسازی های مناسب و سهل الوصول بودن، میل به بازدید از این گردشگاه را دوچندان كرده است.

مناطق حفاظت شده:

تنگ صیاد:این منطقه 21600 هکتار مساحت دارد و پارک ملی تنگ صیاد را با وسعتی معادل 5400 هکتار در دل خود جای داده است دستیابی به منطقه از طریق محور شهرکرد-اصفهان میسر است تنگ صیاد بعلت داشتن تپه ماهورهای وسیع زیستگاه مناسبی جهت گونه قوچ و میش است کوهستانهای جنوب منطقه دارای صخره های صعب العبور است و زیستگاه پلنگ کل و بز می باشد از دیگر جانوران منطقه می توان گرگ-روباه-شغال-کفتار-کبک دریکبک چیل-تهو و عقاب را نام برد.

سبز کوه: این مـنطـقه ی زیبابا وسعتی در حدود 62000 هکتار در ســه شهرستان بروجن، لردگان و عمدتا اردل واقع است . و دارای اکوسیستم های ویژه و و چشم اندازهای طبیعی و مرتعی و جنگلی و کوهستانی می باشد آبشارهای پر آب چون تنگ زندان زیبایی منطقه را دو چندان کرده است این منطقه دارای سه نوع آب و هوا است که به تبع آن جانورانی چون پلنگ ،خرس قهوه ای،سنجاب بلوطهای غرب ایران،کل،بز و کبک دری در این منطقه زندگی می کنند.

جاذبه های گردشگری استان چهار محال بختیاری

استان چهار محال بختیاری درج نظر 57 بازدید

چهارمحال و بختیاری یکی از معدود استان‌های کشور است که مناطق طبیعی نظیر چشمه‌سارهای متعدد، آبشارهای گوناگون و کانون‌های گردشگری کم نظیری دارد به‌نحوی‌که در فصول مختلف سال جاذبه‌های گردشگری استان چشم گردشگران بسیاری را به خود دوخته است.

«اسداللهی» مسوول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی چهار محال و بختیاری، اظهار کرد: جاذبه‌های گردشگری استان در شهرستان‌های نه‌گانه آن پراکنده شده به نحوی که انتخاب شهرستان برتر در زمینه‌ی کانون‌های گردشگری بسیار دشوار است.

وی با اشاره به مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهرستان‌های نه‌گانه استان تصریح کرد: پارک ملت به عنوان «کمپینگ گردشگری» استان، در بخش شرقی شهرکرد با فضای سبز وسیعی وجود دارد که با توجه به کوهپایه‌ای، جنگلی بودن و وجود امکانات رفاهی، شهربازی، سرویس بهداشتی، آلاچیق، فضای نشیمن و پارکینگ، نظر هر مسافری را به خود جلب می‌کند، این پارک به علت چشم‌انداز مناسب و مسلط بودن بر شهر شهرکرد به عنوان «کمپینگ گردشگری» استان شناخته شده و می‌تواند اوقات خوشی را برای مسافران و گردشگران بوجود آورد.

مسوول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: پارک لاله و پارک تهلیجان نیز از جاذبه‌های گردشگری شهرستان شهرکرد است که به علت فراهم بودن زیرساخت‌ها و فضای سرسبز سالانه گردشگران فراوانی را به استان سرازیر می‌کند.

اسداللهی پل زمان‌خان را نگین گردشگری استان دانست و گفت: پل زمان‌خان یکی از پل‌های تاریخی با ارزش و قدیمی استان است که در مجاورت شهرستان سامان و 29 کیلومتری شهرکرد واقع است، تفکر اولیه‌ی ساخت پل در این مکان به دوره‌ی ساسانیان برمی‌گردد. در ادوار گذشته ایلات و عشایر بختیاری روی آن آمد و شد می‌کردند. این پل به دستور زمانخان یکی از سران ایل قشقایی که زمانی دامنه کوچ آنها تا این منطقه بر روی رودخانه زاینده رود احداث شد.

وی افزود: دهکده‌ی سیاحتی زاگرس که واحدهای اقامتی و مشرف به زاینده‌رود و پل زمان‌خان دارد، در مجاورت این پل بنا شده است. قرار گرفتن پل زمان‌خان بر روی آب‌های زاینده‌رود وجود مناظر طبیعی چشمگیر اطراف در کنار اقدامات عمرانی انجام شده، این منطقه را به یکی از قطب‌های گردشگری در استان تبدیل کرده است.

مسوول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری با بیان این‌که گرداب بن به عنوان کانون گردشگری شهرستان بن از دیگر مناطق دیدنی استان است، افزود: این گرداب در روستایی به همین نام و در 23 کیلومتری شهرکرد مرکز استان در کنار کوهی واقع است که از زیر کوه آب بیرون می‌آید و تاکنون کسی نفهمیده که این آب سرچشمه‌اش کجاست و گردابی تشکیل داده که آب آن مورد استفاده کشاورزان قرار می‌گیرد.

به گفته‌ی اسداللهی، منطقه‌ی حفاظت شده‌ی «شیدا» در این شهرستان نیز مکان مناسبی برای گذراندن اوقات فراعت گردشگران است.

وی چشمه‌ی سیاه سرد را قطب گردشگری شهرستان بروجن دانست و گفت: چشمه‌ی سیاه سرد بروجن به علت داشتن ویژگی‌های منحصربه فرد، سالانه توجه هزاران گردشگر را به سمت خود جلب می‌کند. این چشمه که در 65 کیلومتری شهرکرد است به علت قرار گرفتن در یکی از پرترددترین مسیرهای ارتباطی کشور یعنی جاده خوزستان - بروجن - لردگان توانسته به یک مکان مناسب برای گذراندن اوقات فراغت گردشگران و مسافران تبدیل شود.

مسوول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: فضاسازی‌های مناسب اطراف چشمه و نزدیکی راه بر طرفداران این کانون سیاحتی افزوده و میل به بازدید از این گردش‌گاه را دوچندان کرده است. این چشمه در سال‌های آبسالی، حجم آب زیاد و گوارایی دارد. در اطراف این چشمه، بنابر وجود آب فراوان، باغ‌ها و ویلاهای فراوانی ساخته شده و کوچه باغ‌های باصفایی را تشکیل داده‌اند. این منطقه گردشگری در فصل تابستان به علت برخورداری از آب و هوای مناسب به یکی از شلوغ‌ترین مناطق گردشگری استان تبدیل شده و گردشگران فراوانی از نقاط مختلف کشور را به سمت خود جلب می‌کند.

اسداللهی افزود: تالاب گندمان، تالاب چغاخور و چشمه‌ی نقنه از دیگر جاذبه‌های این شهرستان هستند.

وی گفت: چشمه برم لردگان نیز بهترین تفرجگاه زمستانی استان است که در فصل زمستان دارای آب و هوایی سرد بوده و برای ورزش‌های زمستانی مناسب است، شهرستان لردگان به علت نزدیکی به استان خوزستان در فصل زمستان با معدل 12.5 درجه سانتیگراد اقلیم و آب و هوایی مناسبی برای گذراندن اوقات فراغت گردشگران دارد. چشمه برم از قطب‌های تفرج‌گاهی این شهرستان است که سالانه توجه هزاران نفر از گردشگران و مسافران را به سمت خود جلب می‌کند.

مسوول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری افزود: جوشش چشمه‌های مصفای برم در مرکز شهر لردگان گردشگاهی با همین نام را در این شهر به وجود آورده است، چشمه برم در مرکز شهر لردگان در فاصله 150 کیلومتری شهرکرد قرار دارد و اطراف چشمه با مناظر بکر و زیبا از جاذبه‌های طبیعی استان است که علاوه بر تامین آب کشاورزی یکی از سرشاخه‌های کارون به حساب می‌آید، اطراف این چشمه به صورت پارکی برای تفرج و گذراندن اوقات فراغت اهالی شهر لردگان و گردشگران فضاسازی شده است. از امکانات و تسهیلات موجود در این چشمه برای بازدیدکنندگان می‌توان به جاده آسفالته، فضای سبز، سرویس بهداشتی، آب آشامیدنی، سکوی نشیمن، دسترسی به واحد پذیرایی و اقامتی، تجهیزات جهت بازی کودکان و پارکینگ اشاره کرد.

به گفته‌ی اسداللهی، چشمه‌ی برم مالخلیفه، آبشار آتش‌گاه، پوشش جنگلی و دره‌هایی چون دره‌ی شوش، دره‌ی دلی، دره‌ی کل یا تنگ اذلب(شیطانی) و چهارطاق منج از مهم‌ترین منابع گردشگری این شهرستان است.

وی افزود: آبشار پیرغار نیز از زیباترین آبشارهای فصلی ایران است که به علت قرار گرفتن در استان پر برکت چهارمحال وبختیاری مدت آبدهی آن از دیگر آبشارهای فصلی کشو بیشتر است. این آبشار در محیط طبیعی بسیار زیبا و در نزدیکی یکی از زیباترین تفرجگاه‌های استان واقع است، این آبشار نام خود را از غاری آهکی و ناشناخته می‌گیرد که اهمیت تاریخی بسیار دارد و در روستایی به نام ده چشمه قرار دارد که آبی که از همین آبشار به زمین می‌ریزد از کنار این روستا گذشته و کشتزارهای زیادی را سیراب می‌کند. از مسیرهای ایجاد شده در کوه می‌توان با یک کوهپیمایی متوسط خود را به بالاترین نقطه‌ی آبشار و در ادامه‌ی مسیر با دنبال کردن آب به سرچشمه آن رسید. آبشار در جنوب غربی و 40 کیلومتری شهرکرد مرکز استان و در نزدیکی شهر فارسان در روستایی به نام ده چشمه واقع شده است.

وی تصریح کرد: غار و رودخانه‌ی سراب، «کمپینگ گردشگری» پارک لاله، چشمه‌ی قلعه و سد باباحیدر از دیگر جاذبه‌های گردشگری شهرستان فارسان بشمار می‌روند که سالانه توجه گردشگران و مسافران فراوانی را جلب می‌کنند.

مسوول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری با بیان این‌که چشمه‌ی شلمزار قطب گردشگری شهرستان کیار است، خاطرنشان کرد: این چشمه هر سال در فصل بهار، تابستان و دو ماه اول پاییز توجه شمار فراوانی از گردشگران داخل و خارج از استان را به خود جذب می‌کند که حداقل یک روز را در کنار این چشمه سپری می‌کنند. این منطقه به علت واقع شدن در مسیر جاده‌ی شهرکرد - خوزستان می‌تواند محل مناسبی برای گردشگران باشد، رودخانه‌ی کیار، آبشار دره عشق و چشمه معدنی معدن از دیگر جاذبه‌های این شهرستان است.

اسداللهی ادامه داد: چشمه‌ی سرداب رستم‌آباد نیز در روستای رستم‌آباد از توابع شهرستان اردل است که چشم‌اندازها و مناظر بسیار زیبایی دارد و پذیرای صدها گردشگر و مسافر از نقاط مختلف است، برای راه مسافران اقدامات زیرساختی از قبیل جاده دسترسی، ساخت سکوی نشیمن و سرویس بهداشتی در این مکان انجام شده است.

به گفته‌ی وی، چشمه‌ی مولا، آبشار زردلیمه و چشمه‌ی سرخون از دیگر جاذبه‌های این شهرستان است.

کار گاه آموزشی پایه اول ابتدایی در آموزشگاه حمزه برگزار گردید که اولیاء شرکت کننده در کارگاه باتا حدوی با نحوه کار معلم پایه اول در کلاس درس آشنا شدند 

عزت نفس، ضامن موفقیّت در پیشرفت تحصیلی

مسأله عزت نفس و مقوله ارزیابی مثبت از خود از اساسی ترین عوامل در رشد مطلوب شخصیت کودکان و نوجوانان است.

عزت نفس عبارت است از احترام به خود، خود ارزشمند دانستن یا تصویری که شخص از خودش دارد. مسأله عزت نفس و مقوله ارزیابی مثبت از خود از اساسی ترین عوامل در رشد مطلوب شخصیت کودکان و نوجوانان است. مطالعات و پژوهش های متعدد نشان می دهند که کودکان و نوجوانانی که دارای احساس خودارزشمندی و عزت نفس قابل توجهی هستند، نسبت به همسالان خود در شرایط مشابه، پیشرفت تحصیلی و کارآمدی بیشتری از خود نشان می دهند. پرورش احساس خودارزشمندی و عزت نفس در کودکان و نوجوانان از مهم ترین وظایف و رسالت های اولیا و مربیان است که در این ارتباط بیشترین نقش برعهده الگوهای رفتاری است.

رهنمودهای کلی برای بالا بردن عزت نفس کودکان و نوجوانان

برای بالا بردن عزت نفس در دانش آموزان راه هایی وجود دارد که در اینجا به اختصار به چند مورد از آنها اشاره می شود.

والدین به عنوان الگو و سرمشق خصوصاً قبل از ورود کودک به مدرسه می توانند از طریق چگونگی درگیری با مسائل زندگی نقش مهمی در عزت نفس کودکان خود داشته باشند.

برای افزایش عزت نفس ضروری است اولیا و مربیان به تفاوت های فردی، ویژگی های رشدی، مهارت ها، قابلیت ها، عواطف ، منش و استعدادهای کودک توجه جدی کنند.

داشتن احساس اعتماد به فرزندان و سپردن برخی مسئولیت های منزل به او، کودک و یا نوجوان را در بهره گیری از استعدادها یاری می کند و عزت نفس او را افزایش می دهد.

در شرایط آموزشی، بر فعالیت های دانش آموزان در یادگیری تأکید شود نه بر پیشرفت آنان.

اگر مادر و پدر، رفتار پسندیده کودک را تقویت کنند و رفتار ناپسند او را مورد بی اعتنایی قرار دهند، به کودک کمک کرده اند تا بینش مثبتی در او نسبت به پیشرفت پیدا شود.

به جای انتقاد، از تحسین استفاده کنید. بچه هایی که مورد انتقاد قرار می گیرند، همان برخورد را با خودشان خواهند داشت و در نهایت اشخاصی خواهند شد با عزت نفس پایین، تحسین، ابزار بسیار مهمی در طول فرآیند تربیت کودک است. والدین فکر می کنند اگر به طور دایم از کودکان خود انتقاد و اشتباه آنها را یادآوری کنند به آن ها کمک می کنند، چرا که تصور آن ها بر این است که کودکان با این تذکرات پرورش خواهند یافت، امّا از خودتان سۆال کنید آیا دوست دارید اشتباه های شما را بگویند؟ آیا اگر دایماً از شما انتقاد شود، پیشرفت خواهید کرد؟ واقعیت این است که ما از آنچه انجام می دهیم دفاع می کنیم و لذا اگر مورد انتقاد قرار بگیریم، کارمان را ادامه خواهیم داد و همین صفت یکدندگی که فطری است به ما اجازه نمی دهد که انتقاد را بپذیریم. در پس تمامی انتقادها این جمله قرار دارد: اگر فقط بیشتر شبیه من بودی و مثل من زندگی می کردی، بهتر از این بودی، امّا هیچ کس، حتی فرزند شما، دقیقاً خود شما نیست. پس بچه ها را به دلیل تلاشی که می کنند تحسین کنید، حتّی اگر ناموفق باشند، چرا آنها ریسک کرده اند. شرایطی فراهم کنید که فرزندانتان بدانند شما در کارهای آن ها همراهشان هستید. به دنبال انتقاد از آنها نیستید. بدین ترتیب برای ساختن یک تصویر مثبت در کودکان گام مثبتی برداشته اید.

نگذارید کودکان، خود را تحقیر کنند. هر وقت عبارات «من هیچ کاری نمی توانم انجام دهم.» «من نمی توانم دوچرخه سواری کنم» را از آن ها شنیدید، در واقع به شما پیام داده می شود که عزت نفس آن ها را بالا ببرید. در این مواقع نیازی به ارائه سخنرانی طولانی نیست. فقط باید آنها را با عبارات مثبت تشویق کنید. مثلاً «اگر از ذهنت استفاده کنی، همه کار می توانی انجام بدهی.» «اگر تلاش کنی می تونی آن مسأله ریاضی را حل کنی.» «اگر کمی دقّت کنی از عهده آزمون برمی آیی، بیا امتحان کنیم زود باش.»، «چرا فکر می کنی بلد نیستی؟ امتحان کن» پس از جملات ساده و مثبت تأکیدی که اعتماد به نفس کودک را بالا می برد استفاده کنید. اگر بچه ها این گونه جملات را مرتب بشنوند جملات مثبت تر را هم خواهند پذیرفت. هر وقت کسی در خانواده می گوید: من نمی توانم کاری را انجام دهم یکی دیگر از اعضای خانواده می گوید «موفقیت از می توانم ها به دست می آید نه از نمی توانم ها». این عبارت شعار ساده و کوتاهی است، امّا برای این که انسان بتواند یک کودک را برای انجام کاری به تلاش وادارد، بسیار کارآمد و مۆثر است.

سعی کنید تأکید بر معیارهای ظاهری موفقیت را کم کنید. دویدن بی امان به دنبال پاداش، پول ، مقام و درجه، رتبه اوّل داشتن و اصولاً اهداف مادی یقیناً عزت نفس کودکان را پایین می آورد، یادمان باشد عزت نفس از نفس و از درون می آید نه از یافته ها و آنچه کسب می کنیم یا به دست می آوریم. وقتی کودک با این باور بزرگ می شود که فقط اگر نمرات خوبی بگیرد آدم شایسته ای است. اگر نمره متوسطی در کارنامه اش پیدا شود احساس حقارت خواهد کرد و بدیهی است که هر کودکی روزی در زندگی اش نمره ای متوسط یا پایین خواهد گرفت، شما نمی توانید همیشه نفر اوّل یا برنده یک مسابقه باشید، امّا همیشه می توانید خود را انسان شایسته و ارزشمندی بدانید.

عزّت نفس کودک حاصل ارزیابی ای است که او از خود دارد. او باید احساس یک فرد شایسته را داشته باشد. حتی اگر نمرات او کمتر از میزان انتظارش باشد یا این که در مسابقه ای مدال دلخواه خود را کسب نکند. به جای تقویت معیارهای ظاهری موفقیت در کودکان، باید در تمامی دوران زندگی، معیارهای درونی آن ها را تقویت کرد. برای این کار چاره ای ندارید جز این که اهمیّت زیادی را که برای موفقیّت و رقابت قائل شده اید، کاهش دهید. به جای این که از کودکتان بپرسید، «معدل کارنامه ات چند شده است؟» سۆال کنید، «آیا از خودت راضی هستی؟» به جای این که بپرسید «آیا در آزمون زبان موفق شدی؟» سۆال کنید، «آیا فکر می کنی در زبان پیشرفت کرده ای؟» به جای اینکه بپرسید: «آیا برنده شدی؟» سۆال کنید «آیا از این که در مسابقه شرکت کردی و مهارت بیشتری کسب کردی، لذّت می بری؟»

کودکانی که می دانند بدون پاداش های ظاهری همچنان احترام به آن ها حفظ می شود دایم در مسیر موفقیت هایی که دوست دارند باقی می مانند، امّا کودکانی که دایم به دنبال معیارهای ظاهری موفقیت می دوند، در مسیر مصرف داروهای آرام بخش، ابتلا به زخم معده و عزت نفس پایین قرار دارند. واقعیت خیلی ساده است هیچ کس نمی تواند همیشه در مقایسه با دیگران نفر اوّل باشد. امّا همه می توانند در نظر خود نفر اوّل باشند. به شرطی که ملاک، معیار درونی باشد. شرکت در یک مسابقه دو 10 کیلومتر و اتمام مسابقه، می تواند برای فردی که به دنبال معیارهای درونی است، یک شاخص نمره اوّل باشد، امّا اگر شخصی به دنبال شاخص های ظاهری برای موفقیت باشد، حتماً باید مسابقه را ببرد تا احساس کند عزت نفس مثبتی دارد و در طول تاریخ بشر، هیچگاه یک نفر همیشه برنده مسابقه نبوده است.

به کودکان بیاموزید با خود روراست و صادق باشند. کودکان هر بار که خود را فریب می دهند نظرشان در مورد خودشان تخریب می شود. کودکی که دچار خودفریبی می شود، دنیای بزرگی می سازد تا دیگران را نیز فریب دهد و در نهایت نظر دیگران را دلیل این دنیای خود ساخته می داند. برای این که از کودکانتان افراد صادقی بسازید باید از چنین جملاتی استفاده کنید: «اگر علت برنده نشدن تیم شما در مسابقه امروز، این بود که تیم رقیب بهتر بازی کرد، اهمیتی ندارد. همه آدم ها سرانجام روزی بازنده می شوند حتی اگر مسئولان هم کوتاهی کرده اند، نباید به دلیل این باخت آن ها را سرزنش کنی» یا «اگر در درس فیزیک نمره خوبی نگرفته ای، به این علت است که در این درس ضعیف هستی. نه این که معلم شما معلم بدی است.

فکر می کنم به جای این که وقت زیادی صرف انتقاد از معلم خود کنی، باید بیشتر به درس فیزیک توجه کنی.» یا حتی اگر دیر هم به مدرسه برسی، باز هم بچه خوبی هستی، اما وظیفه شما این است که به موقع به مدرسه برسی، حتی اگر اتوبوس به موقع نیاید. کودکی که یاد بگیرد با خود روراست باشد، دارای عزت نفس خواهد بود و اگر شما همیشه برای صداقت و راستگویی ارزش قائل باشید، این امر قابل آموزش خواهد بود. به عنوان مثال: دروغ نگویید تا مجبور شوید فرزند خود را به دلیل همین کار سرزنش کنید. تمهیداتی بیندیشید تا همیشه شرایط برای گفتن حقیقت فراهم باشد و در عین حال کودک خود را به دلیل گفتن حرف راست تنبیه نکنید. دروغ گویی نشانه عزت نفس ضعیف است و نمی توان با گفتن دروغ شرایط خانه را برای گفتن حرف های راست فراهم کرد. اگر کودک شما یاد بگیرد برای این که نزد شما عزیز باشد نیازی به تظاهر ندارد، به او کمک کرده اید تا خود را با زندگی و نیز با دنیای درون خود هماهنگ کند.

کودکی که مرتکب غفلتی می شود، انسان غافلی نیست، بلکه فقط عمل کرده است و این عمل به او فرصت رشد می دهد. کودکی که در درس ریاضی ضعیف است آدم کندذهنی نیست بلکه در این مرحله از زندگی، دانش ریاضی او در این سطح است. شما می توانید به کودک خود بیاموزید که از اشتباه های خود درس بگیرد و تا زمانی که می داند ارزش او ناشی از عملکرد او در یک کار خاص و در یک روز مشخص نیست هرگز نگرانی به خود راه ندهد. دقت کنید تا زمانی که وجود دارید ارزشمند هستید اگر خودتان چنین بگویید، نه کمتر، نه بیشتر، ارزشمندبودن براساس عملکرد نیست بلکه چیزی است که هر روز همراه شما است. لذا هر روز به کودکان خود به ویژه پس از این که مرتکب اشتباهی می شوند این نکته را یادآوری کنید که صرف نظر از عملکردشان، ارزشمند هستند. اگر می خواهید کودکان شما ارزیابی مثبتی از خود داشته باشند، همواره به آن ها یادآوری کنید که «من فردی هستم که رفتارهایی دارم، امّا من رفتارهایم نیستم.»

بچه ها دوست دارند احساس استقلال کنند تا عزت نفس بالایی داشته باشند و شما می توانید دست از ادعای مالکیت خود به کودکان بردارید و آن ها را تشویق کنید تا به طور مستقل فکر کنند و در نتیجه عزت نفس آن ها تقویت شود. گاهی از این سۆالات استفاده کنید: «به چه فکر می کنی؟» «در انتخابات به چه کسی رأی می دهی؟» «اوّل تو مسأله را حل کن بعد من راه حل را بررسی می کنم» یادتان باشد. استقلال عزت نفس را تقویت می کند. در حالی که وابستگی، عزت نفس را از بین می برد.

نتیجه گیری

عزت نفس (self-esteem) یعنی احترام و حرمتی که برای خود قائل هستیم. بهره مندی از عزت نفس علاوه بر آن که جزئی از سلامت روانی محسوب می شود، با پیشرفت تحصیلی نیز مرتبط است. محققان بسیاری دریافته اند که بین عزت نفس مثبت و نمرات بالا در مدارس رابطه وجود دارد. این ارتباط حتی زمانی که کودکان خودشان را به عنوان دانش آموزان ارزیابی می کنند بالاتر است که می توان آن را « عزت نفس تحصیلی» آن ها نام برد. کودکانی که از عزت نفس بالایی برخوردارند، پیوسته نسبت به آن هایی که همان میزان توانایی را دارند امّا عزت نفس پایینی دارند عملکرد بهتری نشان می دهند.

آن ها همچنین اهداف بالاتری برای خود تعیین کرده، نیاز کمتری به تأیید والدین از خود نشان داده، در برابر شکست کمتر تضعیف شده و دیدگاه واقع بینانه تری نسبت به توانایی های خود دارند. باید اذعان داشت اگر ما به خودمان ایمان داشته باشیم و خودمان را باور کنیم نه فقط می توانیم خود را تغییر دهیم و بهبود بخشیم بلکه می توانیم ایران را آباد کنیم و آن را مملکتی بسازیم متشکل از افراد فهمیده که نه فقط برای یکدیگر احترام قائل اند بلکه به خود نیز ارج می نهند.

 تفاوت ها وشباهت ها ی اشکال هندسی

                                                                                  

                                  

مشخصىات اشکال هندسی

متوازی الاضلاع

 

هر چهار ضلعی که اضلاع آن دو به دو با هم موازی باشند

ضلع های روبرو موازیند. (متوازي الاضلاع)

زاویه های روبرو با هم مساویند.

قطرها یکدیگر را نصف می کنند.

مستطیل

متوازی الاضلاعی که قطر های آن هم اندازه هستند

متوازی الاضلاعی که اضلاع متوالی بر هم عمودند. مستطیل

1- مستطیل متوازی الاضلاع است.،یعنی

ضلع های روبرو موازیند.

زاویه های روبرو با هم مساویند.

قطرها یکدیگر را نصف می کنند.

2- چهار زاویه قائمه دارد

3- قطرها هم اندازه اند

4- اضلاع متوالی بر هم عمودند.

لوزی

متوازی الاضلاعی است که قطرهای آن بر هم عمودند.

متوازی الاضلاعی است که اضلاع متوالی آن هم اندازه اند.     لوزي

1- لوزی یک متوازی الاضلاع است.،یعنی

ضلع های روبرو موازیند.

زاویه های روبرو با هم مساویند.

قطرها یکدیگر را نصف می کنند.

2- اضلاع آن با هم مساویند

3- قطر ها بر عمودند.

مربع

متوازی الاضلاعی است که اضلاع متوالی آن بر هم عمود و هم اندازه اند.

متوازی الاضلاعی است که قطرهای آن بر هم عمود و هم اندازه اند.

لوزی است که چهار زاویه قائمه دارد

مستطیلی است که اضلاع متوالی آن هم اندازه اند.

-1-مربع یک متوازی الاضلاع است.،یعنی

ضلع های روبرو موازیند.

زاویه های روبرو با هم مساویند.

قطرها یکدیگر را نصف می کنند.

2- قطرها بر هم عمود و هم اندازه اند

3- اضلاع متوالی بر هم عمود وهم اندازه اند.

 (متوازي الاضلاع)

(لوزي)

 (مستطيل)

 

 

 (مربع)

موضوعات مرتبط: آرشیو تمام پابه ها ، دوم ابتدایی ، سوم ابتدایی ، چهارم ابتدایی ، معلمان
برچسب‌ها: تفاوت ها وشباهت ها ی اشکال هندسی , ریاضی , اشکال هندسی , دوم

(( 28 نكته مهم آموزشي در مورد بخوانيم و بنويسيم پايه اول ابتدايي))

1) مهارت هاي چهارگانه زبان آموزي به طور كامل مورد توجه قرار گيرد ومهارت هاي شفاهي قرباني مهارت هاي كتبي نشود.

2) هردو كتاب بخوانيم وبنويسيم مي بايست به طور موازي وبا آهنگي مناسب آموزش داده شوند چون هردو از ارزش آموزشي يكساني برخوردارند.

3) در كتاب بخوانيم مطلقا از نوشت افزار استفاده نمي شود.

4) دركتاب بخوانيم بخش وصداكشي نداريم بلكه از بخش وصداكشي به عنوان يك ابزار استفاده مي شود.

5) بيشتر فعاليت هاي مربوط به يادگيري كليد واژه ها حول محور كلمات هم آغاز وهم پايان است. آب/آرد-دست/توت-شانه/خانه

6) هفته اي 3 نگاره تدريس مي شود بنابراين در ماه مهر تمامي نگاره ها مي بايست تدريس شده باشد.

7) هدف كلي نگاره ها و نشانه هاي (1) ونشانه هاي (2)به ترتيب واج آموزي واژه آموزي وجمله آموزي است.

8) هدف كلي كتاب خواني وروان خواني به ترتيب گسترش واژگان و متن خواني (تسلط بر خواندن)است.

9) تصاوير پايين نگاره ها كليد واژه هستند كه به هيچ عنوان با هدف كلمه خواني از آنها استفاده نمي شود.

10) اجراي هر نگاره از نظر زماني قابل تفكيك نيست بنا به صلاح ديد معلم ومتناسب با موقعيت كلاس براي رفع خستگي وتنوع مي توان شعر نمايش ويا بازي را اجرا كرد.

11) از كارت هاي تصويري در پايان هر نگاره استفاده مي شود وهدف از آن تصوير خواني وآشنايي با كليد واژه مي باشد. در ضمن تصوير برداري ذهني از شكل خطي كليد واژه ها يكي ديگر از اهداف مهم نگاره هاست.

12) در استفاده از كليد واژه ها و نيز رو خواني متن انتزاعي در مرحله اول رعايت راست وچپ و بالا وپايين الزامي است ولي در مراحل بعد رعايت اين مورد ضرورتي ندارد.

13) به طور كلي از ابتداي بخش 2 آموزش نشانه هاي 1تا آخر هدف يادگيري شكل نوشتاري كلمات(املاء) نيست بلكه هدف اصلي اين درس ها خواندن كلمات ومتن انتزاعي است.

14) از صفحه 52 بخوانيم به بعد هر دو روز يك نشانه يعني هر هفته 3 نشانه تدريس مي شود.

15) در هنگام نوشتن زير نويس ها در كتاب بنويسيم دانش آموزان بخوانند و سپس بنويسند چون خواندن مقدمه و پيش نياز نوشتن است.

16) چون كتاب بخوانيم وبنويسيم داراي دو نوع خط نسخ ونستعليق مي باشد بنبر اين در جايي كه دانش آموز فعاليت نوشتاري انجام مي دهد از خط نستعليق تحريري استفاده مي كند اما در فعاليت شفاهي خواندن خط نسخ ملاك خواهد بود.

17) امداد رسمي دانش آموزان از صفحه 42 بنويسيم كه جمله بندي كامل است شروع مي شود يعني از درس 3.قبل از اين كار مي توان كلمات جداجدا كه قبلا آموزش داده شد به دانش ا آموزان ياد داد.

18) با توجه به اينكه خود كتاب به قدر كافي گنجينه لغات دارد لذا نياز به گفتن املاء از كلمات خارج از كتاب نيست در ضمن تا آنجا كه امكان دارد از املاءخود ساخته توسط معلم اكيدا خودداري گردد.

19) از صفحه 56 جمله نويسي به صورت رسمي آموزش داده مي شود.

20) از صفحه 84 به بعد بهتر است اسم حروف رانيز به دانش آموزان آموزش دهيم.

21) در بخش روان خواني هدف تقويت مهارت خواندن وپي بردن به معنا ومفهوم آن مي باشد لذا از اين قسمت نبايد دانش آموز چيزي بنويسد چون خط آن نسخ است.

22) در نوشتن نشانه ابتدا معلم بايد با گچ خوب روي تخته بنويسد سپس چند تن ديگر از دانش آموزان روي تخته بنويسند وتمرين كنند آنگاه از روي كتاب بنويسيم نسخه برداري تقليد وتمرين كنند.

23) تشديد سمعي است يعني گوش ما صدايي را دو بار مي شنود وما يكي را به حرف تبديل مي كنيم وبه جاي صداي ديگر نشانه تشديد روي آن مي گذاريم.در ضمن در درس تشديد دانش آموز حرف يا صداي جديدي را يا نمي گيرد بلكه با ويژگي يك علامت آشنا مي شود .

24) تصاوير نشانه هاي(2)بيان كننده مطلب درس هستند لذا استفاده مؤثر از آن ها در انتقال مفهوم مورد توصيه مي باشد.

25) در بخش 3 نشانه هاي (2) بهتر است از شيوه داستان گويي استفاده شود وسعي شود از خود بچه ها در ارائه داستان كمك گرفته شود.

26) در حين داستان گويي مي توان از كارت كليد واژه هاي نشانه هاي (2)استفاده كرد و همزمان كلمات كليدي را روي تابلو نوشت ونشانه مربوطه را به رنگ قرمز مشخص كرد.

27) هدف از نوشتن به صورت خط تحريري در كتاب بنويسيم خوشنويسي نيست بلكه درست وخوانا نويسي از اهداف به كار گيري خط نستعليق است.

28) دلايل توالي واج ها ريشه در اولا بسامدثانيا شكل وثالثا تعداد حروف ونشانه ها دارد. بسامد:مقدار تكرار يك پديده را مي گويند وچون حرف آدر كلماتي كه اول آتها باآشروع مي شود ومورد استفاده زياد دانش آموزان است لذا نشانه (آ)در ابتداي كتاب آمده است.

شكل:شكل نوشتاري حروف از ساده به پيچيده تنظيم شده است لذا حروف آسان در ابتدا وحروف مشكل بعدا آموزش داده مي شود.تعدد:منظور حروف چند شكلي است كه آموزش از حروف تك شكلي شروع وبه حروف چند شكلي گسترش مي يابد.

درس بخوانیم و بنویسیم :

1-                     به خوبی گوش می دهد ( گوش کن و بگو – بگرد و پیدا کن )  :

- از دستورالعمل های ساده پیروی می کند .

- قادر به دریافت ارتباط بین بخش های مختلف پیام است .

- درباره ی شنیده ها به اظهار نظر می پردازد .

- با دقت و علاقه و تمرکز به سخنان گوش می دهد .

2-                     به خوبی سخن می گوید ( به دوستانت بگو – گوش کن و بگو – ببین و بگو ) :

- قبل از سخن گفتن فکر می کند.

- از زبان ساده و کارافزارهای لازم استفاده می کند .

- در بحث های گروهی شرکت فعال دارد.

- در سخن گفتن از کلمات متنوع استفاده می کند.

- صوت ها و نشانه ها را به درستی تلفظ می کند .

- هنگام سخن گفتن جکلات را صحیح به کار می برد .

3-                     روان می خواند ( تمرینات روان خوانی – کتاب خوانی – با هم بخوانیم ) :

- توانایی بلند خوانی و صامت خوانی را دارد.

- هنگام خواندن از لحن و آهنگ مناسب استفاده می کند .

- هدف و منظور نوشته ها را درک می کند .

- به سوالات متن خوانده شده پاسخ می دهد .

- علایم سجاوندی و نقطه گذاری را در جمله ها و متن درک می کند .

- متون شعر و داستان متناسب با سن خود را درک می کند .

- نشانه های فارسی را تشخیص می دهد .

4-                     زیبا می نویسد ( نوشتن تمارین کتاب بنویسیم ) :

- رعایت صحیح رسم الخط مورد نظر

- رعایت فاصله ی بین کلمات و تناسب در اندازه ی حروف یک کلمه

درس تربیت بدنی این قابلیت را دارد که در کنار تعلیم حرکت، از طریق حرکت، برای تعلیم موثر واقع شود. در برنامه های درسی در هم تنیده، تربیت بدنی می تواند کمک موثری برای سایر دروس باشد.

در برنامه درسی تربیت بدنی، جهت گیری اساسی یاددهی-یادگیری، کسب و حفظ سلامتی برای دانش آموزان است؛ از این رو، اهداف آموزشی حیطه های سه گانه ی زیر را شامل می شود:

الف- آگاهی های مورد نیاز:

سیر مطالب مورد نیاز به گونه ای طراحی گردیده است که پشتوانه ی مناسبی برای مهات های کسب شده، باشد و بدین وسیله بستر مناسبی را برای دانش آموزان جهت حفظ سلامت خود در آینده، بدون کمک دیگران، فراهم آورد. دامنه ی آگاهی های مورد نیاز عبارت اند از:

1-      حرکت پایه: یکی از مهم ترین جنبه های برنامه ی درسی تربیت بدنی است که نقش بسیاری درشکل گیری وضعیت مکانیکی بدن در شرایط ایستا و پویا دارد. در این قسمت، اشکال صحیح حرکات پایه (الفبای حرکت)- یعنی راه رفتن، دویدن، پریدن، با پرش رفتن، با جهش رفتن و ...- مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و به شیوه ای ساده آگاهی های لازم را به دانش آموزان منتقل می کند؛ به عبارت دیگر، بحث حرکات پایه از ساده ترین آن شروع می شود و تا پایان دوره ی ابتدایی، مجموعه ی مطالب مورد نیاز درباره ی آن ادامه می یابد.

لازم به ذکر است با توجه به اثر تعیین کننده ی وضعیت های مختلف نگهداری بدن، همچون ایستادن، نشستن و خوابیدن، بر ستون فقرات در پایه ی اول ابتدایی به همراه حرکات پایه ارائه شده است؛ بنابراین، موارد یاد شده جزء حرکات پایه محسوب نمی شود و تعلیم وضعیت صحیح آن ها به منظور جلوگیری از ناهنجاری های ستون فقرات صورت می گیرد.

2-      آمادگی جسمانی: آمادگی جسمانی عاملی تعیین کننده در سلامت جسمی و حرکتی فرد است. با توجه به اجزای مختلف آمادگی جسمانی همچون استقامت عمومی (قلبی- تنفسی)، انعطاف پذیری، استقامت موضعی (عضلانی) و قدرت- که نقشی تعیین کننده در سلامت دارند- و نیز اجزای دیگری که بر عملکرد حرکتی اثرگذار هستند (چابکی، هماهنگی، توان، تعاول و سرعت)، دادن آگاهی های لازمه در هریک از موارد، دانش آموزان را از اهمیت و ضرورت آن ها مطلع می سازد و پشتوانه ی مناسبی را برای بخش مهارتی کلاس درس تربیت بدنی فراهم می آورد.

3-      تغذیه و بهداشت ورزشی: مباحث این بخش، لزوم تعادل بین انرژی دریافتی و مصرفی را برای دست یابی به وزن متعادل در کنار فعالیت های ورزشی یاد آور شده و در پایان دوره منجر به نتیجه گیری منطقی در خصوص ارتباط تنگاتنگ ورزش و تغذیه می شود. زمان دقیق صرف غذا قبل از فعالیت ورزشی، نقش آب و مایعات در فعالیت ورزشکاران و موارد دیگر، همگی توجه همزمان به ورزش، بهداشت و تغذیه را یادآور می شوند.

4-      ایمنی در ورزش: در محیط های ورزشی، محیط، ابزار، حریفان به هنگام رقابت و نیز شرایط تمرین و بازی ممکن است اثرات زیادی بر سلامت ورزشکاران داشته باشند. شناخت و آگاهی نسبت به هریک از موارد یاد شده، دانش آموز را برای فعالیت سالم و بی خطر آماده می کند. آگاهی از این موارد برای معلم نیز به عنوان حافظ سلامت دانش آموز، اهمیت زیادی دارد.

5-      شناخت رشته های ورزشی: رسالت اصلی تربیت بدنی در مدارس، سلامت دانش آموزان است ولی آگاهی از رشته های ورزشی به دو دلیل اهمیت دارد؛ اولاٌ، برای فرزندان این مرز و بوم در اقصی نقاط آن اطلاع از رشته هایی که در سطح قهرمانی کشور در مدارس اجرا می شود یک حق مسلم است و ثانیاٌ، برای نخبگانی که دارای هوش جسمانی مناسبی هستند و در ساعات درس تربیت بدنی شکوفا می شوند، شرایطی را فراهم می آورد تا قبل از انتخاب رشته ی مناسب با وضعیت جسمانی و علاقه ی خویش، اطلاعات مفیدی به دست آورند؛ به عبارت دیگر، به دانش آموزان در جهت هدایت استعدادهای ورزشی کمکی می شود. در طراحی این بخش- برای ارائه ی اطلاعات در خصوص رشته ها- از زوایای مختلفی به موضوع توجه شده است. این کار گاهی با مدد گرفتن از اندام ها و به صورت (رشته هایی که با دست بازی می شوند)، (رشته هایی که با پا انجام می شوند) و ( رشته هایی که با دست و پا انجام می شوند) ارائه می گردد و گاهی با استفاده از وسایل به کار گرفته شده در ورزش و به شکل (رشته هایی که با وسیله و بدون وسیله انجام می شوند) به بحث گذاشته می شوند و در هر حال با نگاهی دقیق مشخص می گردد که عناوین به کار گرفته شده، بهانه ای است برای ارائه ی اطلاعات در مورد رشته های ورزشی که تعداد مشخص را شامل می شوند.

6-      اهداف تربیت بدنی: بازی های ورزشی از پایه ی اول تا پنجم ابزار مناسبی را در اختیار معلم قرار می دهد تا هدف های اجتماعی، شناختی و عاطفی و روانی را در چنین بستری پیگیری کند. البته فرصت بحث و بررسی در این مورد پس از طی پایه سوم و در سال های چهارم و پنجم تحصیلی بین معلم و دانش آموزان و دانش آموزان با یک دیگر فراهم می گردد. از این طریق می توان شرایط قوی تر و موثر تری را برای تاثیر گذاری بر نگرش دانش آموزان فراهم کرد.

ب- مهارت های ضروری:

آنچه در بخش دانستنی ها مطرح شده به عنوان دانش پایه تلقی می شود که یادگیری مهارت های اساسی در تربیت بدنی را تسهیل می کند.

دو بخش اساسی مهارت ها در تربیت بدنی، حرکات پایه و آمادگی جسمانی است. در سال های چهارم و پنجم، حرکات پایه جای خود را به مهارت های پایه ی ورزشی می دهند ولی آمادگی جسمانی به عنوان یک عامل اساسی در جهت تقویت سلامت جسمی و عملکرد حرکتی دانش آموز در تمامی پایه ها جایگاه ویژه ای خواهد داشت. در واقع، تمامی تلاش ها در بخش مهارتی بر ارتقای سطح آمادگی جسمانی و حرکتی دانش آموزان معطوف است.

دانش آموزان در قالب کلاس های مهارتی به تمرین پرداخته و معلم نیز از طریق مشاهده ی رفتارها و یادآوری آنچه در کلاس دانشی و از طریق تعامل فراگیری شده است به تسهیل و تصحیح روند یادگیری می پردازد؛ به عبارت دیگر، دانستنی های مورد نیاز باید قبل از کلاس مهارتی از سطح مناسبی برخوردار شده باشند تا در هنگام تمرین مهارت ها، نیازی به طرح مجدد آن ها نباشد و روند تمرین کند نشود.

تمرین حرکات پایه از سطح ساده- همچون راه رفتن- آغاز می شود و در طی سه پایه ی اول تکمیل می گردد. علاوه بر پیش بینی تمرین هر یک از حرکات پایه به صورت یک واحد آموزشی، جلساتی نیز به ترکیب مهارت ها اختصاص یافته است؛ زیرا در نهایت، کسب مهارت در تلفیق و اجرای این حرکات در طی عمل مورد نظر است. در بازی ها به عنوان ابزاری اساسی به کمک تمرین تلفیق حرکات پایه می آیند و نقشی تعیین کننده در فرایند آموزش ترکیب حرکات پایه ایفا می کنند. نکته ی مهم دیگر، شناخت مفاهیم از طریق واسطه قراردادن این حرکات است؛ به عبارت دیگر، افزایش آگاهی های دانش آموز از بدن، فضا، جهات، زمان و بسیاری از مفاهیم دیگر از طریق تلفیق آن ها با حرکات پایه و نیز اجرا میسر می شود.

نکته قابل تامل دیگر، کسب آمادگی جسمانی است. آمادگی جسمانی به دلیل اجزای متنوع نه گانه ی آن، که در بخش دانستنی ها به آن اشاره شد و به صورت گسترده تری در بخش پیوست ها ارائه می گردد، نه تنها در پنج پایه تحصیلی ابتدایی بلکه در دوره های تحصیلی بعد نیز مورد تاکید واقع می شود تا ضمن کسب توانایی در هر یک از اجزا، به عنوان عاملی تعیین کننده در سلامتی برای دانش آموز شناخته شود و در بین عادات زندگی حال و آینده ی او جایگاه ویژه ای پیدا کند.

پ- نگرش های مورد انتظار:

انتظار می رود برنامه ی درسی تربیت بدنی در کنار رشد و ارتقای آمادگی جسمانی و حرکتی از طریق تمرین در کلاس های مهارتی، افزایش علاقه ی دانش آموزان به شرکت فعال در فعالیت های ورزشی، گرایش آنان به آمادگی جسمانی و بهبود حرکات پایه، تمایل به رعایت اصول بهداشتی در ورزش، گرایش به کسب و توسعه ی مهارت های ورزشی و رعایت اصول ایمنی در فعالیت های ورزشی را، از طریق تعامل بین معلم و دانش آموزان و دانش آموزان با یک دیگر در کلاس های دانشی به همراه داشته باشد. در واقع، کلاس های دانشی فرصت بیشتری را برای شکل گیری نگرش ها برای دانش آموز فراهم می کند؛ از این رو، کلاس دانشی نیز ازجهت روش مدیریت معلم در روند یاددهی- یادگیری فعال اهمیت ویژه ای دارد.

ورزش از جمله علومي است كه ويژگي‌هاي علمي آن در ابعاد مختلف جامعه، به ويژه بعد فرهنگي و اجتماعي بسيار روشن و آشكار است.

همچنين در بهداشت و سلامت جسم و روح، ايجاد نشاط، افزايش قابليت‌هاي كاربردي ماهيچه‌ها و عضلات در هنگام انجام كارها نقش كارسازي دارد. 

به همين جهت است كه كشورهاي مختلف، جايگاه ويژه‌اي براي تربيت بدني و ورزش قائل هستند و سازمان‌هاي گوناگوني را براي گسترش آن ايجاد كرده‌اند. 



تربيت بدني و اهداف آن در دبستان 

در جامعه ما تربيت بدني بيشتر بر هدف‌هاي ارزشمند انساني تأكيد دارد كه منظور از آن همان پرورش فكر و جسم در جهت رشد و تكامل ارزشهاي انساني و آموختن رفتارهاي مطلوب فردي و اجتماعي است.

از آنجا كه معلومات و مهارت‌هاي مختلف انسان، جنبه اكتسابي دارد، براي به فعليت درآوردن استعدادهاي خود لازم است به آموزش و تمرين بپردازد. بنابراين اهميت تربيت بدني و ورزش در آمادگي براي رسيدن به كمال والاي انساني غيرقابل انكار است.

اهداف اصلي تربيت بدني را مي‌توان به سه دسته تقسيم كرد: 

1-هدف‌هاي جسماني:

-تقويت قواي عمومي بدن

-ايجاد هماهنگي بين اعصاب و عضلات 

-ايجاد سرعت و مهارت در واكنش‌هاي عضلاني 

-ايجاد استقامت در برابر فشارهاي جسمي 

-ازدياد نيروي بدني

-اصلاح و توان‌بخشي و جبران نقايص بدني

2-هدف‌هاي رواني:

-كشف خويشتن از نظر استعدادهاي نهفته بدني – رواني

-تربيت شخصيت و پرورش روحيه همياري 

-برانگيختن فرد براي تحرك و پيشگيري از خمودگي

-برقراري تعادل رواني و احساس نيرومندي 

3-هدف‌هاي اجتماعي:

-پرورش حس احترام به قوانين گروهي و اجتماعي

-پرورش توان مديريت و تصميم‌گيري 

-پرورش احساس نوعدوستي و جوانمردي

-پرورش نيروي بدني – رواني مورد نياز جامعه

-پرورش روحيه ايثار و از خودگذشتگي

-پيشگيري از سرايت بيماري‌ها و برخي از آسيب‌هاي اجتماعي 



اهميت ورزش در دوران كودكي

اهميت دادن به ورزش در دوران كودكي، امري مهم و حياتي است. زيرا كودك همواره در حال رشد است و رشد مطلوب و همه جانبه او مي‌تواند در زندگي آينده‌اش بسيار مفيد و موثر واقع شود. رشد كودك در صورتي در دوران نوجواني تكميل مي‌شود

كه جريان رشد او در تمامي مراحل قبلي به خوبي هدايت شده باشد. 

در سنين پايين، نقص يا ناراحتي در قسمتي خاص از بدن، با تمرين و تقويت عضلات سريع تر برطرف مي‌شود. 

اما هرچه سن كودك افزايش يابد، اين عمل به كندي امكان‌پذير خواهد بود. 

بي‌توجهي به نقص يا ناراحتي بدني كودك در اين دوره باعث مي‌شودكه آن ناراحتي به طور بسيار سريع پيشرفت كند.

راه‌رفتن و نشستن غلط كودك ممكن است عوارضي در او ايجاد كند كه مستقيما بر ستون فقرات او اثر نامطلوبي بگذارد. در سنين قبل از نوجواني بهتر است به حركات بدني كودك شكل داده شود. بنابراين بايد امكانات، وسايل و لوازم به اندازه كافي در اختيار او قرار گيرد. 

انواع دو، پرش‌ها، پرتاب توپ و پاس گرفتن به شكل رقابتي، خودبه‌خود باعث تقويت همه جانبه روح و جسم كودك مي شود. 



بازي كودك در دبستان

در دوره دبستان، تربيت و تقويت كودك از طريق بازي، امري ضروري است. يكي از موثرترين وسيله‌ها براي رسيدن به وضع مطلوب در تربيت بدني و ورزش دوره ابتدايي، بازي است.

كودكاني كه بين 7 تا 12 سالگي در مرحله دبستاني مي‌گذرانند، تمايل زيادي دارند كه به صورت گروهي بازي كنند. 

در اين دوره، بازي نقش بسيار مهمي در رشد كودك دارد. فعاليت و جنب و جوش كودك در دوره دبستان بسيار زياد است. كودك به اقتضاي رشد ذهني و حواس خود در اين مرحله قادر است مسائل و حقايق بيشتري را نسبت به دوره‌هاي قبل درك كند و به قول برخي از صاحب‌نظران، فعاليت‌هاي كودكان كه اغلب به شكل بازي در مي‌آيند، كليد حقيقي رشد و تكامل همه جانبه آنها است. 

يادگيري از طريق انجام دادن و بازي كردن مي‌تواند كاملا در اين مرحله تحقق يابد. بازي كودك دبستاني مي‌تواند با بسياري از مطالب خواندني و نوشتني همراه باشد. بازي و تمرين بدني براي كودكان يك امر طبيعي است. 

بازي همواره با انگيزه‌هايي همراه است كه كودك را تحريك مي‌كند تا اعضاي گوناگون، حواس و ذهن خود را به كار اندازد و همين به كار بردن، موجب رشد و تربيت اومي‌شود. 

بازي درست و به موقع مي‌تواند خجالت، ترس و پرخاشگري كودكان را از بين ببرد و به نحو موثري از حساسيت و نگراني آنها بكاهد.

كودك از طريق بازي كردن، احساسات خود را بيان مي‌كند و ترس‌ها و نگراني‌هاي خود را ابراز مي‌دارد و گاه مسائل و مشكلات خود را حل مي‌كند. 

بازي از آن جا كه در رشد همه جانبه كودكان دبستاني نقش بسيار مهمي دارد، بايد بيش از پيش مورد توجه مربيان و معلمان قرار گيرد.



برنامه‌ريزي درس تربيت بدني

برنامه‌ريزي درس تربيت بدني و ورزش در دبستان بايد به گونه‌اي صورت گيرد كه فقط به رشد و تكامل قواي جسماني محدود نشود بايد تمامي ابعاد شخصيت كودك اعم از عاطفي، رواني، اجتماعي و غيره را در برگيرد. 

تربيت بدني و ورزش يكي از دروس اصلي در دوره ابتدايي است كه اگر به درستي براي آن برنامه‌ريزي شود، دانش‌آموزان را در يادگيري تمامي دروس ياري مي‌دهد و زمينه تحقق اهداف كلي آموزش و پرورش را فراهم مي‌كند. تربيت بدني بايد بتواند از طريق فعاليت‌هاي جسماني و تمرين‌ها و ورزش‌هاي مختلف، رشد و توسعه قواي بدني، توانايي‌ها و استعدادهاي ذهني، عاطفي و اجتماعي دانش‌آموزان را تسهيل كند. درس تربيت بدني و ورزش هرگز نبايد به عنوان يكي از دروس حاشيه‌اي يا ضميمه در دوره دبستان تلقي شود.

مربيان و معلمان ورزش در دوره ابتدايي بايد موارد مربوط به آمادگي جسماني را به گونه‌اي عرضه كنند كه دانش‌آموزان تشويق شوند تمرين‌ها و فعاليت‌هاي جسمي را حتي در خارج از مدرسه هم انجام دهند. 

زيرا يكي از اهداف مهم و دراز مدت تربيت بدني، حفظ و نگهداري حد مطلوب آمادگي جسماني دانش‌آموزان در سال‌هاي آينده است. 



مراحل فعاليت‌هاي تربيت بدني در دبستان 

فعاليت‌هاي تربيت بدني در دوره دبستان را مي‌توان به سه مرحله اساسي تقسيم كرد:

1-فعاليتهاي قبل از 8 سالگي

(مهارت‌هاي بنيادي): 

در دوره پيش‌دبستاني و اوايل دوره دبستان، كسب توانايي‌ها و مهارت‌هاي اساسي در حركات جابه‌جايي بسيار مورد توجه است. 

زيرا افزايش و توسعه اين نوع حركات، اين توان را به كودك مي‌دهد تا ياد بگيرد كه چگونه به درستي راه برود، بدود، بپرد و پرتاب و دريافت كند و حركاتي مانند آن را انجام دهد.

والدين و مربيان بايد باايجاد زمينه‌هاي مناسب و امكانات كافي، كودكان را به انجام بازي‌ها و فعاليت‌هاي مختلف ورزشي، براي كسب انواع مهارت‌ها و فعاليت‌هاي بدني وا دارند. 

2-فعاليت‌هاي 8 تا 10 سالگي(مهارت‌هايابتدايي ورزش): در اين سنين معلم بايد بر اجراي حركاتي تأكيد كند كه نياز به دقت و مهارت بيشتري دارند. آموزش حركات ورزشي در اين مرحله بايد به گونه‌اي باشد كه دانش‌آموزان حركات ورزشي را كم‌كم با مهارت‌هاي ورزشي هماهنگ كنند. براي تحقق اين كار معلم مي‌تواند شكل ساده‌اي از واليبال كه در آن تركيبي از مهارت‌هاي بنيادي مانند دويدن، پريدن،‌ ضربه‌زدن، پرتاب و دريافت كردن وجود دارد، به دانش‌آموزان آموزش دهد. البته معلم براي انجام اين كار بايد نيازها و علاقه‌هاي دانش‌آموزان و همچنين امكانات موجود در مدرسه را هم در نظر بگيرد.

3-‌فعاليتهاي 10 تا 12 سالگي (مهارت‌هاي ورزشي): مهارت‌هاي ورزشي در سال‌هاي آخر دبستان آموزش داده مي‌شود. زيرا در اين سنين كودك از نظر جسمي، ذهني، عاطفي و رواني آمادگي بيشتري پيدا كرده است و مي‌تواند آموزش‌ها و تمرين‌هاي ورزشي را جدي‌تر و بهتر اجرا كند.

البته معلم بايد براي ايجاد مهارت مناسب در اين سنين، تمرين‌هاي بيشتر و طولاني‌تري را در نظر بگيرد، فعاليت‌هاي شديد و آرام را به طور متناوب قرار دهد، از برگزاري فعاليت‌هاي مسابقه‌اي شديد بپرهيزد و بر جنبه‌هاي انساني ورزش، خصوصيات خوب اخلاقي و حس گروهي تأكيد كند. 



اردوهاي ورزشي و تفريحي

در دبستان، اردوهاي تفريحي و ورزشي كوتاه مدت روزانه يا ساعتي كه با تلاش معلم در مكان‌هاي معيني برگزار مي‌‌‌‌شود، مي‌تواند علاوه بر افزايش مهارت، حركات و فعاليت‌هاي ورزشي دانش‌آموزان، در رشد و تكامل ذهني، عاطفي، رواني و اجتماعي آنها بسيار مؤثر باشد. 

معلم بايد محل مناسب براي برگزاري اردو انتخاب كند، وسايل و امكانات مورد نياز را به خوبي پيش‌بيني كند تا دانش‌آموزان به راحتي بتوانند فعاليت‌هاي ورزشي خود را انجام دهند. 

در برخي مواقع معلم مي‌تواند دانش‌آموزان را به گروه‌هاي مختلفي تقسيم كند تا با يكديگر به رقابت سالم بپردازند.

در اردوهاي تفريحي و ورزشي، دانش‌آموزان ضمن انجام فعاليت‌هاي ورزشي، روابط و دادوستدهاي اجتماعي خود را توسعه مي‌دهند و با زندگي جمعي و فعاليت‌هاي گروهي آشنا مي‌شوند.

بنابراين معلم بايد در طول سال تحصيلي و در موقعيت‌هاي مناسب، با برگزاري اردوهاي تفريحي و ورزشي براي دانش‌آموزان، زمينه رشد و تكامل بدني، ذهني و اجتماعي آنها را فراهم كند. 

البته بهتر است كه معلم بيشتر از اردوهاي كوتاه مدت ساعتي استفاده كند. زيرا اردوهاي روزانه نياز به تجهيزات و امكانات بيشتري دارند. 

همچنين معلم بايد از ايمن بودن محل برگزاري اردو اطلاع داشته باشد و با پيش‌بيني‌هاي لازم از خطرات احتمالي پيشگيري كند و تمامي تلاش خود را براي تامين سلامت دانش‌آموزان به كار گيرد. علاوه بر اين معلم بايد سعي كند تا دانش‌آموزان در اردو از وقت خود به خوبي استفاده كنند و از تنبلي و سهل‌انگاري بپرهيزند.

درس تربيت بدني، يكي از دروس بسيار مهم در دوره ابتدايي است. اگر در اين سنين موقعيت‌هاي لازم براي كسب تجربه‌هاي حركتي و تكرار و تمرين آنها فراهم نشود، ممكن است كودك هرگز فرصت تصحيح و تكميل الگوهاي حركات بنيادي را پيدا نكند و به همين دليل يادگيري هر نوع مهارت ورزشي در سنين بالاتر با كندي انجام خواهدشد. به طور يقين اگر شناخت كافي نسبت به امري صورت نگيرد، نمي‌توان به راحتي آن را قبول يا رد كرد.

بنابراين اگر پيشرفت تربيت بدني و ورزش كشورمان و در واقع تضمين و تامين نسل‌هاي سالم و تندرست، مدنظر است، بايد پيش‌بيني‌هاي لازم و سرمايه‌گذاري قوي و اساسي در اين زمينه صورت پذيرد.

براي اصلاح و بهبود وضع تربيت بدني در دوره دبستان، پيشنهادهاي زير ارائه مي‌شود:

1-جذب نيروهاي متخصص رشته تربيت بدني براي تدريس در كلاس تربيت بدني دوره ابتدايي

2- استفاده از بازي‌هاي دبستاني و آموزش حركات پايه 

3-افزايش سطح آگاهي مسئول مدرسه و اولياي دانش‌آموزان درباره كلاس تربيت بدني.

4- توجه معلم ورزش به تفاوت‌هاي فردي دانش‌آموزان در تمامي جنبه‌هاي رشد و تكامل آنها. 

5- افزايش و توسعه امكانات و وسايل ورزشي يكسان براي تمامي مدارس. 

6-نظارت بر شيوه كلاسداري و اجراي درست مواد آموزشي تربيت بدني از سوي معلمان ورزش.

7- ايجاد هماهنگي ميان نگرش خانواده، مدرسه و معلم به فعاليت‌ و حركات‌هاي ورزشي توسط كارشناسان و مشاوران ورزيده تربيت بدني. 

8-تصميم‌گيري براي كلاس تربيت بدني توسط افراد متخصص و با هماهنگي اداره كل تربيت بدني آموزش و پرورش صورت گيرد. 

هنر

مهر ماه فعالیت یک تا هشت

فراگیر فعالیت خود را برای سایرین تعریف می کند.

در انجام فعالیت مشارکت می کند.

نظم و ترتیب را رعایت می کند.

در مورد فعالیت توضیح می دهد.

در کشیدن نقاشی ازاد مهارت دارد.

به زیبایی کار توجه دارد.

مهارت حسی ، حرکتی دارد.

خلاقیت تصویری دارد.

به خوبی رنگ آمیزی می کند.

کارش را به موقع تمام می کند.

نقاشی او جذاب است.

با طبیعت و پدیده های آن آشنا می باشد.

حس زیبا شناسی دارد.

با ندام های انسان آشنایی دارد و رسم می کند.

با اندام های حیوان آشنایی دارد و رسم می کند.

با اندام های گیاه آشنایی دارد و رسم می کند.

مهارت گوش کردن را دارد.

به توانایی های خود توجه می کند.

قسمت هایی از قصه را به خوبی می کشد.

توانایی رسم احساسات و افکار را دارد.

به اهمیت کار انگشتان توجه می کند.

در کاربرد مواد مهارت دارد

 آبان ماه فعالیت نه تا شانزده

فراگیر در کارش خلاقیت دیده می شود.

در کار رعایت پاکیزگی و وقت را می کند.

به اهمیت انگشتانش پی برده است.

مهارت پاره کردن کاغذ را دارد.

مهارت شکل یابی با کاغذ را دارد.

مهارت شکل سازی با انگشت را دارد.

اشکال هندسی را می شناسد.

مهارت شکل سازی با یک شکل هندسی را دارد.

مهارت شکل سازی با چند شکل هندسی را دارد.

مهارت استفاده از یک برگ را دارد.

مهارت استفاده از چند برگ را دارد.

توانایی درست کردن شکل های مختلف با برگ را دارد.

از چسب به خوبی استفاده کرده است.

آذر ماه فعالیت هفده  تا بیست و چهار

در کشیدن نقاشی با موضوع معین مهارت دارد.

به زیبایی کار توجه دارد.

مهارت حسی ، حرکتی دارد.

خلاقیت تصویری دارد.

به خوبی رنگ آمیزی می کند.

کارش را به موقع تمام می کند.

نقاشی او جذاب است.

با طبیعت و پدیده های آن آشنا می باشد.

حس زیبا شناسی دارد.

مهارت شکل سازی با گل را دارد.

توانایی درست کردن اجسام با گل را دارد.

به اهمیت کار انگشتان توجه می کند.

در کاربرد مواد مهارت دارد.

با اثر انگشت شکل می سازد.

فراگیر فعالیت خود را برای سایرین تعریف می کند.

در انجام فعالیت مشارکت می کند.

دی ماه فعالیت بیست و پنج تا سی و دو

در کشیدن نقاشی ازاد مهارت دارد.

به زیبایی کار توجه دارد.

مهارت حسی ، حرکتی دارد.

خلاقیت تصویری دارد.

به خوبی رنگ آمیزی می کند.

فراگیر با صف راه می رود.

فراگیر نظم را رعایت می کند.

بین ذهن و گوش او هماهنگی دارد.

تفاوت صدا ها را تشخیص می دهد.

به تفاوت آب لیوان ها توجه می کند.

با ضربه زدن به لیوان ها صدا تولید می کند.

قصه یا خاطره خود را جذاب ارائه می دهد.

عواطف عناصر قصه را با رفتار کلامی نشان می دهد.

عواطف عناصر قصه را با رفتار غیرکلامی نشان می دهد.

به قصه ای که دیگران تعریف می کنند گوش می دهد.

به درستی حرکات حیوان مورد نظر را تقلید می کند.

به درستی تقلید حالات انسان را انجام می دهد.

با حرکات تقلیدی موضوع مورد نظر را نشان می دهد.

بهمن ماه فعالیت سی و سه تا چهل

فراگیر شکل درست لب را موقع کشیدن هر صدا اجرا می کند.

به موقع نفس می گیرد.

توانایی اجرای این بازی را دارد.

به قصه به خوبی گوش می دهد.

بعد از شنیدن قصه، حرکات و صدای عناصر قصه را تقلید می کند.

می تواند در نقش عناصر قصه قرار گیرد.

حرکات را به درستی انجام می دهد.

تقلید صدا را به درستی انجام می دهد.

سریع می تواند حرکات را تشخیص دهد.

سریع می تواند صدا ها را تشخیص دهد.

دقت و تمرکز دارد.

فراگیر به تندی و کندی صدا برا ی یافتن اشیا دقت و تلاش می کند.

می تواند اشیا را پیدا کند.

فراگیر چندین صدا را همراه با منبع تولید صدا می گوید.

فراگیر توانایی برقراری ارتباط با تصویر را دارد.

فراگیر توانایی درک مفاهیم را دارد.

فراگیر توانایی قصه گویی را دارد.

اسفند ماه فعالیت چهل و یک تا چهل و هشت

فراگیر فعالیت خود را برای سایرین تعریف می کند.

در انجام فعالیت مشارکت می کند.

نظم و ترتیب را رعایت می کند.

در مورد فعالیت توضیح می دهد.

در کشیدن نقاشی ازاد مهارت دارد.

به زیبایی کار توجه دارد.

مهارت حسی ، حرکتی دارد.

خلاقیت تصویری دارد.

به خوبی رنگ آمیزی می کند.

کارش را به موقع تمام می کند.

نقاشی او جذاب است.

با طبیعت و پدیده های آن آشنا می باشد.

حس زیبا شناسی دارد.

با ندام های انسان آشنایی دارد و رسم می کند.

با اندام های حیوان آشنایی دارد و رسم می کند.

با اندام های گیاه آشنایی دارد و رسم می کند.

مهارت گوش کردن را دارد.

به توانایی های خود توجه می کند.

قسمت هایی از قصه را به خوبی می کشد.

فروردین ماه فعالیت چهل و نه تا پنجاه و دو

فراگیر در کارش خلاقیت دیده می شود.

در کار رعایت پاکیزگی و وقت را می کند.

به اهمیت انگشتانش پی برده است.

مهارت پاره کردن کاغذ را دارد.

مهارت شکل یابی با کاغذ را دارد.

مهارت شکل سازی با انگشت را دارد.

اشکال هندسی را می شناسد.

مهارت شکل سازی با یک شکل هندسی را دارد.

مهارت شکل سازی با چند شکل هندسی را دارد.

مهارت استفاده از یک برگ را دارد.

مهارت استفاده از چند برگ را دارد.

توانایی درست کردن شکل های مختلف با برگ را دارد.

از چسب به خوبی استفاده کرده است.

 اردیبهشت ماه فعالیت پنجاه و سه تا شصت

فراگیر از مواد باز یافتی به خوبی استفاده کرده است.

از چسب به خوبی استفاده کرده است.

شکل ها را هدف دار درست کرده است.

از مواد مصرفی با هماهنگی و تناسب استفاده کرده است.

مهارت استفاده از قیچی را دارد.

فراگیر در کارش هدف داشته است.

پیام مورد نظر را با کارش می رساند.

کاردستی را زیبا درست کرده است.

مهارت استفاده از کاغذ و قیچی را دارد.

در کارش جذابیت دیده می شود.

رنگ های پرچم را می شناسد.

به آرم پرچم توجه می کند.

گل را خوب ورز می دهد.

مهرماه

فراگیر داستان تصاویر را به درستی بیان می کند.

هم پایان ها را در یک گروه قرار می دهد.

هم آغاز ها را در یک گروه قرار می دهد.

برای واژه ها جمله سازی می کند.

هر تصویر را که به او نشان بدهیم نام می برد.

واژه را می شناسد و نام می برد.

تصویر را با واژه تطبیق می دهد.

برای هم پایان ها مثال می زند.

برای هم آغاز ها مثال می زند.

بین تصاویر ارتباط منطقی برقرار می کند.

آبان

صدا و نشانه آ وب را در اول ، وسط و آخر کلمات می نویسد.

صدا و نشانه آ و ب را در اول، وسط و آخر کلمات می خواند.

در باره ی نقش آب و سالم بودن آن توضیح می دهد.

در باره ی باران و موارد استفاده از آن توضیح می دهد.

در باره ی بهداشت و رعایت آن توضیح می دهد.

صدای م ، س را در کلمات تشخیص می دهد.

صدای م ، س را در کلمات می خواند و می نویسد.

انواع میوه ها را می شناسد و در باره ی آن صحبت می کند.

در باره ی بازی ها و رعایت نکات ایمنی صحبت می کند.

صدا و نشانه (او، ت ) را در کلمات تشخیص می دهد ، می خواند و می نویسد.

کلمات متناسب با تصویر را می خواند.

آذر ماه  

فراگیر صدا و نشانه (ر- ن) را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد.

در باره نان و تولید آن صحبت می کند.

در باره ی پدیده های ابر و باد و باران صحبت می کند.

.  فراگیر صدا و نشانه (ای – ز) را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد

در باره ی نقشه و رنگ های پرچم ایران صحبت می کند.

در باره ی دفاع از میهن اسلامی و نقش سربازان در آزادی ایران و تجلیل از مقام شهداء بحث می کند.

فراگیر صدا و نشانه(ش – ای) را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد.

در باره ی نکات ایمنی در ورزش خصوصا شنا صحبت می کند.

در باره ی اعضای بدن و راه های محافظت از اعضای بدن و تشکر از نعمت های الهی( سلامتی ) صحبت می کند.

در باره ی وسایل نقلیه دریای و لذت بردن از طبیعت صحبت می کند.

صدا و نشانه (ک – او )را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد.

در باره ی نقش مادر بزرگ در خانواده صحبت می کند.

در باره ی فصل زمستان و وسایل گرم کننده و کمک و یاری به جانوران در قصل زمستان بحث می کند.

در باره ی تنوع آفریده های خدا و حیوانات متفاوت صحبت می کند.

در باره ی نقش ورزش در سلامتی و انواع ورزش ها و رعایت نکات ایمنی در ورزش بحث می کند.

دی ماه

. صدا و نشانه (پ – گ – ف) را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد

در باره ی پرندگان و چگونگی پرواز آن ها صحبت می کند.

در باره ی انواع بازی با توپ صحبت می کند

در باره ی حیوانات اهلی و وحشی صحبت می کند.

در باره ی سردی و گرمی هوا و مراقبت از خود به هنگام برف بازی صحبت می کند.

          صدا و نشانه (خ – ق – ل)  را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد.  

در باره ی حرکت و شکل ظاهری هر جانور و محل زندگی آن بحث می کند.

در باره ی همکاری در کار های منزل صحبت می کند.

در باره ی ویژگی های خاص هر حیوان صحبت می کند.

بهمن ماه

صدا و نشانه های (ج – و استثنایی - ه ) را در اول، وسط و آخر کلمات تشخیص می دهد.

صدا و نشانه (ج – و استثنایی - ه) را در کلمات مختلف تشخیص داده، می خواند و می نویسد.

در باره ی احترام به کشاورزان، مزرعه و شالیزار صحبت می کند.

در باره ی شب و روز و تفاوت آن بحث می کند.

صدا و نشانه های (چ، ژ، خوا ) را در اول، وسط و آخر کلمات تشخیص می دهد.

صدا و نشانه های (چ، ژ، خوا ) را در اول، وسط و آخر کلمات می نویسد.

صدا و نشانه های (چ، ژ، خوا ) را در کلمات می خواند.

در باره ی چشمه، گیاهان و حیوانات اهلی صحبت می کند.

کتاب مطالعه می کند.

نشانه ( ّ ) تشدید را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.

در ارتباط با بازار و مشاغل اطلاعات جمع آوری می کند.

نشانه (ص) را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.

در باره ی دریا و حیوانات دریایی اطلاعات جمع آوری می کند.

نشانه ( ذ ) را تشخیص می دهد يا، می خواند و می نویسد.

در باره ی مسافرت صحبت می کند.

０-                                                                                                    نشانه ( ع ) را تشخیص می دهد،می خواند و می نویسد.

اسفند ماه

را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.       فراگیر صدا و نشانه ( ث)

در باره ی روز و شب و پیدایش آن ها صحبت می کند.

در هنگام پاسخ داده به سئوالات ابتدا فکر می کند.

صدا و نشانه ( ح ) را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.

در ارتباط با زندگی حلزون گزارش می دهد.

صدا و نشانه (ض ) را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.

در باره ی اهمیت عیادت از بیماران در گروه بحث می کند.

در باره ی مسجد و آداب آن گزارش مختصری می دهد.

صدا و نشانه (ط ) را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.

در باره ی انقلاب و دلایل پیروزی صحبت می کند.

در باره ی نقش شهدا و امام خمینی در انقلاب صحبت می کند.

صدا و نشانه (غ ) را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد.

صدا و نشانه (ظ ) را تشخیص می دهد، می خواند و می نویسد

در باره ی اعیاد مذهبی و عید مبعث گزارش ارائه می دهد.

کعبه را خانه ی خدا می داند و در باره ی آن صحبت می کند.

در باره ی اهمیت کمک به دیگران صحبت می کند.

انتظارات آموزشی دروس پایه اول

قرآن کریم

مهر ماه، درس یک و دو (سوره مبارکه توحید):  

فراگیر با شرکت در جشن قرآن علاقه خود را نشان می دهد.

فراگیر با وضو در کلاس درس حاضر می شود.

فراگیر در خواندن گروهی سوره توحید شرکت می کند.

فراگیر سوره توحید را شبیه نوار می خواند.

فراگیر برای شعر نام انتخاب می کند.                                                                                

فراگیر کارهایش را با نام خدا آغاز می کند.

آبان ماه،درس سه( سوره مبارکه عصر):         

فراگیر در خواندن گروهی سوره عصر شرکت می کند.                                                              

فراگیر سوره عصر را شبیه نوار می خواند.

فراگیر برای شعر نام انتخاب می کند.

فراگیر با وضو در کلاس حاضر می شود.

آذرماه، درس چهار و پنج(سوره مبارکه کوثر و نصر):

فراگیر در خواندن گروهی سوره کوثر شرکت می کند.

فراگیر برای شعر نام انتخاب می کند.

فراگیر سوره کوثر را شبیه نوار می خواند.

فراگیر خلاصه داستان مسجد را بیان می کند.

فراگیر در خواندن گروهی سوره نصر شرکت می کند.

فراگیر سوره نصر را شبیه نوار می خواند.

فراگیر خلاصه داستان حضرت سلیمان را بیان می کند.      

 سوره مبارکه ناس):-دی ماه، درس شش (لوحه های یک و دو

فراگیر در خواندن گروهی سوره ناس شرکت می کند.

فراگیر سوره ناس را شبیه نوار می خواند.

فراگیر لوحه یک را روان می خواند.

فراگیر لوحه دو را روان می خواند.

بهمن ماه، درس هفت ( لوحه های سه ، چهار و پنج- یادآوری سوره ها)            

فراگیر سوره ها را شبیه نوار می خواند.

فراگیر لوحه سه را روان می خواند.   

فراگیر لوحه چهار را روان می خواند.    

فراگیر لوحه پنج را روان می خواند. 

بهمن ماه ،هفته چهارم و اسفند ماه ،سه هفته اول، درس هشت (لوحه های شش، هفت و هشت -  سوره مبارکه حمد):

فراگیر در خواندن گروهی سوره حمد شرکت می کند.

فراگیر سوره حمد را شبیه نوار می خواند.

فراگیر لوحه شش را روان می خواند.

فراگیر لوحه هفت را روان می خواند.

فراگیر لوحه هشت را روان می خواند.

اسفند ماه، هفته چهارم، درس نه( یاد آوری سوره مبارکه حمد ):   

فراگیر سوره حمد را شبیه نوار می خواند.

فراگیر با وضو در کلاس درس حاضر می شود.

فراگیر داستان کودکی حضرت موسی (ع ) را بیان می کند

فروردین ماه، درس ده(لوحه نه -  سوره مبارکه فلق):    

  فراگیر در خواندن  گروهی سوره فلق شرکت می کند.

فراگیر سوره فلق را شبیه نوار می خواند.

فراگیر برای شعر نام انتخاب می کند.

فراگیر لوحه نه را روان می خواند.

فراگیر با وضو در کلاس درس حاضر می شود.     

اردیبهشت ماه، هفته اول و دوم (لوحه های ده ، یازده و دوازده -  یادآوری سوره ها) :      

 فراگیر سوره ها را شبیه نوار می خواند

فراگیر لوحه ده را روان می خواند

فراگیر لوحه دوازده را روان می خواند

فراگیر با وضو در کلاس درس حاضر می شود.

اردیبهشت ماه، هفته سوم و چهارم(لوحه های سیزده و چهارده - یادآوری سوره ها) :

فراگیر سوره ها را شبیه نوار می خواند.

فراگیر لوحه سیزده را روان می خواند. 

فراگیر لوحه چهار ده را روان می خواند. 

فراگیر با وضو در کلاس حاضر می شود.

ریاضی

برخی از انتظارات آموزشی کتاب ریاضی جدید پایه اول:

1.لوحه ها را  مشاهده کرده ،توضیح می دهد.

2.مفهوم چپ و راست را از یکدیگر تشخیص می دهد.

3.اشکال را با توجه به سمت راست و چپ رنگ می زند.

4.جدول های شگفت انگیز را تکمیل می کند.

5.نظم موجود در الگو های شطرنجی را درک می کند.

6.الگوهای شطرنجی را به درستی تکمیل می کند.

7.قانون هر الگو را در خارج از زمینه ی به کار رفته، ترسیم می کند.

8.در شمارش از انگشتان دست بهره می گیرد.

9.انتقال انگشتان را از یک دست به دست دیگر انجام می دهد.

10.مفهوم قبل و بعد را تشخیص می دهد.

11.مفهوم ردیف و ستون را درک کرده است.

12.از ابزار کمک آموزشی خط کش شابلون دار،چینه و چوب خط استفاده می کند.

13.مفهوم گوشه در اشکال هندسی را درک کرده است.

14.تعداد گوشه های اشکال هندسی را نام می برد.

15.اشکال هندسی مربع، مثلث، دایره و مستطیل را می شناسد.

16.مفهوم گوشه در اشکال هندسی را درک کرده است.

انتظارات زیر بر اساس کتاب قبلی  تدوین شده است:

مهر ماه تا صفحه بیست و سه:

مفاهیم کیفی را به درستی تشخیص می دهد.

اشیا و اشکال را با توجه به مفاهیم از یکدیگر جدا می کند.

مفهوم چپ و راست را از یکدیگر تشخیص می دهد.

اشکال را با توجه به سمت راست و چپ رنگ می زند.

خط باز و بسته را از یکدیگر تشخیص می دهد.

خط باز و بسته می کشد.

داخل، خارج و روی خط بسته را رنگ می زند.

ناحیه های ایجاد شده با چند خط بسته را رنگ می کند.

اشیا را با خاصیتی مشترک دسته بندی می کند.

از بین چند شی یا چند شکل در یک مجموعه آن شی یا شکل را که به مجموعه تعلق ندارد جدا می کند.

با داشتن الگو اشکال مختلف را باز سازی و رنگ می کند.

مجموعه های متناظر را با یک خط به یکدیگر وصل می کند.

با به کار گیری هوش سیال اشکال را ادامه می دهد. 

آبان ماه تا صفحه چهل و شش:

. توانایی باز سازی یک الگو را دارد

نماد و عدد اصلی ۲را از ۳ تشخیص می دهد.

اعداد ۱ تا ۵ را می شناسد و درست می نویسد.

اعداد یک مجموعه را می شمارد و می نویسد.

اعداد را به ترتیب و صحیح در جدول می نویسد.

خط تقارن را تشخیص می دهد.

شکل متقارن را رنگ می کند.

مجموعه تهی را تشخیص می دهد.

نماد صفر را می شناسد و می نویسد.

مفوم تساوی را تشخیص می دهد.

مفهوم تساوی را می شناسد و می نویسد.

آذر ماه تا صفحه 

نماد کمتری و بیشتری را می شناسد و به درستی به کار می برد.

خط راست را از بین خطوط مختلف تشخیص می دهد.

فراگیر اعداد ۰ تا ۵ را به ترتیب می نویسد.

مفهوم جمع را بیان می کند حاصل جمع را می نویسد.

مفهوم جابه جایی در جمع را بیان می کند.

حاصل جمع های ترکیبی ( ۵ و ۴ ) را به درستی می نویسد.

حاصل جمع های ترکیبی ( ۳ و ۲ ) را به درستی می نویسد.  

دی ماه

حاصل جمع های ستونی را به درستی می نویسد.

اعداد۶ و ۷ را تشخیص می دهد و صحیح می نویسد.

مفوم تفریق را بیان می کند و حاصل تفریق را می نویسد.

مفهوم تقارن را توضیح می دهد و رنگ آمیزی را انجام می دهد.

حاصل تفریق صفر از عدد را می نویسد.

حاصل تفریق های ستونی را صحیح می نویسد.

اعداد ۸ و ۹ را تشخیص می دهد و به درستی می نویسد.

بهمن ماه  تا صفحه صد و شانزده

 را به طور صحیح در بین اعداد می نویسد.<نماد 

 ماقبل عدد ۹ را درست می نویسد.

مابعد اعداد ۱ تا ۹ را درست می نویسد.

دسته های ده تایی درست می کند و تعداد اعضا را بیان می کند.

تعد اد یکی ها و ده تایی های هر دسته را بیان می کند.

جدول ارزش مکانی را رسم و اعداد را در آن قرار می دهد.

اعداد ۰ تا ۱۹ را می شناسد و به درستی و ترتیب می نویسد.

حاصل جمع اعداد کمتر از ده را می نویسد و طبقه بندی می کند.

برای جمع ها شکل می کشد.

: اسفند ماه  تا صفحه صد و سی و نه

اعدادی که حاصل جمعشان ۶ می شود را درست می نویسد.

اعدادی که حاصل جمعشان ۷ است را می نویسد و طبقه بندی می کند.

اعدادی که حاصل جمعشان ۸می شود را می نویسد.

اعدادی که حاصل جمعشان ۹ می شود را می نویسد.

 فروردین ماه  تا صفحه صد و پنجاه

توانایی برقرار کردن ارتباط پول و اشیا را دارد.

مسئله جمع را درست حل می کند.

شیا را از نظر اندازه طول به درستی طبقه بندی می کند.

مفاهیم بلند ترین، هم اندازه، کوتاهترین را در جای مناسب می نویسد.

حاصل تفریق اعداد را با جواب کمتر از ده را صحیح می نویسد.

حاصل تفریق صفر از عدد را می داند و می نویسد.

حاصل تفریق عدد از خودش را صحیح می نویسد.

مسئله تفریق را درک کرده و درست حل می کند.

از مفاهیم سنگین تر و سبک تر در مقایسه اشیا به درستی استفاده می کند.

اعداد دو رقمی کمتر از صد را تشخیص می دهد و می نویسد.

اعداد دو رقمی با یکی های ثابت و ده تایی های متغیر را تشخیص داده و می نویسد.

اعداد دو رقمی با یکی های متغیر و ده تایی ثابت را تشخیص داده و می نویسد.

با اعداد داده شده مسئه می نویسد.

 اردیبهشت ماه  تا پایان کتاب

اعداد را از  صفر تا نود و نه می شمارد و می نویسد.

اشکال هندسی مربع، مثلث و دایره را می شناسد و نام آن ها را می نویسد.

ارتباط جمع و تفریق را می داند و تفریق ها را حل می کند.